장음표시 사용
2쪽
URBIS BURANAE VIRO CONSULARI , PATRUO OPTIMO , UTORI INDULGENTISSIMO ET PATRIS INSTAR OMNI VENERATIONE QUOAD VIVAM , COLENDO , HONORANDO,
IURI CIVILIS PUBLICI, C EUDALIS ANTECESSORI ORDINARro , PROMOTORI LXTATISSIMO OMNI HONORE COLENDO-
4쪽
DISPUTATIO JURIDICA N AUM URA I SDOLO EX RE
Ro veteri more passim tu omnibus Academiis recepto, aliquod profectuum meorum 'ecimen edere consilui, antequam summos in troquejure honores, peratum operis , laboris mei praemium, ad sar. Sed ne adhibita operos verbosa praefatione S meo tempore ae Lectoris patientia abuti veste videar, rem issam aggredi certum es. Diu in votis fuerat, ut pulchrum S utile fetigerem argumentum sos ungam vero hae sitationem prae aliis L
5쪽
2 DISPUTATI IURIDICAhi arrisit materia fane utilissima De Doto ex re, de
qua tamen non omnia tradere consitui quae ex pissis
interpretum commentariis accumuiari S coacervari
soluissent, ne nimis a monitu nosri yusiniani aberrarem in Nov. cap. I. g. . ubi dicit melius esse, pauca agere caute , quam multis interesse periculose. Itaque quaIemcunque hanc di putationem in tria divisi Capiti primum eontinet et mologiam, de itionem voci Doli, o que varias Divisiones. In fecundo mea de Dolo ex re proponitur tententia, rationibus Iegibusque fundata, S probata. In Capite tertio adversariorum effugia enervantur. Et quoniam nihil magnis e de me sentio, qui quam ρώ-rum in Literas atque in Iuri prudentia profecerim non ignoro , iterum atque iterum, Benevois Lector, te rego, ut in opusculo hoc ,fane juveniti a siquid pau- Io inconsultius, minusve ad rem adpositum vel non fatis accurate explicatum, pro dignitate materiae, occurrat, id aetati meae sudiisque admodum adhuc. crudis, acceptum referan
6쪽
6. I. radit Etymologiam voci Doli. II Definitionem. III D erentiam inter dolum ct culpam. V. V. VI. varias Doli Diti siones VII Disserentias inter Dolum ex re, Dolum ex raposito. s. I.
PRiusquam ad materiam ipsam, de qua dictuius sum, progrediar, agendum erit de voci Doli Etymologia perutile
enim it ad enodandos juris laqueos origine d rationes Latinarum vocum percallere , Labeone auctore apud Gell. Lib. XLV. 2 ct Attic. v. o. summusque Iurisconsultorum labor est circa verborum proprietatem, Ouinsi Instit. Orat. Lib. s. Cast. ειθ. Dolus autem derivatur a Graeco vocabulo tin , id est, fraus, deceptio, arsio, non vero, ut Plautus putavit MiltΠL. 3. 4. a dolando dolones dicti sunt pro telis latentibus in flagello, vel baculo , quibus Virgil: Lis. . e Eneidos s. 664. Alphaenus in L. a. q. I. ad leg. Aquil. Ulpianus in L. i. g. . si quadrup paup. fecis' dicat loquuntur. et I. Dolus autem dupliciter accipitur vel Generaliter vel Specialia ter Generaliter pro quavis fallacia, malo proposito quo qui alium laedit L. a. . . vi bon rapi L. T. o. ad Leg. Corn. de Sicar Specialiter vero quem Gallus Aquilius, Ciceronis Coli ga, cujus prudentiam populus Romanus semper perspexit, in cavendo, non autem in decipiendo, definivit, si aliud esset Delium, aliud simulatum. Haec Definitio, irco Ciceroo adeo placui ut scriberet Lib. a. de D. Cap. 4. hoc quidem ab Aquilio, Cox a lega Diqiligo b Corale
7쪽
lega suo . sane luculenter pictum esse ; si Servius Sulpitius:
cuin animadverterct, definitioni hitens quoduam subem vitium, di posse sine simulatione fax, ut quis Circumveniatura posse etiam sine dolo malo aliud agi , aliud sinu iam, adjecit, Claus Iam necessariam esse machinationcm alacrius decipiendi gratia. Equidem is noti ignorabat, verba ab Aquilio scripta , siesupervacanea, nec quicquam pertinere ad Iλ' finitionis substantiam,st nihil acerbius m etnia meditatus erat, verum ex singulari adversus amicum benevolentia retinete maluit verba, ab eo proposita. Uenique Labeo pro ea, qua praeditus erat, plurimarum rerum innovandarum aviditate teste Pomponio in L. a. f. 7. De Ort. Iur. Detrahens Definitioni, a Scruio traditae, ea verba, quibus intcgri Galli Aquilii Definitio erat concepta , rejicit totam Galli Definitionem, aliamque tradit, nimiium, quod sit illacia, in chinatio, ad decipiendum vel fallandum alteium adhibita, auctore Ulpiano in L. . . De Dolo malo, Nulla cro hic adest ratio, propter quam Hottona. Lib. I. Obs I9. hanc dc finitionem,
adeo ridiculam dc otiosam pronuntiavit, vel quale escmb. cum Bachovio in notis adiit. de Dolo malo eam esse incptam dixerat, quasi Labeo cumulaverit Synonima centum; quod ita non est a in Calliditas circumveniendi disicit a fallacia ad fallandum, utraques machinatione , qua decinimus Labeo vero hac in infinitione crete pretium csse putavit, omnes doli species exprimere quasi per gradus, e quidem primo loco proponit Calliditasem, cui verosum circumveniendi comparat Callidus quisquis est, a Tullio hisce verbis describitur, cujus animus usu quemacmoc um arus Iabore solent concalluit ab opera mullisque rebus agendis. Den ta dexteritatem Windustriam circurnveniendi simpliciores quasi nato, ut vulgo dicitur non aperte, sed occultein speciose. Secundum gradum facit fallacia, cui verbum allendi accomm davit quoci Varro a tando derivavit. Atque ira fallacia est fraus Direccia verbis d mendacio fac a Tertius gradus est Machinatis, quam Labeo sine dubio sumsit pro deceptione per technas, ambages vel insidias per Machinas, veluti cauus Trojanus . Machina belli, Vir Lib. r. Eneid. s. 6. 1 ut illi enim fraudum paces esse creduatur, quae non magnam macrunationem exigunK. Diqilia πιν Orale
8쪽
ait ullas in L 14 De οι Mais, id est, quarum structura de
ibo uti non multum requirunt artificii huic autem veris, Asondit decipiendi vox composita a de' capio , ita ut particula I ν, hic augeat sigi rationem, deceptiis idem litquai vili de captus. Minime lane putandum est, tantum vir imin re seria ineptiis uti voluisse, praelertim cum Galli Dc finitionem emendare aggrcsius sit. Novillime sciendum , cfinitionem, a Labeone propolitam, tantum pertinere ad cum Dilum, pio pter quem datur restitutio in int grum, quoties nempe aliquis maligne in falsam opinionem ab alio inductus atque ita laetus est. -- nulli porro putant verba Machma tonem alterius decipiendi gratia, quae Ulpianus in β 2. D L. I De DoL Malo Servio tribuit, suppo. tititia esse, ex margin sumpta V rum Ulpianus, vir sapientissimus, uti vocatur Q. Cap. 6 Disertissimus L. D de Injιιιut cir M. Minit princip2 Juras Consulios numerandus, non est tam pundae Mintolerabilis negligentice, ut aliquid adscriberet S rvio, auod soli Gal o acceptum sciendum esset nec video quamobrem des habere non sit tanto viro, qui tantopcre ab Imperatore nostro
Toto coelo Dolus a Culpa dissert, ut impru&ntia a malitiar Culpa enim est factum inconsultum, quo nocetur alteri, absque fraudis consilio. Quamquam nonnunquam vox Culpae adeo late sumatur ut denotet omne factum injustum Winhonestum. Atis tamen sibi invicem opponuntur. Culpa lata etiam aliquando Doloseqt, paratur, non vero iernper Tantum ergo Conveniunt. ratione inisterpretationisin Cinis I. Ratione interpretationis, si Dolust xative sit expressus V . Salis est, ut colus praestetur sub eo tamen Lata Culpa comi henditur parique poena plectitur L. I Lx. D. L. r. c. Depost ii Ratione Effectus, in contractibus 1 etiam nonnunquam in Delictis, ubi de causis pecuniariis non ero de causis publicis 6 criminalibus agitur, ad cenam corrotalem. I. 7. ad L. Corn. de Sicar quae licet tantum de lege Coinelia loquatur, tamen secundum regulas bonae inierpretationis ad alia
9쪽
crimina est extendenda. Disserunt . quod dolus sit crimen, cui pa non quamvis nonnulli inepta negant, Dolum esse crimen. Quis enim inficias ibit, quin dolus sit fons omnium criminum sine.
quo crimen concipi non potest L. . ad L. Cornet de Sicar. Imo
vero Iurisconsulti ipsi dolum malum appeti ni Crimen in L. 6.D. di Dolo Maleficium in L. 1. f. 4 de 3 ct e c.istrah. Dolus generaliter est omne malignum alterius decipiendi consilium, sive illud per simulationem yel aperte exequamur, uti rapinain pmicidium dolo perpetrare dicitur . . Inst. i. an. rvt. Doliis enim omnibus delictis inest.
Vidimus Doli Detunitionem & quantum differat a culpa transmamus nunc ad varias Doli Divisiones. Primo autem Dolus dividitur in bonum re malum. Unicus Ulpianus inter tot Iurisconsulto men. tionem hujus Divisionis facit in L. I. g. . de Dolo malo. Sed, ra illius origo a Stoicis di Philosophis est repetenda. In illo verus non inest dolus, quia intentio non e malitia consilium capit, alte rum ut decipiat, sed ut sibi vel Rei p. prosit. Vereres accipiebant illud pro solertia maxime adversus hostes Stoici, qui rigui veritatis satellites erant, concedebant lubenter, illos, qui dolo bono ut tantur, non tantum omni culpa carere, sed laudibus esie dignos: id quod Quintil. Lib. 2. IV. Orat. V. I. hisce verbis eis
statur: Conradant mihi omnes portet, quod Stoicorum etiam opere mi confitemur. facturum aliquando bonum virum, ut mendacium His at o quidem nonnunquam levi r u in ηψι, ut tu pueris grais tantibus utilisaiis eoram gratia multo fingimus, multa facturi promisistimus, nedum si ab homine occidendo grasse or νertendus se , aut
Hsu pro salute patria fallenduis ut hoc. Quod aba suoque in semis reprehendendum est, si alias in ipso sapiente laudaηdum. Plura de hac materia dabit Celeb: OTTO studiorum meorum dux, numquam non colendus in Dissertat de Dolo malo. Diqiligo by Ooste
10쪽
Altera Doli Divisio a nonnullis proponitur in Praesumptum de
Veriam, quam recte Ricbovius ejecit Dolus enim Praesumptus non es Dolus, qui Limuiciis & probationibus planis debet probari L. 6. C. de Dolo malo Et nonne unusquisque bonus esse creditur. do C contrarium apparuerit L. h. pr quod mei caus. L.7.2s. 26. de Legat. . Si vero Dolus ex indicus probari debet, senui . tur, Dolum P aesumptum non dari, quoniam in mente residet, neque aliunde probara potest . q. 8. o. C. de res vend. nepte sane alii dicunt omnem dolum esse praesumptum, hanc propter Tationem, qui aeXIndiciis probatur, ut in . L. 6. dicitur. Quicquid vero ex indicus probatur, praesumitur verum Ciri ac Lib. I I. ObsII. huic argumento latisfecit ostendit enim , quod vox indicium pro liquidis rationibus accipiatur in illa lege. Illud etiam quod probari debet non praelum itur. Alii vero iii lcrprctes, ut Decius ad L 13. de R. alitur distnguunt dolum verum a praesumptione. nimirum quod Dolus praelum pius in futurum renitti potest non vero Dolus verus, scd o tra gencratem L. Σ. . . De L. i. s. 37. Depst L. a m r. Commod quae leges nullam disteret tiar mcntinem faciunt, sed generaliter uidunt, quod nulla pastione effici potest, ne Dolus futurus pnestetur ubi a tem lex non distinguit, ibi neque nos distingue e possumus. Alii liam adhuc adferunt disserenitam , quod ad verius Dolum verum minor in intcg m non stituatur, sed quid m adversiis Dolum praesumptum Hunc in finem frustra ad Loco. 2 de Minorabu χτ. anm provocant. At legis species ita se ha,t Minor, ex lege Α- quilia conventus, negavit damnum se dedisse, scd in integrum adversus inficiationem restituitur non eam ob rationem, quod haec inficiatio tantum sit Dolus praesumptus, revera enim est Dolus verus, quod coram Praetore mendacium praeponere ausus sit, rat ita fluore piaestationem Uimni, sed restituitur propter lu-hricum consilium quoniam non Dolo, sed incontuito temere negasse vidctur, ut Brunne mann ad . L. ostendit,in habetur pro
c:uo necuae plus praestat, quam praestitisset, si ab initio dam