장음표시 사용
21쪽
quitur ut vis cordis sit ad vim musculorum voliuntati subditorum in statu sano vii I adgo; vires enim ex essectibus actualibus aestimau-tur, et essectus sunt ut I ad go, ut mechanices gnari intelligent. Iq. Iam vero vis. quam cor sanguini imprimit, distribuitur in Omnes arterias in ratione quantitatis sanguinis eas simul transiicientis . adeoque in ratione earum orificii ad eamdem a corde distantiam: datur itaque ratio constans inter vires cordis. et vim cuiusuis arteriae datae, ut radialis, quae in carpo e loratur, atque ex vi arteriae radialis de vi cordis iudicamus. IS. Vis pulsus est ut vis sanguinis in arteriam pulsantem proiecti, et ea vi vis totius sanguinis, e corde eiecti; vis vero sanguinis, e corde elini, est ut orificii cordis sectio, per quadratum velocitatis sanguinis multiplicata; verum quadrata velocitatum sunt, ut altitudines, ad quas fluida possent motu, sursum conuerso, assurgere, aut quod eodem recidit, uti altitudines, ex quibus delapsa censentur, ut eam, quam obtinent, veloe latesmacquirant, si nulla foret ex parte medii transiiciendi resistentia: ergo vis sanguinis, ex dato orificio in aerem emissi. est ut alti rudo, ad quam potest attingere 16. Secta arteria temporali in homine sano adulto, sane guis ad septem pedes regios supra cor adscendere valet, ut docent experimenta haemastatica; sed velocitas sanguinis, ex ea altitudine delapsi et horigonialiter emuentis, est circiter nequalis 2o redibus intra secundum, ut docet hydrodynautica; ergo velocitas totalis, quam sanguis, e cordis sinistro ventriculo profluens, potest concipere, est circiter 2Ο pedum in secundo, I p. In statu sano velocitas sanguinis per vas quodlibet.
ut per venam brachii datam et aequaliter pertusam, est in eadem semper ratione ad velocitatem sanguinis, Rortam transeuntis, ita, ut ea crescente crescat altera, decrescente decrescat;
ergo velocitas sanguinis, phlebotomia omissi, abstrahendo ab aD si ictuum inaequalitate, est mensura virium cordis, cum saltus sanguinis est constans. 18. Velocitas sanguinis, resistentias superantis, aut intra vasa fluentis, multo minor est eius velocitate, quam intra aerem potest conseruare; prior inualis, altera virtualis nuncupatur; et quoniam verisimillimum est, sanguinis velocitatem in aorta non esse actu maiorem semipeda intra secundum, velocitas actu
lis est ad virtualem vi unum ad qo.
22쪽
19. COROLLAn iv Μ I. Detracta mole sanguinis antocedentis, citra toni cordis imminutionem, velocitas actitatis sanguinis crescot in minori ratione quam subduplicata resistentiae imminutae; velocitates enim fluidorum moles inaequales promouentium sunt , ut radices illarum massarum inverse; verum quoniam non potest detralia sanguis, quin moles, per auriam fluxura, seu eX orificio cordis ogressura, minuatur; cumque Velocitas sit ceteris paribus eo maior, quo moles sanguinis maiore eorde per orificia eius tendinosa et constantia egreditur, VC-locitas actualis crescere debet, in paulo minori ratione, quam cst radix masiae sanguinis superstitis ad priorem masiam. 2 o. CovoLLARIvΜ ΙΙ. Liquidioli facta mole sanguinis, vel imminuta eius visciditate per diluentia, calida, attenuantia, velocitas actuallis sanguinis crescit in minori ratione, quam subduplicata visciditatis decrescentis: visciditas enim est resistentia moli mouendae analoga, adeoque idem valet ratiocinium, quod prius. Vtrumque vero docet PXperientia. 21. COROLLAR IvΜΙΙΙ. Dilatatis orificiis minimarum arteriolarum, velocitas sanguinis actualis crescit in minori ratione, quam subduplicata orificiorum. Magnos amictus patitur sanguis arte1iosus, dum orificia ultimarum arteriolarum superanda
habet, ut patet experimentis haemastaticis D. Hater exper. 9.- pag. 2 9. atque eadem lege fluit, qua si summa horum orificiorum foret vigesima circiter pars orificii aortae. Notum autem est ex hydraulicis, quod magis deficiat efiluxus eX paruo orificio, quam ex magno, id est maior, sit desectus in ratione diametrorum inuersa, inem. de rAcad. R. des M. Carre Ι7O5. ita, vi orificium, cuius diameter est 26 linearum, duplum aquae PD fundat eius, cuius orificium est 2O; licet orificia, adeoque effluxus, abstrahendo ab astrictu, debeant esse inuicem ut po8 ad AGO, non ut et ad I: hinc sequitur, quod, si orificiola arteriolarum crescant ut 4 ad 7, emuxus crescant in maiori ratione, seu ut 1 ad 2, adeoque vel ocitas sanguinis in arteriarum trun-
22. Quoniam quo dissicilior est transitus sanguinis per vasa minima, eo pressio, quam exercet aduersus parietes arteriarum, magis accedit ad totalem pressionem, Haemastarique pag. 25OJ atque arteriarum Ierisio et renitentia est huius pressionis mensura, ex hac tensione aestimare possumus resistemaas sangu -
23쪽
ni oppositas, atque sub iisdem rosistentiis vis cordis est proportionalia quadrato magnitudini arteriae, et frequentiae pulsus in se inuicem ductis, quod se probari potest.
diducat, necesse est, ut duplo maiori copia intra datum tem Pus e corde exeat; verum quoniam orificia arteriosa cordis sunt tendinea et vix mutabilia, sanguis illa transiiciens debet gaudere duplo maiori veloeitate, ad que ex principiis hydraulices vi quadruplo maiore proiiei; iam si pulsus sit duplo frequentior solito, eiectio, quae porficiebatur in uno secundo, perfici debet in semisecundo, seu in temporo duplo minore, quam supposui alius; sed ut cadem sanguinis quantitas per orificium idem eiiciatur duplo minori tempore, seu duplo velocius, illud debet vi quadruplo maiore proiici, adeoque ut eliciatur frequentius, via: debet intendi in ratione duplicata frequentiae. Sic et physiologi, praeeunto hydraulica. At recte et physiologi, uti Marteνν cum corde arteria; ipsas in detorminanda vi pulsus non omittunt, ut artoriis etiam suum competat: quod analoga ratione
. Quamdiu fluidum libere per orificia tubi emissaria es fiuit, tamdiu nullam pressionem parietibus vasorum infert Haemas. 2 6. ; verum arteriae, quae nullam intus pressionem a sanguine paterentur, sacillime necti possent ex demonstratis Va- νωιoni), adeoque renitentia arteriarum est proportionalis pressioni sanguinis laterali. 2 . Pressio autem lateralis sanguinis est proportionalis
quadrato velocitatis rospectium, seu quadrato excessus velociis iis sanguinis subsequentis supra velocitatem antecodentis, adeoque arteriarum renitentia huiece quadrato proportionalis est. 26. COROLLARI v M. Si itaque eadem data arteriae magnitudine et pulsus frequentia, eius renitentia sit duplo maior, actio respectiva columnarum sanguinis duplo maior est: si quadruplo maior sit velocitas respectiva, sexdecuplo maior est, cet. 27. COROLLARI V M. Velocitas respectiva est, ut differentia velocitatum; si itaque velocitas sanguinis antecedentis sit
vadem, et tamen renitentia arteriarum quadruplo maior, ne'
cessum est, ut velocitas sanguinis subsequentis sit duplo maior, de0que ut vis cordis quadruplo maior euaserit Haemas, aio
24쪽
Pr. 21.3 Vires itaque, cor eontrahentes, si eaedem sint, ex parte sanguinis antecedentis resistentiae, et eadem velocitas ab soluta, sunt: ut renitentiae artoriarum. fAdde: Vires arteri Iuni maiorum - sunt: uti renitentiae venarum, vasorum minorum, telae cellulosae contractilitas: rel. - quae in celeritate pulsuum aestimanda potissimum sunt.J28. Co Ros. LARIUM. Vires itaque cordis sunt in ratio. ne composita ex duplicata magnitudinis ac frequentiae pulsuum, atque simpla renitentiae arteriarum, modo eadem sit in subs quentibus vasis libertas, adeoque virium vitalium ad vires artuum liberas ratio cognosci potest. 29. nequentia pulsus est numerus pullationum intra datum tempus, qui vulgo solito maior censetur, nisi expresse moneatur. Numerus Vero pulsuum intra minutum diuersus est pro diuersitate aetatis, temperamenti et tranquillitatis, etiam in statu sano. Sila insantibus pulsus est frequentior, quam adultis, biliosis, quam pituitosis, reeens pastis, quam ieiunis, pathemate, vel exercitio, agitatis, quam animo et corpore pacatis. Dissertetiam in statu erecto et supino, et deeubitu. de Haeu. R. M. o. si sumantur in qualibet aetate numeri pulsuum medii hominum eiusdem altitudinis, illi numeri sunt inverse, ut radices hiquadratae cuborum longitudinis corporis: Robismon animal oeconom, p. 14.Aηni aetatis. Longiluinues cor pox. in pollicibus. Numeri pulsuumax obseruatione. Numeri pulsauinna theoria.
3I, COROLLARI M. Inde sequitur, ut frequentia pulsuum s in diuersis subiectis in minori ratione, quam inuersa langitudinis corporum; nam puerorum pulsus non sunt tanto frequentiores pulsibus virorum, quanto pueri virorum long tudine superantur, etenim 18 : 72 n. 6s ς 26O ; cui numero
respondet tantum I o. 32. Quantitas sanguinis, quae per ultimas arteriolas in umnas transire potest, minor est quantitate, quam a cordis contrν
25쪽
ctione deberet exspectari, nisi sanguinis antecedentis et parietum vasorum obstaret resistentia. 33. Etenim tota vis contractiva cordis impenditur partim dilatandis arteriarum tubis, partimque promouendo sanguini: Iuriu. Theor. III 3 . Atque motus, qui in systole cordis communicatur eum sanguine praecedenti, est ad motum, cum tunicis arteriarum communicatum, ut tempus systoles ad tempus diastoles: Iuriu. Theor. IV. 3 S. Verum in statu sano, tempus diastoles cordis, eius systoles tempori aequale est, adeoque dimidia pars virium, quascor in contractione sua exserit in arteriarum tunicis diducendis, altera vero pars in sanguine Promouendo, ablatia itur. 36. Quantitas voxo actualis sanguinis per arteriolas fluentis, seu eius transfluxus actualis, non est, nisi circiter vigesima pars transfluxus possibilis et virtualis, seu qualis foret ablati omnibus resistentiis: Haemulat pag. 218. o. 27. 37. Sanguis itaque, a corde proiectus, est intra maiores a terias tam coactus, ac pressus, quam si transiret ex tubo igesiestatiori in angustiorem, licet reapse ex angustiori in latiorem
38. Pressio itaque latcralis, arteriis illata, a sanguine est ad pressionem totalem, seu maximam possibilem, quam a datavi cordis possunt arteriae sustinere, ut 399 ad qOO: Haemost. pN, 2 9 n IO5. 39. Si obstructione, visciditate, constrictione, aut quouis modo transfluxus actualis sanguinis per minima vasa duplo minor euadat, quam in statu sano, pressio lateralis erit ad totalemvr J599 ad 16oo. Si vero is transfluxus sit ad sanum vi 2 ad a, pressio lateralis erit ad totalem ut 3599 ad 36oo, Harinas. pag. 25O IO8. eadem vi cordis superstite.
4O. Status permanens dicitur, quamdiu intra datum tempus fibi aequales sunt pulsuum numeri, altitudines, et tensiones; in hoc statu sanguinis aequalis quantitas in quavis aluei ai teriosi et venosi sectione circulatur. 41. Obstructis, seu imminutis, ultimis arteriarum orificiis, vires necessariae ad cordis contraectiones, sub iisdem velocitare e frequentia producendas sutit inter se, ut quadrata ori fixus rum
26쪽
ciorum in arteriolis obstrui is sit ad summam in statu sano, ut Vnum ad duo, atque eadem, ac prius, sit cordis contractio, quoad altitudinem et frequentiam, vis cordis quadruplo maior
42. Obstructis, quoad dimidiam partem, ultimis arteriolis, ut solitam magnitudinem seruans, pulsus, frequentior euadit, viscordis contractiva adaucta est in ratione composita, ex duplicata inuersa orificiorum superstitum, et directa numeri pulsuum intra datum tempus: Haemo. pag. 3O9 n' 69 43. Obstructis arteriolis, vis eordis necessavia ad hoc, ut Pulsus magnitudo maior euadat, est in ratione composita in or
dieiorum superstitum duplicata inuersa, et duplicata pIenitudinis, seu magnitudinis pulsus: pag, 315 η' 93. In praxi susticiet perspecha habere principia a Cet. Iurinom Trauf. Phil. tradita, quae sorte pluribus antellinu faciliora ubdebuntur, et haec sunt. 4 . Quoties pulsus fit Requentior, aut minuitur resisterseria, aut Potentia cordis augetur, aut minor solito sanguinis copia singulis vitibus ex corde eXprImitur. s. Si pulsus solito fiat rarior, necesse est, ut vel auge tur resistentia, aut potentia cordis minuatur, aut maior sanguinis moles e corde eiiciatur 46. Aucta rosistentia, vel nepessatio pulsus istardatur, vel auget 'cordis poteratis, vel solito minus sanguinis e corde e primitur. 47 Imminutis cordis viribus, vel minuatur, necesse est, etcsistentia, vel pulsus tardior fat, vel minus sanguinis e corde
η 8. AuξΗs cordis viribus, vel augebitur resistentia, vespulsus acceleTabitur, vel plus sanguinis E eorde eiicietur. q9. Imminuta mole sanguinis, e eoiae proiecti, vel acce-3eratur pulsus, vel cordis vires minuuntur, vel augetur re6sentia. o. Aucta sanguinis, e eorde eleeli, copia, vel pulsus tardior fiet, vel augebitur cordis potentia, vel resistentia ini-
Sy. Tota vis, ad singulam cordis contractionem impensa, absumatur ipsa systole, et subsequonti diastole, tum ad sanguinem prum onundum ad cor 1 Me, tum ad arterias dilatandas.
27쪽
n arteriis enim vis sanguinis est duodecies maior, quam in venis ; vexum sui guis confluens in auriculam deXtram, velocitatis suae superstitis maximam partem amittit; nam auriculae sectio transuersa est triplo maior orificio cauae, adeoque velocitas in illa auricula triplo minor, ct vis viva in datam aequalem superficiem novies minor, proindeque sere centies minor, quam in
62. Quotios in omni machinatione hydraulica fluidum, in loco, ad quem deserendum aut eleuandum est, notabilem retinet velocitatem, magnum sit potentiae absolutae dispendium; nam si vis r pedum altitudinis sufficiat ad hoc, ut trans resistentias sanguis ad auriculam dextram deuehatur, ibique habeat
velocitatem minimam, requkitur vis tanto maior, quo velocit
iis illius notabilis quadratum maius est, nec tamen maior fluidi copia transfertur; ergo magnum est potentiae absolutae dispendium: Vide D. Lerno ulli H drolyu. p. 168. 3. Renotranda itaque vis contractiva cordis singulis pul. fbus; sed quoniam in homine illud a machina et potentiis inanimatis fieri nequaquam potest, ut suo loco videbimus, reliquum est, ut a natura peragatur. Verum cum frequentia exigat vires solito maiores, natura ad has virium impensas instituendas non, nisi motiuis lassicientibus, induci potest. Motiuum autem est, intendere cireuiationem sanguinis, ob resistentias fatiscentem, vel ob motus musculorum necessario adaugendam; prior necessitas datur in febribus, altera vero in laboribus immodicis, ut cursu, vociferatione, et id pathematis vividis, ut ira, gaudio. sq. Adauctis quidem resistentiis, circulanti sanguini op
positis, velocitas eius Hecessario minuitur, ni vires cordis incre eant; etenim velocitas sanguinis respondet quantitati a corde eiectae directe, et tempori, intra quod elicitur, inverso; verum quantitas, a corde eiecta, est in statu permanente aeqUalis quantitati, in venas traiectae; cum itaque ista ob resistentias minuitur, cordis euacuatio pari passu imminuatur, necesse est. S. Si itaque ob vasorum obturationem, vel constricti rem, vel fluidorum viscositatem, non, nisi dimidia, orificiorum pars sit pertusa, data eadem vi cordis, velocitns in illis extremis orificiis, quae semper est ut radix virium prementium, erit ea verum quantitates e filuentes eadem vel itate per orifi-
28쪽
eia inaequalia, sunt ut orificia; ergo duplo mira or erit per vasa sanguillis transfluxus, adeoque cor non, nisi dimidiatam sui sanguinis partem intra datum tempus eiiciet. 6. Verum docet experientia, quantitatem secretionum, quantitatem motus niuscularis, adeoque omnium sere functio-i RV m Vigorem, respondere velocitati sanguinis intra limites sanitatis; cum itaque velocitas sanguinis duplo minor est, functiones omnes, calor maxime et fluiditas sanguinis, duplo minus intensae sint, consequitur, quo statu confuse percepto, natura debet admodum molestari, adeoque iuxta sympathiae leges, vires suas exserere, ut iunctionibus vigorem et sanguini pristinam velocitatem per maiora vasa conciliet, simulque noxam, seu prineipium huius aegritudinis, remoueat. 57. Illud autem per externa motus instrumenta nequaquam praestare potest, nisi ligaturae externae , pressiones, frigida, applicata fuerint; et tunc animalia ipsa, natura duce, eas
Doxas pro viribus et mira solertia remouere contendunt, ut videi ve est in animalibus vinctis; verum quoniam saepissime sanguis, , vel humor viscidus erasus vasa insarcit; quoniam illud vitium per vasorum oscillationes, musculorum vibrationes, sanguinis subsequentis collisiones, liquidi seri mixtionem, potest tantummodo corrigi, atque cum illa molimina salubria imminuta sanguinis
mole. extacuata primarum viarum sarcina, abstinentia a motibus in hune finem inutilibus, felicius instituantur, natura ea omnia,
vel ex his plurima, sibi parat subsidia.
68- Symplomata itaque noxiae eausae se produnt per languorem animi et corporis, lanctionum omnium, potissimum motus muscularis, tarditatem, sensum grauitatis et taedii, stigus in extremis, lassitudiarem, capitis grauitatem . saepe vertiginosam suae omnia ex retardato sanguinis circuitu sacile deducuntur. 9, .symptomata Verse, naturae opitulatrici tribuenda, alia directe, alia indirecte materiam morbis in impugnant; indire- .cte quidem vomitus et diarrho eae, a quibus grauissimae febres,
imo accessus intermittentium non raro ordiuntur; natura enim,
hac eiecta sarcina, vires harum materierum coctioni impendendas utilius collocat, et saepe lamitem morbi praeripit, deinde viribus adauctis per vasa salubrem non raro ciet haemorrhagiam, uut sudorem, undo moles mouenda minuitur, et facilius felici. usque deinde per vasa prouoluitur.
29쪽
Directe vero obstructiones reserat, I ' rigore sobrili , seu lauibus totius cutis iteratis constrictionibus,-fibrillari musculorum, qui ad sanguini fluorem conciliandam aptus a auctis cordis contractionibus, adeoque arteriarum pulsibus, unde sanguis viscidus, iners atteritur, et vehementius in obicem irruit, ut eum intra venulas adigat, in adigendo solvat, altera, que : 3 oaucto simul calore, qui eximius est ad fluorem liquidis inertibus conciliandum infra gradum 36um thermometri Reaumuriani, sinuatque selicissime vasa obstructa diducit, laxat, adeoque fluidis peritia facit ' Potum per sitim et calorem imperat natura, eumque simul copiosum, frigidiusculum, subacidum, cuius ope linantur vasa, fluida diluuntur, secretoria
pediantur, uno verbo urgentissimae implentur indie tiones. 6o. Vorum quoniam ita connina sunt corporis humani machinamenta, ut certi motus utiles cum aliis minus ad finem utilibus coniungantur, natura his plus, vel minus, acritΘr ineum-hit, in urgentiori semper Occurrens, per media utcumque noXia, noxam maiorem Pro viribus impugnat. , Carotides v. g. iuxta aOrtae ascendentis directionem in caput tendunt, ceterae vero arteriae statim ab ea directione defectunt ; quamdiu fluidum Per truncum, ramis plus vel minus obliquis terminatum, lentissime promouetur, tamdiu eius pressio Iateralis aequalis est directae ; nam fluida pressa quoquoversam premunt aequaliter, si lentissime prouoluantur, adeoque ramos laterales et directos eadem velocitate subeunt, ac quantitate ipsorum orificiis proportionali. Verum si velocitas fluidi sit malana tune temporis, more solidorum corporum, columnae proiectae in directum sortius nituntur, et in latera non, nisi repercussae, valent agere. Hoc theorema nouum experimento sae' Hactenus dicta ad paraphysologiam pertinentia non videntur felici ingenio cogitata, squidem facile omnium argumentorum contrarium eadem, ni meliori for na,
adiicere possem, nisi displiceret,
theoriam onerare theoria, quam maUme ob A. Statiliani sententiam, hodie iterum magni factam, ret. nui. Moneo haec, ne quis facile
his subseribat in sui damnam, o pathologia sit amnis physiologia,
in qua doctrina, aut vere conta rium multo plausu posuerular, altaro contrarium poni Posiuet, cogi 'tionibus in erunt.
30쪽
pe confirmaui: tubum rectum syringae orificio aptavi, ex cuius latere tubulus alter oblique nascebatur; immissa in truncum lenisti aqua, obseruaui, quanta laxet ex tubo recto, Et EX Obliquo, iactus longitudo; deinde vero sortius impulso embolo, constanter obseruaui iactus ambos longiores quidem euadere, verum ex tubo recto in maiori ratione crescere iactum, quam ex obliquo ; inde facile est deducere, velocitatem sanguinis vix notabiliter adaugeri posse, quin ianguis irruat in carotides in
maiori ratione, quam in ceteras corporis arterias, et in truncos xectos maiori ratione, quam in obliquos eorum ramos. Cum itaque necessitas exigit, Vt cor velocius contrahatur,
impossibile est, quin sanguis maiori impetu subeat carotides, Eaxumque ramos, quam aOrtam descendentem, cum ad istam subeundam a via recta magis deflectat, adeoque plures repΡrcussiones et inflexiones patiatur, a quibus tanto magis retardatur, quo ad angulos maiores et frequentius reflectitur: non mirum.
itaque, si in febribus aeutis vasa piae meningis sanguine turg ant in maiori ratione, quam vasa ceterarum partium, ac proinde dolores capitis, deliria, sopores, aliaque mala exinde subo' lescant. 61. Pluries, iniecta per aortam aqua calida, ex eadem tubi altitudine, obseruaui frontem multo citius incalescere aliis partibus; deinde collum, millas, et abdomen; sanguis ergo, vividea corde proiectus, illas velocitate, minus retusa, subire debet; vnde calor et sudor frontis in febribus saepius accidit. 62. Secretiones ideo fiunt, Amplum campum video, quo quisque aliam secretionum theoriam amans possit exspatiari. Breuis, ut dixi, temporis doctrina esset, si aliam adderem.J quia mo- Ieculae fluidorum excernendae in lateralibus arteriolis lymphaticis admodum retardatae possunt abripi a tubulis secretoriis, visuctoria praeditis, et illae seligi, quarum specifica grauitas horumce tuborum specificae grauitati magis conuenit, obseruante Illu-sri si Hamber ero differt. de Secretionibur. Verum urgente febri, sanguis maioribus cordis viribus urgetur; ergo intra ipsemet vasa arteriosa lymphatica velocius truditur, adeoque cum fluida viribus inaequalibus hine et indo pressa maiori obsecundent, illa fluida secernenda fluento circulationis abripiuntur, et lactionem vaso rum oludunt; unde minor secretio urinae, saliuae, sueta gestii