장음표시 사용
211쪽
i s o operis naturalis Politici
bus recedamus. Contemplare mecum
venas, quae ligunt in iecore radices, erigunt troncum , & per totam cor poris molem in ramos divaricantur.
Hospitantur istae sanguinem, qui Persistulorum cauum meat, remeatqui
hunc circulari nonnullis placuit, non inepte capientibus, quam male per quietem agatur cuia natura, nisi iugi circumactu, nequiret putredinem de clinare sanguis, excutiens a seivapo rum illuuiem,& disgregans peregri num ignem, ne longa contagione do mesticum iugulet . profectus e iecore, non pondere , aut grauitate labituri sed insito motu, pariq; accessu in infi m a. fertur, suprema , non citius sad pedes tendit, ac caput petat 3 neqi in crus declinat, vel iugulum scandit, pariter humilia,&eleuata conscendit, aeque stante homine, e iacente diffunditur. per occasionem a pedibus in caput irruens,& a vertice capitis ad pedes transiens , non descendit, sed graditur . Nam cras is humor pluti mos alit spiritus , quibus , tamquam alis, suffultus evolat. seseq; traii ri,
quo vocat Vius, nec onere tardata a
212쪽
sed per datam viam statim meat s fiesecta vena egi lit. eodem plane modo aqua in terrarum sublimia conuolat, deo sine alis indefesias explicat alas, quas pandemus, postquam e voragi nibus pennas aliquas eduxerimus. Qui diceret, aquam coactum Vmtum , & densum aerem esse ab experrientiae documentis non abluderet, . spirant quippe flumina, flatibulas u riora, & vicinas terras perfundunt, unusquam stagnant, vel diffluunt, quin
ambiens aer algeat s na m vapores, cuprimum vincentis humorii abrum punt laqueos, sua leuitate tolluntur. isti ex uero ad ascesu solicitant aquas, non motum tamen illis, sed celerita tem impertiunt, motui neruos a d dunt,
di xt motui vi tius obtemperent, em cium .i motorem , inquies, exuius; si primum quaeri , Deum suspiee , ussoquentem, pelagi quasius ad mentem reuoca , tertium loci dispossitio complectitur, & ab ipsa aqua non disce-
Diximus mare aquam non esse, is cras tamen paginas reueremur,quibus
213쪽
gregationem aquarum maria esse , ita
inter Pretamur, ut mare non elemen.
tum sit, sed in maris cauedijs aquae colligantur , quae marinum humorem ad benigniorem temperiem disponat, crassitiem, & seruore castigent, grauerolentiamq; obliniat, deinde ad ter. xas, quasi postliminio reuertantur , idemq; curent, quod serum in humano corpore: hoc enim, postqua cOmes haesit sanguini, per omnes angustias distributum desierit, in urinas suis
dorem , & insensibilem halitum desiliens. sed, ut ad lineam scopo colli.
Ineptissimam aquam valensissimuelementoru duxerui plurimi,cuctaq;ex hae surrexiae opinati sunt. ad tantum dignitatis fastigium copia ,suxibilitas evexerant. nam cum in omni naturae cultu, aqua potissimum eniteat, in hane uniuersam rerum fa,hricam contulerunt. talis enim est, ut nutritioni inepta nutritionem praester, solida efficiat, cum emolliat, siccum humectando construat, coloret viri
dia, & dealbet, simila componat, dc sissiones eludat, diuersistimas rerum edat
214쪽
edat imagines, cum dubium sit , an
aliquam repraesentet . Ad summum Omnia nos aquae debere videmur, naignis sine aqua res corrumperet, a re
scens iaceret terra, ita apta ad fabri, canda omnia, ut nihil strueret . aqua ignis effervescentiam mitigat, pulue.rulentam terram in massam unit, in omnia figurat, & per densa corpo ra trahit. telluris auidae insinuant se se in solum radices, & intra alimenti cois. piam fame marcesserent, ni aqua cras.sum incideret, & pigrum ad arborum
cacumina veheret, ac per omnes rammos distribueret. Tantq frugis erat, humore terramidentidem saturari, identidem esurire, nonnunquam pessundari, & collidi, nonnunquam emungi, & hiscere. aliquando in maris speciem, stagnate liquore, suffundi, aliquando pulueare tegi, dc humido vacuam hiatibus impleri. Per diuersa plurimum alime.ti sorbent plantae, & plurimum deco.quunt. Ludunt primo in floribus pro . mentes futile, dein fructus operantur strio non una structurae facie, erum, punt, erescunt, mox in maturitatem
215쪽
vergund saepe in ortu deficiunt, fallutincrementa , ad maturitatem prope rantes putrescunt. E contra copiosa propagantu; origine, nobili a*ctu luxuriant , oc absoluuntur, quae omnia in malorem, vel minorem aquae reci,
Contraria est hominibus terra , qtu parcius bibentes, liberalius instituunt opera sua , nam ipsa , cum haustu se superat splendidius germinat . in hoc tamen felicitassita est. vi multu com bibat, & multum egerat, nam in diuolubilis humiditas corrumpit ,& per manens siccitas non producit . Ita
sicco humiditate perfulo,& humido
ad siccitatem vergente emergunt fruges, adolescunt,& consumatur. Huic igitur necelsitati, ut anteiret Deus, aerem, dc aquam promiscua fecerat, im posuitq; aeri, ut ex occasioneaque faciem indueret, & aquae, ut imaginem poneret, dc sine aspectu vagaretur Plante enim, dc omnia uiuentia qua- do alimentum concoquunt solidum
terrae sibi a glutinant , fluidum veroaque in halitus dissipat, qui rursus ad .
ducuntur in pluviam, & quam dereis;
216쪽
querunt, repetentes tellurem , vetUs obeunt ossicium. Ita humiditas per caloris vim naturq facinora ministra. tis, continuo absumitur, dc siccitatis Incommoda, per interualla, humidi
Plimiae tamen integrare cuncta n poterant , nam nec tam alte desceri, dunt, ut illatebratos ignes compescat,
di mundi obvient vallatioili Nec tafrequentes procellae exciri porciant, quibus omnis imbiberetur ariditas, fu us enim permittendus erat Aquiloni locus, qui siccis flatibus nubes excutit, oia ratio habenda aestiuo soli halit svoranti, ac vaporosos captus inhibemri. nec hominum, & anjmalium vale.vido tam crebras aeris turbulentias Srum poterata ipsa etiam reclama. bat tellus, in saepe pluuiarum di si cudi prosint,alibi premul. hince mer- in necemias, Bu mi na, fonteisq, & pe
rennes aquas instituen di, quae animauum inprimis expugn3rent sitim,dum di desiderium non ingratijs, Ied ad
nominum arbitrium expungerent. upercilium continere nequeo dum
placita Philosophorum sensito, d i G o sceptari
217쪽
sceptantium , an ignis ab initio post
ordinatum uniuetium terras obtineret. vel dominarentur undiq; aquae. quibus sensim in maris spatia dilapsis, cataclismo purgatam tellurem, tum primum tutuosam , accessu lubricam, aspectu f. dam , ad lucem emersisse. nonne hoc est diuinae prouidentiae coeuitium facere Hi confusionem illi in. geras, & elementa sedibus suis non diastinxisse astruas, vel ita miscuisse, ut elegantem mundi formam turbarent. dum effraeni igni orbem mancipa fiet, ve, insanis undis rerum permisisset ga bernacula. Et quam iniuste eum ter ra actum erat, si nullis praeuin hominii sceleribus,diluuio muIctabatur . n.
didit itaq; terram Deus, quam , mari discriminauit . in quod humidii fluxit ,& sua assignauit numinibus ea pita , e quibus reuersura discedet iijsq; suum iter distinxerat, qu1scnrcet
graderentur, qua deflecterent, qua rhsurgerent, quam telluris partem adire singulis permitteretur, mox per quod ostium se in maria exonerarentrum aequor emensa in suam venam rogrederentus .
218쪽
Planum igitur est , mare eum dena semper humoris cumulum complexu esse,& flumina terrae coorta, ita illi infundi, ut pristinam, quantum fieri potest, custodiant temperiem, & impe . tum, qui, si tandem exoluatur, ita co. miscentur , ut haud magno negotio seiungantur, confusionem potius,qua mixtionem diceres. Nam, vel per lo gum contuberniu crastus humor qgre tenuem admittit, qui si tandem pere.
grinum excipiat, data occasione, a se excutit, in fundum cogit, & terris im pingit. cerei vasis experimento lepo sito, salinas adeamus, quarum foueas intrat prius mare, dein pluuia: , quae iungi recusant, nisi per plures dies cocussae , & verberatae ad yenerationem ictibus cogantur. Nimis inter se dissident, quam, ut integre se complecti, associatiue possint. Debuerant tammen flumina in maria immigrare, ut sibi inuicem mutuas praestarent operas s temperaretur videlicet mare, aquae maris appulsu in obscuros canales diverberatae terris restituerentur. Haec igitur omnia in fluuiorum circulationem consequunt, diuina scim
219쪽
eet impressio , qua Deus iussit creaturas omnes per sphqricum mu dum circumuolui, deinde vapores, & spiritus qui fluido inhaerent elemeto, ipsum qicompellunt, di incitant. Sed praeci .pua causa mari adscribitur, quod dul, ces aquas a se ei jciens, in terras exprimmit, & sua crassitie, ac pondere urget, atq; praecipites in montium agit fasti.
Adde angustias viarum vites miulgere, & impeditos, ac carceratos spiritus, ut se soluant, animosius instare. accedunt etiam tubi, & canales mon tium flatibus insests,qui surgente aqua impellunt, violentoq; gestant cona tu . Non secus, ac genita in pulmoni
res pituita , cuprimum adoronchi di 'speram arteriam eonfertur, aer qui illa spatia ipsedit, appell*ntem ha raorem nyn repeti se uiam tollit di extussit. vis aquarum non promae. na t e sax is, sed erumpit, sed ei nica , priusq; videtur js caelum tendere, qua ad terras delabi. Nec minoti conig d it impetu, quam cadit, nam motui iste non excludiuir , natura, sed Re
220쪽
Quot mentes suspenderunt montiua pices 3 imo quot in saxa elisae, & in ipsis emergentibus aquis demerse suot videbatur enim arduum emunctos scopulos humidum effutire, attamen inrupibus illis Altissimi consilium emi Det , qui fluuijs originem dedit excelsam, ut quamuis decumberent, mi or . tus memores denuo in sublime Litere .
tur. Insuper hoc circulo sphqtica mu . di seruatur proportio , nam inaequali Sterra, aquis e sublimi descendentibus, secundum omnes partes ablui commodius poterat. Si quaeras, an mare per creationem aquas adeptum sit, nulli dubium est, saltem tertiam maris partem aquis constare, quarum copia, non minui tur, nam quantum ad terras demada: tur, nuuiorum occursus supplet . Si
enim terra mali non redderet acceptum, neq; prodigeret mare, quod tibi ingeneratum est, sed utile .& prop*r
tionatum retineret. Ita dii posita in se. riora sunt, ut a prima conformatione
non desciscat,& quam absolutionem mcta iunt, ex toto meantur.