Opus naturale politicum, in quo principatuum regimen indoles elementorum adumbrat. Auctore Francisco Viliotto ciue, & medico collegiato Montisregalis

241쪽

ago veris naturalis Politici

tiam, non tui S commeare gestis sed alienis opibus euehi. certaminibus clarus, triumphi a. spectatus, erubuit ad mercenatios respicere historicos, de alieno calamo eum poliri gladium , qui in patentissimo campo refulserat. Torentes cito perituri multo strepitu properant, numina, quo magi S re' gia sant, eo grauius, tu cum silentio incedetnt ; eo quod necesse non sit, ut suu in ita alitum remotis incolis nun cient, qui sternas futurus est. Cuius indoles summa duntaxat virtutum libabuit, cum exilem sonum proferat, lituis,

eget, qui debile factum, emanandi impotens, vulgent, alioqui parum firmae posset tempus exedere; qui vero animinum viti js omnino demcatum ad m, strationibus adhibetat nullas debenc

tubas prouocare, cu nesciat raucescere vox, nominis illius commendatrix,

quod virtutes sternitate digna is sunt Romaenorum tacundia Grecos DuceAapplicuit, nostrorum temporum inge ima in Romanorum laudes soluuntur. De purant se numina , cum surgunt ad auras ; in abdito obscvrq, Crasse,.

Cooste

242쪽

a quq; cum vero tedunt ad lucem, ma culas tum primum eluunt,& elipolite, emendateque resultant e saxis. crimi- nosum hominem excusat aequali innturba sepe peccantium . nota multis . inusta minus fedat. multitudini in te, riectus errores suos inter pares abscondit , vel minus deliquisse vide. tur, si in eo ordine multi delinquant. disparitas status culpas profert insi-: gniores, ita notabilius erratum est , , quod in conspicuum hominem cadit. unicus Pirceps sine pari peccat: quod vitiosum ex eo pro manat, singulare est. vii vulgatia illic non eduntur argumenta virtutum. anteit omnibus, dc omni timorib' precellere debet, ideo si se fama commendare cupit, cuna solium ascendit, eruderet animu suu , veneni radices conuellat ,& det ope, ram , ne aliqui hine,praeter balsam

nos, Venti expirent.

Ludovicus XII. Aurelianensis Da catus stemmata in Gallici Regni insi.

gnia , successionis iure , mutauerat. Ducem multi contempserant, quem Regem timebant . Aura siensis Dux

Figentjoribus injurijs affecerat, qua in

243쪽

sis operis visuralis Politici s

vindictam anxie expectabat . attame shanc communibus amicis deprecanti. bus fatur Rex. exoratus sum , cum

primum regiam dignitatem inij me ihuius sol ij celsitudo prohibet in Au

relianensis Ducis ultionem descendere. iuste puniuisset offensas Dux, inique Rex cui minus licuit, quam priuato , quia nimis ascenderat; auctae vires ulciscendi potestatem dempse. iunt, & dignitas licemiam minuit: sexarmauit animum suum, cu se suna,ma auctoritate armatum vidit, ne in crudelitatem incurreret , si in inimi.corum punitione ad suprema euectus auctoritatem, perstaret: alere odium

non inficiebat Ducem,seda ba t Rege; ideo ita Iceptrum amplexus est, ut te. 'giam potentiam iis perstringeret, quae iDaiestatem non dehonestarent: tuam auctoritate in seipsum adnabuit . Rex compescuit audaciam incis, veta. uitu i murias exequi . rem repetire . inquiebar sibi, si. Dux ertatam ad paucos emanasset delictum , in re gium facinus toturum orbi& assuetitit. non

multi succensuissent Duci i ii Dinis popul rum arMet. Remaevi viae

244쪽

sum, ut impune agam , & grauiori supplicio subijcia r. attameniregia licentia , sicut mihi libertatem eripit, ita in eo me locosonii, in quo, si vi. tia exuero, virtutum pretia amplissi ma ex pecte n , aeternas laudes, non

245쪽

peris matbpS , mel salubritatem, aqua etiam illius terra cauditio nem renuntiat, quam elambit: vn- diuersas aquarum natur ag

rive mirabiles in dies experimur.capis lxONTES sunt pumis fili

mina , mauis dicere appendices fluminum, vel sobolem a parentibus fiaminibus emAncipatam innam deforme erat terrae ingentibus ab is passim dilacerari rum onerosum hinmisibus omnem aquarum usum a nu, minibus petere et exquisito ideo futusummi Creatorissolertia, ne elemeinti tam utilis, no premeret ieiunium, qui necessitates nostras pauperie rermediorum vigere noluit .sed ditare, tantad opulentia afferae, ut eas sen-

prius extinctas, quam ori

246쪽

di sola extinctione contenti essemus , quod si oblectamentis respergere, dc suauiori dulcedine abigere intendere. mus, tunc delitias laboriose instrui operae pretium esse duxit. Conforma, uit idcirco terram fontibus, & rivulis consitam, obuijs undiq; etiam non quaerenti se se, grato aspectu, & mur mure , offirentibus. Aristotelis opinio a fluminibus eiecta, iacturam suam aquarii attribues multitudini, saltem in exilibus fonti, bus sedem figere contendit, scilicet su- . mensura S rupium, aere paulatim coalescente v das , tamdiu lachrymare , donec in copioso rideant fonte . na-eturales etiam montium fornaculae stillatoriae, cum in magno non audeanr, saltem in paruo, suam nauare opera persuadere nituntur quam sententia licet absolute reiecerim, non tamen inficior posse istas exiguas, & inchoa. ras naturae molitiones antroium parietibus allinere humorem , nec non etiam debilem fluxum, vel aliqualem fonticulorum afferre durationem . Merito pluuiae in construendis fon

tibus maio1em operis partem sibi at'

Di siti pod by Coosae

247쪽

1 8 c veris naturalis Politici

, rogarent, si tantisper immorarentur,

vel penitius terram adirent; sed liquet istas vagas, palantes Laistuminualueos praecipitare , mox cum innatis excurrere , & quamuis illa portio,que a locis editioribus imbibitur, ad decli. Uiores decumbens cogrediatur in fon- es, non tamen istos construit duratu ros, Vel perennes , sed subitarios, &qui aestitiali aritudine siderentur ... Vtili digressione terrarum intestina peruademus, postquam corporis humani arcana enuclea uerimus . vena

prodeunt primo ab hepate ingentes, varia mox brachia hinc inde iaciunt, quae in minora finduntur, & prima illa magnitudo in tot partes distributa Paruele it, nec mediocris Paruitas na, turae satisfacit, quae eas in impercepti biles ramulos diducit, capillares nuncupantur , qui ulteriorem sectionem refugiunt. ljs tota moles,& carnium, di paren chimatum , & pellicularum stipata adeo est, ut nusquam sanguis

non erumpat . eadem plane forma tellus ingentibus prius cauernis mare adsilcit; dein arctiores canales aperit , in quos flumina corriuatur . quid

248쪽

e ri

quid vero telluris circumstat, sua lia. vel segmenta, per quae paruulae vires dii fluunt. hinc flumina, hinc amnes hinc riuuli, hinc putei, hinc demum Minnes aquarum propagAtiones,quas imbres in tumorem quidem attollunt, nullam vero capiti faciut accessione, imperturbata in suis principijs natura . assertionem nostra valenter stabl. liunt mobiliores illi fontes, qui in ma ris aestum coi ncidunt, a ucto . ita sub misso consentientcs. isti nuest , quin ob maris proximitatem mnuuium adolescerent, si tantum vena

exugere posset:ab Oceano ; sed arctius ces . duntaxat ingerunt quantum fontis exortus compatitur. Gades fo*tem istum cum freto reciprocantem, contemplandum nobis objjciunt, qui cum prope mare sedeat, minus elucet miraculum; quod ratio prompte es. luit. Ista enim examinat aquam, Vel adhuc mari continuatam ut illius nutibus obtemperet, aut saltem origi. ni suae tam proximam , Ut nondum

paternae natura: cxuta rudimentis,

insitos impetus seruet , & pravitatio

tempore exerat.

249쪽

r 88 Operis naturalis Politici

Si crassitudine nostrorum senilium minima non illuderent, similem mo tum in omnibus aquis deprehendere. mus , sed parua nostrorum sensuum Massilies nobis abscondit, quos vix grandia implent, W ista multoties ubertate splendoris perstringunt, aut

attonant mentes . nam sensibus inco perta, cum nullum sui specimen edat, cogitationem non fatigant; adepta

vero desiderium sciendi proritant; iquod sibi multum defuisse videtur, ni causa in reddiderit. in hoc enim lenius,& ratio conspirant, ut scilicet illi rerui dola subministrent, ista reseret clau'stra , superficiem ducat in intima, &Patefaciat rerum fontes; qui iterum in . Gadibus spectaculum promunt, mul', to priori insignius, & omnino diuersum. fons enim alter in hac insula sica ret, qui ab Oceani motu penitus dissi, det, vel potius a parente rebellat. nam gliscente mare remittit, sedato tumet. necesse est, ut credas omnem aquarum simpulsum ab ipsis se se urgentibus, &spiritu concitante ordiri. sic fieri po rest, ut intumescentia maris in se cori

uersa aquam, spiritus in fontem prope

250쪽

- . .. cap. et 8 's properantes resorbeat, ex euius retro cessione oonsueto alimento destitutusi extenuetur sons,qui e contra,remissio ii ne maris in consuetum iter recurrentei humorem cogente, infletur.

: Plinianus fons , qui ter in die eon's surgit, & subtrahitiit, vaporibus suum s debet portentum, qui aquam tam aiuili agitant, quo ad fatiscant, quibus vas nescentibus humor regreditur, donec a nouus halitus generetur, qui eum conais citet . cur fontes omnes his reciproca b tionibus non succumbant , percunni: ctare cuniculos, positiones, sinus, ca- , nates distortos, curuos, flexuosos, comis tinuatos, incisos, terrarum situs. re is aquarum temperiem quq una facie imi numeras excribit naturas.

Cum satisfactum iam sit decurrenii lium aquarum inchoamentis, re ad, naturam deuentum , ista me stupidus habet, dum reuolao hoc unum elemem a tum csterorum obire procurationem sis urit enim, gelat, siccat, humectat,

videtur uniuersam naturam complex iam, vel cstera elementa hoc destitu- . ta, non agere , aut hac pr rogatiust.s honestatum a Deo, ut sodalitatem cu