장음표시 사용
71쪽
Tandem peris oma dentato - reticulatum duobus tantum generibus, nempe RH-tinali et mesiae competit; a quo caracters tamen Meesia long Ueta Μ triquetrum recedit, quandoquidem eius internum peristoma minime reticulatum est, sed e processibus liberis per paria approximatis constat. Hinc genus illud vitio laborat. Peristoma externum in plerisque muscis interius longitudine circiter aequat; in nonnullis autem Ionge superat, ex: gr: in Nechera pennata F), Nechera puluis
Id. Contra in Mesia uliginosΞ B trichodes , Buxbaumia aphylla interiore brevius est. Dentium forma, diuisio, color, superficies, Iongitudo summopere diu strias sunt, tam in peristomatibus simplicibus, quam in compositis. Forma sunt truncati,
in Buxbatimid aphyllsi; obtusi in Meesia vliginosa, Mnio crudo; triangulares, in Octoblepharo assido B , Griminia apocarpa Η); pyramidales, in Tetraphide pe lucida ΜΤ, Fontinali antipyretica; . breues acuti, in mis fontano, Polytricho heronico; longe acuminati, in Mnio caespititio B); cunei formes, in Bartrainia Halleriana; acutissimi, in Pohlia elongata; subulati, in Les ta attenuata, Fontinali squa--Wa ; lineares, in Didymodo rigidulo, Teij a iAduruirostra; integri, in muscis plerisque; diuisi, in generibus aliquot supra memoratis ; semibi fidi, in Dicranis FG dentibusque fere omnibus; ultra medium hi fidi, in Dicrano heteromatio iBo; ad has m usque sim, in Tricho lamis omnibus; aequaliter diuisi, in Dierano scosario B); inaequaliter partiti altero crure vel hreuiore, ut in Dicrario flagellari, F pdente adianthoide Η θ, vel angustiore, ut in Dicrans heteroinallo; trifidi, quadrifidi in Dierano spurio, Tricho tomo fontinaloide etc. Longitudo dentium summopere diuersa est in diuersis gpneribus ac speciebuS. Sic in Mniis, Hypnis, Tricho tomis etc. plerisque insigni longitudine oculis sese
facillime spectandos praehent. Contra in Polytrichis omnium breuissimi inueniuntur, et in Leersa vulgari B exstinctorium) adeo minuti sunt, ut oculorum acumen fere effugiant, unde minus perspicaces obseruatores huius peristoma nudum decla
In paucissimis superficies omnino laeuis reperitur. In plerisque, si tamen vitro multum augente obseruantur, transversim lineata vel striata apparet; quin et in Uriminia cribrofa dentes satis regulariter foraminibus multis pertusi sunt; in Tr Tom. I. F eho Zo-
72쪽
ete. margine sub serrati et eXasperati cernuntur. Apica sunt vel liberi, ut in tota sere hac familia, vel cohaerentes, in metre ute-ra hygrometrica, vel membrana tenuissima super Orificium, quod exacte claudit pro. tensa, quamque recentiores epiphragma di Xerunt agglutinate et apprehensi, ut in Po-0 trichis omnibus. Han membranam magni nominis Bolanici pro peristomate interno peculiaris structurae habent, nec imm Brito, si, ut videtur, a thecae membrana interiori originem ducat. Caeterum nomen nihil ad rem facit. Color dentium plerumque idem est ac pedunculi capsula iam matura, sed pau- Io dilutior. In Hypno ripario dentium basis amoene rubet, pars superior lutescit
In Bryo delica trito color eorum lutea - rufus est; in Polytricho vndulato CB diluta fuscus; in Dierano latifolio albidus; in aliis alius.
De ciliis pauea sunt obseruanda. Omnibus eadem est forma; nempe corpus- eula sunt longa, linearia, fili formia, simplicia, rarius Vt in Meherfi hypnoide articulata, apicem versus vel etiam per totam longitudinem, ut in Tortula murali B tortilia, et aliquando ex: gr: in Nechera disticha interiora versus recuruata. Co-Iore rubicundo vel rufo plerumque micant. An eorum numer A in Barbulis et Tortulis sε in per idem sit, nondum constat. In Barbula agraria triginta et duo per Paria approximata numerantur. Peristoma internum in muscis omnibuς, quae duplici peristomate gaudens, si Necheras excipias, E membrana lamnatur, plerumque carinata et in sulcos totidem longitudinaliter exaratu quot peristomatis externi dentes numerantur, nempE sedecim. In Mees fi Oliginosa haec membrana e planis sede zim reticulatis constat, et in Fontinali fateata conum reticulatum format. Parte superiori autem vel in proces.sus nullos producitur, et tantum apertura irregulariter laciniata dehiscit, ut in Bam
tramia halleriana, vel tales processus emittit, uniformes in Pohlia elongata; profunde bifidos et ciliis nullis intermixtos in Miris marchico, Mirio sphaericarpo ;smplices at ciliis intρrmixtos nunc solitariis in Hypns albicante, Muio cruso, nune geminatis in Hypno ripario, Hypno rus mor=ιi, nunc pluribus in Mitio 3 eudotriquetro, Nebera pyriformi Μ), nunc minimis et prae tenuitate vix conspicuis, ut in Ergo delicatulo et Hypno myUuroide. Obseruandum autem, illos processus plerumque triangularis vel pyramidalis formae inueniri, et in multis speciebus ex: grein
73쪽
in Bryo pulehello, Hypno albicante, Nebera nutaute, Titum iam Megapolitanta
He . plus minusue regulariter dorso perforatos esse. Color pari stomatis interioris plerumque pallidus et ad luteum vergen S, quamuis exteriore rutilante. Structura dentium ea Igm esse videtur ac membranae, e qua originem ducunt, nempe vasculosa et eleganter reticulata; quin et cilia quamuis tenerrima et simplicioris Fahricae, vasculis suis nullatenus carent. Illas autem partes summa mobilitate et sensibilitate praeditas esse, siccitate facillime contrahi, madore contra rursus eXtendi, muScorum Oh seruatores non latet. At priusquam de peristomatis in seminum emissione usu verba iaciamus, operculum et columnam describere abs re
Omnia illa, quae descripsimus, corpuscula in capsulae concauitata abscondita OpEReu. Iatent, donec maturitatem adepta pars eius superior, operculum dicta ab inferiore, LVM Nempe theca, secedat et delabatur. Vnum tantum datur genus, scilicet Phaseum, in quo pars illa capsula vel matura persistit, et ab ea numquam separatur, ita, ut semina non aliter, quam theca tempestatis iniuriis effracta, aut ad basim pedunculi discessu perforata, effundi queant. In nulla muscorum parte tanta formarum varietas Io cum habet, quam in ope eulo, unde optime speciorum definitiones ex eo desumuntur. Praecipuas hic e ponere lubet. In Meli euteri hygrometrica M), He igiρ ciliata plano - conne Num operculum inuenitur; in Muto turbinato obtusum; in Maio Deudotriquetro hemisphaericum; in Pohlia elongata, Mnio caespititio pluribusque aliis mammil- Iare vel papilliforme, nempe convexum, tuberculo paruo instar papillae medium o Cupante; in Timmia megayolitana Hedio. convexum, centro in foveolam depresso;
rutabulo, conicum; in Splachno Orceolato, Leuehia attentiata obtuso conicum; in
Octoblepharo albido Η) acutissime conicum; in arria trifaria oblique conicum; in Nechera fili Ormi ventricoso - conicum; in Mehera hypM0ide breuiter acuminotum; in Fissidente adianthoide H longe acuminatum; in Barbula conti ullita subulatum; in Dierano a ciculari B) cuspidatum; in plurimis speciebus tandem rostra-rlim, nempe e basi latiuscula in rostrum seu cuspidem plus minusue incuruam definens. Illud autem rostrum vel e basi conica continuatur, ut in Di raus ambiglio, vel e basi convexa, ut in Griminia recurvata; vel e basi subconcaua, ut in Leersa vulgari B exstinctorium ; praeterea rectiusculum est in Leersa lanceolata; obliquum
74쪽
in Dierano pusillo, Polytricho alpino; summopere incuruum in Tei a ineum Do-fra, Hypno clauellato; breuissimum in Nechera penuata F); longissur um in Hispino longirostro H striatum Schreberi , Hypno rusci Drani, Dicrano J purio; recurvum, nempe apice superiora spectante, ut in Polytricho Drnigero, in curulim nemps apice terram versus tendente, ut in Gymn υm0 curuli sistro, Hypno murali; et matum, id est, inflexum directione varia, ut in Hypn0 prs lifero, Polytricho vndulato B), Dicrano heteroruallo B . Forma autem operculi saepius e duabus componi. tur, ita, ut denominatio composita esse debeat. Sic dantur opercula conuexo - subuislata, acuminato - contea, conuexo . cono idea etc. quaS denominationes quisque faci. Ie intelligere poterit. Eodem fera coIore opercuIum micat ac pedunculus, nempe pro variis maturi- statis gradibus a viridi in luteum, aurantiacum, rubrum, purpureum, spadiceum, fuscum etc. transit. Saepe illius hasis, capsula adhuc viridi, rutilantem aut sus- cum induit coIorem, siue proprium sue e peristomatis dentibus, quorum rubello per Sperculi teneram membranam translucet mutuatum. In muscis nonnullis ex: gr: Hypno velutino, Hypno rvrabulo, aliisque his assinibus speciebus, operculi apeκ macula nigricante notatus est. Operculum a membrana anteriore vasculosa oriri verisimssa est. Eadem nem. Pe vascula pari modo anastomolantia, itinere recto aut parum flexuoso, rarius spirali ut in Tortula subulata B excurrentia, huius elegantis reticuli areolis apicem versus decrescentibus, in eo obseruantur. Hinc capsula adhuc immatura adeo ar-Ctus est illarum partium nexus, ut non nisi alterutrius laesura, imo dilaceratione se. parari queant. Gestationis autem tempore expleto operculum sponte decidit, sus Propter succorum nutritiorum defectum, siue potius, quod capsula adhuc crescenta Miametrumque suum augente, cum ia in operculum, ut e cOIOre intensiore colligitur, Incrementi sui finem assecutum sit, vascula in ipso compaginis Ioco tensionem ma-1orem, quam ut eam serre valeant experiantur, sicque rumpi cogantur. In multis Nutem muscis, ut illa separatio locum obtinere posset, mechanismo peculiari na-
vi operculo cinguIum tenerrimum interpositum est, nunc de huius, nunc de illius REGIVMnargina abscedens et annulus seu fimbria Bolanicis dictum. Annulus ille ola mina
75쪽
mina eoIorata tenuissima constat. quae commissuram constituit, et e proeembus succulentis multiplici serie exstantibuS subterque operculi limites protensis. Cum au.iem haec lamina summopere elasti za sit, ubi succi deficere incipiunt aut siccior auara ingruit, in aliquot partes dissilit, et operculum sede sua disturbans eius lapsti in promouet. At tali annulo praeditae species longe pauciores sunt iis, quas illo carent. In totis Gymnostom0rum, Grimmiarum, Splachnorum, Trichostomoruus, Leo, hiarum, Polytrlah si rem generibus, ne minimum quidem eius vestigium adest. Hoc praeterea de operculo obseruandum est, iIlud semper illaesum de eap ulli solui integrumquρ delabi. In solo Gyn nuὶ0m0 pennat9 non integrum, sed in lacinias Plurimas irregulares em apice fissum decidit. Operculo deIapso theca eque apertura patente, in conspectum venit pars illa CoLυMeapsulae centrum occupans, quam Ehrhardus Alscum, caeteri auctores vero co- NULA. Imanulam seu Drongidium dixere. Hoc est corpus plerumque mere cellulare, epedunculi centro originem ducenS et a capsulae basi usque ad operculi extremitatem extensum, forma ut plurimum subcylindrica, in Sphagno palustri autem e latiore basi obtuse conica, in aliis etiam alia, prout capsula in angustius aut ampliua spatium abit. Substantia columnulae in plerisque speciebus ex: gr: in Buxbaamia utraque, Mario fontans etc. uniformis et mere vesicuIoὶ - cellularis inuenitur; in Orthotricho anomalo B striatum v. autem e stratis structura et substantia diuersis, aliis vesiculosis aliis reticulatis componitur. At pars extra thecam sita operculique cauitatem replens, plerumque mere vesiculosa est. Breui post operculi casum, omisni adempta humiditate, columnula arescit et intra capsulam evanescit, vestigiis istomen non raro intra peristomatis dentes vel cilia remanentibus. Vsus et officium coIumnulae hucusque parum cognita sunt. sagacissims viri, et inter caeteros Wildenowius GrMvdfatae der RrEuterkunde p. I 32. illa eadem es se pronuntiauernnt, ac partis eiusdem figurae et nominis, cui in capsula proceri rem stirpium semina nondum matura adhaerent. Cum vero in muscis semina non columnae sed thecae parieti interiori astixa reperiantur, aliud iuxta Hedwigii opi- mionem columnulae officium esse debet, siue ad succorum motum et capsulae extensonem promouendam, siue ad superfluos succos spongioso suo reticulo recipiemdos, ut ad pedunculi thalamum redire et nouis usibus impendi queant. Τalem acitem succorum circuIationem locum habere posse, facile concedet, qui reputabit, c
lumnuIam non tantum extremitate cum operculi fastigio coire, sed etiam in variis
76쪽
speciebus a multis superficiei suae punctis processus seu ductuIos usque ad capsu.
las parietes emittere. Semina muscorum, Elirhardo θ0ra dicta, capsulae interno parieti lanicuIoumhille ali adhaerere eiusque ope enutriri, eX analogia certissimum videtur, quamuis funiculus ille ob nimiam tenuitatem nondum Obseruari potuerit. Matura autem s mina micros copio Iustrata, formλm Uualem Vel sphaericam, colorem nunc viridem, nunc e viridi vel luteo fuscum, et superficiem plerumque Iaeuem ostendunt. In quibusdam tamen speciebus, superficie inaequali gaudent, vel lacunosa, ut in Phaseo ferrato , vel circularibus areis reticulatu, ut in Leersa ciliata, vel echinata, ut in Boii tramin pomisomni B). Praeterea, Vt in aliarum stirpium, ita in muscorum seis minibus obseruatur tunica propria, granula circum uestiens, radicula terram petens, plumula caulis foliorumque compendium sursum directa et colyIedonas plantulamiqneram lactantes, sed a proceriorum stirpium cotyIedonibus forma ac duratione sa. iis diuersos. Sunt etenim processus succulenti, articulati, nune simplices, nunc raismificati et planta iam incrementum quoddam adepta, persistentes. Numerus eo-
tum in diuersis speciebus diuersus, sed plerumque duobus plures inueniuntur, hinc musci plantis polycotyledonibus accensendi.
De vi peristomatis in muscorum seminibus conservandis eorumque disseminatione promouenda et moderanda, pauca nunc addere conuenit, e quibus natura oprouidentia harum minutularum stirpium propagationi materna solicitudine satagentis clare elucebit- Cum musci plerique autumnalibus aut vernis horis semina perinneiant, quibus aeris temperies summopere inconstans est, frigoris teporisque vicibus sese raptim excipientibus, curandum erat, Vt semina tempestate secunda claustris euolare, inoppor Funa autem iis retineri possint, quod peristomatis structurae stupendo artificio effectum est. Eius partes, nempe denteS et alia, qui hus thecae apertura oh uallatur, summa sensibilitate, ut supra dictum, praedita sunt, ita, ut siceitato facillime contrahentur, madefacta autem sese illico eXporrigent. Nunc quid ope Culi
) An plantae polycotyleciones dentur Z primus dubitauit Lud igius Inst. resin. Degat. p. 5ss. In cuius sententiam Hed igius discessisse videtur H vj. Samini. zerstr. Ab handi. P. 26. Hinc partes, quas pro ἰCotyledonibus in mus eorum semina habemus, aliud forte ossicium praestant, et organa huic familiae Pro Pria sistunt.
77쪽
euli ea su, numquam nisi aura aliquantum tepente discedentis aecidat, saeIle quisque
intueri potest. Peristomatis denteS vel cilia, quae operculo antea tecta in pyr midis vel coni formam conniuebant, sicque thecae aperturam praecludebant, ope eulo nunc cadente auraque ficciore circumfluente contrahuntur et motu plus minus celeri, ad exteriora discedentia seminibus euolaturis exitum liberum relinquunt. Non eadem autem in omnibus discessioni S norma. Modo etenim eκ: gr: in Mee.
sist Diuinosa B trichodes , Trich080m0 Fallid0 tam parum divergunt, ut os capsulae spasto arctissimo pateat. Modo, ut in Neista recuruirostra, Leersa fimbriata B exstinctorium v. β), mio marchic0, Gritumia apocarpa B), omnino eriguntatur et aperturam vallorum instar cingunt. SaepiuS autem, ut in omnibus Orthotria
externi peristomatis dentes superbo mo discedentes et eXteriora petentes, os capsulae radiorum patentissimorum corona decorant. Quin et in Splachnis pleris quo ex: gr: in ampullaces, lutes, non tantum reflectuntur, sed superficie prona thecae parieti externo apprimuntur Tandem in Barbulid, Tortulisque fers omnibus citia, quae humiditate in funiculi modum contorquentur, siccitate divergunt, extremitatibus confusis breuiora sunt, et ad basim vacua interualla inter se relinquunt. Nunc peristomate hoc vel illo modo recluso, semina Proprio pondhre terram petunt, si capsula pendeat, sin minus, cum laeuissima sint, minimo venti motu avolant et in plagam vicinam disperguntur. Cum vero solius aeris ope horum disseminatio non satis certa foret, praesertim ubi theca erecta est, alios disseminationis modos natura excogitauit. I. Cum plerorumque muScorum pedunculi pro capsulae v lumine sint Iongissimi summaque elasticitate donati, verisimile est, illos motantibus ventis, in capsulae membranis motum tremulum seu vibratorium oriri, quo semina quasi Isatere extra thecam iaculantur. In Polytrichir praesertim, quorum thseae ostium Epiphragmate capsula vel ' matura illaeso manente, exacte clausum est, seminibusque, non alius exitus, quam Per dentium exigua interualla conceditur, vix alter disseminationis modus locum habere potest Hinc etiam natura hoc genus pedunculis omnium fere longissimis donauit. a. In plerisque speciebus, quorum P
ristoma dentibus bifidis instructum est, ex: gr: Fiis dente polypodioide, Fi spirente
Brioide H), Dicrano virente, operculo delapso, dentes primum divergentes mad
re superueniente intra capsulae aperturam flectuntur ; si vero aura sicca redeat, d nuo contracti crura sua rursus exserunt, seminaque auulsa circum quaque proiiciunt,
3. In speciebus multis, quae peristomate interiori membranaceo gaudent, qualeS sunt Mnium crudum, Leskisi attenuata, Leshia polyanth0S, dentes opercu Io cadente velocissime refiectuntur; at breui post reuertentes curuato dorso, quasi annulum
78쪽
Ium effrea pyramidem interiorem formant, apicemque interni peristomatis intemstitiis recondentes, membranam illam tenerrimam et summopere elasticam deprimunt ac seminum ei adhaerentium exitum promouent. q. Tandem si in specie-lbus nonnullis periitomatis interni processus parum inuicem secedentes, portam amgustiorem seminibuS aperiant, foraminibus numerosis, quibus processus illi pertula sunt prouidit natura, ut disseminatio locum habere posset. Tanta sensibilitate autem peristomatis corpuscula gaudent, ut vel Ieuissima aeris temperiei commutatione assiciantur, soloque habitu inter spectandum immisso, in pristinum statum redire nitantur et interiora repetant. Sio eodem die, imo Eadem hora peristomate pluries obturato et recluso, semina non uno impetu simulqua erumpunt, sed successive, prout aer siccior vel humidior euadit opportunissimaque tempestate ventis disseminanda traduntur. Quin, si pluuia ingruat omnino clausa manet theca, et non nisi aura sicciore denuo patet; sin minus, diuturnis imbribus semina intra capsulam coirumperentur, spesque subolis interiret.
79쪽
Nonnulla de Physiologi d Muscorum.
Quae ad mugeorum physiologiam, seu organisationem internam spectant, partim in
praecedentibus capitibus iam vidimus , cum ad partium externarum analysin illustrandam nonnulla de earum interiore structura attingere res ipsa suaderet; pauca tamen supersunt nobis adhuc illibata, et in hoc capitulo exponenda. Si quem autem offendat, nos tam grauem muScologiae partem iusto breuius tractare et fragmenta tantum lectoribus tradere, in promptu responsio erit. Ille nempe reputet, quam densa adhuc caligo plantarum maioris staturae ideoque facilioris indagationis internae structurae superfusa sit, quam pauci viri huic studio incubuerint, quotque adhuc in dubio reliquerint summi illi naturae investigatores, Malpighius, Gre ius, Spallan Zanius, Senebi erus, tandemque Hedwigius, qui feliciori successu has tenebras expellere agressus est. His consideratis, nemo certe mirabitur muscorum phVsio logiam, tot dubiis laborantem, paucis paginis eXpediri posse. Verum tamens Hedwigii scripta adeantur, quis ingenii acumen non adstupebit, quo vir summus harum plantarum minutularum tenuitate sua fere extra limites observationis positarum, mirandam structuram, quantum fieri poterat, extricauit nobisque spectandam saltem pro parte dedit. Solidarum partium coordinationem et structuram in muscorum familia eandam t. esse debere, quam in caeteris vegetabilibus nemo inficias ibit, qui reputabit, eosdem STRUCTu effectus iisdem causis produci analogiam suadere, ideoque ubi flores fructusque INTER Tom. Ι. G vide. ηδ' i
80쪽
videmus vascula, et utriculos diuersi generis necessario adesse dεbers, cum ad laeeos
alibiles secernendos atque vehendos, tum ad partium nouarum euolutionem promo vendam, quod officium Hed igius va Sorum spiralium actioni non ex mera coniectura, sed ex obseruationibus rite inititutis tribuit. Praeterea in muscis, ut in plantis procerioribus, omnibusque corporibus Organicis deprehendimus cuticulam seu epider-midem, totam structuram interiorem vestientem, et ab externis iniuriis tutantem; inde corticem e vasis fibrilli Sue parallelo itinere excurrentibus, ad rami vero, vel gemma E ortum diu θrsimode implexis constantem, tandemque medullam seu conteratus spongiosi substantiam media occupantem, cui quidem plerique Bolanici et Physiologi primas partes in vegetabilium oeconomia adscripserunt. illam praesta nitorum
succorum elaboratione caeteris partihus multum antecellere credentes, quam vero
Hed vigius motui fluidorum in succi geris vasculis partiumque extensioni proma- vendis, potissimum inseruire existimat. Muscos vasculis succos admittentibus, elaborantibus et uphentibus donari ab omnibus conceditur, sed nunc quaeritur an inter illa etiam vasa illa spirialia reperiantur, quae tracti earum munere fungi, nempe aeris vehicula ess , Malpighius et Grewius eorum detectores voluerunt, Hed vigio Contra hoc munus illis abnuente et succi gera potius esse post Raium pronuntiante. Non tantum analogia suadet haec in vegetabilium mechanismo tanti momenti vascula, etiam in muscis praesentia esse, sed et He twigius in plantarum nostrarum calyptris vascula quaedam obseruauit, quae cum spiralibus ductulis summam affinitatem habere videntur. Nitor enim, obseruante Hed vigio, ex aere illis incluso aderat quo expresso iterum evanescebat,
quod phaenomenon soli spirales ductuli in aliis firmioris structurae stirpibus, hute
magno obseruatori ostenderunt. Quin et eadem vascula in antheras penetrantia successu temporis obscuriorem induere colorem, solidiora tandemque lignea euadere vidit, quod etiam in spiralibus vasculis aliarum plantarum accidere constat. Hinc, quamuis spiralis horum ductu lorum fabrica, propter su minam eorum tenuitatem oculis, vel optime armatis, deprehendi non potuerint, ea talis esse structurae haud immerito e Oncluditur. Cuiuscumque autem sint fabricae', obseruditionibus constat ea in trunco parallelo itinere iuxta procedere, ad ramorum vero et gemmarum ortum diuersimode implecti, in folia etiam penetrare eorumque reticulum anastomo sationibus suis for mare, paren chymate inter huius retis areolas contento, illis virorem impartiente, cuius