장음표시 사용
21쪽
Calpurnis Centi maluadat bitrii adegit no nisi hac sormulari quicquiasibi daresaco oporteret ex de bona.Cui respondet tormesapraeroris: Si pulteri laevium δε vilio domum aut vendidise, aui locasse,ium ruantum Maevium Servicto ob eam rem
dare exfri bona oportet, tanti damnetur. Ros d. s. c. q. in sine Hortens ad .actionum a. de aci. circaprisc.
XLVIII. Nec est, quod quis objiciat, hoc casu non posse
non actionem incerti institui, quia ipse actor nescit, quantum sibi debeatur aliud esse, si constet quantum sibi restet pecu piae , tunc enim certam pecuniae summam peti posse. Huic enim objectioni satisfacere puto ea, quae Rosin. stribu d. l. c. G. circa emp. m. ι Clit. G. atque hae quid. actiones ferme eius generis fuerunt, ut in iis certa peeunia: sponsio conciperetur, dc ut ad certam formulam ju .dex astringeretur, postularetur. Unde stricti juris actiones 1Justiniano sunt diuae. Postrema divisione ARBITRARI E politae actiones suere, in quibus retu CIRTA PECuMA EsTHTiTA, neque sponsio facta, neque ad certam formulam iudex astrictus. Hae vero duorum fuere generum unum earum, quae dicebantur EX FIDE BON dce. Et Cic. m Orat.prodi of Om circa incipiSed haec quamquam vera esse video, tamen mihi satisfacere non possum, nisi C. Fannio ipso testimonium sumo, hane pecuniam ei non deberide. Pecunia tibi debebatur certa,quae nunc petitur per judicem
in qua legitimae partis sponsio facta est hic tu si amplius nummo petiisti, quam tibi debitum est, causam perdidisti, propterea, quod aliud est judicium, aliud arbitrium. Judibeium est pecuniae certae, ARBITRIuM INCERTAE.
XLIX. Ex quibus quam elatissimet apparere credo, quod nequaquam intactione b. f. certi quid peti possit, sed tantum in actione str jur. Quibus fundamentis accedit flentiisum LL. In jure enim viai enita locum , quo certa pecuniae
22쪽
niae summa actione h. s. petatur. Quare omni jure in No.t cm. Hortensiique sententiam descendere videor, eamque amplecti, quod sic in act. b. f. certa pecunia peti non possit, sed quod indefinitessint concipiendae. Non obstat, quod Bacho v. cit. Ac objicit, id enim quod est in obligatione,adhuc in petitionem deduci potest, quamvis non hoc vel illo modo , i. e. quamvis non actione ea quae b. f. est, sed str jur. Imo ulterius dici potest, actione b. f. posse peti pretium, sed sine certa determinatione. L. Persesam patet, quod inact. b. f. poena plus petitionis non obtineat. Si namque certa non est summa, quae peractorem petitur quomodo poena subjacere potest actor Non contrariantur verba Cic. lib. . de Orat. Ubi reprehen ditur Octavius,tutoris alicuius patronus, quod citius,quam par erat, turpi se tutelae judicio liberari petierit, dum, antequam actio impetrabatur 1 Praetore, plus a se peti clam bat. Ex quibus Bachov. m.9. A.,.n. . colligit,etiam in tutelae judicio plus peti potuisse Tutelae autem judicium esse b. f. E.&in b. f. judici plus peti potuisse, conseque ter dici non deberet, quod in act. b. f. certa pecunia nunquam peti Possit.
I L enim salvo huius Viri Magni judicio , quod alias
haud facile res quendum puto, rectius asseritur cum Go-tiaose. adcit. Dc. Ciceronu o Hotom VTITob s. quod textus non loquitur de tutelae iudicio, sed de actione de rationibus distrahendis.Sic enim ait Caci quodaberplus,lege agendose resar, quam quamum Lex in XII tabb.permiserat Poena autem plus petitionis ex LL. XII tabb. vix descendit Constat vero ex L G. g. I de a inistr. tui quod ex M. XII.tabb tutor pro re pupilli subrepta in duplu teneatur. Rectius itaq; accipitur de actione de rationibus distrahendis, de eo casu, quo tut rempupilli furatus in duplum tam rabb te
23쪽
nebatur Hypsaeus autem actor ille pupilli patronus triplum vel quadruplum petebat adri Gothir adcit sic Cic.
LII. sequitur effectus, ratio heeuius maximae& plurimae sunt harum b.fωstr. jur in differentiae. Duplex autem statui potest Communi fac proprius Communem voco l. Ium, quem actiones illae, ut actiones in genere producunt, ct in adjudicando consistit Specialis sproprius, qui eas qua tales manet. Hic describitur in b. f. quid act. quod judex ex fide bona judicet. Inser jur. v. act. quod judex non nisi de illis, qui in actione expressa sunt, judicare possit. Haec summa est harum actionum diversitas, quae in illis paucis absolvitur verbis, sed pluribus exponenda venit. LIII. Fides bona, quo sensu hic stet, jam supra notatum fuit,aecipi nempe pro aequitate. Dupliciter vero aecipituri vel causaliter vel effecti v E. Haec non effectivE, pro eo quod justum&aequum est sumitur, sed causaliter, pro eo jures leuitate, qua demum reddit id, quod equum dc bonum est. Unde Bach. dea I. L . . th. s. inquit bona fides demquum tonum non sunt idem, sed bona fides praestari imhet, quod aequum honum est. Tantum igitur valet ex disjudicare, ae liberam habere potestatem judieandi, quod aequum monti est,quamvis de eo nihil conventu uerit. LIV. Dictum fuit, quod effectus act. .ssit benignam interpretationem admittere objicitur 'quod in omnibus causis justitiae aequitatisque potior ratio de
tum iis sit ars aequi: boni. λι. de Idy. Ergo aut nulla b
factio, aut omnes erunt. Resp. d. it.&similes loquuntur, de ei vili quadam interpretationedi aequitate in his ve
ro b Cassionibus subest naturalis aequitas, qua summa est,
24쪽
x ex illa at Tion esist. e non uno vel altero saltim articulo sed in totum aestimaritur, secus in aliis. Tim. Fab. HI' .anni υ. a .r b. I. p. Instas, magis lainus non variant speciem, quamvis alia actio alia largiorem interpretationem patiatur, tamen non sequitur. E. actio illa quae non tantum aequitatis continet S admittit, actio b. f. non est. Resp. Brocar-dicon illud verum est, si res eiusd sint naturae jam vero negavimus omnes a stiones sua natura qualitatem b. f. habere.
Illud concedimus inter ipsas b. f. actiones dari gradus S aliam alia magis aliam minus esse b. f. Baccli deata diss. 6. thes
LV. Sed necesse est, ut propius accedamus, videamus, quaenam sit judicis in judiciis b. f. sr.jur potestas illanae, jam elegibus pro virribus eruere tentabimus. Cum verostr.jur. jud sterilioris sint naturae, quam quae alia admittant, de quibus in contractu nihil cautum & dictum est, ut recte per ocum Liasio in f actionum n.3 de act trunco comparentur, atq; adeo esse stus eorum,&potestas judicis in illic paucis describi possit,contra ea laxior sit in b.fiud.nori math de huius tantummodo potestate atq; ossicio agemus quandoquid ut supra dixi, str jur.act ad b.f. se habeant,ut oppositum, cuius doctrina secundum Logicos, cum eo cui opponitur,eadem est,ut, quod praedicatur de hoc,negetur de illo. Unde Brocardicon illud DD. regulariter, quae obtinere dicuntur in b. f. judiciis, cessant instr jur Cujac VILob , . LVI. Potestas autem judicis videtur absolvi generalibus xspecialibus Generalia sunt, quod judex b. f. possit etiam
ea, quae plane non sunt cauta, dicta cogitata, supplere . Mud a S actionum. n. eod. n. - . Unde expresse dicitur in L . de negor. gor. I. o. duos quod in b. f. judiciis officium arbitri tantum possit, quantum stipulatio. Sic fructus&usuras potest adjudicare in b. f. judic., quamvis nihil exprcs sum
25쪽
ium fuit.l.3a. f. a III. g. Is.de utar.jubere ut vinum effundatur, si emtor statuto die non abstulerit l. t. s. ult de peric o
comm. rei vend. I. a. eo . Instrumenta fundi δ fines requirere. I. I. deact. emti. ornaturam rei in venditione emtori adficere Lyδ. S. ιι de aedilit . edicto. Iudex vero str. jur judicii saltim ea attendit, quae praecise expressa sunt Lys. V. O. LVII. Specialia his potissimum absolvi videntur capitibus Primu est, quod judex possit exceptiones in b. f. contractibus pro inexistentibus hahere IS. f.de res.vendit. l. φ. 3.1. de Leg. a. l. a I. l. matrim. Obscura vero huius phraseos locutio, quae intellectum ex jure veteri Praetorio petit. Cons at enim quod in asst. str.jur exceptiones in jure, la .e coram Proetore, ut intentio actoris declinaretur, necessario alleganda fuerint, secus in b. f. judic., ubi ad declinandam actionem illis allegandis etiam apud judicem pedaneum locus
erat; ut, quamvis ibi injure omissae, allegatae tamen hic in iudicio pro cautis haberentur. Cuius rei nulla alia erat,a .
tio, quam quod in b. f. asst exceptiones ipso jure ipsa actionis natura insunt, ae cti qua instituta, non possunt nona contineri,ita ut judex ea non possit non audire& respicere. LVIII. Quamvis igitur hodie sublatae sint illa formula .rum biennitates , quod civile erat, nihilominus tamen ratio, quae de differentiis exceptionum in b. Dact. Ir jur. dicta fuit, per an sit, quia naturale ipsis est, Midem nunc quoad illa ψbtinebit, ut,quemadmodum olim in b. f. ud necesse non erat, exceptionibus in jure sibi cavere, sed sufficiebat ad elidendam itionem apud judicem demum allegare, quia ipsi istioni, quae tunc demum apud judicem examinabatur,inhqrebant; sic hodie in iis necesse non sit,in ipso
conventionas pacto interponere A. exceptiones doli. Lor. s. s. de contra b. mi ubi pretium traditum non fuit rem re-turum
26쪽
teIriurum e l. s. r. Haia emi compensationem sacer se velle. s. so dea I. o militer. Sed licet om istae sint, cautae
LIX. Cuius esse trahit esse videtur, ut, quemadmodum hae exceptiones conventionibus ipso jure&per se insunt.ἀLi.t ita ipso jure, fer se illis detrahant , adeo ut licet sententia super iis neglectis seratur, ea tamen nuda sit. I. C. de Co esset. s. so de T verbis :proi jure minuat ubi compensatio, quae negotiis inest, ipso jure ier se in tantum natu uitae iones, ut judicio opus non sit, sed declaratione saltim s. approbatione. Secus in str.jur jud. cum enim in illis non in sint, nisi quae expresse ab initio cauta sunt LD. V. s. Sequitur, quod exceptiones natae, ipsum contrae tum non per se feriant, sed tantum ope exceptionis, ita, ut ni illae expresse oppositae fuerint in instituta actione, sentetia utique teneat. rasa. s. in b. suae n. I. o I. de act. Exemplum est in . I de excepi ibi enim exceptio metus non am-cit ipsam stipulationem, sed validam permittit, nisi exceptio opposita expresisSinveniatur. LX. II Judex contractus b. f. dolo initos ipso jure nullos
proclamare potest. l. .pr.f. dedo mal L s. g. r. de minorib. l. . C. detrascript DV. rem Secus in str jur contractibus. Eos enim dolo initos nullos reddere nequit, sed subsistere eos dicit, exceptione tamen illos elidi non repugnat. l.36. VO. s. de inuti sip. Ratio autem cur istos b. f. contractus nullos velit, est, quia dolus his ipsis negotiis plane conqtrarius est, naturamque eorum evertit. s. C. de res. vendit. Aliud est in contrael str. uri, in his enim, ut loquitur Bach. In de a Z dis . . ih. I . ex Baldo, dolus non excludit partem essentialem naturalem, sed acciden alem saltim generalem Omnium contractuum. Notandum vero, dolum
hic notari specificum, h. e. qui seorsim suam habet speciem, a in
27쪽
Nani quamvis dolus lateat in vi4 metu. L de itonor. rapi nihilominus tamen ille contractus , vi initus & metu, ipso jure subsistit Lar s. l. . pr. quod metin cauc Notari secundo potest ex Iasone ady actionum a. n. I. de act illud, quod supra dictum fuit, contrach dolo initum nullum esse, tunc procedere , si deceptus hoc velit. Quod si enim ille sciens contractui vult star e,subsistit, A quod sibi abest, actione contractus petere potest. Glossi ad L. . pr. sit. L. circasIn. o L. R. I. 7.F. deact. emi. quia juri suo renuntiat, Λο- lenti rion fit injuria, ipse quoque e. g. venditor propriam turpitudinem allegare non admittitur L s C de condict. ob νurp. causin. C. de transs.ct. LXI. Dixi contractus b. f. dolo initos, i. e. quibus dolus causam dedit, Min quibus quis dolosis persuasionibus, ut contraheret, induetus est, ipso jure nullos esse. Dolus vero nonnunquam in rem saliena incidit ut si minoris vel carius vendatur, ematur id tunc contractus, quamvis'. f., nullos non reddit ted subsistente contractu, per illam ipsam acti nem, quae inde nascitur, purgatur. l. s. f. . de ais. emtI .Ls de do ma Ratio autem cur dolus incidens eos ipso jure non anni hilet, inde peti debet, quia ibi, quando dolus causam dat negotio, dolus ipsam substantiam, ipsum fundamentum contractiis, quod consensus est,ferit, quo sublato, contractias non potest non esse nullus Secus quando in rem Incidit, tunc enim principium contra tiis b. f., consensum volo, non plane excludit , sed saltim laesionis illani particulam, quam actione vel exceptione resarcire iacile est. LXII. Quaestionis est,nec adeo levis, quid sit contractum b. f. dolo initum ipso jure nullum esses Subtilis est Duar nus, dum ad L. in actionibus.f. n. ra disputans pro ea sentetitia, quod aeque contractus sis jur quam b. f. dolo initisint
28쪽
sin inlli iri iuri nullum esse, idem ac de jure Civili
IIULI LIII Clita pacιLO LUI, ractus b. f. dolo initi, sint quidem
ipso jure Civili iussi: nihilominus tamen de illi contractiis str jur nulli sint, sed Praetorio demum non civili Verona salva Doctissesnu Viri sententia, quae dum recte explicatur, benEseliabet, nec nobis adversatur, haec explicatio nodum in totum solvere non videtur,sed principium petere. Quod enim jus Civile contractus dolo initos non approbet, negare non possum. Videtur igitur utique ulterius aliquid requiri. Unde dici posset, quod ipse jurenultam esse, idemsiit, quod ab haestio, perse&natura sua intrinseca, cui deinde, jus civile astipulatur extrinsecus, nullum esse, argumento.
possit parte petent ratione pecuniae sub die aut conditione solvendae, , debitore cautionem exigere textus est in I.
f. dejuricasP.pr.er c. Secus est in str.jur.jud.,quia textus hi tantum Scin terminis loquuti tur de b. f. judic Distinguit
equidem ex Bartol in I. a. pr.fl mare rasius, j. amonum a. n. so de aes an molestum iit laboriosum, cautionem dare necne, ita ut hoc saltim casu idem in jud. str jur obttineat. Sed autoritas textuum deesse videtur. Dixi autem
sub die aut condition e solvendae Conditio enim, uti semper respicit futurum tempus, ita ubi conditio jam extiterit, aut dies venerit , etiam in acti str jur cautio interponi debet L M. f. .f. de pignor. LXIV. IV. Quod pollit usuras, fructus Maccessiones, ex iriora venientes , parti applicare Lusis. Busir. D. f. a. eod. Illud interesse scias, quod hi ii uetus, non tantum in principali causa, sed&post finitam illam de absolutam novavi peculiari instanti, peti possint. Cum enim si uetus jure actio iis venialis iis pr0b tiocinini id asbnada . O acri
29쪽
actio m. n. sa. a . de act quia causa eorum naturalis est, unde Mipsi reis fundo serendi sunt. LII. s. ad So. Trebell. eorum vero quae jure actionis veniunt,ea natura sit, ut
oinissa in principali causa,alio judicio suscepto possint peti
DD. in L. . C. depos rectε hoc asseritur cum Glossa adi videamM.fδ. F. de Hur. Et facit, quod in I. a. C. de a Z emi. dicitur,quod si quid plus fructuum perceperit emtor,quam debuerat, judicio vel act venditi eum cogi, ut restituat. E. videtur,quod, si minus,qu1m debuerat acceperit, residuum eniti judicio petere possit. Non idem in usuris quia hae non sicut fructus ex fundo naturaliter, sed jure demum Mexn gotiatione percipi dicuntur l. G.pr. R. V. l. ra I. V. S. LXV. Contrarium obtinet in ud str jur. Hic enim mactus non debentur ex mora, sed demum post rem judicatam. LSI. S. I. s. s. I.de ur. Ulurae autem neque postrem iudicatam, nisi stipulatio intervenerit. l. a . de praeseri t. verb. I. I. C deusir si se agatur ad id, quod nostrum nunquam fuit. d. r. verίis: quod meum nonfuit de usur. Aliud autem si id, quod nostrum fuit, petatur , tunc enim idem in str jur jud circa fruct us obtinet, quod in b. f. jud. d. l. 3δ.g. r. 20 fruetus non veniunt, nisi ossici judicis ras
d. l. n. O. LXVI.V. Quod possit juramentum in litem deserre.tstr. dein sit ur. s. s. J. commod non tant sim propter dolum.
perrexi expressinae l. s. g. g. de culpam latam quia I. dolus latam culpam in civilibus includit, arg. l. a. . depos 1. quia vox Culpa, ab luth, ut hic posita, levem denotat,
Ut ita Marciani sensus rectε procedat, quod in culpat.eaevi, in litem non juretur. Et sententiam hanc non parum confirmare videtur. La. C de inlis. r. ubi expressEdicitur quod cunc juram in lit cesset, ubi neque dolus, neque culpa he
redis Honvincitur. Qu9d vero dixi in a l. b.f. in litem jurari, sub
30쪽
sub illa liniat acceptum volo, quam tradit Nobili si Dn D.
ac ionibwadrem. g. eis it ur. n. v. videlicet, quod sermo sit, tantum de illis b. f. judic. in quibus ad REsri Tio-NEM agitur. Nec illud nego, aliquando instr. jur judic. jurari, sc propter dolum adversarii, vel probationis damni dati dissiculiatena i s.f. ult. Αω Duaren. d. l. n. a. LXVII. I. Quod possit eadem actione cogere rem de teriorem solventem, ut vel integram restituat, vel cum re deteriorata simul pretium deteriorationis. Quo casu non illud attendendum, quod possit reum ad rem cum omni causa restituendam condemnare i verum quod possit eadem ac ione, ita ut is, qui deterioratam reddere vult, vel reddit, non liberetur ab actione illa, reddita re, sed liberum est actori, vel recusare rem deterioratam, donec cum causa restituatur, vel accipere, ita, tamen ut eadem actione damnum petere possit Schnei .inans ad h. n. s. actionum a. n. iosqq. Obligatio enim reddita re deteriorata s. corpore illo in b. f. judici, non solvitur aut perimitur, sed e. g. res commodata, deposita deterior redditaris non reddita reputatur l. e. f. f. . depos . s. Commod Contra instr. ur jud reddendo rem deterioratam liberatur quis 1 prima at Tione,3 obligatio illa&actio reddito corpore sinitur L. s.f. de dolo malo. -υ. F. flut ibis G ossa.Di id n. s. n. σύ datur tamen actio in supplementum vel de dolo, d. l. . f. s.1 de doc vel in factum. l. o. ad exhib. Ad Bari. ad L. . f. nonsolum. 1. de rio ubirat quo huius rei addit. LVIII. VII. Quod non necesse habeat, reum alibi se solutumna in b. f. contra t. promittentem, ex actione quod certo loco condemnare. l. 7. df. quodcerto loco. Cum enimi liis ipsis b. f. ct alter alteri in id, quod aequum tonum est, teneatur,&eUnde libera sit potestas judicis. δο.deata.