Acta et observata medica

231쪽

bant Absoluta bona crisi , si aeger

congruo victus regimine utebatur , Vires pristinae cito rediere, in quibusdam tamen tardius; in aliis ob dioetae errores recidivae

faciles fuerunt, subinde lethales, sibinde tamen iterum sanabiles sb .

Homines inprimis mediae aetatis hac seebre putrida adficiebantur, quanquam iuvenes etiam, & senes eadem correpti fuerint:

a) In uno enitia alterove metastasis ad parotides fiebat, aut aliquando ad partes musiculosas, aut ad eXtremitates inferiores, aut ad scrotum , &CXulcerationem, vel gangraenam , his partibus inducebat; quae metastasis ad viscera decumbens occidebat subito. Talem metastasin ad pulmones factam , cum aegri interitu, observavi. b In quibusdam febribus epidemicis, recidivae Observantur, quin manifestalia redeuntis mali causam, quis drisinari possit, ut in febre pete-chiali epidem lea Viennae ab anno 17s7 ad 17s 9 grassante observavit CEL. HASENOEARL, qui fusi,icabatur, in quibusdam corporibus tam cOpiosam adfuisse materiam, ut minera ejuS peremorescentias culaneag neutiquam exhausta ne-xit , atque silperfluam illam materiam eXtra territorium circalationiis ablegatam , pro temp0re ibi inertem commoratam fuisse, statione Vero relicta denuo in massam su)gu neam remeasse, novamque ebullitionem sebrilem induxisse. Idist. Febr. Pelech. P

232쪽

ii, qui victu peiore utebantur, magis hac: febre aegrotabant, & ii etiam, qui tristio ribus animi pathematibus subjecti fuerant, gravius hoc morbo adficiebantur, de vix eorum quispiam evadebat ca).

CAPUT III

DE FEBUS PUTRIDAE CURANDI -

Ut methodum medendi exponamus, aeger incipiente morbo sβ. I . mox debito regimini Committebatur ; motus videlicet co poris consuetos & labores sios intermittens, victu parciore & tenuiore utebatur, Pro potu ordinario aquam cum succo citri, aut

decoctum hordei cum nitro & ox melle simplici aut spiritu vitrioli ad o ratam acidi

talem a J Si in iliter de sebre putrida seribit CEL. V NE , dum inquit: laxo habitu , fauentur phlegniariso sangui leo , aximoqim niseseo praediti sunt; qui proorum alii muro u iugluvie, ven re, line, labrethus, vigiliis debilitati, faeillia me hoe morbo corripiuntur difficillime eme

233쪽

tatem paratum exhibebatur; pauperes vero aquam cum aceto sumere iubebantur sa).

g. 22.

fortis, duriorque suit,& temperies sanguinolenta, iis vena secari debuit, etiam quandoque repetitis vicibus & sanguis crustam phlogisticam saepe habuit c); quibus vero eiusmodi pulsus aut plethora non ederat; iis venaestistioneutiquam administrata fuit.

a) Non quidem generalis statui secure potuit

methodus medendi ; aliis enim venaesiectio, aliis emetica, aliis purgantia, aliis vesicantia , profuerunt, quibusdam obfuerunt, neque in ulteriori morbi decuitu omnibus methodus anti, Halugistica, nitrosa; aliis amiseptica, aliis camdiaca excitantia Sc. palmam eripuerunt. Hine primaria duntaXat rationis medendi capita hic adtingam.

b Venaeseeitonem stib his circumstantiis ctiam laudavit CEL. ΡRINGLE P. III. cap. 4. p. IV.32s, & seq. S cap. I. p. 29s. & ILL. da S IETEN de Morb. Castr. p. I . S DreMdenses Medici. Dres. L.Magat. I Baud, a M. p.7O. e Similem crustam in febre carcerum sepe vidit CEL. PRINGI E P. III. cap. R. m. 27 b. Crustam etiam Caepenumero phlogisticam, sat densam, etiam dum repetitis vicibus sanguis detrahel, nur, observavit CEL. HASENOEH in fel re petecta tali, iluae ab anno 17 7 usquo ad amrum 1759 Viennae grassata est. Errant

234쪽

ultra biduum, etiam sub maiori

potus diluentis usu, os sordidum, & continuus vomendi conatus permansit, sine is

flammatione concomitante, iis emeticum ex radice I pecacuantia, aut tartaro emetico exhibitum fuit, varia dosi pro aetatis, & tem periei varietate ; quidam eorum ab e- metico tempestive exhibito statim levabantur , & morbum integrum profligatum δau debant ; alii sine emetico aeque facile Anabantur; alii demum, eodem neglecto , morbum gravissimum ipsa morte terminarunta

auibus emeticum exhibere non licuit, iis repetitae rhei cum sale aliquo medio exhibi ti doses egregie profuere. In alvo adstri-eta g. etiam clysmata emollientia bene adhibebantur.

f. 24. itaque, qui sanguinem in morbo peteolaiali semper putridum & solutum esse credunt, ut rei feanimadvertit laudatus HASENOEHRL Hist febr. pelech. p. a I, 9 jam duduin ostendit II L. de HAEN Rat. Med. IV. p. 2O2.m Emeti eorum usum, ubi nulla inflammatio adest, etiam laudat CEL. PRINGI E P. III. cap. 4. p. m. 226, S seq. S cap. 7. p. 296, O ILL. S VIETEN de Morb. Castr. p. I I. in febre epidemica putrida , quae anno IT 89 Dresdae grassabatur, emetica siummopere laud ta legimus. Dres irisb. Magavit: a Matii. I. Sr-

235쪽

Ubi vero morbus consueto ordine β. 15. decurrebat, mixturae ex aquis diapnoicis , nitro , stibio diaphoretico non abluto, lapidibus cancrorum, & fyrupo quodam acidiusculo , aut similibus propinabantur quibus & febris minueretur, & humorum putrida corruptio impediretur sa). Diaetanis, Praeter Potum g. 2I. in descriptum,

erant iuscula hordeacea cum Ricco citri, leves panatellae, aut, qui huic adsieti erant, tenue ius carnium cum citri succo ; fructus etiam horaei his concedebantur.

bi adhibitis remediis illis f. 22.23. 24.

febris tamen continuabat cum magna coPhalalgia, aut delirio, epi pastica pedibus adplicata fuerunt; iisque non sussicientibus, vesicantia larga suris, femoribus, nonnunquam brachiis etiam, & intra scapulas adplicabantur ἰ haec, si tempestive , & larga satis adhibita fuerunt, tape optime a delirio levarunt aegrum, in Primis vero ea, quae intra scapulas locabantiar: quibus nullas vesicas s ab Medicament a similia etiam in eadem febre epi-demica Dresdenu adhibita fuerunt. Dres uisch. Magaziu I Gud, a St. p, TI.

236쪽

cas, etiam repetita, levarunt, ii certom riebantur; licet etiam eorum, quibus amplas vesicas extraxerunt, multi occubuerint,

ibi humorum corruptio magna g. IS.

aderat, in his egregie profuit cortex Per vianus, sive in sub stantia, sive in extraetoexhibitus, atque ab eodem mire reficieba tur aegri

linguae nimiam siccitatem levandam mucilago seminum CV doniorum cum mello rosarum optime conducebat.

Morbo iam perfecite iudicato I9. lene purgans exta marin iis, rheo, foliis sennae, manna, sale Polychresto, & similibuς exhibebatur; & corpus cibis levioribus eu-peptis refici, non opprimi, debuit; leni simul corporis. motu accedente, Atque hara est morbi huius epide mici, eiusque curationis historia, quam fidelis observatio nobis communicaverat; reliquum iam est, morbi huius naturam, Causias, Huaaptomata , & c randi methodum adcuratius examina ia

237쪽

TURA, CAUSIS, SΥ 'TOMATIBUS. ET CUR LYDI METHODO FEBRIS PUTRIDAE ANNI 1771 α 177a.

CAPUT I.

DE FEBRIS PUTRIDAE NATURA.

enarratam exactius perpendit; is sane perspiciet clarillime in miserrimo hoc statu actiones hominis vi

tales, naturales, & animales, multas omni

no , & praecipuas laesas fuisse : quum igitur omnis humani Corporis Conditio, quae dictas actiones laedit, morbus Vocetur, at ille morbi eiusmodi magnitudo, & periculum ex actionum plurium ac primariarum laesione cognoscatur liquido adparet, statum 14 ad i8. in descriptum, morbum CeΓte fuisse magnum, periculi plenum. f. 3P.

238쪽

Verum omnis morbus, in quo a causis internis orta horripilatio , pulsus Velox , δίcalor vario morbi tempore Vario gradu cum laesione unius, vel plurium functionum naturalium, animalium, vel vitalium, adest, febris dicitur ca . In nostro vero morbo 9-29.) haec omnia adfuere ergo morbus noster febris dici debet. B ebres autem omnes aut cito in sanit

tem vel mortem terminantur, & acutae seu breves dicuntur; aut longo tempore Protrahuntur, & chronicae vel lentae adpellan

ab Frequentia pulsus primo a SYLVIO inter sym

ptoimata febrium pathognomonica numerabatur. Sed caloris majus minusve augmentum aeque inter haec locum meretur, quia in Oratu

febre & in unoquoque febris stadio, immo in vigoribus detegitur. Laelio functionum merito inter notas sebrium palladgnomonicas collocatur, quia semper adest nonnulla, ct febrem ab accelerato per motum vinumque sanguinis cursu distinguit: sed haec laesio nullis certis insignitur symptomatibus : ergo a prioribus ibi is deducenda est febrium natura. HOME Princi P. Medicin. p. 61.

239쪽

tra I 3, II, aut a I diem non Protrahebatur, & intra hanc periodum Vel insanitatem, vel in mortem terminabatur g. 19.) ; igi

tur ex Venere acutarum fuit.

a) Haee divisio, uti manca & difficilis, quando

morbi in ordinem digerendi, merito culpatur. 1mo: Plurimi enim morbi modo acuti, modo longi sunt, quales febres continentes & inter mittentes, febris hectica, epilepsia, apoplexia, paralytis G c. ado: Haeret medicus morbo incipiente, utrum ad acutos vel chronicos referendus sit. 3tio: Morbo finito, non adhuc semper de ordine constat; tempore genera determinante, H ndum circumscripto. 4to: Mala plane repugnantia, quales morbi cum citato

ei morbi cum tardo pulsu, in eundem ordinem rediguntur. sto: Nonnulli morbi, quales dolores rheumatici, tussis, odontalgia, distilla tio, dolor colicus Sc. neque acuti dici pos sunt, quia non perimunt; neque utique longi, quia vel cito siniuntur , vel facile fanantur. Ob has causas CEL. HOME displicet, & rejicitur haec antiqua morborum divisio. Princi p. Medicin. p. 38. Verum quoniam haec , fatente

ipso CEL. HOME, HlPPOCRATlS ante aevum ortum habuit, a CAELIO AURELIANO, SARETAEO praecipue exculta, re a plerisque

practicis ad hoc usique tempus in auxilium vocata fuit, neque nos eadem in determinanda morbi nostri natura uti dubitavimus. Accedit quod nobis noti morbos, sed febrium genera, ita dividere placuerit.

240쪽

Orro morborum genera variare plurismum ratione temporum anni, tempestatis.

regionis, aetatis, jam olim HIPPO RATEsn ultis suorum operum locis abunde demonstravit. Divelli eiusmodi morbi, vario anni tempore dominium exercentes, diversis

nominibus insigniuntur a Medicis; sic vel Epidemici, vel Liademici , vel Sporadici sunt. Epidemici dicuntur, qui plurimos

in eodem loco existentes , diverse etiam temperiei, & Varia ratione viventes adgrediuntur, sint item fere decureum, atque eadem fere habent symptomata, eandemqtie fere curandi methodum exposcunt. Endemici vocantur , qui certam regionem , Vel

certas in eadem regione plagas infestant, statis tempestatibus plus minus grassantur,& a causis loci communibus ac stabilibus originem ducunt: Sporadici denique adpellantur, qui Paucos adgrediuntur, & in singulis fere hominibus diversi , a temperie 1ingulari aegrotantis, Vitae genere, aut morbis praegretiis originem ducere solent. Ghuoniam itaque febris nostra acuta fg. 3I. non paucos solummodo adgrediebatur, sed multa hominum millia g. 13. neque in singulis fere hominibus diversa , aut a temperie singulari aegrotantis, Vitae genere, aut