Opus naturale politicum, in quo principatuum regimen indoles elementorum adumbrat. Auctore Francisco Viliotto ciue, & medico collegiato Montisregalis

231쪽

alteram laceravit: horrida baccatio ne huc allapsus est. Uerum post tan' tum fluxum , quaeque arida sunt: mu. tescunt linguae, & libenter memoria infaustam impressionem , vel non ad imisit, vel expunxit . Titi vero domi, natio uberrimo flumini proxima fuit,

cuius brachia arua irrigant, corpus' merces transuehit, ex cuius benefici beantur Prouinciae, felicitant urbes, vivunt homines ; nemo tempestates ,,& procellas recenset , cuncti gratia Sireferunt, & quod maximum est, sem per decurtit eam enim famae emana tionem quaesiuit, quam nulla aetas reditardabit , decebitq; semper Titum in

vivis haberi, Domitianum vero inter

mortuos aeterne recenseri.

Quot Principes huius fame deside rium ad sulcandu mare perpulit quotvltra fluimina transmisit quantis misi tu asperitates aperuit quot ignotae solicitarunt regiones non aestui, non, gelu , non morbo, non sanitati par centes , ut se notissimos facerent. qui labores, nisi virtute fulti sint , cum morte ad horrorem , inter feralia afftristitiam accedunt. ut nonnunquam obstum

232쪽

. - caput IVIII.

obstupeam iliorum inlania , qui qu

quo modo nituntur claxescere, neque

sibi currum est agendarum rerum finis, illud unum spectantibus, ut vulgetur probus, scelestusue sit. profecto, nisi furens, ct lymphatus, ut omnium in

se conuerteret oculos, facie in aethio.pem deformaret, aut pluriDuv vulneribus genas a nigeret, ut illa n)dstrositas ora hominum raperet . elephan

tiasis , & lepra virorum postremum corripientes toti publicant ciuitati: sed tantum preconium ab hominum prohibet consortio , urbe exigit, in ulvas proscribit. voces furibundum ducem tenunciates sunt hostium classica . illi bellum indicentia, extra moris tali u seriem segregantia, intra bellua

rum feritatem conscribentia. . Velaniam non tradiderunt annales

opulentiorem ea , quae Caligulam de . tinebat. execrabatur miser felicitate suorum temporum se inglorium desea gentem, ac si ipsius ortus non fuisset satis memoranda humani generis ea lamitas: dolebat alium non resurgeres denam, quisquinquaginta hominum millia male connexa obrueret com

H a pagine.

233쪽

T, v Operis naturalis Politici

gina. Peculiarem exoptabat cladem quem sequebantur uniuerseter ac si pestibus non vexaretur orbis , cui tam pestifer praeerat Imperator. aerumnae omnes concomitatae sunt te, Caligu la , perniciosum Romani imperjj ducem et si per istas exoptas commendam ri, copiosissimam eructasti messem, que te fastis eliminauit, caelo prohi huit, inferis deuouit. perora hominua is licet detestatus vagor s quod tibi cum leonibus, & lygribus commune est. Nero gloriae auidus,& bonae semis per ieiunus, pulcherrimu mensis Aprilis nomen in Neroneum deformauit, in hoc tantum pullulantes sub eo tepore flores imitatu, quod cito e marmcuerit. nominibus auulsis veteribus,stium magnificis aedificijs, famosisq; Ioeis inscripsit, extemplo deletum . aiusummum in animo gloria flagran ti, laudabilibus extinctis facinoribus,

una superfuit infamia, quae tulerit aeta--tem. amas non moti ne mendices aeterna, sed age. nemini lepora ignoscent, nisi illi , qui opus suum mature Praemiserit , non mutuatum, non pig

234쪽

mento respersum, sed candidum, cor rectum , & emaculatum. Sicut vindicant se e tenebris f lumina, sic virtus , & vitia diutius non latitant, cum in altos viros se in serue Iunt . montes aquis superpositi, ipsarum ascensum non intercipiunt: sic nullae artes , quamuis callidissimae, im probitates Principum valent occulere , vel egregiam indolem celare. quidquid in ea altitudine irradiat, ne cesse est longissime porrigi: monstrabilis ex se ipsa maiestas est. populi vero in ea scrutanda se sus omnes procudunt , in illos spledores quaelibet acies intentat, in eos sonos aures omnes at

rectae sunt, nihil fallere, nihil excidore potest: unde mihi prae caeteris illa videtur speciosa fatuitas, quae mento Frauis insuccatam cogitationibus bonae famae desiderin th:llat: Velient inlde improbis operibus laudabilia pro mere, &flagitiosis honesta mercari;

sed putrida inerces non a UIum merea. toris expectat, nec corruptum semen, ubertas soli ad germen prouocat. pu tant Herculem expugnasse, si emptis scriptoribus, atramento tui nominis I macu-

235쪽

vipsi opstis naturalis Politici

, maculas absterserint , quae intensius denigrantur ; & ideo exeruntur, qui velaminibus eguerunt. Mollioris terre fluxu confusa flumi.na angustum tempus declarati nam crasso illo decumbeti intra breues dies purior unda decurrit. nescit person veritas, quam, quae nituntur turbari, puriorem reddunt. obsita quippe in Q

dacijs ab humano ingenio illusionii impatienti ad intensiorem claritatem excutitur s qui indigna obscurant C racteribus facta , istis excusationibus Iocum non relinquunt, & probis. si quae sunt, iidem adimunt , falsa nonnunquam historia aperuit scelesti ora, nam putabatur fucus faediores naeuos dissimulare. qui excelsi sedent cunctis expositi in cunctos incidunt. emutut lutem, spargitur lux, exellini tene 'bras diu ar nebrae. utraeq; Pub licantur orbi, sed unas notat plendor,

alias horro Philistus Ictiptorum lenocinio tyranni Dionysi j deformitates oblini v jt, ut se exactum ad patriam redime.,ret. Cremutium Cordum, quia Bratu, Cassium dicebatur laudauisso, Ti-

236쪽

alethas ad mortem compulit . quam vindicauit posteritas, que Cordi scrip ra probauit, Bruti, Cassi jq; labefactatas laudes a se ruit . e contra Inso

lens Philist . mendacium, inuisos cunctis annales ad perpetuam obliuione relegauit , meritoq; illum orb:s exegit, qui communem humani generis hostem a mortis exilio reuocabat. vi uit tamen etiam nunc Dionysius, sin inter malos Principes , qui improperi breseruati moriuntur ad laudes. Vox hominis ventus est, qui cohibitus vehementius obstrepit. quam, impro uide famae suae consuluit Tiberii calli ditas praue agendo, & maiestatis lege sermonibus obuiam eundo; verba per aliquod temporis compressit, quae libbertatem Dacia impetuosius detonarum

detur a nimus curas finis partiri, quas promit, & absoluere se doloris

parte , cum morsus suos manifestat. nihil seu ius excarnificat, mali Principis regimine. hunc carpere vexata mens ad solatium sui ducit. vltionis impotens manus est, feriat lingua,quq minori discrimine, vel grauius exul l l ce Ia-

237쪽

cerare potest. vetat lex istam sol iis raro id obtinuit,quamvis seuerissima; immanitas Tiberij aliquo modo eam vinxit ; sed ipsius interitu liberata, tamquam fracto carcere, debaccha batur ,& fulminabat. Sanctissima lex, imprecationes ob struens, obseruantia legum est. harum cultorem,& vindicem Principem nuIlus maledicentiae timor potest incessere; contestior vero nullis artibus diras effugiet. Domitiano, Caligule, Neroni, Tiberio una mors nihil reii

qu*m fecit. Titi, Adrani, & Traiani

funera in gloriosos vertebant triumphos. tunc elata simula era,erecteque visebantur imagines, sed altius boni

ras, & iustitia spectabantur,& Dinsacra colebantui sepulchra . eos enim, mortuos veneratur terra Deos, quoru

consili s diuinitati similliinis adminit

strata fuit. Id oraculum teneamus: mometa ne as esse glorias a vite rectitudine noauspicatas. non impudentes defuere calami Caij, & Neronis imperantium ignauiam celebribus coronantes ado te is , quq cum ipsiis, nunquam redimi,

238쪽

tis frontibus, perierunt. nescit homi num memoria vitia, virtute s iram dare; unde merito Carolus v. Cornelium Masseum suorum temporum historicum ad mortuorum gesta mn scribenda hortatus est, ne viventium adulatio suos labores temere deco

queret ,

Alexandrum in cuius manibus ori entis palma floruit, hqreo, an Magnuappellem eZ orbe domito , aut quoa animi sui vastitatibus posuerit odice, ut mirabile fit, qui nullos victoriara

terminos inuenit, eos rerum gestarum

magnitudini dedi ille . hunc imperato rem hira aspide subuectum aggreditur Aristobulus assentator historicus, n hro immodicis laudibus exarato . Vir mense dominationis capax, falsis eneomijs non constitit; de repente in duriosas ulciscitur laudes, futiliumq;trion priorum promptuarium in praeteri a bentem profecit. in hoc a quas ' imitatus, quq alienigenam rerum mix 'turam ahrorrentes, sola elementi gaudent puritate. hic fluuius,aiebat Alex ander, claritatem suam per secula tue-

ui, ego facta mea ae posteritatem

239쪽

. I S Operirnaturalis Politici

t ut bida patiar descendere E purget igitur hos caracteres, aut sepeliat, qui vanis mendaciis corrumpentps verit/tem , splendorem gloriarum mearum,hqrentibus posteris, enubilabul. qua prudenter egit Alexander, qui submer, sum Aristobulum aspidibus,crocodillis, alijsq; venenosis animantibus, fio tractu frequentibus . non exposuerit . quippe si ferarum immanitati adui, tionis virus accessitet , de humano ge pere actum esset. Hoc in loco stupiditatem aliquom Principum licet demirari , cum aut praua facinora putant adulantiassa laudibus expiari, aut mala non este, quia . commendantur et monstrosuiti Vtrumq; deliramentum 2 nam altissi,m a facta cuncti nouere . nec Ferbo rum apparatu corrigi, aut maculari queunt. meretricie sunt laudes in facie

insultantes, pure vero, & integrq inquuntur ab lentes. an tanta Neronem possidebat vecordia, ut matris cedem l i bi g t a t ula ntes vel a sentite excogithret E qui in tali lenocinio formositatoque si uere, quam sede deturpati signove a preconia magnos viros non am

240쪽

te Ueniunt, sed comitantur. Antiocho regi ruiticus pulcherina am veritatis effigiem denudauit, cum putabat non adesse. ora enim regiem, nisi ignora ta, lato censentur indigna nitore. alia omnla Pumicata, delibuta,& exorna

ta regali objjciuntur aspectui, quem una veritas, nisi informis, & velata reformidat, posteriora vero nullis fucis adumbrata apertissime in pectatur, grauiusq; vulnus in imprudentes inni. git. ignoras, qUe circunferantur de te vulgatos sermones cupis intellictere Einternunt ijs no eges s temet ipse explo ra, an nomine agas s tua circumspice a vi, an diuinjs, humanisq; respondeant legibus,&acta famam coequa

re pro certo habeas. t iNon fucata historia est vera virtusque inserit semetipsa in mortaliu meres, non euellendas figit radices, se fruticatur eternitati. Emmanuel Philibertus Sabaudie Dux gloriosis auebat operibus, neglectis historicis; in alios muni licentissimus , Paulum Iouiu

- stipem rogantem aspernatus est. inissa.um sibi videbatur ex alijs mercari