Opus naturale politicum, in quo principatuum regimen indoles elementorum adumbrat. Auctore Francisco Viliotto ciue, & medico collegiato Montisregalis

191쪽

s Io veris miluralis Politici

tae, Lepidi, re Cauaris coniugataoniis bus tantisper immoremur is Parens luxus peperit prodigalitate, ista inconsulte semetipsam dissolves. in paupertate impegit,cui' turpe aspectu summE reformidas, ut se ab hac eRPediret, ad auaritia eo fugit, non ad eaque parta retinet, sed que alienae vora cissimo sorbet hiatu. ippe cu introinaisiis immodestus pateat exitus, cte scit fames helluationib', per hoc vite genus summates pauperie, & alien aere pressi, ut vim iudicior uideclina ret, ti latius pecularetur , celsas Rel P. dignitates immani ambitu ereptu Pr . perabat, lachiones costituebant, Icelestorum lacertos ossicijs, dc praemijs obligabant. amicitias ex adulterjjs; stupris,& stagiti s auspicabatur: qque impudicas foeminas luxu corruptas, ac facinorosos homines sibi legentes; in istis enim brachia,in illis artem spem chabant . cum nihil magis pestiferum sit in Republica luxu mulierum , Utpote quae pecuniae defectum reparare laborent apud maritoS , amicoRexte ros, ct hostes . ruat domus, abeat pa tria , vertat Reipublicae regimen. na

192쪽

ipsas ad omne dirum , & impium ne fas hortatur luxus: qui postquam eo

discurrit , ut pudorem Profanet, eas impellit, ut unis pudicitiam certo pretio nundinentur, alijs, ut arcanum eruant, multis, ut in partes trahant; nihil non honestum reputantes, quod ad pom poscis ducit vestes . nec debile praestarum quietis turbatores in versabili, ita luxurioso sexu collocarunt Tot clades inferebat luxus, qui re vltimam', ac grauiorem contexuit, nempe interpellatam generationem, Viri enim cum non mulieri, sed serui, tuti , & inopiae nuberent, matrimo nium tot aerumnis implexum execra bantur; filiorumqs numerum, qui ante luxus accessum , plenior felicitati dabatur, tunc onerosium, & grauem, vel robusti humeri exhorrescebant. Sic veras delicias in vanos fucos sepeli. mus, ct naturae morimur, dum ultra documeta naturae vivere intendimus. Indicas res carius ipsa sobole licita, mutet artes nostrae nobis praecipiunt metia se inopem vitam duci mus qua indiuitiarum potestate esse voluimUS.

vj. primus ciuiles tempe.. a F si states

193쪽

r 3 x operis naturalis Politici

states composuit, veritu , ne domi.m , vastitatem clistodum penuria cor . 1iperet, in celibes seueris legibus ani, maduertit, eximie laudanir vul-imim Metella , qui diserta oratione

ciues ad matrimonium inflammare Co menderat, scitis tamen, & exhortationibus irrite cadentibus. an ehabe.batur peculiare commodum communi utilitati, di validior erat pa perta.ris metus edicto Principis et asperiorq; coniugi , aesthmabatur conditio, quam

rethorica suauitate leniri posset. AEque antiquarum regum in si mula.

bor famelicus , si fastuosis AEgypti

mensis accumbens, gemmea S, epulas libabo, cum quibus Cleopatrae regit nomen degulauit, aut graeca ni ca, ast ducam mollities, quae in durum tra xere iugum Bygantium et nam rece ita tempora vetustam refricant luxu.tiam. ivianus gratatus in ciuitates fastus, qui murorum miserescens nuditatis incrustis marmore, imbracteat auro , vestit serico, leuiae, vel grauia accommodan, indumenta te inpestam

tibus, quae frigoris, recaloris ex pariethbus arceant iniu as , quas vesani subea:

194쪽

superbissime lingit. Flaminei Pna et Stis currus, quos quondam per coelos poetarum vexerunt figmenta , nunc per ciuitates manifesto stultitiae rotan, tur argumento, in hoc diuersi, quod illi meridionalem plagam et relDateS, rubedinem inusserint, isti opima uretes patrimonia , atram ubique paupertatis caliginem inuehant . in defodi mi amictus vastitate affectant grauitatem mulieres, quae corporis ampli, ficantes structuram, domesticas opes coercent, voluntarioq; implicitae carcere maritorum fortunas impediunt rlapidum, domui graues, grauantur ponderibus, quinaures diuellunt, nec admonent, pectus premunt,& appetitus non obruunt, diuitias ostentare nituntur, & peruuanus spledor,quam velare student, pleruRque paupertati prelucet. Vestes non dissolutio nitoris, sed mos breuibus horis consenescens antiquissimas facit. in ipso ortu iam perierunt, & vix ad lucem euolitiae in

suo flore non temeratae violatur. ps

pudiosum est , postridie explicare , quas pridie videras , maculatae ccnientur,cum plures oculos sustin erunt

insana

195쪽

13A Operis vaturalis Politici

insana voluptas pulcherrimas damnat, maximi sumptus . vel feda nobilitant, quod suimne placeant.1atis est pauxillum duratura caro emisset ineptas hominum culturas vltro omitto, & gulae irritamenta , queindicos vapores fumantia barbarItem periem stomaclijs inserunt, sua, realiena obligurientibus, dia tamen res Principum est , excellus, dia defectus, custodita moderatione, corrigere, in quorum detrimentum peregrini tandem mores relabuntur on vasto Ita liarum ciuitatum gurgite , quam rarinantes appareriti quantis, vesteS, c rus , & gemmae auertunt uxores E eo recidimus, ut mors, non tot a luce abducat, quot luxus luci subtrahit vivit mare, quia tumet, & humanum genus vivere desinit, eo quod nesciat detume scere Mare cur reice in lunam nactum est, quae gressus suos ad subditi utilita te in metitur,fquantum erudit ala scensum, tantam instruit ad occasu Praecipit tumescere, mox remissione

imperat . quietem prohibet , sed vult motus in ementui, & decrementia

196쪽

exaequari. Progreditur ipsa, sed postquam ab Horigonte se extulit, in Horigontem declinat. Hac moderatio, ne insanientes fluctus ad sanitate deis ducit. Ad obtruncandam hanc lue, quae depopulatur prouincias, remotis simis non sunt indaganda locis antim, dota, in aula Regum sospitalis elabo ratur inetlaca, que veneni vires circa cidit ; non sanciendae leges, non irrctis ganda decreta , non ennucianda sci. ta, non capite, non bonis delinquentes mulctandi. Exempla Principum ad rectum subditos adigunt. Sunt illa popularium motu prothetypon . sunt Polycleti statuae, quae sine verborum complexu, sine interminatione pama. rum, sine auctoritatis dispendio , obseruatam perseribunt normam, & eL cultam vivendi formam obi jciunt. Vespasiantis egregio principalium morum temperamento , Romanae ci uitati ita moderatus est, ut excessus consumeret In sui castigatione uniet uersisS comprehendit. indignum puta uit ea in alijs corrigere , quorum a se

redargui posset. Sibi uni legem indixit, ut sanctio neminem falleret. An-

197쪽

a 3 s operia naturalis Politici

tiquo ipse victu, cultuq; libidines, reluxum antiquauit, inanes pompas, re fastum sustulit , qui statuerat vera vitis tute animum sepere, non corpus pigmentis polluere. Allium odorare in ministro exoptauit, ut liliatas admi nistrationes perciperet: halsama fra. grantem exclusit, ne corruptam , dcfaetentem procurationem sentiret. Le nocinia corporis expertissimo vide hantur Principi, ad mentis labes iuca.

lia miliariter induehatur Carolus v di imperatorie incedebat , parabili epulabatur obsonio, & regiis mensis discumbebat: potentem , dc clarum

aula habuit moderata et victorijs turimi dum miratus est orbis si ne tumore a fastum ex his comparabat, quae tempus non delimat : ea aversabatur, quae vix adhibita sapiunt vetustatem. Caroli venatus decoquebat centum nu- mos totidem prouinciaru monarchs. Et hodie tanti falco, aut canis emitur,

quorum grex capienda superat seras; venationisq; apparatus adeo copio sus est,ut vix tot ordines militia disti lier . itiuum mensad non cupedia . nec

198쪽

caput VI. 23

attalice corpus attingebant, cui subi hoc temporis auri, gemmarumq; Vsus i euiluit. Si dum si bulabat se, ruptio li l gulae acci di siet , proprijs digitis imp i. ii catam ad usum reponebat.Quis inue i nitur, non dicam ex Principibus, sedi neq; ex nobilibus, qui tandiu idemi vestiant indumentum, donec astrigi menta longa attritione rumpantur Et quin imo apparentibus rugulis , quasi non minus verecunde intuentur, qua frontis senescentis, confectam vestemi abjjeiunt. Clarissi hius Imperator illo, nodulo illaqueauit cupiditates reluxu i riosos strinxit insultus. Animum co-i putauit virtutibus, suiq; obsequio de i uinxit imperia.i Si Principes Vespasiani ,& Caroli, imagines sibi proponent , hoc imina': ne luxuriae monstrum de mundo pro i pulsabunt : promovebunt matrimoi nia , quae copiosam tribuent subdito.s rum messem: dominium, & vectiga, i lia intendent, quorum utrumq; in dies s tabescit . e directo hoc telum vos a P. i petit dominantes, si aciem retundere, non adnitimini, laethalius infliget vul-I nus, quod toties refricare non piget.

199쪽

T38 Operis naturalis Politie;

scio has voces per auras vanescere,ia 'men argui non possum , cum ipsa veritas loquatur. Populorum opes abis strahit luxus, pauperiem inducit, mortalitatem successione fraudat, gagas regias depeculatur , tributa exedit, principatus vigorem rescindit. aduerissus tantum hostem victoria in manu est : sufficit non fovere . Arma inimico porrigere secum ad sui perditio. ne m co n sp i r a re, non n e vecordi ae I impullus est EMalignae febres , ut omnem cura tionem a nteuertant, nulla doloris molestia se penetrant . pessimus morbus luxus est, suos sectatores blande stupefaciens, ne lacturarum suaru morsibus expergiscantur. Imo istius prima ta .cies omnes ob sui nitorem sequi iubet, ct urbes ad nouum splendorem rena.tae videntur , quae sub florenti specie tabescunt , dc uiuido cursu festinant ad interitum . Oculatissimis tame me.

dicis haec subdola non posuit qgri,

tu do

Henricus I U. magnus Gallicae Rei. publicae archiater, qui ingeni j vires, Plongam utriusq;fortune veriationem, -- praxi

200쪽

praxi muniuerat, profligato ciuili bel io, rebus inquietem spe Aantibias, nobiles, qui operam suam ad debellandas seditiones impigre nauauerant, ad se arcescens, solutis stipendi js, sic allo quitur . Meliora vobis paro, quae pa' canora tempora suggerent , nam prae, sentia in regno bellis exeso mihi potestatem non faciunt uberioribus do nis vos prosequendi. Interea salubri consiliores vestras iuuare statui: im probos a talae sumptus fugite , absistite impensis, quas ciuitatis exigit magnificentia , lares suos quisq; repetat; bellici fastus obliuiscimini, frugalitate consulite , quae in Ieccessu ingrata este

non potest. Seruorum numerum a m.

putate, in domestico cultu , & veteri

familiae ornamento hilariter degite. Macte prudentia rex; non subditos tri butis vexavit, ut clientu suorum opem ram rependeret, hos largiter muneram

tus est , illos non afflixit: regnum veraro pristinae fidei, & flori stitit. A mi cos suos in donatos non dimisit, Ec dimissos quotidie donabat,cum sium Rtibus subtraheret. multu dedit in pau co , cum cos ad prostigandum datum