Nosologia methodica : sistens aegritudines morbos passiones ordine artificiali ac naturali

11쪽

Indicas. prophylact.

I. cadendum, ne vires nimium debilitentur. 2. - - , ne humoreS copia nimium crescant.

Hinc ad a. fugiendae caussae, quae vires exhauriunt,

V. neu rosin.

. fugiendae caussae pleihorae, praeterea qlle Conseruentur excretiones consuetae, sanguinis etiam, et huius praeternaturaleS, Vt Ca- tamenta, haemorrhoides, diapho resis: eu cuetur artificiose sanguis per USt. scaris hum. hirudines, purgantia, diuretica, diaphoretica, quantum Confert et ubi. cf. symptom. et in die. aetiolog. Uictus sit tenuis, mediocri copia sumatur, e Xercitat. somn. mod. Indicat. aetiologi ae.

I. rescindatur caus a, si et quantum licet in pleth.

a mutil. non possumus. a. adhibeantur causiae proximae aduersa, antiphlogistica, quorsum venae sectio, scaris hirud. purg. ex famar. sale mirab., nitrum, camphora. a. caussae remotae indicant sic, ut in plethora a catamen iis aut lilidibus suppressis, haec prouoces, et horum impedimenta remoueaS. Indicat. nos log. I. in morbo recenti, graui, acuto, si crisis per has morrhagias exspectanda, haec adiuuanda. t. alias antiphlogistica methodus adhibenda, venae sese. pro indole morbi larga, aut repetita, conducit.

a. si vires suppres ae sunt, haec erigendae meth. antiphlogisti ea. Indicat. pathol. 1. Febres potissimum et phlegmasae celeres est largas sanguinis detractiones, aut in loco adsecto ipso, v. g. in hi dibus caecis, ophthalmia, aut quam proxime, ut in pleuritide UStio in brachio, hirudin. in phrenit. cet. desiderant.

12쪽

a. In statu crudo Ustio omni adhue die celebrari potest, et repeti, et institui, ubi haemorrhagia symptomatica, aut non sufficiens critica, aut instat, aut exstat. 3. Ρastiones plethorae, impetu maiori ad partem conspicuae, congestiones, phlegmasiae, desiderant sui remotionem citam, reuulsionem, si nobilior pars adficitur: quod fit, si impetus ad caput est, in passio n. cap. pediluuiis, en ematibus, lax. antiphlogist.

Indicat. prophyl. therap. I. ut caueatur, quo minus hhdum suppressio frang- eat in haemoplysin, aut Catamentorum Emansio in eamdem, aut aliam passionem; calamenta, aut lilides reuocentur. Indicat. sympto mat. Crit.. a. Catamenta. hlides, tum ad auertendum morbum, tum ad fugiendum ipsum, et passionum meta- schem. salutarem esiiciendo, fouendae, producendae, quod sit cet.

Indicati patheticae prophylas . ,

T. Caveantur ira, ri XuS, Coitus.

Adiunxissem aliqua adhuc, nisi animi tristitia ex orbato prole masculo, iterum iterumque animum distraheret, dum nupera iactura pristinam reducit. En, quae animus in sui erellionem cogitauit, alibi mortis rationem dabo.

13쪽

HIC. IACET.OLIM. VIVUS. MORTALIS. ΙΑΜ VITALIS MORTUUS.

MAXIMILIAN. CAROL. IOSEPH. DANIELIS.

FILIUS. VITAM. ADEPTUS. IX. SEPVLCHRO. CARNEO. D. XXIX. IUN.

VIVUS. IN. EODEM. D. XV. M. OCT.

VNDE. CAROLUS.

IAM. VITALIS. D. XIX. FEBR. A. CIDII CCLXXXVII. PULSAVIT. PAUPERUM. TABERNAS. VIXIT. VITAM. MATURAM. REGUMQUE. PULSAVIT. Τ V R R E S. D. XIX. M. MART. A. C.

CORONATVS. PARTU.MOX. CAESAR. CORONAM. UTERI. PRAETULIT.VIXIT. IN. SEPVLCHRO. MORTUUS. EST. SVB. PARTU NATUS. EST. SVB. MORTE. ANIMAΜ. REDDIDIT. CAELO. CORPUS. HUMO. D. XXII. M. MART. LIQV T. ΡΑΕENTES. IPSIUS. FATO. CONTRISTATOS ERECTOS. MATREM. AEGROTAM.sALVAM.

CAELESTEM. AETERNAM

L. P. P. L. ') Vheribus lacte nondum repletis. Horat. imit. '') Vbera lacte turgida. - Cet. vide Calend.

14쪽

MORTALIUM. EREMITA .

FERDINANDUS LUDOVlCUS CAROLVS

MATRE. ADIVTVS. IEIVΝΙVM. XI MALE. TOLERAT. RES MVNDANAS. NON. CI RANS.QVIBVS QVVM. VELLET. INTERESSE. MVNDUM. VIDENS. MATRE. RELICTA.PER. HORAS. LIV. OBSTUPESCEΝS. DE. MUNDO. ADSPECTABILI. LAETUS. ADMIRANS.DVLCIA. ADSTANTIUM. SOMNIA.

IEIUNIUM. QUADRAGESIMALE. IX. CAELO. IXIIT. ET. AMPLEXUS. PRAEMATURA. MORTE. EXSTINCTI. FRATRIS. OSSA. VITAM. AETERNAM. VIVIT. SIC. VITA.FVNE. TENETUR.

Moritur a. d. VIII. M. Mart. CIDIOCCLXXXXI.

Scrib. Hall. Magd. M. Apr. 179 I

15쪽

CLASSIS SECUNDAE SYNOPSIS.

FEBRES.

CHARACTER. syndromes frigoris, successivique caloris curn artuum debilitate et pulsus vi adaucta, saepe quoad frequentiani. ORDO I. CONTINUAE . orexia femel crescis, et femel decres- eit in decursu aegritudinis. I. Τ ΡΗΕΜΕn Α, sevre hDnere, decursus aegritudinis intra dimidiam septimanam absoluitur. Vigor morbi subito

accedit. II. SYNOCHA, decursus intra septimanam, incrementum successivum.

III. SYNOCHUS, L noque, decursus intra duas saltem septima

IV. TYPHVS, fore maligne, decursus ad tres septimanas et vltra, pyrexia nulla, . aut CXigua, debilitas maxima. V. HEcTICA, fure lente, decursus ultra mensem, pyredita eXigua, debilitas parua. ORDO I1. RΕΜITTENTES. orexia pluries in decuro morbi crescit et decrescit, non omnino recedit, i pus saepe confusus. VI. AMPHIΜERINA, amphimerine, remissio quotidianae typum seruat, stigus in paroXysmis. VII. TRITAEOPHYA, rrixeophie, romissionis typus tertianarius, frigus fere nullum. VIII. TET ARTOPHYA, quarte conrinue, remissio quartanae typum servans. ORDO III. INTERΜITTENTES. 'rexia pluries in decursu aegritudinis deferit et recurrit eum interuallis lucidis. IX. QUOTIDIANA, fore quoridienne, aceessus similes quolibet die accidunt. X. TERTIANA, fissure rierce, accessus similes alternis diebus

revortuntur.

XI. QUARTANA, fitare quarre, accessus similes duobus inter. positis diebus redeunt. XII. ERRATICA , Mure erratique, accessus sintiles distante; ab inui-ςem pluribus, quam quaIuor diebus, aut typi om nino incerti

16쪽

Consulantur pyretologiae sciiptores sequentes tDe febribus in uniuersum, praeter Sy rhami, Huxhami, de

Iob. Glabis comment. XII de febribus ad Hippocr. discipl. accommod. Amst. I7 3. 8. I. Ereiud comm . IX. de febribus ad Hipp. de morb. popuI. L. Lot III. Amst. 1717. 8. in Opp. I. EI. obseruationes de cognosc. et curandis morbis, praesertim neutis. Reg. et Lips. 1762. 8.A. de Haeu thes sistens. febrium diuisiones natamque ea de caussa de miliaribus ae Petechiis, diis. ed. 2. Vind. 176O. 8.C. G. Selle rudimenta pyretologiae methodicae. Berol. 1773ed. 3. ib. 1789. 8.I. Luariu methodus medendarum sebrium. Vind. 177a. 8.L Bazs prael. Abh. v. d. Fiebern a. d. Engi. Fres. u. L. I 76st. Dessen Fortlatet. Od. An eis. 2. med. Praxis ib. I 763. 8. IV. Granis Beobach t. v. d. Natur u . Heil. d. Fleber a. d. Engi.

I. L. Durferius v. Guilfeld Anteit. Σ. Κeniatnisi der Fieber. v. Fortistgung. Giesten et Marb. 1785. 8.Gale,rs Fieberielire v. K. SpreMel. Bres i. v. L. 1788. 8. IV. Truha de Κ, zοwitz historia febris hecticae, omnis aeui observ. med. continens. Vind. I 783. 8.H dem historia sobrium intermiti. Vol. I. ib. Ι775. 8. N. F. Coliri tr. de sebribus intermiti. cognose. et curandis. Argent. 176O. . 8,

C Strach observ. medie. de sebrib. intermitt. et qua ratione ei- dum medendum sit. Ossent, ach. 1785. 8.F. o. Hoveu Vertach v. d. Wechselfieber v. s. Heilung. I. II. Th. Winter thur 1789. 8.

P. G. obseruationes de febribus, praee. intermittentibus, et eX earum gen. continuis, deque earum periculis et reuersionibus praenoscendis et praecauendis cet. Hannov. 1732. q. et in OPP.

T. Torti therapeutice specialis ad febres periodicas perniciosas cet. Frcf. et Lips. 1 56. q. Senae tr. de recondita febrium intermittent. tum remittentium natura, earumque curationes Genev. I 769. 8.

17쪽

CLASSIS II. THEORIA.

MORBI FEBRILES, seu FEBRES.

qumti severs, agues; fiebres, calenturas; Ger-Fiebex; Italis Caldegre, sebbie ; Morbi critici III Linua ei 2. Aegri Graece pyretontes, pyrecticoi; Latine febrientes, sebricitantes; Anglice Feveristi: Hispanis achacosos de e tantura; Gei man s Fiebovkranke ; Italis febrosi. 3. Etymologia spbris et sebriculae a ferves, incalesco, vela februo expurgo; nomina tamen Graeca, Hispanica et Italica abigue et calore potius derivantur. Febres sunt duae fere tertiae omnium, qui sunt, morborum partes. Θdenham. Ita cum Sydenhamo medici sere omnes, an reete, statuunt 8 Non putarem. Censeo putius, medicos, vere obseruatores, ex praeiudicata opinione morbos acutos, febribus utique stipatos utplurimum, cum solertia attendeis, negligere magis morbos chronicos, quorum et dimidia forte pars medicos ob aegrotantium neglectum fugit, ut alteram partem non satis aestiment. Ex mothis acutis duas tertias partes credas s ribus stipatas esse, non poteris tamen febrium nomine omnes comprehendere, quum dimidia sere pars sebres solum eo- mites habeat, alterius essentia labris idea continetur. q. Character; vires pulsus, respective ad vires artuum, adauctae, ut plurimum vero pulsus solito frequentior cum virium, voluntati subditarum, imminutione. Vires autem pulsus adaugentur in ratione magnitudinis et frequentiae duplicatae coniunctim. Vires vero artuum eo minores sunt, quo tardius, raviusque, ae quo pauciores, vel minores, simul artus moueri pos' Vtinam stabilem dare cum A. possem l Historiam febrium litterariam animo concipiens, video, the- ωrias Cl. virorum fuisse breuis tem- Poris, ut eadem fata et nostrae tribuens A. theoriam, ut visum fuerit, corrinam, dabo, meam qua-imcumque, quae practica magis sit, adiiciens. Non lubet, nimis metrare et in riam, et nos ologi am febrium, quo facilius quisque lectorum in febribus corte aliis auxiliis non destituitur, et sussicit, Iectoris attentionem excitasse, ne in discernendis differentiis ci speciebus hallucinetur. Quas si noverit, facile veram viam sequctur, atque imagines febriuin ultro ex colere poterit

18쪽

sunt. Datur itaque febris, quoties 1' viribus ni tuum iisdem

permanentibus vires vitales cordis, et arteriarurn, maxime quoad frequentiam, intenduntur; et ' ViribUS artuum imminutis, vireS vitales eaedem permanent, modo nec laPox, nec an aesthesia, seu in Asibilitas artuum, adiit; sopor enim et paralysiis impediunt, quo minus vires artuum voluntati subditarum exerceantur; 3'Viribus artuum adauctis, vires pulsus augentur iri maiori ratione, ut accidit in phrenitide; ' Viribus artuum imminutis, vires vitales intensiores evadunt, aut eaedem perstant, ac in statu sano, vel demum in minori ratione decrescunt.

Hlytorsa Generalis. Conueniunt initio maxime: frigus, hortor, pallor, pulsus exilis, sitis, carebaria, cet. augmento et statui: calor, sitis, virium prostratio, siccitas, anXietas; declinationi: sudor humidus mitior, uriiaae subrubrae, sudor. 6. Symplomata 1' in tu ictionibus liberis intellectus et motus; lassitudo corpus occupat et lecto prosternit, maxime in continuis et exacerbantibus acutis, nec non' in intermittentium a

eessibus. Situs eo magis horirontalis, supinus et immobilis, quo vires artuum magis prostratae; hinc sebrientes abstinent lubentius a negotiis, loquela, gestu, motu totius, nisi anXietas urgeat. luce vivida, sonis validis, attentione, defatigant stantes vacillant, taedio, et fastidio assuetorum laborant, languent vires animi in studendo, ratiocinando: caput saepe vertiginosa grauitate, ecphalalgia, imo in statu. acutarum, delirio, agrypma ten'

latur.

7. et ' In functionibus naturalibus appetitus, pullus et re spirationis; fames evanescit in continuis et exacerbantibus, nec non in intermittentium accessibus , imo accedit carnium, iusculorum, saliturum, fastidium; sitis vero intenditur, et crescit cum morbo, nisi caput delirio vel sopore tentetur; tacet tamen in-tUrdum. Venus silet, vinum, tabacum, cupediae, fastidiuntur:

pulsus ab initio ad finem frequὸntior fuito et celeris, nisi delirio.

vel comate, aut simili affectu, caput tente zur, Ut in malignis; ' Signum febris pathognomo i- imbecillitate: Biancni Hs. L .

eum est pulsus alteratio, cum do- p. 8 . f Vide infra nostram dialorifica tocius corporis speciali lassi- 1linctionem in febres activas et pastu ilius, si lut lue arbitrarii motus suas, quorsum haςc spectant. J

19쪽

a initio exilis, et quandoque intermittens perstante frigore, atque tune cardialgiae, nauseae imminent, in seisibus, quibus sunt pulsus intermittentes, naturalis; in statu vero Plenus et validus,

pulsationibus distinctiis, si plethora desiit, secus confusis; in fino mollis, minor; in inflammationibus genuinis, eXeepta peripneumonia, durus, subdurus, sortior. Respiratio in frigore dissicilis,

breuis, semper frequens, eodem prorsus tenore, quo pulsus increscens quoad numerum et magnitudinem, ita ut ex illa sic, uti

ex pulsu, febris possit dignosci.

8. 3' In excretionibus ; saliua deficit, arescunt fauces, istulae, ulcera, exsiccantur, urina, in frigore emissa, limpida, ast in declinatione pauca, rubra, feruida, et in intermittentibus lateritia, seu quasi lateribus rubris pulueratis turbida; perspiratio in frigore parca, in calore magna, sudor in fine copiosus, post quasdam synochos et tritaeophyas olidus.

9. 49 In qualitaribus cutis ineunte febri, aut sub aede se, sicca, pallida, scabra, venae nullae in frigore labrili, capillicum rigore rigiduli, seu horripilatio, annuli digitorum laxiores;

frigus cum rigore et in accessu tremula maxillarum, artuum, saltem cutis concussione, Unguium liuore, apicis digitorum corrugatione; labia, palpebrae pallent, lingua in putridis pallet, alba,

vel flaua; in malignis lingua et dentes ac labia niueo etiam nigro, sicco, obducuntur, et tunc odor foetidus, putris proprius cxbalat. Oculi in acutorum vigore splendent, in grauissimis et pertinaeibus febribus exstinguuntur; calore accedente genae rubent, labiaque; cutis turgidula, mollis evadit; annuli strictio. res Videntur, venae turgent, pili flaccescunt, calor sensim crest cit' et intenditur usque ad gradum imo aestate ultra 36um, si thermo metrum manu contineatur; non crescit tamen eadem ratione, qua pulsuum numerus intra datum tempus. Theoria Febrium.1o. Ab una eademque origine pro manant vires, tum li- herae, tum naturales; priores artubus voluntati subditis, posteriores cordi et pectori potissimum prospiciunt; ambae respondent energiae saeuitatum animae, eiusdem libertati scilicet et naturae, quae in eumdem finem conspirant, nec inuicem pugnant, quamdiu persectissima sanitas est, tum physica, tum morMis; ambae quantitati fluidi noruei, quod facultatum instris

20쪽

mentum est, eiusquo velocitati duplicatao proportione respondent. II. In sanitate saeuitas non, nisi exiguam, virium suarum partem diuersis organis, tum libere, tum naturaliter erogat, riviae quidem eidem musculo maiorem, nunc minorem, prout usus et necessitas agendi videtur exigere; et quoniam cordis et respirationis motus sunt semper necessarii noctu ac interdiu, satis aequabiliter ipsis vires tribuuntur, unde maximum dispendium; ast artubus, quorum actIo ad vitam actualem non est semper necessaria, non nisi interdiu ad labores et exercitia interpolata vires erogantur, atque eum eoxiam actiones sunt maximae, vites sunt ut eorum moles, demonstrante Eoresto; non autem accidit, nec opus est, ut omnes simul agant musculi in toto corpore, licet in labore maxima eorum pras agat: qumnam vero sit potentia absoluta mus lorum omnium, qui simul agunt

in operariis, per duodecim horas quaque die laborantibus, resi. duas vero somno, pastui et quieti impendentibus, docent Lm-srus Dau. Bernoum ' experimenta ; ea scilicet aequalis est proxime ponderi pedis cubici aquae singulis secundis ad unius pedis altitudinem eleuatae per horas duodecim continuato

labore.

II. Potontia vero absoluta cordis, quod singulis se nessuneiam unam et semissem sanguinis ea velocitate emittit ex sintistro ventriculo, ut ascendat intra tubum verticalem ipsi aortae aptatum ad pedes septem et semissem, aequalis in ponderi quadragesies minori, si per dimidium diem cor tantum ageret; adeoque cum labor eius duplo longior sit, eius absoluta potentia est ad niusculorum, in operariis libere agentium, potentiam absolutam, seu laborem, ut I ad 2o; calculum iniuit, et benignissime communicauit M. Bernotitii. 13. Vis est causa, seu ratio lassiciens actionis a tiralis, adeoque vis uestimanda est ex pondere, ducto in spatium, dato tempore percursum, non habita ratione durationis laboris; quae ultima consideratio vim a potentia absoluta distinguit; atque ex line se-' Be oum H Uro u. pag. velocitate sex pedum quouis s 199. D. Euter iudicat hominiς eundo Mem. de Prica . de Be linvim eam esse qua horizontaliter 27sa. Fag. procedendo possit 6o lib. gestare