De Juba Appiani Cassiique Dionis auctore

31쪽

25 certa vestigia cf. v. c. δας xi P M P03 λι om PGιν νίκν ς συμβολον Sintilia), 0 niaxilia mirum est, quod locus quidam in illo capite exstat, qui Diiotui x τας nobi in mentoria in te Vocat

χρυGῆν επικεθεενος κτλ. Atque in e0dem capite alius locus Jubae haud minus tiro prius invenitur quum enim e Plut Numa '' e0nstet, libani verb0rum latin0rum ori inem lingua graeca adhibita explicare solitum fuisse Sati m 'morat ille est. qu0d apud App. 66. ludi0num nomen lac ratione explicatur

Felicitur autem accidit, quod Plut Marc. 22 ex Juba vati0nis descriptio Servata est ex qua re cogn0Scimus, Jubani de minor triumphi forma diligenter sciteque disseruisse; 0nne verisimillimum est, eundem etiam de maj0re forma occaSi0ne data n0nnulla pr0tulisse 2 Quae quum ita Sint pro certo affirmare licet Jubam Appiani auctorem sui SSe. Jam reliquum est ut Xenipli prolati item On Stromus. Appiani auct0rem Sine partium Studii re IRomanas ri t tulis Se; quam rum ita instituemus, ut collat Livio et P0lybio vincanius. Appianuui haud raro propius ad verum accudere quam hos Deprimis rebus in Africa a Scipi0ne gestis duae XStant narrationes Liv. XXIX, 28 Q0-29 4 ib. ἰ4-o et App. Lib. 4-l5. Si perversitatem narrationis Livianae recte tersi licere Vis animum Verta in tenaliorum rati inem, quam Liviii proposuit rarunt Ullint geStarum ordo queni Liv. XXIX, 28, 0-29 4 prael, t hic St.

aliquis concludat, Scipionis Africani triumphum a. 20 l. a. Chr. celebrat uni, non autem sormam triumphi in universum describi. Sed verba καὶ

nostri loci indicant.

32쪽

1. Copiae exp0nuntur XXIX, 27, 132. r0ximi tumuli occupantur il). 28 l . Postero die mille equite Hannone duce in castra B0mana incidentes occiduntur 4. Scipio agri vastatis urbem maximam capit XXIX, 29 2. Earum autem rerum ord0, quas XXIX, 34-35 legimus, quaeque nimirum p0S re m0d narrata gestae Sunt, hic Si l. Scipio Stativa castra ad mare pauc0. dies labet

XXIX, 34, 3.

2. Scipi ad Uticam castra tranSfert. 3. Proelium equestre committitur ut Poeni simul cum duce Hannone interficiuntur. 4. Salaeca urbe expugnata ad agr08 Vastand0 pergunt

Itaque urbe maxima capta XXIX. 29, 2 castra a Scipi0ne ad mare relata Sunt Res profeci Satis mira et stupidi imperatoris. Sed h0 levius; quid autem dicamus. Si legimuS, Scipionem tum iterum Hannonem quendam proelio equestri vicisse iterum lagnam urbem cepiSS0. iterum ad agr0S VRStando pr0lectum esse. Huc accedit, quod ex ipsi Livi XXIX, 3b. 2 videmus, ali 0 auet 0reS. quo Livius in SpeXit, unum tantum proelium equeStre narra SSe, et LiVium ipsum dubium Sse, num vera an falsa tradiderit. Itaque pro certo affirmari p0test, Livium ex diversi fontibus eandem rem bis enarrasse id, qu0d Saepius ei accidit. Prorsus alia est ratio narrati0nis Appianea VIII, 4-ib. Appianus enim, vel auct0 du 110 m0d nulla in re sibi repugnat. Sed etiam optime eruditum Se praebet. Itaque Si 0 addider0, 0naram . l. 438 maxima

ex parte Appiani narrationem CDΠlpr0bare, Omne concedent,

Appian h0 l0 eo majorem fidem adhibendam esse quam Livio et per illum hune SSe 0rrigendum. Livius XXIX, 34 et Appianus I ita inter Se diScrepant ut qui obiter utramque narrati0nem perlegit, facile incidat in Suspicionem, ab utroque

33쪽

pr0rsu diversa res gestas deScrilii. Sed cave erres Esse enim

equestre pr00lium Livianum c. 34 idem qu0d App. l refert

his rebus certe evincitur. Primum idem Viri eorundem nominum easdem fere parte apud utrumque agunt Massinissa apud utrumque Cartilaginien Sium equitatum in insidias pellicit perc0mmunem Scipi0nis et Massinissae impetum alterius a fronte alterius a terg0 hostes obruuntur equitum praefectus II ann0 est, qui, Si Valerium et C0elium, deni pr0 llium qu0d Livius narrante Sequimur, in h0 pr0eli capitur. Denique, qu0d maximum est Livius 34, 7 dicit inter e08 capt0 0 oecis is)satis c0nstabat n0n minus ducent08 Carthaginiensium equites fuisse et divites quosdam et genere illia Stre SV Appianus autem et ipse tradit, lectissimos P0enorum equite Hannonen contrah08te duxi SSe. Quum autem rar Stipendia meruerint nobiles Carthaginienses cs eisS0nbori ad Li V. l. in Monam Sen Rom. GeSch. l. 477 qq.), apparet, idem pr0elium equestre ab utroque ignificari. Ubi autem apud Livium ea Sunt, quae Appianu in cap. l. id 0ppugnati0ne urbis Lochae de foedere rupto de contruci datis ine0lis de centuri0nibus supplici a fluctis habet Sane de rebus quibusdam ante urbem Sahiecam, quae Sine dubio eadem St, quam Appianu L0cham appellat' ). gestis ut dupraesidi urbi imp0sit , apud Livium n0nnulla exstant, Sed quam falsa si ut Apitian collat facile intelligitur. Nam proelium illud equestro nil urbem Salaecam laetum tradit, quum X pp. 4' Inter ipsa nomina quaedam similitudo intercedit Salaeca in D lui. Fortasse aliquis dicat, verba a librari corrupta esse Sed a tis probabile mihi videtur huic rei ineSse vestigium auctoris, quum Appiani auctor Numidicus Numidicam nominis formam, Livius autem Graecam Vel Romanam tradiderit. Aliud hujus rei exemplum occurrit Liv. XXIX, 29 d, ubi nomen Mazaetullus assertur, quod nomen redit apud App. 3 ιζ εουινλος, s. Woissentiori ad Liv. h. l. Friodorsdors l. c. p. 65. - ueterum non verisimilitudine abhorret, Appianum n0men Locha mutilatum tradidiSSe: cs isset QuaeSit Liv. p. lib.

34쪽

c0nstet, id apud tui rim Agath0cli fuisse Hannonem cum equitibus urbis praesidium fuiSSe falS narrat, cum ex Appiano certo concludi 0SSit, Hann0nem cum Hasdrubale sub diu castra habuisse. Causa cur Livius a Vero receSSerit, facile c0gn0Seitur. Quid nonne magna macula adspersi SSet Scipi0nem, Si tradidisset, qua re Vera ad urbem Salaecam e Sta SSent quamque Soluta fuisset militum disciplina, qui c0ntra ictum foedus et contra imperatoris uSSuli cive inermes e0ntrucidaverant. Nimirum talia amici Scipioni quasi vellamine btegere c0nabantur, praeSertim quum Corneli 0 id maxime crimini daretur, qu0d disciplinam militum corrumpsi et cf. Liv. XXIX, 19 4 ib. 19, t. Itaque id, qu0d demonstraturi eramuS, Sumu conSecuti Appiani auctor Sine partium Studii re romana reddere S0let. Jam alterum ejusdem rei Xemplum brevibus verbis pr0- ponere liceat. De ordine et inStructi0ne acierum, qua in pugna

Zamens et Poeni et R0mani usi sint, in universum et Appianus et P0lybius Livius eadem referunt; nonnullae autona occurrunt discrepantiae Satis mem0rabiles. Tradit enim Polybius XV, 9 8 Liv. XXX, 32, 2 Laelium cum Italic equitatu aevo cornu Stetisse, quum App. 4 reserat, italicum equitatum pr0pter

Contendat fortasse aliquis, Polybi i, quem in universum Appiano meliorem Script0rem fuiSSe Scimus, majorem fidem tribuendam Sse Sed cave erreS. Appianus enim de Italico equitatu

c. ci et de servis iis adjunctis 4l tam accurata habet, ut

sili et arte falsa tradidi Sse putemus mente SSequi non pOSSum. Ρr0rsus alia ratio est Polylii; S pr0fecto non sine causa rem mutavit; nam equitibu8 0mani8, qu0rum plurimi nobili 0c nati erant dedecori fuit ore so παντων StetiSSE.Sexcenta exempla, quibu idem p 08Sim evincere, in promptu Sunt Sed haec ad rem absolVendam Sufficiant.

35쪽

His omnibus rebus absolutis rati0cinationi n0strae jam finem imponere licet neque fore quemquam confido, qui rebus recte perpensi neget. Ait Lam i litici VIII, coli. 6 6 0ntem principalem libani fuiSSe. De ratione, qua in fontibus reddendis Appianus usus sit

in universum jam Supra gimuS cf. Ρ. 2. Sqq Iam qua 'l'endum

crit, qu0m0do in libri III capp. -66 Jubam tractaverit.

Sed ant 'quam ad tali rem progrediamur, quaestiuncula absolvenda erit de fornia, qua libri clavi X0rdium ad nos p0rxen 'rit; nam Appiani Verba n0n intexi a Servata Sye Ontenderim. Ostendimur n0stro jure brevitate narrationis, quam Appianus de Iteguli expediti0ne praebet, de qua recte cli Kei liae laser opusc. acad. II 44 haec m0net: De Atilii cor tu R0guli adversus Carthaginiense expelliti0 ne cujus d 'Scribendae proprius li0 libro locus erat, nimis qu0danunOd0 pro ea quid 'mrati0no, quam caeteroquin in rebus hujusmo si X p in undis sequi Sol Appianu Stricta atque concisa id batur narratio. Sed haec levi0ra inajoris m0menti S ad rem dijudicandam, quod in libri I. cali. 4. haecce Appianus ipse pros ri: cti Gre orro Tib. Sempr0ntu Limgu Cons. 2l a Chr. et και ἱ

de rebus c. ann0 2l8 sqq. ad Africae oram a Romanis Susceptis mentio facta erat; tu id quod ne unum luidem Urbum de iis in libro Punico. item nos habenuis, XStat EX hac re certe licet concludere, piliani verba initio quidem libri i clavi, ni nint gra ad OS ui Venidi Se ininio Pa ab pit iniatore in brevius redacta Videntur. Itaque in compendiosissima capitum 3-6

narratione ViX tui Siluam agnoscat dubam auctorem Sed cave creda S, a P ali sonte orta SSe; nam ne unum quidem argu-

36쪽

30 mentuin inVeniri p0teSt, qu0 hanc Sententiam p0SSi defendere;

quum autem Appianu in univerSum unum maxime auct0rem sequi soleat, omnia eve hauSta putabimus, nisi certis argumentis contrarium Vindi 0test. Jam Videam HS quae e Su AleXandrinus narrati0ni ul)ae inseruerit. Inter ea primum dier0nda Sunt app. - 2 quibuS res Carthaginiensium ab urbe c0ndita Sque ad finem uno c0nspectu nobi ante oculo ponuntur.

Talia Appianus pra0sati0nis loco singulis libris addere s0let: cf. lib. VI init.

Deinde uir es orationes, quae in libri III. capp. -66. J0guntur sine dubi ex Appiani ingeni 0rtae sunt capp. 42 50 53 57-64. - Ficta esse orati0ne hisce verbis aperte indicatur scap. 4): ουτοις Poenis, Lentulus Romae ait --

autem orationem ad quam LentulUS 1 0vocat, pauco ante dies Seipi , in Africa habuerat. Qu0m0do Lentulus Scipi0nis verba scire potuit Qua autem negligentia Appianus in rebus ingendis Sus Sit, nostio l0c0 ptime ei Spicere p08SumuS in cap. 57

Lentulus e temp0ri m0ment atque t0t eo anno, quo haec P0mnu gesta Sunt a. 20 a Chr. in Hispania ei at, unde a. domum 200 a Chr. 0mam rediit; cf. eisse ub0rn ad Liv. XXX, i Quid de tant err0re dicamus Profecto maxima oritur suspicio, Appianum traditi rebit neoeetis ipsas res in Senatu acta finXiSSe quae Sententia e sit probabilis qu0d ex Livi , XXX. 43 sqq. viden mS illa re ab e tantum plane atque dilucide reddi 0 tui88e, qui jus publicum ejus aetatis benen0tum haberet quae notitia Appians vix tribui p0ssit. Qua de

37쪽

causa n0nnulla e Su fingere, quam eram rerum narrati0nem recipere maluit. Major nostri neglegentia, ne dicam 8000rdia, in temporibus computandi est. Nam in ea parte iiSt0riae, quam tractamus, uti loco annus certe indicatur'), quamquam res ab anno b a Chr. sane breviter in Africa gestae in capp.

1-66 enarrantur. - Sed non modo anno S 0n Significare, Verum,

quod majus vitium est, tempora fals indiearu 0let; quod hoc exempl0 liceat thistrare. Ex Livi XXIX, 35 Dione si . 57 67-70. Zon. . l. 438 B. Scimus, p0st Uticae irritam 0ppugnati0nem sui App. 6 , hiemem anni 204l fuisse. Hanc

Appianus e c0nSuetudine Sua plane misit, qu0d Scriptori qui εκ διαGethst τωι cf. praef. tempora indicare Sibi pr0posuerat, c0nd0naverim. Juid autem, quod pauli p0S in cap. b. I OrSuS falso l0c hiemis antea praetermissae menti0nem fudit Dicat Drtasse aliquis, Appianum in cap. 25. hiemem anni 203l Significare; sed cave erros; nam in capp. 3 Sqq. US UCtumno anni 20 gesta referuntur. - Atque, ut error errorem gignil, Appianus in cap. 26. prorsus falso tradit, expediti0nem contra Syphacem litem factam 8Se, quum e P0lybio et Livi e0nstet

38쪽

Aliam rationem et viam in Cassii Dionis Dialibus exqui

rem absolvendam puS St, ni Si accurata utriusque rerum script0ri e imparatio.

Di autem non in Appiani modum unum auet 0rem undanientum sibi eligere S0let, Sed e diVerSis auct0ribus, ut quisque ei muXime ad Verum accedere Videbatur pus Suum conficiebat. Itaque quaesti de Di 0ni lantibus tum demum abs0luta erit Si Singillatim uine narrati0ni particula perlustraverimus et qui uniuScujuSque auct0 fuerit expl0raverimus; quapr0pter in disputati0ne B0Stra mnia Di0ni Verba, quae

Ac primum quidem dem0nstrandum St, Appianum et Di0nemo eodem 10nte hauSiSSe. Ex iis, quae Di Ca8Siu de rebus ge8tis annorum 204 20 la Chr. conscripSit non m0d fragmenta haud pauca servata sunt r. 57 62-8 ed. Dind0rf, Sed etiam epitome, a Z0narae0 feeta' Z0n IX ll-l4 P. l. 436-488'' ad nos pervenit. Jam dudum constat inter viros doct0s inter Di 0nis fragmenta et maxime intor Zonarae l0 cum citatum et Appiani libr. VIII, I 66 miram quandam neeeSSitudinem intere0d0re, inter Zonaram autem et Livium et Polybium multis l0 eis differentias maximas existere. Facile intelligitur, n0n ea SH qu0dam factum esSe, qu0d 0narus a Liviana narrationi forma, qua eum, ut infra videbimus, haud rar consentit, ii p0ti8sturum locis recedit, ibi

39쪽

33 tu rebus MassiniSSae vel CarthaginienSium si e de rebus Libycis menti fit, atque iis ipsis l0cis fere Sempor quam

maxime cum Appian con Sentit. Qua re SuSpicio niaxiuia i 'itur, Dionem in relius Libycis

scribendis pro sua in i0ntibus exquirendi dilig ntia eum auct0rem sibi elegisse, quem et ipse Appianus in libris Punicis in usum

v0cavit, nimirum libaui. Quae sententia Vincitur et tirobatur loco qu0dam i0ni quam maxini memorabili et ad auctorem c0gn0Scendum proliri O. Zori. P. I 439 C. tradit, MassiniSSae matrem divino lutidam afflatu - θει scisci, conjurationem e0gΠ0ViSSU, quam Iberi in ea Stra R0mana lolirentur. Ha e Verba luant certi, Si me iudicant rei ulu Scriptorem eum a SSint 8Sa conjunctum

nimirum libam. Ex Appians enim Scimus cf. c. 4.) dubam etiam matri MassiniSSae casu rettuliSSe, qu0 ne n0verat quidem quisquam, nisi qui cum MaSSini SSae genere arcte conjunctus fuit. Atque quum re vera MasSinissae mater in castris Scis, ionis fuerit App. 4. illi nuntio aliquid veri Sub SSe censeo; Sanen in per deum, Sed per p0pulare conjurati0nem c0gn0visse videtur. φὶ Itaque pr0 certo alii rutare licet CaSSium Di0niun et ipsum Jubam inspexiSS0. Nam quum l)pianus illam rem non referat, ne id quidum Suspicari 90SSuum S, Di0nem eX Appian Sua hauSiSSe. Sed libam unicum Di0nis fontem n0n suis Se 0lhit Alipiano sacile videmus; immo diversorum auctorum Vestigia pra ter Iubam Occurrunt, quor ulu primunt i cum It viii obtinet, luem' uiuuitopere ii errare Soletitit, qui fontiuna Originem et naturam ignorantes ad memoriam Scribendam SeSe applicant, exemplo illustrare liceat. Iino Massinissae matre ejusque caSilius hoc judicium irofert Willi. lino. 6m Gesch. I. Adn. 4l2: -- Hanno tarde egenMassinissas ulter auSg0Wechfelt. Dies alte Numidierin mussi in dens aboleten liber deu africanischen rie aucti ilire olle spielen Sicwar in Zauberin ii de Suhei in uni hal eine ei Schwi run gegon Scipio utilechen'. - uuam leviter ac temere haec dicta Sint unusquisque ii tolligit illi accuratius in fonti uni naturani inquiSivorit.

40쪽

aliis quoque locis Dioni fundamento fuisse Scimus cf. issenQuaesti Liv. p. 309. E caeteri auctoribus paucissima desumpta 'unt et propterea mil refert, musi eorum momina

Quae quum ita Sint, inne difficultates, quae disquisitiolantium i0nis hucusque praebuit, facile Solvuntur, qu0d in singulis perlustrandi dem0nStrabimuS. Apud Zon. . l. 436 de MassiniSsae deiecti0ne ad 0-mano legimus, quorum Verborum lantem in incerto relinquam. Sequuntur Zon. . l. 436 D. 437 . re gestae Scipionis anni 20 a Chr. quibus in rebuS narrandi Lixius Surpatus St,

22, 2. - Deinde, quae de MaSSiniSSa initi capitis 12 leguntur sine dubio e liba i ta Sunt ei App. 3. Verba: ,επειGαν CarthaginienSeS τὴν Συνακα τῆν ρχλ ν αυτω MaSSinissae)iarrodo Dram Appianu n0n habet. - Legati Syphacis ad Seipi0nem et Scipi0nis transitus in Africam e Livi desumpta Sunt ei. XXIX, 24-28 Ille autem prim anno in Africa gestae: Z0n. . l. 438. CaSS. Di0. r. 7, 4-70. Juba auct0renarrantur, cf. App. 4. Dionem in his rebus narrandis a Livi0XXIX, 28, 10-29 6 ib. 34-3b recessisSe quum e multiSaliis tum ex e apparet, qu0d Hann0nem, equitum praefectiam,

Hasdrubalis Gisg0nis filium n0minat, quum iv. XXIX, 34. Hamilcaris filium appellet. - Appianus neque haec habet: δ ἐ

δονίοις υνηρατο, neque tradit, Syphacem et Hasdrubalem Uticae bsidionem s0lxiSS D. 7, 9 quod non mirum videtur, quia apud Appianum inter capp. 6. et T. lacuna XStat, quae aliae res ut hiemis commem0rati eXciderunt s. p. 59. Jam Supra autem dem0nStravimuS, Appianum negligenter lantem reddere, ubicunque eum in c0mpendium redegerit; qua de re