De Diagora Melio.

31쪽

monstrabat in illis, qui clii appollentur eos hominos misso Arnobius aclv. Gontos IV, 20 sive eos esse ad ρ υποειδεῖ Phaedrus de N. D. P. 22 . Quaro Lobochio in Aglaoph. p. 37 I videtur

Diagoras ros gestas deorum sic: ut postea Euemerus ad historiam revocasso. Ad hunc librum illud referri debet, quod innumerabiles paene scriptores Confirmant, Diagoram philosophum ιαθεον suiSSO.

Rostat, ut cle atheismo illo famoso Diagorae uberius et aCCuratius loquamur: pleriquo scriptores modo reserunt eum inter

atheos ot omni religioni et pietati inimicissimum misso clamitant. Nomon Diagorae igitur sempor in illis libris invenitur, in quibus recentiores philosophi votores praeter Diagoram invidia et fama posteritatis affecti sunt. Dolemus autem, quod illi philosophi

plerumque dissentiunt et legentis mentem, quamquam cliSSerunt multa subtiliter, turbant: nam quem alii maXime atheum fuisse judicant, eum alii hoc opprobrio liberant. Idem de DiagoracliCenclum est, de quo multa in utramque partem a viris doctis disputata esse inter omnes Constat. Nam cum Reimannus i) et Cuctu orthus atheum fuisse illum non dubitent auctoritate Clementis Alexandrini nitentes, his adversantur Zimmermannus, in Muretus,' Vossius, h) Bruchorus. βὶ Recentiores autem philosophos de atheismo Diagorae aliorumque eam ob causam dissentire PV-

Euemerum Messenium et Diagoram Melium ab atheismo contra Plutarchum aliosque defendit. Cuncta, quae prolixe assert, eo tendunt, accuSationeSadversariorum scriptis eorum amplius non exStantibus CSSe suspectas nec validas satis ad inurendam iis atheismi maculam.

in Var. Lect. lib. X, IT.βὶ De Idol. gent. lib. I cap. I pag. 2.ρὶ Hist. Criti c. philos. vol. I aliquatenus partes illorum tuetur, quia semper effati επoχνην commendat: alii tutissimum putaverunt in hac quaestione vel affirmanda vel neganda cohibere judicium.

32쪽

tamuS, quod quid esset atheismus, non perspeXerunt. Sod de atheismo Diagorae tum demum recto loqui po8Sumus, si quid veteres cle atheismo Diagorae senserint, intelleXerimus et omnia testimonia, quae ScriptoreS cle hoc homine nobis praebent, exactissimo judicio exploraVerimuS. Ac primum quidem quid veteres cle natura atheismi Senserint, paucis expliCemus. Itaque si atheismus reprehenditur, vituperatur laesa religio i. e. violatio, irrisio vel impudica interpretatio opinionis ot cultus deorum, quod et multis Synonymis

GraeCorum atheorum demonstratur. Quorum alii deos homines

fuisse, in alii eos nihil aliud esse nisi vires naturae humanae Specie inclutas docent, in etiam alii eos reprehendunt, qui deoS hominibus similes fingunt et fabulas inhonestas de iis pervulgant; Permulti, qui numerum deorum auxerint, accusantur: multi alii mysteriis proclitis, statuis deorum violatis, ritibus publicis turbatis, similibus inconsiderate factis athei judicantur.

Quae omnia Si recte Consideraverimus et locoS, quibus atheismus Diagorae Commemoratur, PerSpeXerimuS, judiCare PΟ-terimus, utrum Diagoras merito atheismi Coargui poSsit necne.

Imprimis autem Thienemannus in illos locos collegit: eum igitur secuti jam haec testimonia perluStrabimUS. Testimonium antiquissimum, quod de Diagora exstat, CiceroniS est, qui treCentis annis post eum vixit. In primo libro donatura deorum fere ab initio: isnullos, inquit, esse omnino deos

, Theodorus jungitur Euemero Agrigentino Nicanori aliisque, quiaSSeruerunt Toυς νομιζομενουc θεους δυνατους τινας γεγονεναι ανθρωπουc eos, qui pro diis haberentur, Verissima Sententia pro magniS et potentissimis antiquissimi temporis viris habuisse: itaque gentili theologiae bellum indicentes popularesque religiones impugnantes cognominati Sunt αθFol.

) Prodicus de rebus coelestibus disputans μετεωρολογος docuit

Solem lunam sontes omniaque omnino, quae prodessent noStrae Vitae, ob utilitatem inde perceptam deorum in numerum esse relata et ita panem Pro Cerere, Vinum pro Baccho, aquam pro Neptuno esse habita Sext.

33쪽

27 Diagoras Melius et Theodorus Cyrenaicus putavorunt. Mea quidem sententia haec vorba Ciceronis panclem Significationem habent ac: deos, quos et quales vulguS ACCOPit, Omnino non QSSeputavit Diagoras. Post Ciceronem au liendus est Diodorus Siculus, qui asserti ama vaganto athei nomen ei inclitum esse et ob intentatam sibi impietatis actionem metu populi ex Attica eum profugisse

pertinere Videtur, quos plane rejeCit: Conferatur Cum eo loCΟCiceronis testimonium, quod Supra CommemorΛVimUS. Gravissimus autem atheismi Diagorae teStis est Athenagoras

philosophus Christianus Celeberrimus: Ataro 'a Hκοτως . θεοτ' ira ἐπεκαλουν Αθηναῖοι, μὴ μόνον τον ορφικον Hς μἐ6ον κατατιθεντι λογον, κaὶ τα ἐν Ελευώμι καὶ τα τῶν - Πρων δ=ημευοντι μυώτλ ρια κaὶ Ta του aκλίους, ινα Τας γογγυλας ἔφοι κατaκοπτοντι goaνον ' αντικρυς δε ίπo haι- νομενον μ=ηδὲ oλως Πνaι θ εον in Hoc loco quinque Crimina, quae ei potissimum objiciebantur, proferuntur: primum quod praeter datam jusjurandi fidem Orphei caeremonias hominibus profanis et non initiatis prodiderit et Eleusiniorum atque Cabirorum arCana Vulgaverit et eXtenuaverit. Tum et Culpae vertitur, quod aliquando Combusserit signum Herculis cum lepide et acerbe dicto: quo modo Communem religionis Sensum ac fidem diis habitam labefactaverit. Idem sed fusius narrant Schol.

3ὶ Bibl. XIII, 6. in contra Appionem lib. II, 37. in de placitis phil. I, 7, I. Gronovius salse ad hunc locum.', Leg. pro Christ. P. V B.

34쪽

clarissimo et clistincte tribuitur Diagorae negasse illum palam et diserte cleum esse. Equidem etiam hoc εlναι θεον deos vulgares intelligo, ut supra apud Plutarchum nOqUe deum Supromum, quamquam alii velut Brucherus hunc loCum Commemorant, ut demonstrent, Diagoram non solum gentilium superstitionem vel providentiam dei specialem negasse, Sed ipsum etiam quod

loco testimonii apparet, Athenagoram magiS .eX moribuS quam ex clictis Diagorae contra eum argumentum clUXiSSe.

Ex Tatiani verbis intelligi non potest, utrum jure meritoque athoismi insimulatus sit necne ' starόρας Αθηναῖος λὶν, αλλα τουτον ε ορχθύαμενον τα παρ Ayλὶ ναίοις μυ0Tλορια Tε τι

jam ex superioribus testimoniis Cognovimus. Vehementer illum ii ad Nubes 828.

' Cohortatio ad gentes VII, 2l ed. PotteruS.δὶ in Ancorato p. IO6 B. C. εὶ cf. Gerh. Joh. Vossium de Idol. II, I : non satiS apertum eSt, an omnes illi Diagoras, Theodorus, Protagorasi numen esse negarint. Rationi enim est consentaneum, atheos vocatOS a nostriS quidem, quia Sic apud gentiles legissent, a gentilibuS Vero, quia deos gentium pro diis non

haberent. δὶ contra GraecOS Oratio.

35쪽

errasse, Cum Diagoram Atheniensem osse dicit, jam supra

ostendimus.

Testimonia scriptorum, quae praeter haeC Commemoro, non clijudicaturus sum, quippe quae nihil novi adferant, Sed ea, quae jam Commemorata sunt, rei etant. Minucius Felix: Sit licet ille Theodorus Cyrenaeus vel qui prior Diagoras Melius, Cui Atheon Cognomen apposuit antiquitas, qui uterque nullos deos aSSeVerando timorem omnem, quo humanitas regitur, Venerationemque penitUS SUStulerunt, nunquam tamen in hac impietatis disciplina simulatae philosophiae nomine

ronis descripsisse et insuper pium orationis tumorem adjecisse videtUr.

Diogenes Laertius Diagorae atheismum in transitu breviter attingit; in confer quae Cicero de Nat. Deor. III C. 37 refert. Quae Lactantius dicit: Diagoras, qui exclusit deos h) et alibi: exstitit Diagoras, qui nullum esse omnino cleum inceret ob eamque sententiam nominatus est αθεος, i) item e Cicerone desumpsisse videtur. Augustinus refert: quid hic fecit Atheus Diagoras, qui eSSe

in Pyrrh. Hypoth. lib. III c. 24 p. 2I8 ed. Fabricius.*ὶ Adv. Math. lib. IX j si p. 56I ed. Fabricius. δὶ Octavius c. VIII ed. Davisius. in V. H. lib. II C. 3Ι.kin lib. VI c. a No. 6.βὶ Instit. Divin. lib. I c. II init. 7ὶ de ira dei c. IX.

36쪽

stultus in Corcle suo, non CSt Deus.

Omnia testimonia protuli , quae clo atheismo Diagorae relicta sunt. Sunt qui putent ea non satis valida esse ad confirmandum atheismi Crimen, Cum testes a Diagorae aetate nimiS remoti sint, neque Certa ratione de ejus atheismo posse definiri quicquam, cum libri HuS perierint. Mea quidem sententia Contenti esse clebemus istis veterum narrationibus, quae nobiS SUPPO-tunt: quamquam non omni ex parte fides clancla ost, tamen non omnino eas rejiCiendas eSSe arbitror. Quae igitur erant Causae, quibus commoti Athenienses Diagorae atheismi maculam imposuerunt 3 Ex illis sententiis, quas Supra Commemora 'i et ex locis a me citatis ita fere rem se ha

Initio enim Cum esset pius atque deorum Cultor, Diagoras Carmina CompOSuit, qUae magna deorum reverentia et religione imbuta esse jam supra vidimus. Mox autem injuriae non punitae memoria et dolore Commotus de diis clubitare coepit. Mutato animo ad philosophiae studium se applicavit, quo dubitationeS magis magisque auctae et excultae sunt. Quid senserit et investigaverit, duo ejus libri clemonstrant, quorum alter, qui Φρυγιοι λorot inscribebatur, mysteria Graecorum et traCtabat et

rum gentilium superstitiones et divinam providentiam increpuit itaque sciens popularem religionem laesit et pervertit. Illas clisputationes proCaCes fuisse putamuS propter UiCta quaedam, quae Diagoram fervidum et facetum fuisse probant. Cujus proCaCitatis et impiactentiae Causa, qua palam neque ulla VoreCUndia usuS cleos RSpernatus erat, Sacra publica violaverat solitasque Caeremonias offenderat, respubliCa eum juste punivit et proscripsit aequalesque ei Cognomen athei i. e. nostro sermone Religionsspotierin tribuerunt.

37쪽

Theodorus Munchenberg natus sum a. d. III Id. Mai. anni

MDCCCLII prope ab oppido Francos urto ad Viadrum in pago

Marchico, qui vocatur Kunersdorf, patre Carolo, quem uno AbhinC anno mortuum eSse vehementer cloleo, matre Gulielma egente Mangier, qua laetor adhuc superstite. Fidei addictus sum evangelicae. Primis literarum elementis Francos urti imbutum parentes me tradiderunt primum scholae Friclericianae, mox autem gymnasio Meseritio, quod per triennium frequentavi Horma iano Pol te rectore, quem animo grato Colere nunquam desinam. Schriminii instructus maturitatis testimonio a. h. s. LXXII Civium academicorum numero in Alma Literaria Universitate Berotinensi adscriptus sum scholisque per tria semestria interfui

theologicis et philologicis. Docuerunt me tum theologi Dill in annus, Heinricius, Kle inertus, MOSSneru S, Semi schius, Ste in meyerus, Twestentus, tum philologi vel philosophi Curtius, Hauptius, Kir Chii offius, Momm senius, M u e li e n h o f fi u s, Z e li e r u s. Deinde Halas me contuli et ibi per cluos annos audivi viros illustrissimos Dittent, ergorum, Duem interum, Ercim annum, IJaymium, Keilium, Kra merum, Muellerum, S Chlotim annum, Za Cherum. Seminarii paedagogici per duo semestria sodalis fui; benigne mihi a Cherus ad societatem theocliscam permisit aclitum. Quibus viris omnibus et Halensibus et Berotinensibus doctoribus, optime

de me meritis, gratias ago hoC lOCo maximas.

38쪽

In Waltheri de Vogelaveide earmine 109, 17 ed. Laelim. assentior Pseiffero legenti: dii terest leti ug spiliaden ougen lachen. II. Lys. orat. XXIV, 10 scribendum est: εἰκος Ιαρ, ω βουλrii, παντας τους ἔχοντας τι

III. In Xenophontis qui sertur de republiea Atheniensium libello II, 1 eo leto: των μεν πολεμέων ἹTTOUς τε 6φαέαυτους ηγουντω Mναι καὶ tu ε i O υ ς 00dd. μιέζους) - κ. T. λ. IV. In Eumenidum sabulae Aeschyleae versu 2l, qui in eod. Med. Sic scriptus est: Παλλας προναία δ' εν loroις περοβευετια

Cornelii Nepotis librum non esse dignum cenSeo, qui Latine discentibus in manus tradatur.