De inuentione dialectica lib. III

5쪽

RO DOLPHI AGRI

coloe Phrisj de Inuentione Dialeis hic lib. III.

Cum Scholiis Ioannis Matthaei Phrissemj.

Omnia accuratius quam antehac suo loco restituta.

HARI SI IS,

6쪽

Epitaphium Rodolphi Agricolae

AUT HORE.

Inuida clauserunt hoc marmor ara Rodo hum Agricolam,Phristis emque decu uesoli. Scilicet hoc viso meruit Germania laudis uico id habet Latium Graecia quicquid habet.

7쪽

Humanis imo a C integerrimo Vi-RO DOMINO MATTHIAE AGE

ner,aedis D. Antoniy apud Coloniam Agrippianampraeceptori digitistimo Ioannes Agatthaeus Phris simius. S. D. 1 et Entio non defuttiros mihi , i humani

sime, qui quod dici a Graeci olet, nihil r

ferre sis neplane inimicus an importune se nevoltus, id in nemine perinde atque in me hoc tempore censeant dicipo se nequefortasse immerito. Impulit enim huc me amor erga te meus, pullisingularu quaedam tui beneuolentia ut quae Scholiaper aestate hancsuccisiuis 'taint operis nouam

seripsi, qui effudi in Dialecitica 'dolphi Agricola,ealdi dedicarem tibi,&γδει tuo nomine si quam for in ea re utilitatemfli disi a ferrepossim sinerem in vulgum prodire. Sed enim qui non ideat, quam hic importunu sit amor quam non apta tempori beneuolentiar Solent alissi cui as,i lim nuncupant, ea Vacere de causa, ut istius, cui ea inseriabunt,nomen reddant illustrius,posteri que commedent. o, tantum abest vis lendorem alique accessiurum hinc credam nomini tuo, in erear etiam ne quid existimationi decedat, neue minore ali posthac tui admiratione teneantur,quod nomagistesii 'exerim ego, quam ttam te hoc munus tum vel inuito obtruderem haud secus atque rustici quidam ineptiore olent, qui cum egregie se honoratum νο-

8쪽

I tho 'ite aliquem ta istum licet inuisum deprecatemque

pyras,malis,alii uel genus nugis ase oneratum dimittunt, vitreponderi ferendo ullo modost par m omnino non habere hos item ruri malit, quam ei modi subinde xeniis honorari. Et praestabat id quidem. sanquam: in accipiendo liberalitatem quandam inesse amni,putantiis no minus regium esse, parua interim ab amicis tenuioribus, exporredia hilar quefronte cum osseruntur accipere,quam vel maxima dare. Ita laudari solet magnus iste Persarum rex Artaxerxes,cognomento Memor qui cum rusticus ei,nescio quis,a- suam utraque manui proximo haustamflumine oblidissit, Denigno illam iucundoque vultu accepit m de rustico altero,ingens i malum porrigenti, Per tem inquit,hic iri mihi esse videtur, qui exparua etiam urbe magnam possi licere animum videlicet eius a quo dabatur magisθectandum ratus, auam quod gerebatur munus auod ego temtefacilurum nunc perem, tua isthaec toties iam cognita mihi stemfacit humanitas cui uni sinc licet, quicquid a me peccatum hic est.quadosola ea hos nobis animosfecit, ut ubiectus vocabat, quo inclinabat voluntas, ab eo ne nos pudor aliquis reuocaret. Hos intellexero nonfuisse Hquequaque ingratum tibi, causea eritprofectio,quamobrem ipse mihi

debeam non immerito gratulara vi cui tanto ea res setura sigratior, tanto malasgaudium assatum,quanto minus. lis meis in te meritis datum id erit. Neque abs teperiturin sum alit d praeterea quicquam, nisi ut aliisper hoc commendatiora esse hae nas quod nosint exclus a te agis gratias tibi,siquisforsan existet e multis dinus, qui no omnem plane operam his legendis perdidissese arbitretur. Nam patrocinio

9쪽

euiusquam die ob id mihi credo nonfore optu,quod haec mihi etii ipsi humiliora videntur, qu im adurgia quae ire ua

experiri uelit aliquis ex albo erat litorum. Quocirca alis 'tdixi erit u tectum recipi tis erit, munus hoc euidense nouexcludi a te. Et qua id ronte excludasero quo etiam est cur habea gratia,quoquo tandem tu id animo comples tarem .cebit enim,eo idiogratia habenda erit quod placeat. Nonplacebis,mbilominus erit quaobrem mihi habeas gratia tu, cui semel ego docum et futui ussim importunitate hac mea, obesse etiamsolere nonnunquam hu=nanitatem nimiam atque proinde ita esse hanc temperanda in posterum, ut ne aliis tu clue idoneus uideare, quem si meum exemplumsecuti,

eiu modi xeniolis non tam honorent quam onerent. Vale. Coloniae, nilo I 1 2 3. Nisi, gusti.

Argumentum periS.

REliquu est, ut de argumeto operis pauca dicamus. Nam de utilitate vel ob hoe mihi'aihil dicendu est in praesemia, quod certum illud esse scia apud studiosiss

omnes, non posse illud nostilis imum esse, quo isti bona ingenia tantopere studeant auocare. Fiet autem id non incommode, si quaedam paulo altius repetedo,evulgatissima illa artium diuisione incipiamus. Artiuigitur inquiunt)tria in uniuersum sunt genera. siquide aliae earum adcogno Artium tria scendas crum naturas, aliae ad vita forma da, aliae ad artificium orationis dicediq; genera. regulas pertinet. Primigeneris quae sunt, ear a Graecis physicae,a Latinis naturales di cutur. Quae secundi, has illi ethicas, nos morales vocamus. Quae terti3 eas λογικα illi, quod circa Orationis artificiu versentur, appellat: ex nostris sunt qui vocet rationales. Iam in omni oratione, quae modo digna sit legi, tria haec exiguntur,ut sit emendata, Tria in or ut elegas, ut probabilis Qv ocirca tres etia astes circa huius curam Uersantur . Gra tione quaquematica, Dialectica, Ac Riietorica . quarum prima,quo modo emedate loquamur docet exigi. altera,quo modo probabit iter. tertia , quo modo polite atque'Ornate seu eleganter. Claret ergo ex iis, Dialesticen esse artem probabiliter de una quavis re disserandi Dialectio quatenus natura eius rei qua de agitur probabilitatis est capax. ' uuid

10쪽

Duo neeessa Qui uis autem probabili uti vult oratione de re aliqua, et duo eum primis necessaria differeti. Ita fiunt: alterum, ut inueniat ea quibus res proposita in hane aut illam parte probari queat: alterum, Ut inueta illa velut indice quodam probet, conueniant ne instituto suo a non conueniant. nequa fraus aut deceptio inter dicendum suboriatur. Dialectica Hinc fit, uti totali se disserendi facultas, quam Dialecticen dicimus, in duas didu- PMxς uψη catur paries, Una inueni edi, alteram iudicandi. Inueni edi pars ea est, quae certos quos dam ostendit locos, e quibus velut thesauris quibusdam in rem qua uis cofirmadam refellendamue argum et a ducantur. Iudicandi, quae sormulas ac praecepta quaeda argumenta di tradit, quibus ceu perpendiculis atq; normis quibusdam facile explores,idonea sint argum et quae inueneras instituto tuo an non idonea prosint an officiant magis, apta sint an inepta. Neque enim vi.quaerenti quicqua primum occurret, ita ciΟ-m adissimum erit in causam eam, de qua erit dicedum nobis no magis, quam aut lapis quiuis temere oblatus, ad unam quan uis aedificii partem fulciendam est aptus: aut Universis morborum generibus, una aliqua salubris est medicina. Ergo quemadmodsi fabri, nihil nisi exanimatii ex loratu in q;prius,operi suo solet inserere ita ne nos quide, temere unum quiduis operi nostro, hoc est orationi qua fidem facere volumus, infulcire debemus sed velut de ilectu quodam inspicienda omnia, optima eligenda. Quam Harum partia quemadmodum prior, ita & dissicilior ea est, qua docetur inuetio.ctic p xxς Quocirca etiam hanc sibi initio explicandam existimauit Rodolphus:deinde traditumdat Rodo rutae alteram, si vita longior contigvsant. .' , Porro inuentione continent loci quidam. Vt enim piscator, venator,auceps certos Primo bro quasdam definitosque locos habere olent, in quibus etsi non semper, tamen pleriiqueque doςς tu id quod quaerunt inueniant: ita mi alecticus certos quosdam habeat locos Oportet, equibus ceu latebris quibusdam argumeta in rem omnem ducatur. Atque hos locos primo libro copiosissime describit Rodolphus, singulos ita explicans ac diducens, ut famae secudo. illime quid ex quoque duci in rem qua nuis possit dispiciatur.

Sed enim tanquam militi parum profutura sint quam linet bona arma , qui quead-moduruiendum iis sit armis ignoret: ita ne loci quidem utilitatem aliqui asserent nobis, nisi qua via, quoq; modo, ex iis copia discedi sit paranda sciamus. Hic causa fuit, Ou cur secundum librum adiecerit de locorum usu . Etiamsi in eodem libro tradii tur alia multa, quemadmodum cum ad eum locum ventum erit, dicemus. Fit aute hoc saepenumero, uti parum admodum profuerit causam docuisse, nisi prς terea affectib' moueatur auditor, Si voluptate quada demulceatur. ac ne doceri quidem causa eommode queat, nisi quae inuenta a nobis sunt,ea sic disponatur, ut sint ad fide facienda idonea. Proinde accessit his liber tertius, quo de his trib ita disserit Rodolphus, ut nec eruditius nec elegatius iis de rebus disseri possit. Estque res plane digna, cuius cum primis ratio habeatur ab eo, qui cti laude aliqua vel dicere uel scribere velit,& quod cupiat dicedo efficere. Qia id enim admirabilius, quid poteti', quid efficacius, quam in spem culibet oratione erigere homines,& in metu deiicere, Mia titia iplas sibi auferre,s dolore lachrymasque vel inuitis exprimere'denique dicedo consequi illud, ut non cia velint ipsi, sed cum tibi libeat, misereantur, indignetur, inuideant, faueat, irascaturi Quid dulcius, quid iucudius, quam honesta quadam voluptate ita afficere animos hominia,ut quamobrem ita afficiantur ipsi nesciant, 'ameas fictitur itaque extra se positi sint, ut cum nulla sit inanendi necessitas, tame perinde ut sic vena illa Herculis Gallici alligati sint. discedere dicet non queat 'Quid om tius. quid decentius, quam quae logo labore in ueta sunt, ea sic collocare,ut pulcherriamo omnia ordine tanquam in domo diligetis patrisfamiliae disposita videatur ' Atq; haec sunt quaecum aliis quibusdam no copiose minus, quam erudite tertio libro docet

Rodolphus. nequis reria igilarus. ea modo de causa minoris putet iacienda haec. quMnoa ineat eadem riuus Hispinus.