Acta et observata medica

211쪽

WENCES LAI IOANNIS

L ANGS UERT,

PHILOSOPHLE ET MEDICINAE DOCTORIs

HISTORIA MEDICA

M ORBI

FEBRIS PUTRIDIT

ANNI

MDCCLXXI, &MDCCLXXII

ADPROBANTE CAER. REG. CENSURAE PRAGAE MDCCLXXV.

213쪽

ingenii suaviter delirantis specio a

gmenta - veritates propono pra dicas, quas aegrorum lectus docuit, casuum frequentia confirmavit. Numero enim plurimi, visietate insignes , aegri nobis omnibus se se o serebant, quotquot lugubri illa Epidemiae in Ghemiagra intis tempore medicinam exorcuimus Medici. Ut vero omnium omptomata varia recensere, inutile , Dinno impe Nile , Mioi semper visum fuerat; ita generalem

morbi adumbrare ideam , qualis ex Flurimorum casuum singularium varietate obtineri poterat , ct necessarium , dignum

fore , existimaveram; ut morbi hujus atrocissimi his orians - haud levis momenti Annalium Moserorum partem ea, qua ob ervavi, simplicitate , eodemque animi

candore exfonerem.

Non dis teor , alios , ingenio praeditos acriori , piara forte in hac epidomica febrevi e ; ego ea solum , quae certo etlidi ,

A et hic

214쪽

hio delineavi , nulla verborum ornatu,

nulla hi pothesium subtilitate - sola sim

plici es inconcussa veritate communitus. uamobrem prior tractatus mei Sectio ,1norbi epidemici, sive febris putridae , qua ab anno 177 I incipiente linque ad 'autumnum anni Ι772 in Ghemia grassata est , cognitionem duntaxat historicam o fert; dum Capite L aeris constitutionein , mi Ius rationem, oe febris hujus putridae originem, ac progressum; II. Febris ejus

curandi rationem, ut observata fuerat,

inplicissime proponit.

Philosophicam hujus morbi cognitionem Sectio altera complectitur; quae Capite Lfebris hujus putridae naturum, V causas , HL mptomatum rationem IV. denique remedia morbo huic a Tropriata , ex certis Medicinae principiis, casa ratiocinii lege,

deducit. Tu L. A conatus meos boni consule avia mel Dabam Pragae Rohemorum iu

215쪽

HISTORIA FEBRIS PUTRIDAE

CAPUT I.

DE AERIS CONSTITUTIONE, VICTUS RA

TIONE, ET FEBRIS PUTRIDAE ORIGINE, AC PROGRESSU.

ugubrem profecto morbitristissimi historiam hic

recensere constituimus, qui carissimam nobis Patriam Inclytum Bohemiae Regnum anno a partu Virgineo I77Ι, & 1772 late depopulabatur, atque ingentem incolarum stragem perfecerat; ut ex morbi hujus fu- , ne-

216쪽

nestissimi origine, decursu, & sine tanto magis Supremi NUMINIS Innipotentiam, ac Providentiam incessanter laudemus ca); dein Augustissimorum etiam Principum Nostrorum, Augustissimum hic

Romanorum Imperatorem, ac Corregentem JOSEPHUM II. Augustissimamque

Illius, & Patriae nostrae Matrem, Imperatricem &c. Reginam nostram Apostolicani

MARIAM THERESIAM , intelligi

mus, horum, inquam, Clementissimorum Principum indefessam curam, ' que sollicitudinem orbi litterato, ac univers, posteritati commendemus; ut denique, quidquid in Medicinae progressum, atque generis humani utilitatem ex morbi hujus historia redundare potest, clare nitideque exPonamus. Quod ut talaro fiat exactiuS, exemplo magnorum Virorum SYDENHAMI, dc PRINGLE , aeris constitutionem , Omniumque, quae his annis tam ante natam hanc epidemiam quam eadem grassante , acciderunt, quaeque ad epas morbi originem, progressum, aut terminum quidpiam conferre po

217쪽

meriant, brevictimam , simplicissimamque enarrationem, fideliter hic Praemittemus.

g. 3.

YYtque inprimis omnes, quotquot beni- nissima NUMINIS Providentia a morbosoc funestissimo seu immunes consservavit, seu eodem correptos pristinae iterum sanitati restituit, & in hodiernum usque diem superstites esse voluit; nos certe omnes in delebili memoria tenemus, anno IT69 Vere, astateque tota, & autumno pluvias frequentissimas, maximasque accidisse; ex quibus inundationes plurimorum agrorum natae,

loca fluviis vicina, domusque ipta his ad . sitae devastatae, innumerique diversi generis novi aquarum rivuli hinc inde orti; a

quibus etiam natae sunt maximae cellarum subterranearum per totam fere urbem, in locis etiam sat elatis, inundationes, atque in iis denique cellis, in quibus ab immemOrabili tempore nulla aqua conspiciebatur, nunc eadem abundabat adeo , ut maximo etiam, & in defesso operariorum labore eliminari haud votuerit , donec eadem iterum

sensim , & sponte sua disparuisset.

218쪽

g. 4.

Anno vero I TO Vere adpropinquante, aura satis serena, amoenaque fuit; at subito die 19 Martii ingentem nivium quantitatem

urbem nostram. agros omnes, Universam

fere Regni nostri superficiem nam de solo Bohemiae Regno, ejusque morbo epidemico nobis sermo est ) adeo obruere vidimus, ut non facile nostrum cuipiam eiu modi nivium copiam videre contigerit. Ah hac itaque enormi nivium quantitate non modo aeris inclementia summa nata, diuque protraeta est; sed iisdem etiam nivibus solutis, magnae iterum in locis plurimis inundatio nes subsequebantur; segetes vero, UniCaspes agricolae, & commune omnium facile mortalium pabulum, adeo pessumdabantur, ut nonnisi earundem penuria maxima paulo

post sperari potuerit.

g. S.

Neensis erat: humida etiam &srigidiuscula fere tota hujus anni aestas fuerat, autumnusque similis, iam calore, iam frigore, iam aura sereniore, iam nubila, admodum varius, vento utplurimum aquilonio ac violento, & pluvia frequentiore inamoenus; donec circa Novembris medium nives

219쪽

& gelu adparerent, quae tamen frequenti bus iterum pluviis interrumpebantur, adeo ut finem huius I 77o & initium' IT I anni pluvia & aura nebulose ac nubila concomitarentur. Suam nivium in vere g. g. copia minabatur segetum penuriam, ea mox mellis tempore comparuit,& de die in diem augmentum accepit, atque panis iam cariore pretio venditus est. Miseri itaque homines , qui duriore labore victum quaerere Coguntur, inopia & fame premi Ceperunt.

Observabantur iam sub finem eiusdem IIIoanni quidam febre, putrida medicis dicta .

laborantes aegri, quorum tamen numerus

Cum exiguus fuerit, morbus ipse Pro spotadico habebatur.

g. 6.

Verum enim vero aura haec humida nebulosa & pluvia, quae initium anni ITII fecerat β. 5 , gelu subitaneo, & nivibus asperior facta est, moX iterum pluvia, nivibusque , & gelu, alternatim se se excipientibus; eaeque aurae vicissitudines per totam hyemem usque ad veris initia persistebant; in primis vero die II Martii fluvius Moldava ultra littora sua tantopere extendebatur , ut plurimas fluvio huic vicinas domus Per aliquot etiam dies inundaret. In-

220쪽

IOterea cerealium inopia in dies creverat; nuhil tamen de ulteriori febris putridae progressit merssibus his Januario, Februario, & Martio, in urbe nostra observabatur. Anundationem hanc g. 6.) excepit m-

eunte Vere aeriS calor, mox tamen iterum

gelu intensiore, nivibus, de pluviis interruptus talis fuerat totus mensis Aprilis: Maius etiam pluvia, de ventis aquiloniis inamoenus fuit, sib finem tamen calidior sed iterum Juitio mense aura nubila & pluvia usque ad selstitii tempus perduravit Verum interea rei frumentariae inopia tanta erat, ut, inprimis Maio mense, homines etiam cum sanitatis vitaeque periculo panem redimere non dubitaverint; et si interea ab Inclyta Regia Commissione Politica, ab Ιnclyto Regio Gubernio, Sc a Celsistimo in

primis Principe CAROLO EGO NE A

FUR STEN BERG omnia remedia adhiberentur, quibus hic annonae defectus suppleri, atque miserorum hominum sustentationi uberius prospici postet. Cum tamen haec frugum inopia non subito pro votis levari Posset, panis ater, quo alias milites vesci solent, civibus distribuebat hir: idoneum satie medium, quo fami suae opitula-