장음표시 사용
41쪽
dolendum tamen quod a quibusdam non bene seratur , iisdem infusum Vinosum I . dandum, quo tamen non tam citius sebris abigitur. Qitibusdam diarrhoeam eXcitat cortex, si autem cum pauco opii Is . maritatur, hoc incommodi praecavebitur, e contra aliis alvum nimis constipat; hisce docente Meadio, testeque experientia rhabarbari
aliquot grana singulis praebiis optimo jungitur
cum essedLu, aliter catharsim exhibere brevi post debellatam cortice febrim, eandem evocare erit, in debilioribus cortex cum liniatura martiS I6. bonum iniit connubium; en emata I7. & somenta corticis peruviani 18. abdomini applicata in infantibus valent. Sed intestina prius uno alterove clysmate eluenda, terque ad minimum de die
clysma febrifugum injiciendum, si quid boni inde
sperandum. In usum corticis per quatuor aut
quinque septimanas insistendum ad tria saltem praebia singulis diebus. g. 46. Diaeta in paroxismo sit tenuis, potus sit aqua, cui panis tosti frustum fuerit insusum;
eXtra paro Smum, alimenta duriora, lacticinia& pisces molliores vitentur: haustus vini conceditur; corpus modice exercendum, somno lon
glori vires a febri detritae erigendae, refocillandae. Animi assectus sint moderati & ad hilaritatem , quantum possibile, gratis confabulationibus aegrum disponant amici ac familiares. g. 47. De prophylaXi etiam quaedam monenda essent, sed febrim praecavere non curant ho B mines,
42쪽
mines, nisi sorsan qui ea laborarunt Verno Vel autumno tempore. Circa idem tempus prophylaxis ergo sit, rhabarbaro bilem evacuare, emetico for- de primarum viarum expurgare, diaeta uti sicciori potuque vinoso. Obse atur enim eo S, qui spiritum vini subinde bibunt, non ita facile se-bri intermittente obnoXio S esse, tum Se aliquot praebia corticis usurpanda.
MITTENTIBUS PERNICIOSIS ET LARVATIS.
f. 48. Febres ano malae dicuntur intermittentes duplices sive quotidianae, sive tertianae, dum scit uno eodemque die duplicem habent aegroti paro Smum , Ut Videantur ex duabus febribus intermittentibus componi. In tertianis duplicibus accessiones quoque fiunt singulis diebus, sed accessiones alternis diebus sibi invicem respondent: idem est de quartanis duplicibus & triplicibus si revera eXistunt. q9. Remittentes quae ct subintrantes dicuntur & in quibus persecta non sequitur apyre-xia, sed remissio tantum caloris & aliorum symptorimatum sine subsequente sudore, quaeque iterum
43쪽
absque frigore sensibili pzaevio statis insurgunt
. so. Erraticae audiunt febres quae nullima lupum quoad horam invalionis sive accestionis decursum servant. Species frequentissinae occurrens est Hemitriteia seu semitertiana, in qua exacerbatio alternis fit diebus per horrorem & rigorem iterumque diebus intermediis exacerbatio fit levi tantum refrigeratione, cognitu dissicilis satis, dissiciliorque curatu adhuc. Urina lateritia, pathoque nomonicum signiim in remittentibus &larvatis si adsit. Verum enim Vero nec semper adest. β. 31. Perniciosae sunt, si cum assectu letha gico, comatos , apopleostico, carotico, aliove pathemate soporoso aggrediuntur a multis observatae sed praecipue a TORTI , WERLΗOFro descriptae. Cum syncope, spasmis &convultionibus an notatae praecipue sunt a CASIMIRO MEDICO. Tempus autumnale harum febrium quam maxime
. set. Causa essentialis harum febrium ponitur ab omnibus, praesertim autem a PRINGLE, CLEGHoRNIO , MEDIcO , & GRAINGERO in copiosa acriorive bile, occasionalis Vero aestas nimis sicca & calida. Subita mutatio a calore aeris ad frigus : solum humidum, exhalationesque tales& putridae a LANCISIO quam marime ad occasionales adnumerantur causaS.
44쪽
f. q. Ad therape iam quod attinet, in remittentibus biliolis praecipue emetica indicantur, ut
copia bilis minuatur. V. S. quam maXime neces
saria & quidem in vigore febris & in hisce & in
sic dictis perniciosis, ut inflammatio praepediatur & via cortici paretur, dein quantoci US COT- lex exhibendus & quidem secundo paro Silao, vel altera exacerbatione superata; est enim unicum ac in dispensabile remedium in omnibus hisce assectibus, Vesicantia vero in soporosis convulsivis Se delirio non negligenda. S4. Non tantum Valet cortex tanquam specificum Sc unicum fere in intermittentibus & remittentibus, sed & in larvatis: quae se declarant peculiari quodam symptomate periodice redeunte cum vel sine febri aut calore sensibili, v. g. tussicotaVulloea, quinta hora matutina, quotidie insurg nte, uti vidit aut singultu, haemorrhagla, haemoptoe, dolore colico, cordis palpitationibus , assectu pleuritico, rheumatico topico, di arrhoea, dysenteria, vomitu S c. vel & Ophthalmiae specie & coecitate perpetua, uti perhibent alii. Digiti indicis tumorem alternis diebus insurgentem vidi ipse, cephalalgiam quoque singuli S annis redeuntem circa decimam Inatutinam periodice ingruentem, quoque vidi. CorteX utroque in casu remedium fuit. Nyctalopiam, sali-Vationem, choleram, insaniam, delirium Periodicum Viderunt alii. CAP.
45쪽
ebris continua per plures dies non raro septi x manas line eXacerbationibus aut remissionibus saltem sensibilibus admodum, nisi circa horas Vespertinas, sicque pergens usque ad ultimam &integram sui cessationem, quae fit ut plurimum circa septimum, nonum diem; alteram vel tertiam septimanam, synochus putrida audit. S6. In initio plerumque adsunt rigor, Iasii tudo, sitis, vigilia, cephalalgia, lumbago, membrorum dedolatio, quae aliquando per aliquot dies ante febris itagressum sentitur, tunc nausea saepe & vomitus, lingua sordida muco albo obducta, oris amaror, saporque ingratus. Morbi declirsu haec omnia augentur, novaque insequuntur, delirium R. asaphodes, phrenitis, motus convulsivi: pulsus interdum magnus & subdurus, saepissime vero Celer, pamus ac debilis, urina tum
bida jumentosa vel rubra & pauca 3 . Causa essentialis a quibusdam ponitur diathesis sanguinis phlogistica: aliis vero & quidem rectius quaedam iucrimonia sanguinis corruptionem & dissolutionem inducens. Diaeta carnea absque Vegetabilibus, esus piscium, copiO
46쪽
sus, aetas humida &pluviosa, naiasina contagio sum inter occasionales numerantur causaS. f. 38. ObnoXii manent prae caeteris huic se-bri juvenes, sanguinei, & plethorici. Si vero epidemice gnassatur, nulli parcit aetati aut temperamento, si equentitisque tamen Viros quam foeminas ea corripi compertum habeo. 9. Critice terminatur saepitis per sudorem, diari hOeam biliosam, quae Vero evacuationes statim ab initio morbi obortae nihil juvant: tum per urinam sedimentosam, hypostaticam, neque raro eXanthematum circa diem, eruptionem. Haemorrhagia critica salutaris vix
speranda in humorum dissolutione, secus vero in spissitudine inflammatoria. Metastalis saepe fit ad glandulas inguinales & parotides tumentes &suppurantes, tuncque magnam & diuturnam post se relinquit imbecillitatem. g. 6O. Motus criticos feri a septimo die alternis diebus ut plurimum observavi; atqui si tunc temporis virium prostratio major, quae in hisce febribus tanta saepe ut statim ab initio Leypothimiis se prodeat: tum 5 mentis alienatio, sonantiS nullus, aut valde turbatus; nulla cura de iis quae cordi prius erant, oculi lacrymantes k lucem iti-gientes, luctuosi; lingua aspera & nigra, nec desiti ulla sensatio : respiratio difficilis &anxia; pul- . sus debilis tremulusque: hypochondriorum ten
47쪽
ctatio continua; lectum confinite mutare velle, pedum denudatio; floccorum collectio: decubitus resupinus in do sum cadaveris ad instar, Oreque hiante in non assuetis sic statu sano, convulsIO-nes adsunt, urina emittitur pauca, in magno discrimine versatur aeger, neque induciis subitis
fidendum, dum si teger prius inquietus & deibrans stibito fit mentis compos & tranquillus magis ; mors enim januas pusset. g. 61. Vermes vivi sponte prodeuntes, Vesi- Cantia aut operantia, aliaque probata remedia nullum effectum edentia, malum; non vero lethale perpetuum. Vidi autem aliquando homines debilioris constitutionis & facile movendos per alVum, a continuo usu lactis sulphuris in hac febri nullam habuisse sedem; indeque mortem praedixi, quam eventus saepissime comprobavit. f. 62. Venae sectio nocet in hac sebri, nisi sorsan in initio semel instituta, ubi pulsus magnus S durus, faciesque rubra, emetica magis indicuta sunt, uti & cathartica ex lenioribus saepe jam
indicatis. Alvus alternis diebus clysmate eluenda, si clausa praesertim quod praecipue fit, si aliquid latet inflammationis topicae, in putridis prorsuSVero, alvus potiuS soluta est. Ut autem hic obiter dicam, quid valeant clysmata ex aere fixo in putridis, uti placet anglis medicis, non ausim dicere; est enim praXiS non commode a polyatris instituenda, & vix in nos dochiis tantum
possibilis. Sinapisini in delirio phrenitico veli-B 4 catoriis
48쪽
catoriis cum QUARiN praesero: in soporosis deliriisque obscuris haec illis anteponenda; Vinum synocho laborantibus putrida concedendum quo
delirium minus ferox, aut congestiones ad caput minores. Camphora bene audit ubi pulsus nimis debilis. Cortex peruvianus evacuationibus necessariis institutis in decocto cum acidis Mineralibus NO. I. S. omnem adimplent paginam. 63. Aer quotidie renovandus per ventila-hrum aut fenestram caute apertam per horae dimidium adductis prius cortinis circa lectum aegrotantis tempore hyemali sc., aestate Vero noctes atque dies januae atque senestrae pateant, praeterea vapore aceti, Vel etiam aqua frigida pavimento inspersa emendetur vel refrigeretur aer cubiculi; sordes & impuritates aut excrementa, statim amoveantur; hominum frequentia vitanda circa aegros, indusia madida squalida caute saepius mutanda; si exanthemata adsunt aut aeger sudat, magna requiritur cautela in linteaminum mutatione, indusia induenda sunt probe sicca & tepida; Ρotus frigidiusculus acidulatus summopere conducit, praesertim ubi nulla inflammationis indicia; fructus horrei maturi semper prosunt; poma & pDTa cocta hyeme commendantur, uti & Rob ribesiorum potibus admistum. CAPa
49쪽
g. 64. Synoches putrida symptomatibus perniciosis stipata, saepeque adeo dolosa, ut inde nomen malignitatis contraxerit haec febris; est summe contagiosa, cum maxima animi dejectione subitaque virium prostratione obrepit, pulsus est debilis inaequalis, lingua sordida, albida mucosa, dein aspera & nigra, nec nisi tremula exeritur. Lotium in initio saltem a naturali vix dissert, calor non multo ad tactum saltem naturali major.*- 6s. Saepe per aliquot dies aegri iisdem assiciuntur symptomatibus, neque credunt se male admodum habere, cum ut plurimum suis negotiis vacare utcunque liceat; sed demum natis ea, Vomitus, neque raro diarrhoeabiliosa oritur, cum Ietpothimia mali valde ominis; obscure delirare incipiunt, stirdique fiunt, quod vulgo bene accipitur, atqui confunditur cum critica surditi equae subinde in fine morbi fit, . quantoque die saepius, aliquando tardius erumpunt maculae lividae nigrae culicum morsibtis similes, planae non elevatae, petechiae dictae, quae, ut obiter dicam, non semper argui sanguinis dissolutionem,
50쪽
sed & cum sanguine phlogistico & inflammatorio
Occurri, cum HAENio multoties compertum habeo. Vibices maculaeque latiores tristis sun estique augurii sunt, symptomatica caeterum est eruptio, nec inde levantur aegri; conspiciuntur in dorso, pestore, cruribus & brachiis, raro si unquam in facie. f. 66. In hac febri genus nervosum praecipue assicitur, unde morbo increscente, singultuS, tendinum subsultus, convulsiones, phrenitis oriuntur; uti & aphthae & circa septimum, nonUmque diem vel & serius mors. Si vero nonuS superatur dies, surditasque oritur tunc, palpebrae crusta quasi obliniuntur; spes maxima salutis affulgit. Ptyalismus quoque frequentissime cum aegri euphoria, si vero nasus acuminatur, oculi retrahuntur, eXtrema frigent, sudor fuit viscidus; maculae retrocedunt ob summum virium lapsuna, maximum adest vitae periculum.
q. 67.' Aer humidus tepidusque simul, moeror diuturnus, injuria in pectore sensibili aliquandiu sepulta, alimenta alcati praedita, sine pane aut acido saepius ingesta, causae occasionaleS solutio languinis vel ejus maxima ad putredinem Propensio, ut proxima & genuina morbi ponitur
68. Vene sectio ideo non nisi cautissime instituenda & 1i unquam in initio tantum in valde plethoricis, praesertim ubi pulsuS durus, pulmones oppressi, anxiaque respiratio, neque tum