Compendium medicum practicum per fasciculos distributum

21쪽

pRAEFATII

Non enim copia medicamentorUm aegros Obruendum, nec qUadrata rotiandis, ut dicitur,

miscendo ineptas formulas conscribendum, ne derisui aut despectui pharmacopolae maneat Neodoctor , qui prae indigesta remediorum mole in variis scriptis repertorum nescit, quid eligendum quidve vitandum. Limatius cultiusque potuisset fieri opusculum, si licuisset per otium. Sed ad CΕΕ-SU MProvoco, morbos non eloqUentia sed remediis curari. Ad SENECAE etiam confusgio effatum: non quaerit aeger medicum elocquentem sed sanantem. Quodsi HORAΥius in Arte Metrica Dat Veniam maeulis, quas aut incuria fudit, Aut humana parum cavit natura

Certus

22쪽

PRAEFATIO.

certus sum in tanta rerum dissicultate, Lectorem benevolum connivere. Accipe autem Lector scriptum quo licenter audaxqtue numerum tractatulam PracticorUm auxi, 34 an in Tironum commodum Valeant, quae in novum congessi ordinem, judica; .& si forsan, iis utere &vale; sin minus, proba voluntatem ubi desunt Vires, & iterum vale.

Dabam in Mus eo ad I Decemb. 1778.

23쪽

ELENCHUS CAPITUM.

Op. I. De sebribus in genere Pag. ICap. IL De febri ephemera - . 8Cap. III. De sebribus intermittentibus regularibus - IOCap. IV. De febribus anomalis, remittent, bus perniciosis & larvatis I 8 Cap. V. De synocho putrida - arCap. VI. De febri maligna petechiali asCap. VII. De sebri catarrhali benigna ct ma

Cap. VIII: De peste & sebri pestilentiale soCap. IX. De cura prophylactica & praeseravatoria in peste aliisque morbis epidemidis & contagiosis sa Cap. X. De febri lenta & nervosa - 36 Cap. XI. De febri lenta chronica seu hectica ηοCap. XII. De Aphtis - q3Cap. XIII. De emeticis exhibendis in morbis acutis 4sCap. XIV. De febri ardente inflammatoria 47Cap. XV. De sebrium symptomatibus praecipuis soCap. XVI. De potu stricido in acutis ue a CU

24쪽

Cap. XVII. De sebri erysipelacea &. urticata Pag. S sCap. XVIII. De febri scarlatina sTCap. XIX. De febri miliari S purpura 6 iCap. XX. De morbillis - 64 Cap. XXI. De variolis - ToCap. XXII. De prophylaxi adversus variolas - 8a Cap. XXIII. De inoculatione variolarum 84 Cap. XXIV. De sebri puerperali - 9oCap. XXV. De linteaminum S indusiorum

mutatione - 9aCap. XXVI. De limitando vescantium usu in acutis - - 98 Cap.XXVII. De aegrotantium & convalescemtium Diaeta - IO9

Cap. XXVIII. De morborum crisi II 4

Cap. XXIX. De signis prognosticis Q 6

25쪽

COMPENDIUM MEDICUM PRACTI CUM

PER FASCICULOS DISTRIBUTUM.

SCICULUS MORBORUM PRIMUS

DE FEBRIBUS.

DE FEBRIBUS IN GENERE.

ebris quia ipsa morbus, morbi saepissimet symptoma, saepeque morbi essectus, frequentissime occurrit. Febris morbus in intermittentibus continuisque, symptoma in in-fammationibus, effectus in fine quorundam chro

nicorum.

. 2. Febris intermittens dicitur, si post aliquot horas ut plurimum cum sudore terminatur,

26쪽

DE FEBRIBUS

rediit lite post intervallum plus minus longum, sive quotidie, sive alternis diebus, sive quarto quovis die eandem ludens scenam. Si vero plena nota 1 equitur apyreXias, & symptomata tantum remittunt, iterumque periodice exacerban- . tur, remittens est febris ; 1I Vero uno tenore per

aliquot dies hebdomadas e durat, continua audit febriS. f. q. Febris continua quae intra rimum I . 21muin diem terminatur, aucta dicitur, estque benigna, si symptomata mitiora, functionesque vitales non admodum laesae, cerebrumque sanum et maligna, si symptomata vehementiora, functiones vitales languidae admodum, menSque . alienata

continuo.

l. 4. ergo Ephemera, ephemera protracta seu plurium dierum, synochos non putrida, synochos putrida, synochos Causus seu se-bris Ardens, inflammatoriae omnes, de quibus altero fasciculo. Febres Eruptivae, erysipelacea, s c. Scarlatina, Petechialis, milliaris, morbilosa, Variolosi, purpuralis, de quibus omnibus autem primo hoc fasciculo seorsim. f. s. Febris praesentiam arguit aegritudo iii- solida, vix ab aegris explicanda: pulsus naturdii frequentior, nec resert num calor num frigi S adsit, nemo enim inficias ibit, in frigore intermittentium sebrium adesse in quibusdam , infantibUS praecipue, respiratio citatior & manuum tremor.

27쪽

9. s. pulsus ut signum, diversus est in diversis pro Varietate aetatis, temperamenti, ipsiusque febris genio ; in infantibus pulsus ut plurimum fre-' quens numeri ratione, ceterque ictuum modo: distinctio in praxi non prorsus negligenda, riplethoricis est frequens & magnus; in infammationibus ut plurimum durities quoque adest: in putridis & lentis nervosisve parvus est cum fre

quentia.

7. Febris omnis frequentissime adoritur homripilatione, pandiculatione, dolore dorii artuumve horrore vel frigore quae eXcipit calor, non raro tamen calor absque frigore praegresso oritur: quod praecipue fit inaccessionibus hecticis seu amphimerinis, in algidis calor abest. Frigus & tremor in intermittentibus plerumque magis infestant quam in continuis; calor in ardentibus major intensiorve; in lentis mitior, in hecticis vix naturalem excedenS. Gradus caloris

non semper gradui frigoris praegressi respondet. f. 8. Appetitus prostratio, capitis dolor, sitisque symptomata sunt a febri separabilia, neque enim semper aut in omni sebri aeque adsunt; Nausea & vomitus ingruente febri subinde adest: primarum viarum statum sordidum indicans vel

eruptionem futuram: aptis autem remediis sordium expulsione facta, Vel eruptione critica variolosa puta, oborta, eVanescit. Diarrho ea quoque hisce neglectis, etiamque critica in febribus

putridis praesentim fit. Agrypniae, deliria, con- A et vulsio-

28쪽

DE FEBRIBUS

Vulsiones non nisi in decili su febrium mali moris ol)serVanthir, systema nervos tim magis assicientium, propria tamen idyosen crassia quidam leviter admodum febricitantes saepe delirant, virium summa prostratio in malignis & nervosis ab initio statim, anxietates & pectoris oppressiones eruptivis propria. f. 9. Urina sanorum simillima & naturalis sere , si non in ephemera mali ominis, ut observant praelici in quibusdam malignis, clara limpida, straminea in nervosis delirium praesagit, turbida, jumentosa in putridis apparet. Lateritia in intermittentibus , remittentibus & larvatis, plerumque sub finem paroXysmorum vel sub symptomatum remissionem emittitur, in ardentibus &inflammatoriis rubra, in lentis chronicis aut hecticis cuticula pinguedinosa & oleaginosa super

natat.

IO. De causa proxima febrium multum disputatur inter autores, nec nostrum est tantas com

ponere lites: latetque adhuc sors anque semper latebit in D EMoc R1Τ1 puteo: sophistica enim ac V na est speculatio, quidquid ultra limites sanguinis phlogistici vel ejusdem putredinis ascendit: lxiae quidem duo sibi opposita in una eademque febri, sc. in febribus putridis sic dictis obseri ariquidam credunt, dum saepe in his inflammatio adest topica. Obiter quoque notari meretur sanguinem crusta phlogistica obductum, non semper inflammationis esse signum, neque semper per sanguinem

29쪽

IN GENERE.

guinem insainmatorium inflammationis prnesentiam argui. Cauta ergo essentialis consistit in sanguinis motu intestino & progressivo aucto.

. II. Causae remotiores in aure, in ciborum quantitate nimia vel minima, qualitate no-Xia; in eXercitio corporis nimio vel nullo, in somno potiusve vigiliis excedentibus: in exernendis, retentis & retinendis excretis; in animique pathematibus quaerendae praeter corruptiones quasdam humorum, e naiasmate cancros ,

pure resorpto in phthisicis, lymphaque acriori in

hydropicis, quarum causae in aere, facilius epi-demicae, in caeteriSpotius sporadicte fiunt. Vulnera etiam aliaque Violentia externa inter causas febris occasionaleS numeranda, nec non acre mechanicum quodUiS. f. ra. Febris terminatur in persectam sanitatem, in alium morbum aliamve febrim; sic continua saepe fit intermittens, vicissimque ex intermittente, continua; tandem morte desinit febris. Aliquando cessat febris nulla evacuatione sensibili subsequente, aliquando tamen sudore urinaeve sedimento fae profluvio, alvique suXu, vomituve sponte critice obortis solvitur febris, nec non narium haemorrhagia & haemorrhoidum fluxu. Sudor vero in fine cujuscunque paroXysmi febris intermittentis non tollit febrim. De vomitu criticoiit obiter dicam non constitit mihi unquam; interdum plures evacuationes criticae concurrunt si- naul, interdumque non juVantes; non raro meta-

30쪽

DE FEBRIBUS

s ases & translationes filint ad parotides, vel Aalii latini effatu digni ab cessus. 9 sq. Febrim saepe sanationis caiisam extitiose aflirmant omnes Medici; in paralysi prosuisse aliquando laetus recondor. Rheumatismum febri comite citius quam sine febri sanari, non est quod dubitemus; febrim intermittentem Variorum morborum inveteratorum remedium fuisse, Varia praestant observata medica.

. 14. Indicatio Curatoria generalis in febribus est sanguinem mittere in plethoricis, pulsuque magno, pleno Vel duro eXi flente primis diebus, per venae sectionem semel aut pluries institutam pro re nata & symptomatum imminutione vel eX- acerbatione, in frigore sebrili nunquam tamen instituenda raroque eidem locus in febribus lentis. 3. Is . Post venae sectionem ubi indicata primas vias a sordibus per vomitum, indicantibus

nausea, ori Sque amarore linguaque muco tecta, vel cognito catisana in cibis copiosis vel noxiis quaerendam esse; vomitoria tamen caute danda in

herniosis, haemoptoicis, gravidis & ad apoplexiam dispositis, uti & ubi inflammationis suspicio.

Solutio tartari emetici aquosa No. I. retractis do-sibus satis tutum praebet emeticum, atqui non ita certo per superiora ac radix Brasiliensis operatur, saepissime enim alvum tantum m OVere compertum habeo, nec inde adeo levantur aegri in

quibus vomitus indicatur,hic autem Optime se prae-het purulS A.