Lodouici Cauitellii patritii Cremonen. Annales. Quibus res vbique gestas memorabiles à patriae suae origine vsque ad annum salutis 1583. breuiter ille complexus est

631쪽

. 3o9He Brinonia Galliae Narbonensis I. C. ac Caes. Senatore Temonae prstore Carolus Caesar ad copescendum Gan .lcnses tumultuantes, & ad defeetionem spectantes per

Galliam eccepta ibi Regis fide ; & ab co honorifice receptris, statim se contulit Gandanum haereditariam suam ditionem, & ubi in lucem prodi jt, illudq; ingressus aliquod

armatorum copijs autoribus seditionis decapitatis, Ian- clausia ses omibus regalibus exuit,& diui Brunonis monecterium ad domandam eorum iu solentiam, si quae suppu-Pulasset, ibi in arcem erigi iussit de mense Mais. Et cum Gulielmus filius Ioannis Ducis Clitientis ei suspectus, vj externastdera sequeretur ,& minus gratus,prster ius sum ipsius se Duce Geldrensium inaugnrari pastus fuisset,

ac nuptias neptis Caesaris relictae Francisci Ssortiae asper. nari uideaetur, accepta fide a Ferdinando Caesaris fratre, eum falutaturus Gandauium tuisset, ipsum contemptui habuit,&Gulielmus inde ob id statina recessit,& pater suus,qui non multo post obijt,moriturus eum sedulo monuit, ut ossiciose Caesarem coleret post habitis amicitijs cxternis. Veneti compellati per Caesarem,& Gallorum Regem Daualo,ac Auibolo oratoribus ob id missis Venetias de pace secum ineunda aduersus infideles ipsis dissis,& cum essent redacti ad inopiam omni u rerum ob grauia

recepta damna ex bello Turcarum, cum eorum Imperatore pacem fecerunt,ei dimissis Nadino & Laurano oppidis Dalmatiae ac Neapoli Romanice, & Maluasiae, quas solum habebant ex Peloponesio Aloysio Bado uaro ad illuByzantiu destinato.bEt Caesar oblatis nuptijs Mariae filiae unicae,& seu unius ex filiabus Ferdinandi fratris Carolo filio Gallorum Regis cum dominio Flandriae, ut paci locus inter eos esset, & per Regem Gallorum affectantem dominium Insubrum, ea oblatione reiecta chi co discors

632쪽

remansit, ac respuit sedus Regis Angliae sibi insensi ob repudium δε mortem Catharinae materterae suae. An Gonoe,&mox Vormatiae habita fuerunt comitia per Ferdinandum, & proceres, ac principes Germanos,& legatos ciuitatum ibi liberarum ad resistendum Turcis, & causi concordiae Germaniae, & religionis Federico Comite Pali a-tino, & Nicolao Perenotio Granuela nuncupato Caesaris supremo scriba a secretisprssidentibus, Ioanneq. Esio, SIulio prςsule Norimbergiae,& Groperio catholicorum, di Melanione, & Bucero, & Pistorio aduersariorum defendentibus opinionem res remansit imperfecta ob Fordinandi absentia,& prorogata est ad comitia Ratisbonae, ad quae sum m. Pont. pro componenda religione misit lcgatos cardinales inter quos fuit Alexander Farnesius nepos suus. Et aestate ualde torrida,&sicca uini,& siliginis fuit

ubertas, sed feni ,& olerum penuria causata, ut cret ditur,

ob cometem,&solis eclipsim, quae fuit die septima Apri- is per horas duas, &uiguerunt multis in locis incendia,& ibi incendiarij quam plures extremo supplicio affecti

fuer ut Et Aegibona Sansoniae ciuitas in totu est exusta. Anno altero Carolus Ci sarde mense Aprilis cum Ga- sipare Contarcno, & alijs lcgatis sum. Pont.& Fordinando eius fratre, di multis principibus Germaniae in unum co- uentis Ratis bonae una cu multis doctissimis uiris utriusq; religionis,& ipsius gratia. & belli Turcaruin eminentis habuit comitia, & cleetis eX utraq; religione tribus, prae- ositoq; libcllo accurate descripto per Cesarem,cui quod

Ionum, ac a quum csse uideretur adderetur, aut detra-

'erctur clientq; ex Omnibus cJtrouersiss articuli uigintircs pene in unu conuenti. & protestantes, quae addenda orent attulisiciat lcgato pontificio rem omnem ad coctium reiciendacile allerente, cum no intenderet absentet summo

633쪽

sia min. Pont. quicquam in eis statuendum fore, in quibus Protestantes ab ecclesiae Romanae cosensu desisterent, resi Psa ad futurum concilium faciendum infra bientia in fuit x cm i ssa, & decretum bellum gerendum esse mari,& terris aduersus Turcassumptibus imperij i&Carolum Allobrogum Ducem restitui in ducatum suum. Et cuGulielmus1Iux Cliuesium desponsata per ipsum Margarita Henrici Nauariae Regis filia ex Margarita sorore Regis Gallorum ad eum deffecisset occupato Ducatu Geldrense. Et et i in partes regis Gallorum multi proceres Germani transi- Uissent, ac hostes Cssaris, ac fratris se professi fuissent Gulielmus fuit declaratus rebellis imperij, & Carolus se reis perfectis comitijs,& nupta Christierna nepte relicta Francisci Sfortiae Fracisco filio Ducis Lothoringiae inuito Gallorum Rege, iam nupta Francisca sorore Laurentio principi Aurentiorum inde, & ex Germania descendit in Italiam, & die decima octava A ugusti applicuit Cremonam, & inde Mediolanum, S illinc Lucam ,& ibi couenit cum summo Pont. & eo, ac Andrea Doria eius classis supremo prefecto discentientibus liberaturus IHispaniam apyratis Algerij in Africa morantibus,& Hispaniam fi quenter cursitantibus,& diripientibus ex Luca abijt concesso Cremonesibus die nona Septembris super uictigali

carnis, quae uenditur ad macellum Cremonae redditu annuo librarum bis mille imperialium. Et sum m. Pont. die vigesima Septembris Bononiam iuit. Eo mense fluminibus Galliae cisalpinae, Aemiliae, Flaminiae, & Hetruriae in

immensum auctis,& multis terre motibus eodem mense,

ac prscedente factis, ex quibus multa aedificia etiam illabilia Bononiae Florentiae,Luce, Pisis,& Volaterris,& multis ali; s locis corruerunt, ex quorum ruinis multi oppressi

634쪽

lus Cassar die vigesima quinta traiecit in Africam clas

triremium sexaginta quinque, & ducentum nauium onerariarii' ultra, onusta annona,& materia bellica Doria.& Bernardino Vcndoga Hispano eius rectoribus,& super

qua erant quinq; millia Italorum sub Augustino Spinota, & Camillo Columna, & ex Hispanis septem millia sub

Hernando Duce Aluae, totidem ex Germanis, & tria millia uoluntariorum nobiles, & proceres, ex quibus fuer ut septem centum Hispani,& Neapolitani quatuor centum, cum equitib. Rhodiensibus,& nonnullis alijs equesti ib.& comitatus per Alphun sum Dauatum, Ferdinandum Gon Zagam,octauium Ducem Camarini generum suu in,& Sfortiam Co. Sanctae Floris, & applicuit Algerium die vigesima Octobris, & ibi rectore Asanaccha Sardo rebel lo religionis christianae illud obsedit Duce Camarini priamum agmen, Com. sanctae Floris extremum, & Gonzag medium regentibus, &expulsis Numidis prelio secum inito e monte ei propinquo, & ultra ibi duos pontes ei proximos spacio ictus iaculi cumbalista, &die sequente luperuenta graui procella maritima, qua submersae fuerit ut quindecim triremes cum alijs nauigijs circiter sexaginta . Et nocte sequente nimbo subsequia to a prima uigii a noctis effuso in multa, & uehementi copia cum uento- um impetu, & dum Camillus Columna esset septem co-iortibus Italorum ad custodia ibi pontis, & in ipsos Nu-ni spequestres irruissent,&illinc eos ualde debilitatosib aquis expulissent multa caede usque ad castra Cesarea, superueiaris alijs in eorum auxilium illi repulsi fuissentn Algerium,& exercitus Cesarianus oppressus siti, fame,li frigore, non posset sub dio morari apud Algerium,cum . Opedem rc tulit ad uicum Malaluis ibi propinquum, αllinc ad classem cum insequentibus, di lacescentibus ins

delibus

635쪽

elibus,&manus conserentibus cuin Caesarianis uiriliter is res stetibus,& multos ex illis occidentibus,& uulnera tibus breuibus armis, dum in eos impetu facerent, & ex ipsa classe nauibus, & triremibus circiter centum triginta rartim fractis, partim amissis, ac infeliciter terestri pugni ommissa cuin infidelibus, & ab illis magna recepta cladetixineolumis reliqua classe euasit. Et cuDaualo,&Gontagha, & Doria, ac Mendotia ambobus eius prς diis, ac eliquis suis ducibus, & militibus ipsam costendit die uige sinis quarta Octobris, & in Siciliam applicuit, de illinc in Italiam properauit, & inde de mense Nouembris traiecit in Hispaniarn plurimis eius militibus desyderatis cum aliquot nautis, & post se dimissis multis tormetis bellicis, equis,tabernaculis,& multis impedimentis ingentis ualoris,& pleri': in aquas maritimas proiectis. Caesar Fulgosius Ligur, & Antonius Rin conus Hispanus Galliae Regis legati Venetias cimba per fluuiu Padi traicientes,ut irent Byzantium ad ibi Imperatorem , intercepti necati sunt

die prima Iulij , di Georgius de Austria filius Maximiliani

olim Caesaris presul Valentiae fuit carceratus Lugduni. Et eκ maioribus ducibus pedestrium Italorum profectorum ad opem Regis Romanorum in Turcas ingressos Panoniam fuit Antonius Maria Picenardus, &lo. Baptista

GuaZZonus ex cius tribunis,& uicarius suus Cremonenses. Antonius Milo Cremonensis filius fabri cimentarij,& ex fabro cimentario miles gregarius factus,&cucaei omnium audacissimus, & robustissimus habuit tribunatu a Francisco Sfortia secundo, & ultimo Insubrum Duce, Paulo Tertio Farnesio sumin. Pont. Venetis, ac Francisco Valesio Rege Francorum, & cu esset nulli secundus architectura, ac muniendis,&circumuallandis ciuitatibus, &oppidis fuit insignitus per Venetos, & Regem dignitate

supremi

636쪽

supremi eorem rchit . di Cyprum OVedetis tutatin fuit aduersus Turco diuri pro Rege aduersus Boloniauri in mρritima Galliae Belgicae, quami occupabant Angli,& obsidebant Franci, machino,& nouam urbCm cocti iaceret ibi eκ humanis fuit subtractus. rii Andosequente Petro Paulo Origono I. Cons. Medi lanc se,& sareo Sen. Cremonae prstore Carolus CςLar, cum per Gallorum Rege compellatus delegatis suis prς- ter ius gentium occisis,& de restitutione dominij Medio-llanensis nihil ad rem respondisset,& Rex Gallorum par

tis hinc inde exercitibus bellum aduersus se excitarunt,i

Rex destinato Antonio Polino legato Byraotium d ibi Imper torem cium illo percussit haus aduersu ,Cssarem, illum* incitauit classem transmittere in mare Tyrrhen ad excidium regni Neapolitani, ac requisitis Venctis in

eius partes, qui ad se transmitso per Imperatorem Turcarum in gratiam Regis Iu nubeo ex iis cosultoribus, xecu sarunt ci adhaerere, Caesaremq; dimittere, Longam uilla ducem suum transmisit m Geldriam ad Gulielmum Duce Cliuensem generum Regis Nauarrae, qui adiuuante sibi Martino Ruscenio Teutonico copiarum duce consuriptis tredecim millibus pedestribu ,& bis millibus equest tibus populatus est agros Brambanimos,& Oppida,& arces circiter cedium una cum Rota subuertit, & munita aere multauit. Lovanientesq; terrore pene in dediti opem coegit, An tuet pia obsedit, eiusq; suburbia diripuit, ac combussit Fordinando Principe Aurentiorum caesis, & captiu atis ex eius copijs Germanorum, dum ipsis uoluillet occurrere

die vigesima qui nig Iulij j, equi sui pernicissimi celcritate

aufugi cute Liberto eius equitum magi suo tamen capti

uato, & superuentis in eius auxilium mille ducentum pedestribus , & in lucem prodiro tractatu, quem habebat

637쪽

Antumlae, ut sibi pfoderes. capto. eli ultimo supplicio

a medio proditore diffsuς ea potiri, ad cuius prςs diu erant Lan felloitus do Vere illis, Nicolaus istonenus,Cornelius Pania, & Dux Ariscotti cum Italis ibi negotiantibus ipsa dimisis illinc abij t. Et Carolus Regis filius Dux Aure

Iiensium una clini Claudio ir gul6. Suissense expugnato lacidio minc Euerinosio Artumnum, Veritonum , Lucina butuurn, orianesq; eius ducatus arces & oppida muniuit presidijs ,& illinc redijt in Galliam. Et DuκMi ducensis Regis rector in Picardia arcem Tornebam iii Belgica Septcmptrionali captam solo squari iussit, &Adrianui in Bucronem Reniij comitem in Flandria sibi occurrentem copijs inuasit . ac pretio fudit, & Libet chum oppidum in duratu Artesar cu aliquot oppidis intercepit, & Teroana annona, di presidio muniuit,& Henricus Delphinus alio exercitu Galloru & Italorum quinq .m illium regulo Brisacchi ,& Io. P . Iulo Vrsino ducibus su-pi emis pedestitum Italorum sub Petro Corso,&Ioanne Taurinen ,& totius exercitus Anibolo obsedit ad fines Hi spaniae & Galliae Perpignanum, ad cuius presidiu erant Cernellio, & Mazani aga tribuni eorum cohortibus,& dii Caesar coacto excrcitu Hispanorum, & ad eius opem lia

bitis quinq; millibus ex Italia se ad eius auYiliuni sub A u

tumni tempus accingeret,aquis inundantibus, adiurban tibus castra. uentorum procellast nauissim rc spirandi facultatem militibus adimente illud reliquit. Et u lielmus regulus Langet Pror ex in Gallia subalpina copijs quas ibi habebat ad presidia Taurini, Motis Caler ij Saul-gnani, Pinaroli, ac Verolen ghi oppugnauit Clarasseu una cum Hasta, Vercellis, Vulpiano, Osana,& Cherio,& Cla. rastum redegit in sui potestatem, noctu I; transmissis tribus cohortibus Hieronymo Sacro Neapolitano duce, & ali s

638쪽

alijs' Albam eam frusta diuinppugnauit comite Fracisco

Landriano illam tuente turma uelitum Albaneosum ducta per Chucarum intercepta, ac direpta per Ludovicum Birasu ad Verolengum. Et Dux Ambosius etiam heros GaIlicus ex Gallia Narbonense manu Italorum profectus Cuniuillud obsedit, & Petrus de Portu Vicentinus sex a ginta uelitibus,& Blasius de Soma cohorte illud ingressi tutati sunt uiriliter illinc repulsis Gallis ex eis circiter centum occisis una cum Gulielmo de Blandrate, & multis alijs uulneratis unacu Petro Corso, Ioanne Taurino eorti tribunis, &Caesariani in Gallia subalpina Dauato duce tentarunt dolo occupare Taurin v sibi per Gallos Carm gnota, &Caranugna,& multis alijs locis ibi adeptis, &alij cx Gallia Belgica, dum recuperatis oppidis agri Lucim burge sis in Galliam celtica irruerent grauissima aeris intemperie tanta rabia, & pertinacia,ac pluuiarum copia.& frigoris rigiditate superuenta, & ex za no pauciS equestribus,& pedestribus ipsorum extinctis , eisq; resistente, Cosidio, & Reiecto ibi municipijs uastatis regressi sunt in Brainbantiam, & illinc egressi in ditionem Cliuesem eam depopulati sunt,ac inuaserunt,&amis infestarunt Vsber tO, Dura, Iuliaco, & Litardo,& alijs oppidis,& ciuitatibus munitissimis interceptis, eisq; munitis, & multis ex ibi incolis cum multa praeda illinc abductis, Gulielmoq; illic Principe copijs superuento Vsberto, Susteri0, & Durae praesidio congi uo dimisso,& Zitardo maenijs exuto illinc regressi sunt, & Gulielmus Zitardo instaurato, & egre gie uallo munito,& ibi,& Iuliaci cohortibus ad prcsidium dimissis aduersus C sarianos mense Deccbrioluit Vsber tum , illud l: obsed:i . Ad magis uallandam Cremona ciuitalcm inter portas ibi omnium Sanctorum,& diui Michaelis eis obturatis, di illuc prope instauratis,& tcplo

diui

639쪽

l citia i Sebastiani extra, & prope portam sancti Michaelis.

id emolito erectum fuit sublime propuguaculum,quod exuractaria in ruinam mox abij t. Et dum instarent dies qua les vages males noua superstitio suscitata fuit in pago Vl.

incoctae Cremonenselmedio mulieris rusticanae fanaticari asserentis sibi apparuisse B. Mariam Virg. eidem misi erii Earientibus multis sacerdotibus, quibus inde maximus lProuentus reddebatur eo concurrentibus quamplurimis Ic monensibus, Brixiensibus, Mantuanis,&alijsibi fini It imis, etiam infirmis diuersis infirmitatibus, asserentibusi se ab eis sanari, fuit sublata opera, ac prudentia Fabricij l Aligerij Vicarij Episcopalis Cremonae, non sine illorum Cacerdotum, & rusticorii graui animi molestia. Et de messet Augusti copia locustarum initio alis carentium, &postiquatuor ademptis ingens tamquam nubes ex Germania irrumpit Galliam cisalpinam,& regiones finitimas,& ominibus fere ui retibus tunc in agris pendentibus absumptist hyeme superuenta frigore contabuit, dimisso in locis. inimi ibus contabuerunt graui sttore. Et Florentiae, Pisis,l Lucae, ac Scarpariae ,& in tota fere Hetruria, & Bononia, l& multis alijs locis ex terremotibus plurima aedificia corruerunt,ex quoru ruinis quamplurimi mortales de mense Iunij oppressi perierunt. Et monstruosi infantes,& faetust pecuini passim in luce producti fuerunt,& ex multis plu- liiijs, quae ceciderunt primo uere in Gallia fuit causata pe- inuria vini. Sunam. Pont. ex urbe destinauit in Germaniat Norimbergum, ubi Perdinandus Rex Rom.& Electores, l& Germaniae proceres, & legati liberarum urbium habebant comitia de indicendo bello Turcorum Imperatori, habenti copias militares ad fines Ungariae, & Austriae ad- uersus alias ibi Regis Ro. d prssidia,toannem Moronum cardinalem , di antistitem Mutinensem legatum suum, &

640쪽

ibi per eum aperiri fecit mentem suam de indicendo con cilio Tridenti ad id idoneo clecto in calendis mensiis Nouembris & illinc eo profecto Morono cu Polo, & Parisio, di cardinalibus h reticis id improbantibus. Et Hos salis de Hostasalibus Cremonesis, & ex tribunis militum Ca-i oli Augusti & hoc anno duesset PFerdinado fratre Rin Rege, cohorte pedestrium in ciuitate Belgradi Pannonit obsessa per Turcas uiriliterse gessit, & ibi Rectori ,& aliquibus eius ducibus uolentes se permittere Turcis, ne sie illis permitterent absq; prstio, co tradixit. Et Iacobus de Augustis ex tribunis Caes. Italoru obijt morte uiolenta 1 Anno subsequuto die vigesima prima Mariij inter Bra. bantinos, tum conducerent annonam in sarianis obsessis Norim bergi. & Gulielmum Ducem Cliuensem. & eius

copias eis occurrentes consertis manibus, Brambamini sibi aduersantibus uentis tunc subortis, postqua aliquantulum pari marte certassent, succubuerunt, annonaq;, dc

multa pres da, & tormentis bellicis post se dimissis copulsi

fuerunt regredi. Et Clitienses irrumperunt ditionem Lucinaburgcnsem, eaq; depopulata reuersii sunt Heribungum, illud l: crebro oppugnarunt,& dum ipsit ibi obside rent lcmplum egregie niunitum , in quod multi ex ibi in colis confugerant, illinc P eos graui clade repulsi fudi ut . Et Brambantini reparatis copijs traiecto flumine Mosae opem, & annonam obsessis tulerunt, utrinq; ibi alia conviviil pugna mense Maio,& per obsessos sis pius tacta eruptione in Clitienses, & pagis ibi uicinis direptis, & per Cli

uenses ei ammotis tormentis bellicis ipsius moeniis disie elis, di per obsessos illic aggeribus constructis eis strenue resistentibus, eo dimisso pedem referrentes Martino Ru-

senio duce tredecim millibus pedestribus, & equestribus bis millibus ingresso agros Traiactensium,& ibi occupata