Opus naturale politicum, in quo principatuum regimen indoles elementorum adumbrat. Auctore Francisco Viliotto ciue, & medico collegiato Montisregalis

361쪽

3oo veris mimilis Politici

Patentissimis auribuSeos audirem ,

qui vapores a valido sole a Iussi me rapi sentiunt, de inibi a congregato se l. qore pro tribunali crudelissime seden. te, ad lapides damnati . sed robustissi mum prosternunt consilium exiles stipulae, & paleae in ipsa globorum du.1itie interceptae, quae a vetis evectae ad tam sublimia prouehi non possunt: praeterquam quod frigiditas regionis de consueto non decederet apta tau tum, ut molliusculam niuem singeret, non durissima saxa efformaret. Multis alijs opinionibus posthabitis meam paucis aperiam. Res a suis cau. sis acti mandae sunt, si lucidari debent; neque tantum essiciens iucunda; sed materia subtilissime introspicienda', quae multoties se subducit, suaq; natu.ram caligantibus acie laus obiciarat. Procellosas aquas ab hominum sto, macho abdicauit Hi p. & vernas aesti uisces ut noxiores, quia nivosam cra ditatem saperent , nec tantiam aqua', quae promanauit a nivibus, illarum custodit cruditatem, sed etiam vapores a gelu profecti gelu penitus nori exuunt,

ni exactissime excussi inedomiti a

362쪽

sole sint cu ver se aperuit nostratu regionum iam potens sol insultat cerar, cibus, rectos, fortissimosq; vibrans ra. dios, praegressi ieiuni j impatiens prae- datum auidissimus divitem tunc,&humiditatibus opulentum orbem far dissime depopulatur 3 nam arua nondum hyemales consumpserunt nimios , dc niues montibus, prominent square hiates voracissimi helluonis fauces ubera pamua,&immatura o b liguriunt: & vaporum caterua Sex acerb l, algetiq; materia carput, quos,cu om nino vincere nequeant, in nubes permittut abire, quae eum gelidam, & ni iolana stirpei adhuc redoleantu niti per

frigidissimis, & excursantibus ventis

eadem materia praegnantibus verbe

rentur suo genio iam ad gelu prope ise glaciantur & lapidescunt.

Illa anni tempestas ventis, plUS coe teris, facta, eos no simplicissimis anhelitibus nutrit, sed i quales ex loliata nive promanant halitus, abunde su- peditat , unde nunquani copiosiori, algetioriq; spiritu inflati tumidaentur, creberrimis procellis aera , mare q e

volventesvi ta ... a.

363쪽

3oa veris mimalis Politici

Calidum hepar ad idonei sangui, nis generationem instituit natura, sed

istud, dum suas vires inconivue exer- . cet, nimiaq; fretum potentia indige.sium chylum a ventriculo intempest ue rapit , munus suum nimis maturam

prauum, semicoctumque sanguinem elaborat . ita longioribus diebus iubi nimis de sua spondens vir utesol , appetitui indulgens , dum

inter edaliorum coplam intempera,

tissime heluatur , ingesta praue db gerens molestissima lapidatione terram contundit, quae sui principis mul ctatur erroribus , ac si natura nane id ro gasse t legem mundo I inaocente subditos regi js crimininus plecti. sol ia. terea iniectam criminationem diluit mendum in fata reiicit . mundamdam esse terram gelida colluvie, camposq; appellentibulfrugibus expediendos; sic dam urget officium amisia re

animantibus. opportunum , nullius. posse erroris coargui , si in tam praeci pili,longoq; cursu totae per tantasane. qualitates reuolutae, aequam undique non premant viditam: cumulatissimi

beneficij laudem minutissimi detri. menti

364쪽

menti nota non maculari et ad altissi-ina iuga fatigare illud laeta quod recti,tudinem seruat : obliqvstatem com. modiorem conscendentibus esse . ita mundum digessisse naturaena, ut maxi, ma opera,omnibus castigata asperita, tibus, non Producerentur . nostra ho. mines Mai j , Iunii, ultique mensibus nive albicantes sulpicientes montes, certissimo ominantur praesagio, mul ta planitiei loca lapidatum iris potensael, cruditatibus referta tellus ,& venti ex secunda, necnon ex infima aeris r

gione hoc lapidi ficum bellum tetrae inferunt, ad miserias , & calamitates humanum genus erudiens.

365쪽

go operis naturalis Politici

TENENT TUNCIPES,

ad imitationem calorum, a sib diatis acceptum , in subditarum bene. suum , erogare.

caput me

I U me tenuit non exigumomenti consultatio,que non nisi per varios aestus in deliberationem flexit. queribu da mortalitas da-litiem coelis improperat, & talis per tricaciam carpit,cum se ad longas sidicitates obstinat, & collatos nati tus per immensam vastitatem disperdens, coibilem naturam a caelibus arcet, ve tatque in pluui in aliquando conmcreicere . iustissimam criminationem euestigio probant tribunalia, & nulla ex actiori inquisitione ad primos qaestus luperos damnant. nonne priuS su beunda essent loculamenta telluris, Riolertissime timandum,an opportuna' cali,

366쪽

caligo tegeret fraudem debuit terra antea pependisse, quam repeteret. na

comparatum erat natura nullum emi

care opus, nisi copiola vaporatio ae emptum. quare forsan potuit locum fecisse furto structuraria varietas,& ce lorum expectationem decipere lena citas contribuentis. Vnde gratiarum

fontes perierint , & liberaliter dare recusent sydera , quod maligne acceperint . sed tanto crimini: suspicionem penitus ad itinueteratum terraru ob se, quium, quae ita sua opera expedi ut ut laxior esturnatio illa perliciat, acerbi tale vero sobria exhalatio no mitjgtati patui Dius pusilae dederut grandiores liberalior solutio laxauit, cultasq; Pen .sio taxata est, ut interuerti sine flati dantis damno non possit. placet pul chritudo floris, & degustatur suauitas fruinis, cum ex merito pretium, debi ta scilicet vaporum effusione,dinumellauerunt. aere alieno immatura pre

mutur, cuius dissolutio auctoramen tum perfectionis est.. Tellus solertissima mater intendens silos partus integrare , tantum prosian dit , quantum maturitas .computa '

tur .

367쪽

3os veris naturalia Politici

tur. ideo de rerum complemento tem per lolicita , nunquam a solutione se tetrahit, & tunc duntaxat caelorum auaritiam incusat, quando exhausto pabulo ulterius dare non potest, nec suos efferre prouentus . Pulverem in quit, qui meos vultus deformat, & incerio volatu soliditatem meam . vel leuisIimae aurae facit ludibrium, quasi meae calamitatis nuncium vehunt ad

altissima venti, si dissimam profitente obseruantiam, obiici,tem; si eri bus profuso sanguine corpus litari, si condignum, ipsisq; acceptum munus esse posset. quare nihil me arguit pNtet Prodigentiam, quae erga supremum laudabilis est. ne me pervicacem pro 'derem meos thesauros exinanivi, tacvos alieni tam parci estis, ut eam laeti, si care recusetis, quae obsequi j perseue rantia contabuit. quid indignius, qua

excelsum ab humili magnanimitate vinci, marcore subditi Principem Laginari,ae de eleuatissima scena, vel in curia , vel superbo fastu eorum nece se sitates despicere, qui procurationem,& tutelam suorum bonorum profusione redemerunt.

368쪽

Arbitrium quoque solem insimulat, qui quanto liberius Principem agit

in terras,tanto impensius omne remo.uet cdiecturam,eas plenissime noexo luisse,cu in rimas se inseres, valeatom.

ne intum , si quod latet, ex te pio punire. ideo tantum abest posse aliquan do potentissimum dominum terram

fallere, ut potius in sua ad ornanda fi .de, seque obsequente, submissaq; praestanda , tota consistat, nec unquam laetiol sit, quam cum radi j vespere tur, gidi , exuberantesque recedunt, plus dato recreata , quam accepto , nec alia ratione accipit, quam ne a dan, do desistat . neque in viriditatem, qui per copiosium tributum potest erum Fere . haec parendi, & tribuendi perti. nacia, sine obedientis, & dantis emo, lumento, non est; ideo enim immolat suos fumos syderibus tellus, ut illorum diligentia in aquam aptati exuctam

irrigent, vigoremq; consenes centi re, fundant. sanciente natara, ut illa subditum agens adoratione perpetua, &iugi exhalatione caesos recognoscar,

isti vero ita Principis munere defungli, tur, ut ad illius conseruationem dii pe- sent

369쪽

3os operis naturalis Politici

sent tributa, omnem allapidationem

inhibeant, exactisIime custodiant, & cautissima diligentia eroget, qui quo tiescunq; ab hoc o dicio deflectat, cre clitori suo decoquunt, aequissimis criminationibus liberum campu ape

Non condidit natura Principes,Ve'rum leges, quae propugnatore Princi Pe egerent, ne incomposita, & con, fusa multitudine abigerentur. ista suis malis erudita,quantum vacillaret Po Pulare corpus, vagum, solutum,& nul la compagine vinctum,communi viam to Principem excivit e plebe tanquam caput e quo auctoritatis, & potentiae nerui diramantes disiectas partes con necterent. huic tributum pacta est,quo& ingestam dignitatem tueretur, o

fulciret potentiam, & quae Reipublice

exigeret administratio, comyararet.

da natus tributi subditus haud perfunctorie se soluit, probe tenens, sine hoc, principatus vires intercidere, visceria concordiam disiungi, structuram Ia defactari ; quaaee in hac partem , quae, vel amore, vel metu plenius confert, declinare nequit peccatum, quod idem , i iidem

370쪽

tidem in Principes cadit, ut pote in

multos ex Romanis Imperatoribus, qui tutelae ponderibus grauati, curas, labore sq; refugiebant: horrebant ne gotiorum suin mam : tantum dignita tem expetentes, quantum molem su. stinere recusabant, non dominatio nis nodos, sed cupiditates soluebant, non moderationis consilia emebant tributis, sed instrumenta voluptatum,

non subditorum praesidia parabant data pecunia , quam in vacuos usus

prodigebant . .

Nero, re Caius per parentis, auique caedem ad imperium grassati sunt, noingenio temperandi regi me instincti, nec ea solicitudine perciti,quam a cii cum actis dominationibus pessundati orbis leuamen, & medela adsciscebat, sed ut ipsi voluptatum ministri in am. plissimo Imperio libidinis materiam propagarent, veterem scilicet intenis derent, nouam speculare nrur . ideo dominatione potitis penitus Rei publi. cae cura deceuit, aures obstructae prouinciarum querelis, nullus legatrseo spectus o mi ilus, nobiles inuisi, Senari siuspectus, populi neglecti, ludicra pre- Lepta '