장음표시 사용
371쪽
cepta, dilapidationes a tactatae. fistus in proluui js quaesitus, laenonibus,cius dis,& ganeonibus comitas data . . Tunc laxate administrationi iubaim ii sic iustissime obstrepebant: non tortam vaporum molem effutiunt sy der a in vetos, cuius maiore parte in aquas destinant,minor portio in coruscario nes disperditur , inutilior fulgorabas datur, melior reseruatur tellurii& vos potiori parte ventosas cogitationes pascitis, pinguiori enutritis splendo'. res: nos nebulis consumitis, nos hoc .renti,& nunquam parturienti nube te, gitis, nos sola gradine percutitis. mo vent ventos caeli, sed coituros in plu. iti iam: velat se nube emissuri pluviam; ouati ut fulmina viam pluuijS datura, iomnia molimina agitant pluviam rvose contra omnia luci, omnia voluptatibus prodigitis; . accurat illi pensum suum, Vos aliena tractatis ,
dc ad ea, ad quae tacti estis omnino non reipicitis. ad pauperie vos venemra nitar, nos metipsos prodimus. Ut inidem, re beneuolentiam ostentemus,scommoda nostra subducimus vobis ei argientes, insudamus, psolandimas, es , nega
372쪽
negamus nodis, quod impartimur, de tot labores cassi euolant, nullius fruisgis obsequia, damno, largitates. Philippo Macedoni negotioso, Malio intendenti importuna se obiectu . mulier de re sua ipsum appellans; Rex legitime excusauit;eam horam illi novacare; cui illico multer, regnare desine. apud me nullum punctum tem poris line te labitur, ita tu dies habes mihi non vacantes omni momento discruCor, & res familiares meas attero, ut tibi subueniana,& te aliquado piget de me cogitare j opes meas in te exinanivi, & tu aerumnis delimatam auersaris 3 faecunda grati js tuis , quae illas demeruit, in re mea mihi parcus esse noli, redde aliquid , ut te Princi pem vendites, non tyrannum. frege runt haec verba Regem, qui benefici js inferior esse erubuit, mulierem admisit, atque exhaustam, & arescentem
di unquam tam longa pluuiarum inhterpoliatio squalentem terram emunxit , ac rerum publicarum incuria populi florem extinguit. viget in princi
patibus nitor qui, non nisi per seduli,
373쪽
tate Principis emicat, in quem, cum primum negligentia irrepsit, ipsa vidius, e qua principatus germinat splen'dor elanguet. Galliae regnum tot no minibus vulgatu sub Morouei posteris obscuros annos euoluebat. quippe qui in palatinis deist ijs torpetes maloriam famam , & valentissimi principatis gloriam in gynaeceo iugulabant: inter caeteros Chyl pericus Morouei posteri tati in glorius, & regno sedebat inuti
iis, cuius oculos unius aulae satiabat spectaculum , desideria atrium linie bat, animi attentata angustissimis mu ris circunscribebantur: nullus in publi- cum egressus, nulla vox in multitudinem effusa , nulla acies in plebem denuda , praesidebat inaccessus, imperarumbat ignotus, regnabat cunctis osten sus, omnes voces lamentabantur, om-:nia suspiria lacessebant , omnes oculi communem celamitatem deflabantans ege . quarto , quo tendebant amplu simu regni vota 3 quaenam erat OeS vectigalia pendentibust pro quo iubebatur portoria E dabatur ne pecunia regi, tyranno, exotico 3 ylurimum elargie batur e cui recondito , nunquam be-
374쪽
nefacienta, nescienti, immemori, ne minem gratijs, neminem benefici js allicienti . ex aduerso Pippinus magnus Pata iij magister diligentia, alacritate,
consilio , de manu in tanta moderantis ariditate vetabat regnum tabescere:
adnitebatur in prouetus utiles tributa distribui, prolixa gratiarum siccitate consumptos Gallorum animos gratissimis ossiciis irrigabat. stillahat ex isto faecundus ille administrationis imber, qui felici irroratione, tantum ad pullulandum promouebat regnum naatum Regis secretum,& inertia ad sterilitatem deponebant. regnandi, dia vivendi utriusque ratione Zacchariae Pontifici detineata , sedulo quesitum,
quis merito Rex consalutaretur . eum
Regem censendum rescripsit Pontifex, qui regni semina Lecundis irrigatio nibus solicitaret ad segetem, non qui desidia emori pateretur. Ni sol nubes cogeret, iam terra re nunciasset obsequio. tam longis interuallis ab optima administratione no- nunquam Principes distant, ut regnet sine imperio , imperent sine regno,
quod vel socordia, vel pessimis consi
375쪽
iij decoquunt. Nihil tam graue molita est natura,
quod auri pondus exaequet, ut intelli gamus, non ad res ventosas hoc me tallum exortum esse, sed ideo ponde rosum fabricatum, ut magna pondera euolueret. hominum existimatio maximam sibi huius necessitate imposuit, sed praesertim Principes, quorum do minatio eo excellentior et , quo ma torem auri vi in cogit.qua de causa ad hoc extrahendum nullum vastamen tum non excogitatum, nulla vis non intentata, nullus impetus omissus, nulla expilatio non probata, & dein latilibus datur ; aereis spargitur, minima portio subditorum utilitatibus addi.citur et ita ut pene nihil colligant, qui maximum seuerunt. sine tributis, inquiunt , principatus non stat, ergo in principatum Qui fundenda tributa, ne
corruat; cuius tamen deeus, non scemnae , non choreae . non comessationes,
sed catholica procuratio aptissime ita,
Assentator qui nihil pro Republica
dignum patrauerat aureum vas ab At chelao Macedone dono petijt. con uersius
376쪽
intsius Rex ad Promeritum in proximo stantem, diues illud, & pulcherrimum contextum illi porrigens. addi, diu regat hoc pondus, qui lacertorum soliditatem inclytis facinoribus mihi,& Reipublicae approbauit. pretium la horum non aerat inertia , nec insignia virtutum ornent socordiam . quot in huius operis informatione desuda rut congesserunt materiam nonnulli,neu rarunt alii limarunt, & polluerunt . tot manuum opus uni detur, sed qui manibus suis-non temperam
Si cogitarent Principes se uno do
no multorum subditorum nonnunquavitam dare, quam diligenter exitura munera pensarent. quot sorbuit mare quot deuorarui fluminat quot oppresserunt montes E ante quam opes con
cederent, vel ad coquirendas praemiu-sa lustrari viscera paterentur. in ijs yenetralibus abdidit diuitias natura, ad quae nonnisi madida frons, attriti pe,des , delassata brachia succederent. aspice caelos,& sydera, cuncta inibi se praecipiti motu rotant, itaque nituntur ad cursum , ut semper terras ana. O a hiant,
377쪽
hiant , in quarum conspectu continuo stantia , nunquam coram ipsis conii stunt, nec in tanta mutatione viarum lumen auertunt, sed quocumque per gunt, luce sua praesto sunt. nolunt enim
illa ab istis tributum legere, nisi eurae, solicitudini, & condignis laboribus re spondens,' Reum constituit solem non modo, praepostera distributis , sed immodica
praedatio. aliquas enim terras ita de ,
peculatur, ut penitus defruget, quod exortum est interficit ,& nascentibus pabulum , vitamq; lubducit, sed tunc nisi pluuias eroget, aut interpositione nubium suos ardores intercipiat, abita Principe, & a tributo. nst duru solii iussa no setit,& pala obedietie relucta tui. multi Principes multiplicata tribu,ta in anno legetes, tributorii prouetus perdiderunt. nam sit cui, qui arborem eradicat, frustra praestolatur fructuum exortu, ita opes subditoru profligatae vestigalium spem cupientibus ad imuinas custodire, quantum esset a Princi pe. Henricus IV. Galliarum Rex abii.
ingentem bellorum molem Rexiste
378쪽
strenuissime reuoluens contractas co pias in hybernis ea cautioue dispensa Cerat, quae contentum militem hilari populo haberet . militatis audacia moderationis impatiens, in rapinas euasit, & perscripta in vivendi legem armorum licentiam nimis perstringet' tem detestata, arbitrariam insolenter exigebat s atque immoderatius proter' utebat, quo absentia quorundam Ducum , quos solemnis festiuitas corona-dq Reginae Parisios euocauerat, quasi laxatis habenis, in omnem petulantia, di procacitatem cutium permittebat. afflicti populi nuncio Henricus confossus exulceratum animum in praffentes capitaneos effudit, eos aeerbe in crepans,quod dum curiositatem in il tis spectaculis pascerent, effraenati mi lites eorum praeuentia non castigati, in facinora ex rent sibi, &subditis impe se calamitosa . hinc ad comitem itabuli deflectens inquit. meo populo co
iumpto , quis me nutriet o verbu ve re regium s quis me nutriet mendica 'bo ego ab exteris victum , postquam meos exhaasero, vel tanta ingratitudine me vestiam, Ut eos non protega,
379쪽
qui mihi ali menta suppeditant, vella.stus iste regius adeo me hallucinabitan ut unde vitam sustentem , non te sp i.
ciam aut rerum mearum improuidus,
stolidus, insulsus alimenta mea diripi patiar E quod Rex potentissimus sim
me admonet, a subditis me nutriri. vastissimi regni ita moderator se. deo , ut ab hoc pascar, validissimos exercitus conscribo, & infirmitatem mea alimenta petendi agnosco, quantum debeam populo meo, quantum tenear ipsum custodire et ne vos lateate me alit . quantum solerter excubandum illi sit, ne illius opes exedantur, satis intellexistis, omnia praefatus sum, cum dixi me illine victum dueere. oritur ex
illis spledor imperij et robur in illis st at, monarchia in illis nititur, vita mea in illis vivit. Bella Pannoniae. Rex monarchias temperandi petitissimus suam,& regni
vita emorientem opportune reuoca
uit. conscenderat Rex iste solium, et quo tanquam e specula regni sui con ditionem meditans, olfindit rerum faciem adeo emaciatam, ut iam ultima tabes in principatum grassaretur, pr enim
380쪽
euldubio breui Principem inua suta. ut igitur ab imminenti periculo se eripe ret . principisq; maiestatem iam pene confectam instauraret, regni vires ad modum collapsas refocillandas este decreuit, nec excellentius remedium ad mitisandam tabem excogitare po euit , quam placide trahere modeste colligere, tributorum aestum placare , in spem salutis subditos erigere. it, ut vetus rediret industria,negotia,& cul'tus reflorescerent, in antiquos prouen' rus non neglecta arua pullularent, diconsuetam opulentiam reuiuiscentes commeatus reducerent. sic moderate educendo,ac si alimentum contribuisset, creverunt virer, infractus fuit modibus, reuersa sanitas , species salubris emicuit, & Bella ex pessimo loco, in quem sui maiores compulerant,inopetimum euasit.
Malorum omnium mater egestas, uti iugulat subditum , ita Principem interimit,facitq; virosque sui muneris impotentes, obedientiam uni detrahit, alteri nuutiat imperium , quod cuique Principi quamuis finthus vastum , potentia angustissimum fit, di cuius