장음표시 사용
11쪽
rima alias hodie irrita fierent sponsalia, ubi haud raro
iuvenes vetulas ob sanctum denarium sibi jungunt thori socias, licet dentibus non amplius gaudeant. Et si prohibita esset conditio lucrum Intendens, cur non eodem jure conditionem ambitionem foventem contra bonos mores impingere, dicendum laret 8 f. . Haec ergo minus dubii habent. Ast circa rem ἀtiones impossibiles paulo accuratiori inspectione opus est, ob dispositionem juris Romani & Canonici non parum quoad causas matrimoniales hac parte variantem. Quamvis autem directo ad scopum nostrum non faciat, adduxisse, quid in contractibus & ultimis voluntatibus circa has iplas conditiones jura sinciant; ad meliorem tamen controversiae intellectum non parum conducturum esse arbitramur, si quando plurimum hic discrepantes Consitutiones historice saltem, adeoque breviter in praesenti recensemus, quod adeo jam praestituri sumus.
g. 8. Primo loco occurrunt condis unes impossibitis contra.
Eisis Myem. Ubi ita distinguunt leges: impossibilitas o-
Titur vel ex ipsa rei narura, visex dispositιone lego, hinc conditiones aliae simpliciter s. facto impo Hiales, aliae turpes, aut lege, vel moraliter etiam impossibiles vocantur. Utraeq; porro vel symasive,uel negative adjiciuntur. Conditiones impossibiles facto Uirmatiis adjectae, v.g. Si caelum digio tetigeri s iam ebibero, quemcunq; contractum vitiant, .u. LisInus M.
procul dubio enim in hujusmodi actu talis cogitatio est, ut nihil agi existiment, apposita ea conditione, quam sciunt esse impossibilem, ut loquitur JCtiis in L 3ι. f. de Obsig. s Amon. quo etiam facit vulgatus Logicorum Ca-
non : Conditionem impos item vim negaussi Libere. Quod si negarive adjecta, v. g. Si Salam non elaberis , si caelum digito Mnretigeris, pure facta obligatio intelligitur, ideoque prο- missum
12쪽
misium statim peti potest, d. g. D. I. de invisip. Si enim imis possibile est tangere, necesse est non tangere, inquit acuto
Aristoteles de interpr. e. U. & post eum Pacius adae g. ιI. unde condit num necessarium nomen sortitae sunt. Contra conditiones turpes sive affirmative, v.g. si Coum occideritis unum commiseris, sive negasive adjectae fuerint, v.g.s - jum non occidero, si furtum non commisseris, utroque casu v,
itant promissionem, v. l. b. s. r. ff. de U. O. & quidem nega tive adjectae ideo, quoniam in eo, cui tali modo aliquid romittitur, turpitudo deprehenditur, cum turpe sit procelere non admittendo mercedem pacisci vel accipere, v. l. 7. I is depact. Gratis enim probum esse decet. A que adeo, ne alter ex turpitudine sua lucrum capiat, Leges concedunt, ut condictione ob turpem causam illud
'uoque, quod jam ex ejusmodi promisuone sol 'tum est,
6. 9. In materia ultimarum voluntatum sequentes dispositiones occurrunt. Conditiones impossibiles nati rassam tales, sive sint negativae, sive amrmativae, Vitiantur, id est, pro non scriptis habentur. Ergo Titius sub hac eonditione institutus, si caelum digito tetigeris, hereditatem statim consequitur, s. ro. Inst. de her. inst. quod e dem modo in Legatariis & fideicommissariis obtinet, e. g. Titio decem G lego, si mare exhauseris, d. f. o. si ipsorum personae conditio adjecta fuerit. Multum tamen interest, an hae conditiones toto generi humano , an certis tantum
individuo impossibiles flat, v. g. Titius qui est homo egenus
heres esto,sseo momento, quo se heredem striptum resciveris, jo aliquot mistiones siveram, Hae ultimae enim, quae a DD. communiter discises appellari solent, tanquam conditiones verae subsistunt, adeoque praeelse sunt adimplendar, i disi
13쪽
& si non implentur, institutio evanescit, v. l. 4. de flat. tib. Quae antea de conditionibus facto impossibilibus diximus, eodem modo circa conditiones turpes obinent, id est, habentur & hae pro non alecti' ἔψ.- .s'. de condit. insiti. Et haec quietem, si eiusmodi conditiones assumniative adjectae sint, in Legibus clare disposita reperium tur. Sed quH si sint negative conceptae , mg. Titius heris erit, si Cayum non occiderit, si funum non fecerit Tacent hieDD. quotquot nobis evolvere licuit, neque etiam Leges adesse constat, quae hac parte aliquid decidant. Nostram ergo mentem subjiciemus. Putamus Vero, conditiones tales negative adjectas pariter ut affrmativas pro non adjectis haberi, adeoque hic iterum inter contractus di ultimas voluntates ingentem intercedere disserent, am. Siquidem in Contractibus alter, cui promissio fit, praesens adest, & intuitu promissionis factae delictum imiermittit, quod utique turpitudinem involvit. Ast in , ultimis voluntatibus promissio in absentem, & plerumque ignorantem dirigitur, qui & si postea delictum, quod in tonditione erat, intermittit, id non sipe lucri, sed sponte potius intermisisse creditur, quia praesumtio semper est in meliorem partem. Reseruntur autem ad conditiisones istiusmodi turpes, seu contra bonos mores impingentes, adhuc aliae quas deriseriau appellitant Legum interpretes, Titius heres esto, si reliquias meas in mare a Miscerit, si nudus in foro saltaverit, sc. via. Lag. Τ. de conae instit. Pac. adg. Io. Id. t. quae quidem potius in decorum, quam
in ipsas Leges impingunt, adeoque stricte loquendo tu pes non sunt, attamen & Legum dispositione prioribus aequiparantur. g. io. Vides, in materiis ultimarum voluntatum Leges diligentius separare a se invicem diversa conditionum
14쪽
onum genera, quam in contractibus. De de ortu enim, quantum quidem nobis constat, in materia contractuum nihil reperitur. Ast quemadmodum dissicius non minus in contractibus, quam ultimis voluntatibus pro veris conditionibus reputatur, is. I. sy. f. deact. emt. σγend. ita: contrario quoad derisorias in contractἱbus plane aliam ecisionem afferendam esse autumamus, quam in ultimis voluntatibus. In his, ut vidimus, pro non adjectis abentur. In illis autem non magis promittentem sub ejusmodi conditionibus obligari statuimus, quam si conditiones turpes adjecisset. Jocose enim facit, qui ita promittit, dum certo persuastas est, alterum ejusmodi conditionem nunquam eme adimpleturum. Sed ex promissione jocosa nulla oritur obligatio. Idque obtinere censemus, sive amrmative, sive negative, v.g.si nudus in f ν' non stravero, conditio adjecta fuerit. . Utrumque enim ex joco proficiscitur, quia certo confidimus, alterum eis jusmodi actionem non esse suscepturum, etiamsi nihil promimum fuisset. Imo licet casium, qui tamen rarus est, supponere veliS, ubi certo constaret, eum, cui pra- mittitur, in schola Cynicorum morum doctrinam hausisse, neq; tune etiam promissionem 'ejusmodi valere existimamus, quia licet penes accipientem turpitudo proprie dicta non adest, Leges tamen hac parte ea quae sunt contra decorum turpibus aequiparant, ut g. pracia.
Vidimus. γ .g II. Habes jam in compendio varias juris Romani
circa conditiones impossibiles in negotiis inter vivos de mortis causa celebratis, dispositiones. Unde nunc porro fluccedit quaestio principalis, quae in praesenti nobis eruenda venit: quaenam disposito in conditionibus impossibilibus,
16쪽
contractibinjuris og, eodem quoque modo in sponsab3ω eire aeaudem obtinere debet. Unde non opus est, ut singula iterum recoquamus, sed ad ea, quae paulo ante . δ.s Io. a
tulimus, nos simpliciter remiisse sufficere poterit. Egregia vero, si stat , est illatio tua; annon legisti unquam quaestionem apud DD. an oonsalia sint contractus Z dc si eam legisti, an non simul observasti, omnes in universum sententiae negativae subscribere φ qtari in noti res ad commercium habilis. illatio ergo tua parum fimmitatis habebit cum a diversis ad di versa procedat. Qiud nos ad dubium hoc, non minuS tritum, quam prima fronte etiam satis privgnans 3 Respondemus vero, adesse quidem diversitatem ratione obem, quod utique aljud est in contractibus, aliud in sponsalious, atque adeo sponsalia, aut, si mavis, nuptjas, contractum in sensi
juris Romani dici neutiquam posse , licet nihil involvat 'quo minus contra ius iuris Gentium appellari
queant , ratione autem illius inn2 menti, quod nos pro rat one decidendi substravimus, diversitatem adesse, constanter negamus. Scilicet illud fundamentum desumtum erat non ab objecto, sed a praesentia utriusque partis, quamco tramas, aut si hic terminus non videtur accurarUS, con
ventio illa principaliter tangit, & exinde inferebatur, eum, qui praesens fuit, nihilominus tamen alterum, cum quo ipsi res est, conditionem impossibilem promissioni adjicere passus est, habere, quod ipsi sibi imputari pos- , sit, adeouue non aliter pra, mendum esse, quam quod utraque pars non serio, sed locose rem peregerit, di per
consequens neutra alteram obligatam esse voluerit. Hac Parte autem, quia non solum contractus de jure Romano tales, sed etiam sponsialia, inter prassenses S mutuo consentientes peraguntur, utrobique eandem Indolem
17쪽
A e ip εsubesse, adeoque ab illis ad haec propter rationis paritatem valide inferri posse firmiter peris ali sumus. g. i3. Concludimus hinc: Conditiones impossibiles quascunque juxta principia Philosophiae rationalis, juris naturae & jurjs civilis Romani, quod hac parte, ut alias saepe, cum jure naturae coincidit, promissionem in sponsalibus prorsus evertere & irritam reddere.. Atque possemus adeo Disputationi nostrae optimo Jure colophonem imponere, nec enim crimen Acadamicum involveret, etiamsi Disputatio duaS plagulas non excederet, s , ut aliae Provinciae, Germania etiam nostra uno Legum genere uteretur. Sed quoniam Patria & hic non parum irregulari alis habet, liceat hoc Vocabulum cum paceia motelicorum, de quoi lenniter protestamur, pro VO-ce mixtura substituere; dum in causis matrimonialibus praecipue jus Canonicum tanquam regulam agnoscit; ergo ante omnia dispiciendum erit, utrum S hoc decisionem nostram approbet, atque ita de plenaria ejus evidentia atque veritate gloriari possimus. Quis Vero,
quamdiu Corpus juris Canonici clausum iacet, sibi imaginaretur, aliam ibidem sanctionem reperiri, cum ea, quae jus civile constituit, cum principiis philosophiae rationalis convenire dixerimus. Neque enim credendum est, pro Philosophia rationali Pontifices Romanos, prae tensos illos servos servorum Dei, irrationalem aliquam
nihstituisse. Sed evolve, quaeso, ipsum juris Canonici
eorpus, & lege, quae Gregoram M. Papa in s uis. X. de comdit. anos hae de re scripta reliquit, atque tunc eundem in omnia alia prorsus abire deprehendes. Haec autem
iunt ejus verba: Si conditiones contra substantiam Conjugas imserantur, puca, si aster dicat alteri: Contrabo tecum os flexeras ariem strolis evites, vel donec inveniam aliam honore vel faculta nβεμ diciorem, aut si pro quo u adulterandam te tradad et mare mori, Disitigod by Coou
18쪽
monti contraiam, quartum inque sit favorabilis, caret effectu. Licet alia conditiones appostae in matrimonios turpes aut inposiabiles uerint, debeant propter *us favorem pro non adstectis haberi.
g. I . Ex hisce verbis primum apparet, Pontificem distinctioni conditionum impossibilium, quam supra g. 8. innuimus, adhuc novam subdistinctionem superaddidisse. Scilicet conditiones lege impossibiless. turpes duplicis generis facit. Aliae enim sum in genere tales, quae legi cuicunque contrariantur, e.g. contraho tecum, si furtum
feceru, homicidium perpetraveris, incantaIionem magicam ad promo υendum eo citius rei familiaru ιncrementum iudiceris: aliae autem in specie, quae Legi divinae positivae de matrimonio disponenti adversantur, quarum tria distincta e-Xempla incit. cap. adducuntur. Et si autem Valerius --δευε Dessetias, Prosessor Lovaniensis, in Erotematibus juris Canonici I. Tu. s. qu. a. exempla illa hoc modo ab invicem distinguit, ut dicat, primam conditionem: Contraso telum, si generationem prolis evites, esse contra bonum matrimonii seu prolis; secundam autem e Contrabo tecum, donec in veniam aliam honore vel facultatibus ditiorem, contra Sacramentum; & tertiam denique: Sistro quaestu adulterandam te
tradas, esse contra bonum fidei; Haec tamen Desulii inventio partim obscuritate laborat, omnes tres enim conditiones certo respectu contra bonum matrimonii &fidei impingere dici possunt, partim vero Papisinum ejusque doctrinam de Sacramento matrimonii, verbo Dei contrariam adeoque a Nostratibus diu merito rejectum, sapit, unde melius sorsan dicitur, conditiones istas in capitulo recensitas tribus requisitis in Lege divina positiva expressis oppositas esse. Voluit si quidem heis nignus Creator, nuptias esse debere conjunctionem 1. unius maris & unius Reminae, eam que cet. individuam &
19쪽
3. ad procreationem sobolis directam. Ultimo huic requisito opposita est conditio Pontificis prima, secundo secunda,& demum primo tertia.
g. is. Jam videamus, quid de decisione Papae statuendum, & an eadem approbanda, an non. Quemadmodum autem ipse Papa distincte loquitur, ira di judicium
nostrum distincte subjungendum erit. Ergo quantum primo ad conditiones Legi divinae politivae de matrimonio disponenti adversantes attinet, dum Papa dicit, ea dem vitiare sponsalia, quantumcunque etiam favorabilis sit matrimonii contractus, decisionem hanc omnino justam & principiis supra ro. s Ia. traditis, convenientem existim imus. Torquent se quidem haud leviter DD. circa explicationem hujus Pontificiae dispositionis, dum Cyprain f, Brouverus Papam non de sponsalibus, sed de contracto jamdum matrimonio intelligendum vo-Iunt : Gonetur Testir autem aliique eundem non de iuspem siva Dd resolutiva conditione agere assierunt; verum his, lim si isfecit Abstru . Strseius de dis . sponsi s.ct. a. f. M. Ostendens, quod, quemadmodum matrimonio semel contracto nec honestissima conditio adjici potest, ut es ficariam habeat, atque adeo multo minus turpis ejusmodi conditio effectum sortiri valet: ita quoque, si Pontificem de conditione resolutiva interpretari velimus,
afferendum foret, matrimonium sub hac conditione conis summatum, si aham digniorem invenero, nullum aut dissolvendum esse, ii postea dignior inveniatur, quod ramen adstruere nemo ne quidem ex mente Pontifieis audebit. Alia mens post P. Aversam, s Iuristas Samanticenses quosdam, de quibus Havnosus de I. s J. Iom. i. Trarii. R. cap. o. s. a λὶ est S ruvii in S. I. C. Ex. u. tόμδ. qui Pontificem non
de conditione, sed modo impossibili ageret existimar,
20쪽
propterea quod textus tantum de talibus loquatur exemis piis, quae non nisi post perfectum & consummatum matrimonium adimplenda essent, nisi turpitudinem contianerent. Sed & hanc explicationem a mente Pontificis abludere putamus, cum non solum ex ipso capitulo ing. 13. adducto, sed & toto titulo de conditionibus appositis patescat, eundem non de modo, sed de conditione agere. Et si de modo locutus esset, uua ratione dicere potuisset, hunc modum sponsalia vitiare, cum potius pro noni adjecto haberi debuisset. Putat quidem Struvius, quod talem modum adjiciens, qui pugnat cum ipsa matrimonii natura, non videatur habere animum contrahendi matrimonium, quod simul cum isto modo subsistere nequit; Ast quod pace B. Viri dictum sit, ista explicatio cum natura modorum adjectorum pugnare videtur, qui nun- . quam suspendunt Obligationem, multo minus eandem infringunt, sed si turpitudinem aut impossibilitatem in-Volvunt, pro non adjectis habentur. Sed dicit: censetur Joeatus este, qui talem modum adjicit; sed: respondeo, si hoc, cur non & in eo jocus praesumitur, qui allum, quemcunque modum turpem adjicit, cum tamen sciat, nec hunc ab altero impleri posse, nihilominus autem hunc pro non adjecto haberi ipse fatetur Vir dum viveret celeberrimus. Exempla ergo a Pontifice adducta hunc sensium habere credimus : Contraho tecum. si validem hi promittere potes, te generationem profis esse evitaturam , aut te iterum a me esse discessuram, si aliam facultatibus ve/honore duorem inveniam, nec non pro q stu te adulterandam esserrassituram. Vides jam liquido naturam conditionis suspen livae, & simul promittentem non serio, sed per merum iocum haec dixisse deprehendis, unde promissioni omnis via merito denegata.