Vincentii Mariae Santoli v. j. doctoris et archipresbyteri Roccae Sancti FelicisDe mephiti et vallibus Anxanti libri tres. Cum observationibus super nonnullis urbibus Hirpinorum, quorum lapides et antiquitatum relliquiae illustrantur

발행: 1783년

분량: 127페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

21쪽

ibi vel condemnarum, et ut casu, sive vi appulsum si): At Viri Clarii limi ita scripserunt , uterque legentea iaTextu P iniano Lacum ; sed Plinius ibi scripsit Locum , prout recte legunt Ioannes Camers, & Gelenius et); nempe Vorticos uni , Letalem Locum istum designans. , utn taVimus : alioquin vere ellat Plinius ride3dus , & mente deberet carere , qui ultro vellet Lacum Mephiticuui pe-nc true . cum ad nullos humanos usus pateat. XX. In Locis istis igitur diui .us immorari , nec hominibus tutum ei , M tunc itemporis piaecipue , dum venti minime spira,t: Crassi enim, ac vili biles undique. ur d x mus , assurgunt vapores , Nephiti riluvianae haudd.ssimiles . qui paulatim animalis imminuunt vires. cru-T uaa su iacturas nausculares offendunt ; sentibili amarore oculos fer uni, respirationem impediunt, anhelitus Prinmovent, ac veluti celeri ex itiitere defaticatos. a Xantea faciunt; vertigines inducunt, suffocatos , si diu absque aux l o. in loco manserint, occidunt. Eol deni effectus operatur Crypta illa, vulgo dicta Canis, sive Μepbitis prope Puteulos , juxta Lacum Anianuni, quae crassiores , lead labellas dispositos emittit vapores; qui licet in felli res nostris deberent esse , utpote in conca Uo antro exhalantes ; attamen iiti vere sunt noxiores, & laetates , et si sub Iove frigido, M aperto ducantur : Sat enim eth ex Crypta ilia extractu ni canem evapurationibus illius assectum, caelo meliori linire, ut statini resipiscat , & bene se habeat; quod in Locis istis secus est ; oppreisus enim

si cito non sublevetur, sero adjutus, etsi revivi 1cere Videatur, non multos post dies , sive etiam horas , Vere moritur, quod experientia duce, compei dum eli, ut mox

dicemus. ν

, XXL 'Quod si ventus spiret aliquis: tune loca ista tute explorari utique possunt : Ego enim per d: es . bc

22쪽

menses integros ibi non semeI sum immoratus , seduloque & minimas Locorum paries contemptavi mihi unquam aliquid accidit tritte ; exceptis quorundam dierum. horis, dum ibi accedens, tempore sat tranquillo , quieto , cruribus tamquam si deficerem videbar : tunc confestim ab ulterioribus observationibus abstinens , in lica sublimiora aufugiebam : Caeterum , Reip. Literariae bene- merentissimus D. Dominicus Cirillo , non multis abhine annis, Lacum mephiticum vidit; meque duce Placidus Imperiale, S. Angeli Princeps Excellentissimus; Abbas Fortis , Philosophorum ornamentum; Eques Clarice, Anglicanus

eruditissimus, & Lacum eundem inviserunt. Quin imo, relictis vicis aliis Clarissimis; die quarta mensis Septembris, proximi elapsi Anni I 8a. , mecum etiam DI Marianna Pacca Cari fit, Roecaeq. Marchionissa, atque inter Beneventi optimatum Matronas, venustate , sapiemtia Excellentissima , nec satis robusta , sed gracilis potius, ae nimis delicata, absque ullo nocumento, Mephitim vidimus , ac partes illius singillatim perlustravimus .f. XXII. Quadrupedibus signanter Loca ista sunt infestiora , utpote qui carpentes deambulando . os terrae appropiant , citoque halitus evapurantes hauriunt , qui respirationi ob eorum jugem crassitudinem omnino sunt ineptὶ: Enecat quoque volatiles , ut diximus , & in 1a eitatibus praecipue diuturnia , dum ibi bd aqua a cenum lant , tempore hiemali, dum nives cadunt , quae ibi semper deficiunt: si enim trium , plus , minusve spatio minutarum in loco considant , ti signanter in L co illo Torrentis Vorticosio , quem diximus vulgo appellari Vado mortale , procul dubio moriuntur: Et quod in Canibus non semel experti sumus ; dum in Loca illa incidunt, tamquam in sole caniculari anhelant ; llar nutant;

salivam spumosam evoment; contorquentyr ; eju atus emit- tunt ; ac demum lingua demissa, in terram cadunt, ac

veluti laqueo suffocati deficiunt : quod si diutius in Jo-B ά . cos

. . - .

23쪽

co , ubi ceciderunt, relinquantur , spatio scilicet decem minutarum , Vere suffocati intereunt: Carnes iplorum albesculat, corpus tumet, & Velut utris initatur , pilosque faciliter, tamquam absorpto veneno , deponit: Quod vero inter volandum extincti ibi volucres cadant , ut ait Seneca si); in locis illis non substitit: halitus mephitici v lucres necant certe, quod & Vibius Sequester animadvertit sa); sed necesse eit, ut in Loco considant , ad hoc ut deficiant, nec moriuntur statim , ut diximus velati suffocati apparent extincti , quod si meliori caelo leniantur, resipiscunt, prout repetitia experime ut is, coinprobavimus . - - :

f. XXIII. Caponem applicui uni ex illis Rimis, spu

rantibus in Colliculo altiori, qui Laeui ad orientem 1 pereminet : ad fugam ipse con tendebat : at detentus,1patio unius minutae cum dimidio sebiles garritus mittens, ac se con OTquens , .aperta bucca , rimam Versus defecit: Tunc per me cito aeri aperto expositus, ad se- mi minutae spatium revixit Alterum Caponem in medietate Colliculi ejusdem , ubi & aliae lant rimae spirantes, detinui, qui spatio minutae unius, & seniis, iisdem editis garritu , & motibus . vere suffocatus interiit, faucesque ejus tuuiescentes factae sunt, nec caelo meliori Expositus revixit : Altprum Caponem prope Lacus marginem admovi, qui unius minutae intervallo interiit: Altius hic a terra retentus , vivebat: at reliqui , quorum unum voragini applicui, quam .diximus Vulgo appellari. Le Fresfole , de alterum. . tortuoso Torrentis tractui, Vulgo dicto meso mortale , confestim perierunt. . XXIV. Non. injucundum spectaculum nuper, fuit Vulpecula, prope Lacum, a quodam Villico reperta . quam ipse extinctam crediderat : Homo, iste , nomine Nicolaus in . Muscillo , alias Frecchione , assiduus per 'Loca ista discur-

24쪽

rit, animalia ibi quaerens interempta , vel post alluvi

nes, inter maceries illas, antiquitatis reliquias, quarum non paucas , elus opera adeptus sum Ego , ὀc quarum de son nullis aliqua inferius dicemus : Credidit itaque Vir bonus mortuam Vulpeculam, quam invenerat: ipsam suo pallio instolutam , non longo a Lacu ,.sed in loco eminenti reliquit , ut sic expeditior reliquum Locorum ambitum , ad praedas inquirendas posset perlustrare r Αt- aliquantulum ad opus immoratus , dum revertitur, d lena redivivam vidit vulpeculam aufugere , secumque reintvotrahentem pallium , a quo non dum erat in totum

extricata , quod postea inter rudera reliquit: εc sic homo alle, licet praeda viduus , pallio tamen potitus , ὀc ipse risit, te alii ibi circumstantes. - . XXV. Ρlerosque vixos in locis istis periisse, in Libris

inrehipresby ratibus .hujus Terrae memoriae commendatum invenit quorum hic mentionem facere non abs re censui:

Sie in Anao i 6 et s. duo Equites juxta Lacum Mephiticum cum suis equis fuerunt reperti extinci . In Anno 1 os. die I I. Mensis Septembris , Ioseph quidam Albentius, Te

rae Laviani, . de Lucania, ibi periit: In Anno II 3 o. eundem fatum' expertus fuit a Blasius Forgione , concivis meus; te in ' Asno i 737. Antonius de Gianni, quem p ne extinctum e Torrente extulere; non multos post dies,ti ipse interiit: Ambo hi cum essent .Pastores, ove1 in aer pasceradum , in Torrentem lapsas, ad humeros appositas, semivivas extrahebant , ex quo diu in loco imm rati , Ni ipsi suffocati ceciderunt; primus , cui non fuit adjutor, in loco vere periit : alter sero e Torrente ex tractus , licet respirationem recuperaverit , undecim tamen post dies, ipse interiit. XXVI. At quod dolendum : dum haec scribebam ; diso . Mensis Aprilis, Anni I 8 I. , Tres adolescentes in vorticosam illam Torrentis partem inciderunt , quam V uuἀo diximus nuncupari Vado Μortiae; Donatus scilicet de

25쪽

Leo, Civitatis Frequenti; Iosephus copeta , ω Iohannes

de Apolito , concives mei e diu in Loco absque auxilio semivivi jacuere: Iohannes , quem primum e Torrente existulerunt, duodecim supravixit sic S tandem cum an ira respirationis dissicultate col o saniitrorsum. obtorto , bu caque aperta, convulsus expiravit: Ioseph 'extractus sero; revixit quidem; at poli horas decem, & i pie pari modo convulsus interiit: Frequentinus vero in Loco , ubi inciderat , miserrime periit . Ilitus cadaver ledulo contemplatus , facto expertus sum , vera Scriptores de extinctia In locis hujusmodi nunciasse : Carnes enim illiva albae via debantur; jpuma sanguine intermixta exibat ex ejus ore;

lingua demissa; faucesque tumescentes; quod jampridem

Seneca adnotaverat I). 'XXVII. Animalium igi uir in Locia istis demortuorum, quasi per vim elisae fauces tument; spumas sanguineas evoment, carnes mirum in modum albescunt . dc hoc ex eo, quia illorum sanguis tu dextra cordia auricula, signanter congeritur coagulatus ; quod in uolatilibus continuo experti sumus , ti cum Abbate Fortia . Viro Claiarissimo, in Loco. observavimus, accipitre interfecto , ac passere, ibi extinctis per nos repertis , - subi die prima Septembris Anno 178o. ; cum ad Lacum Mefiticum invitendum Ipsum hospitem nostrum , ὀc commentalem laeti 1 ubentesque habuimus. Iam ex dictis apparet , ex impedita respiratione, aer prius inspiratus in statum fixum redactus, observante Hales in Haemallatica , essicit ut eorpus intumescat, ὀc ex violenta dilatatione , machinae organa infranguntur , ideoque cum spuma , sanguia immixtus evomitur: Idem evenit animantibus in Machina Pneumatica, ob altria deficientiam : at in Locis istia iidem operantur effectus, ob aerem . non obductum, sedeondensatum, δc abundantem multiplici particularum muneralium genere, .quarum animal, inspirando , multipli

Disiligo i

26쪽

cta partes absorbet , M signafiter aetthim vitriolteum,

alumin lium , sialphureumque , cum bitumine, quae suapte natura, non respirationem tantum, sed 4e insensibilem perspirationem impediunt , obdueendo in animantis coriapore interius, exteriusque repagulum , sive cra1sum. veis iam , quod augetur , dum d u animal in Loco immor1tur : ideoque tamquam ex celere itinere defatigatum anhelat, ut diximus; coavellitur; dextra eius cordis auricula obstringitur, nec ab ipsa excipitur sanguis reductus a . ramis venae caUae. propterea ibi coagulatus congeritur, nee diffutiditur in ventriculum dextrum. cordis , ὀc ab ipso in arteriam palmanarem , in pulmones ; nec in auri., eulam, ventriculum cordia sinistrum; sicque perturbata circulatione pulmones constricti , arteriam pulmonarem , se i ejus ramos comprimunt, ex quo, vehementiore motu urgente. Arteria Aorta, defereudo susceptum ita guitiem in ramos Venaei Vae, ab his augetur affluxus, bc conte illo se liguinis in auriculam cordia dextram , ide que vasa sanguinea in franguntur ; itunc eX aere condensato . ti etiam ex prellione inter pulmones restrictoa , ticlaviculas , venae jugulares , faucesque quasi per vim elisae intumescunt, ae . proinde ita oppressi morbo letali , ae prorsus insanabili assidiantur ij. XXVII. Nec praeteriri debet, quod Μetallia evenit in Locia istis r Argentum; etsi pannis cinvolutum , sive iucrumena inter transeundum , ita nigrescit, quod iureliquis metallis observatur qu)que . exdepto auro puro , cujus nulla fit immutatio , & ex Quo recte deducitur , sales marinos in loco desiderari , noti itima ad auram resti vendum menstrua set); dixique puro . nam si alio immixtum sit metallo, rami scilicet . haec cito pallice I bet: Hiu idem in Su' phalaria .Puteuiolum accidit , sed ne eelse ibi est , ut argentum rimis illic spirantibus admo-

27쪽

veatur, ad hoe ut pallescat D qtiod Ue seeua est; aeida

enim mineralia', quae abundant , utpote quae in Locia vallosis operantur, crassa Si in majori copia diffunduntur, ita ut confestim metalla iis obtecta nigresca it, sive etiam lapides, qui eorrisi in arenam abeunt , ut inserius dic

mus . . . I a

XXVIII. Duobus antidotis , mephitica Labe oppressis,

Locorum Accolae occurruut; si quem enim ibi delapsum,. atque affectum invenerint Cito in aerem . apertum reductum , ipsum arbori suspendunt pedibus , capite deorsum revoluto; sicq. affect us spumas evomet, & si mortuus non fuerit, recuperata respiratione resipiscit, quod non solum in brutis continuo observavimus : sed . , sc in hominibus etiam. Non multis abhinc retroactis annia, Puella quaedam semiviva in Laco reperta fuit, ipsam arbori suspem derunt, capite , ut dixi deorsum revolutam ; tunc .post procuratam per evomitionem , Iespirationem , oleum olim rum frequenter bibendum, me edicente ei dederunt ;qua ex potione, partibus crassis bituminis . inspiranda jam absorptis, cum sulphure . Sc acidis aliis mineralibus ;quae in Loco abundant , solutis , bene se habuit Puella , Se ad praesens jam mulier bene valet : ipsamque mecum adlocutus fuit Eques Clarhς Anglicanus sub die 28. mensis Novembris hujus anni, dum hospes meus nobilissinuis ad mephiticum laeum invisendum accessimus. Methodo eadem , ut subvenirent nuper in loco oppressis, quo3-as. retuli, Medicis suadebam At isti sanguinis emisione , & aceto propinato illis subveniri posse crediderunt , . sed perperam; Ioseph enim Cogeta , ut dixi, decem poli hoaras interiit ; Tunc Iohanni adhuc superiliti appotuerunt

stimulos ad pectus , & brachia. ut evomitionem proVO- carent , radicem Ipecuacanam ei dederunt, adhibitis postmodum purgantibus: at undecimum poli diem dissiculta respirationis ingravescere in eo visa est: tunc Ego accitus , ut SS. Viaticum cum Extrema Unctione infirmo mi-

28쪽

n Istrarem: His rite peractis; anxantem adolescentem misertus, convenientibus Medicis proposui , ut balneis , vel 1 altem 'pedum ablutionibus infirmo praelio ellent , nec non Ze oleum oli Varum , quatenus iplis Videretur , ebibendum ei darent: Pediluviis , approbantibus Medicis , adhibitis, infirmus convalescere videbatur , quippe qui , cum antea sedendo tantum super lectulo, ac curvatus tu faciem, respirationem ducebat pauperrimam , ibi pollea cubatus, somno Vacare, Veluti lanus , videbatur: At Medi ei olei ebibitionem improbantes continuo , ut febat ,

qua infirmus tenebatur, quoque occurrerent, corticem pe-ruvianam ipsi propinarunt , qua hausta , veluti absorpto

veneno, paucas post horas, convulsus , ut dixi, eXpiravit: nonnullis contendentibus, radicem i pecua canam mortis istius concaussam fuisse , utpote quae Violentam promovens in patiente evomitionem , vaca sanguinea , mephitica labe dilatata, motu Violento percrescente , disrupit: quod caeteroquin Medici peritiores dijudicent. . XXIX. Sed priusquam ad alia gradum faciamus , hic adnotandum censui quod nuper in Lacu vidimus factum : Iam supra β. 9. diximus, duobus in alveis Lacuna

contineri, qui aquis percrescentibus aeque adimplentur, unumque continuum efformant Lacum . Alveus orientalis, qui exiccatus cernebatur aquis, quibus abundabat alveus occidentalia, .sub die i9 Mensis Septembris , Annii 8o. , velut si tumesceret, aliquantulum relevari visus est, terramque illam creta ceam in aerem eructare cuni fragore non modico, Veluti aquae in concava cilierna detentae, dum saxo immisso, ab alto percutiuntur: Ex hac continua creta cea eructatione , at Veus ille in voraginem.

versus est: dua jugi in actione alveum vidimus, usque ad diem vigesimam, & secundam Mensis octobris, Anni ejusdem , antequam superVenirent illae praegrandes , &parum intermissae pluviae per qua traginta dies , ultra, quae brutis non minus, sed & hominibus in ipsa etiam Civi-C . tale

29쪽

Istate Neapoli, ad necem usque infestae fuerunt ; ex quiabus Lacus repletus, velut in uno alveo si consisteret, in suam pristinam formam redactus est. Istiu8 novae voraginis forma circularia erat, lata hinc inde palmia viginti, profunda vero palmis sexdecim , prout exacta dimenti ne, antequam plueret, experti fuimus XXX Autumabam , aliquam in loco igneam tune explosionem imminere, ob aquas, ut dixi , imminutas in Alveoe isto orientali, cui immediate supereminet altior

ille .Collieulus , sive supercilium , sulphure , ti bitumine ,

prae caeteris abundans , non sine partibus ferreis , quae juxta vulgatam observationem de Lemeri , inter se concreta , & subtus terra confossa , post fermentationem , suapte naturae accenduntur 2 Porro proe minentiam illam sedulo contemplabam fumare calentem , ut Ciceronia verbis utar iὶ , quod evidentissimum indillum est ignis in ejus visceribus, sive etiam radicibus ardentis, qui si non eructetur , id aquis tribuendum est , a quibus partim extinguitur , & partim earum gravitate comprimitur ; Caeterum aliquando in supercilio isto, flammae ignitae discura Tere visae sunt, non Vero in Lacu, ut Leonardus de Ca

pua scripsit sa) a Prat illo sequutus s3 .

f. XXXI. Porro non secus ac Anaximander Μilesius, Si Pherecides a turbolentis putei aquis , teste Plinio s ),

imminentem terrae motum conjectarunt, pertimescebam ego, grave ne rediret locorum nostrorum, sive adjacentium funestum, ex motibus terrae imminentibus, excidium, prout

evenit sub die dis. Mensist Novembris Λnno IIaa. Tunc enim temporis Lacus Mephiticus fere in totum aquis exiccatus fuit visus : prout seniores concives mei testantur: Ingentes, inter colliculos illos , & in Lacua visceribua

30쪽

bus audiebantur elancores, velut bucesnarum strepentiunt, eum ti mpanis, fragoresque immodici, i velut ex tonitribus, ita senii biles, i ut ad Viginti milliaria , & ultra in

pirum audirentur Terrae dehinc motus. suhsequutus, quot Urbes, M oppida solo aequaverit, quot animautes oppresserit, recens adhuc, & infausta mentoria est : Civita ea enim quampluriniae , oppidaque inter Tirremitu , Adri, licum mare . vel labefactata , vel prarsus delera, honi inani autem capita : decem millia amplius luterempta si) :

Sola Patria mea a communi excidio tutata, numine ce

te, M auspiciis Mai in sena per Virginia, quae sub Titulo de Constantinopoli, peculiari relligione ibi veneratur , sicut & a Peste olim defensani , quae undique per Reguunt crassibatur, in Anno 1625. , Templum in Ejus honorem .a fundamentis erectum luculentissime testatur , majoresque nostii, & Templi dedicationem Α & causrini nobilissimam, in publicis codicibus transcriptam memoriae contignarunt quae ne unquam depereat , in i plius aditu Templi Laud bile Titulum inscribendum curavimus: OB- CIUES. Λ. . PESTE. SERUATOS- . t f. XXXII. . Sed ut in iam redeamus : post Terrae jam dictum motum , antequam aquae Lacus in pristinum alveum restituerentur; ex alveo eodem tales, & tam Vehementes flatus exorti , spumas lapideas , cretaceas , lapidesque praegrandes, pondo librarum triginta, plus minus, in aerem, eructarunt, bc in atrum , d distantiam centum&' ultra passuum, continuo immurmurantes , atque inusitatos emittentes fragorea : Et tunc remporis in Lacus si perciliis , ignitae flammae non raro discurrere visae fuerunt,

ut supra monuimus . .

f. XXXIII. Caeterum nec mea me fefellit opinatio: nam sub die duodecima Mensis Ianuarii , ejusdem Anni II 8 I. ., motu Violento in Locia istis, M per Loca finitima , Terra concussa est : licet Deo optimo Maximo,

SEARCH

MENU NAVIGATION