Q. Horatii Flacci Opera omnia

131쪽

SATIRARUM I. 5. 119 qui complexus et gaudia quanta fuerunt lNil ego contulerim jucundo Sanu amico.

Proxima Campano ponti quae villula, tectum 15 Praebuit, o parochi quae debent ligna Salemque. Hinc muli Capua clitellas tempore Onunt. Lusum it Maecenas, dormitum ego Virgiliusque; Numquo pila lippis inimicum et ludere crudis. Hinc nos Coccei recipit plenissima villa ρQuae super est Caudi cauponas. Nunc mihi paucisSarmenti scurrae pugnam Messique Cicirrhi, Musa, Velim memores, et quo patre natus uterque Contulerit lites. Messi clarum genus Sei; Sarmenti domina exstat ab his majoribus orti Ad pugnam venere. Prior Sarmentus: Equi te Esso seri similem dico. Itidemus et ipso Messius Accipio ' caput et movet O tua cornu Ni foret Oxsecto frons,' inquit, quid faceres, cum Si mutilus minitoris Τ' At illi foeda cicatrix sSetosam novi frontem turpaverat Oris. Campanum in morbum, in aciem permulta ocatus, Pastorem saltaret uti Cyclopa rogabat: Nil illi larva aut tragicis opus Sse Olimrnis. Multa Cicirrhus ad haec: Donasset amne catenam 5 Ex voto Laribus, quaerebat Scriba qu0d ASet, Nihilo deterius dominae jus esse. Rogabat Denique cur unquam fugisset, cui satis una Farris libra foro gracili sic tamque pusillo. Prorsus jucunde coenam produximus illam. TTondimus hine recta Beneventum, ubi sedulus hospes Paene macros arsit dum turdos versat in igni; Nam vaga per veterem dilapso flamma culinam

Vulcano Summum properabat lambere ieetum. Convivas avidos coenam Servosque timentes 75 Tum rapere, atque omne restinguere Velle videres.

Incipit ex illo montes pulla notos ostentaris mihi, quos torret tabulus et quos

Nunquam erepsemus nisi nos vicina Trivie Villa recepisset, lacrimos non sine fumo, is Udo cum soliis ramos urente amino. Hic ego mundaeem stultissimus usque puellam

132쪽

A mediam noctem exspecto somnus tamen aufert Intentum veneri tum immundo somnia visu

Nouturnam vestem maculant Ventremque Suninum. 5Quattuor hinc rapimur viginti ot millia rhodis,

Mansuri oppidulo quod Versu dicere non St, Signis perfacile est venit vilissima rerum Hic aqua sed panis longe pulcherrimus, ultra Callidus ut soleat humeris portare viator; θNam Canusiriapidosus, aquae non ditior urna Qui locus a sorti Diomede est conditus olim. Flontibus hinc Varius discedit maestus nimicis. Inde Rubos fessi pervenimus, utpote longum Carpentes itur et factum corruptius imbri. 5Postera tempestas melior, via prior ad usque Bari moenia piscosi dein Gnatia Lymphis Iratis xstructa dedit risusque Oe0S J Te, Dum summa sine thura liqueSeere limine Sacro. Persuadere cupit. Credat Judaeus Apella. 100 Non ego namque deos didici Securum agere neVum, Nec si quid miri faciat natura deos id Tristes ex alto caeli demittere tecto. Brundisium longae sitis cliartaeque Viaeque St. VI. NON quia, Maecenas, Lydorum quidquid Etruscos Incoluit ines nemo generosior Si te, Noc quod avus tibi maternus fuit atque paternus olim qui magnis legionibus imperitarent, Ut plerique Soloni, naso suspendis adunco Ignotos, ut me libertino patre natum. Cum referre negas quali sit quiSque parento Natus dum ingenuus, ui suadus hoc tibi Vere,

Ante potestatem Tulli inaeque ignobile regnum

Multos aspo viros nullis majoribus ortos Et vixisso probos amplis et honoribus auctOS; Contra Laevinum, Valeri 'genus unde Superbus Tarquinius regno pulsus fugit, unius 8SiSN0n unquam pretio pluris licuisse, notanto Judice quo nosti populo, qui tultus Oncire 15

Saepe dat indignis et famae Servit ineptus,

133쪽

Qui stupet in titulis ot imaginibus. Quid oportet

Nos facere a vulgo longe longeque remotos lNamque est populus Laevinis' inallet honorem Quam Deciωmandare novo cenSOrque moveret 20 Appius ingenuo si non 8Sem patre natHS:

Vel merito quoniam in propria non pelle quiessem. Sed fulgento trahit constrictos Gloria curru Non minus ignotos generosis Quo tibi, Tilli, Sumere depositum clavum fierique tribuno 25Ιsiridia accrevit privato quae minor SSet. Nam ut quisque insanus nigris medium impediit crus Pollibus o latum demisi pectore claVum, Audit continuo: Quis homo hic ost quo patre natus' 'Ut si qui aegrotet quo morbo Barrus, haberi 30 Ut cupiat formosus, eat quacunque puellis Injiciat curam quaerendi singula, quali Sit facie sura, quali pede, dente, capillo: Si qui promittit cives, urbem sibi curae,

Imperium fore et Italiam, delubra deorum, 35 Quo patre sit natus, num ignota matre inhoneStus, Omnes mortales curare et quaerere c0git. Tune Syri Daniae, aut Dionysi filius, audes Dejicere e saxo cives aut tradere Cadminia .

At Novius collega gradu post me sedet uno; - Namquo ost illo pater quod orat meus. Hoc tibi Paullus Et Messalla videris hic, si plostra dueenta

Concurrantque foro tria funera, magna Sunabit Cornua quod vincatque tubas saltem tenet hoc nos. Nunc ad me redeo libertino patre natum 45 Quem rodunt omnes libertino patre natum, Nunc quia sum tibi, Maecenas, convictor at olim Quod mihi pareret legio Romana tribuno. Dissimilo hoc illi est; quia non ut sorsit 41onorem duro mihi invideat quivis ita te quoque amicum, o Praesertim cautum digno nSSumere, raVa Ambitione procul. Felicem dicere non hoc Me possum casu quod te sortitus amicum; Nulla etenim mihi te sors obtulit optimus olim Virgilius, post hunc Varius dixere quid SSem. . 55 Ut veni coram singultim auea locutus,

134쪽

HORATII FLACCIInfans namque pudor pr0hibebat plura resari,

Non ego me claro natum patre, non ego Ircum M Satureiano Vectari rura caballo,

Sed quod eram narro. Respondes ut tuus est mos a Pauca abeo; et reVoca non post menSe jubesque Esse in amiuorum numero. Magnum hoc ego duco Quod placui tibi qui turpi secerni honeStum, Non patre praeclaro Sed ita et pectore puro. Atqui si vitiis mediocribus ac mea paucis 65 Mendosa est natura alioqui recta, velut si Egregio insper80 reprehenda c0rpore naeVOS;

S noque avaritiam neque sordes aut mala lustra Objicio vere quisquam mihi, purus et insons Ut me collaudum si et vivo carus amicis; τοCausa fuit pater his, qui macro pauper agello Noluit in Flavi ludum me mittere, agmQu pueri magnis e centurionibus Orti,

Laevo suspensi loculo tabulamque lacerto, Ibant octonis referentes Idibus aera: 5 Sod puerum est ausus Romani portare docendum Artes quas doceat quivi eques atque enator Somet prognatos. 3eStem SerVOSque Sequente

In magno ut populo, Si qui vidisset, vita Ex re praeberi sumptus mihi crederet ill0s oΙps mihi custos incorruptisSimus omnes

Circum doctores aderat. Quid multa Τ Pudicum, Qui primus virtutis honos, servavit ab omni Non solum facto verum opprobrio quoque turpi; Ne timuit sibi ne vitio quis verteret lim 85 Si praeco parva aut, ut sui ipse, coactor

Mercede Sequerer neque ego Ssem questus athoen e

Laus illi obstu et a me gratia major. Nili poeniteat sanum atri hujus, eoque Non, ut magna dolo factum negat esse Suo par 90 Quod non ingenuos habeat clarOSque parentes, Si mo defendam. Longe mea discrepat istis Et vox et ratio nam si natura uberet

A certis annis aevum remeare eraetum

Atque alios legere ad fastum quoscunque parento taoptaret sibi quisque meis contentus honestos

135쪽

SA TIRARUMI. 7. 123 Fasstibus o sellis nollem mihi umero, demens Judici vulgi, sanus ortaSSe tuo, quod Nollem onus haud unquam solitus portare moleStum. Nam mihi continuo major quaerenda foret. PeS, 60 Atque salutandi plures, ducendus et unus Et comes alter uti ne Solus rusve peregreVe Exirem plures calones atque caballi Pascendi, ducenda petorrita Nunc mihi curto Iro licet mulo vel si libet usque Tarentum, ita Mant cui lumbos onere ulceret atque eque armOS:

Objiciet nemo sordes mihi quas tibi, Tilli,

Cum Tiburti via praetorem quinque equuntur Te pueri lasanum portante Oenophorumque. Hoc ego commodius quam tu, praeclare Senator, U0Millibus atque aliis vivo . Quacunque libido At, Ineed solus percontor quanti olus ac sar; Fallacem Circum e8pertinumque pererro Saope Forum adsisto divinis hido domum me Ad porri et ciceris refero laganique catinum; Il5 Coena ministratur pueris tribus, et lapis albus Pocula cum cyntho duo sustinet adstat echinus Vilis, cum patera guttus, Campana SupelleX. Deinde eo dormitum, non sollicitus mihi quod cras Surgendum Sit mane, inbeundus MarSya, qui So 20 Vultum ferre negat Novioriim OSSe minoris. Ad quartam jaceo post hanc agor aut ego lecto Aut scripto quod me tacitum juvet ungor olivo, Non quo fraudatis immundus Natta lucernis. Ast ubi mo sessum sol acrior iro lavatum 125 Admonuit fugi Campum luSumque trigonem. Pransus non avide, quantum interpellet inani Ventre diem durare, domesticus otior, Haec est Vita solutorum misera ambitione gravique; His me consolor victurum Suavius ac si ab Quaestor avus pater atque meu Patruusque fuisset. VII.

PB0scn1PTI Regis Rupili pus atque Venenum Hybrida quo pacto sit Persius ultus, opinor omnibus o lippis notum et tonsoribus esse.

136쪽

124 HORATII FLACCIPersius hic permagna negotia dives habobatClagomenis, etiam lites cum Rege molestas, Durus homo atque odio qui posset incere Regem, Confidens tumidusque adeo sermoni a muri Sisenna Barros ut equis praecurreret albi S.

Ad Regem redeo. Postquam nihil inter utrumque Convenit, hoc etenim sunt omnes juro molesti id Quo fortes quibus advorsum ullum incidit inter Heutor Priamiden animosum atque inter Achillem Ira fuit capitulis ut ultima divideret mors, Non aliam ob causam nisi quod virtus in utroque Si imma fuit duo si discordia vexet inertes, 5 Aut si disparibus bellum incidat, ut Diomedi Cum Lyci Glauco, discedat pigrior ultro Muneribus missis: Bruto praetore tenente Ditem Asiam Rupili et Persi par pugnat, uti non Compositum melius cum Bitho Bacchius. In us 20

Aere procurrunt, magnum Spectaculum terque. Persius exponit causam ridetur ab omni Conventu laudat Brutum laudatque cohortem: Solem Aiae Brutum appellat, tollasque salubres Appellat comites excepto Rege canem illum 25 Invisum agricolis sidus venisse. Ruebat Flumen ut hibernum fertur quo rara SecuriS. Tum Praenestinus salso multoque fluenti Expressa arbusto regerit convicia, durus Vindemiator et invictus, cui saepe viator 30 Cessisset magna compellatis Voce cucullum. At Graecus, postquam est Italo perfuSus aceto, Persius exclamat Per magnos, Brute, deos te oro qui reges consueris tollere, cur non Hunc Regem jugulas operum hoc, mihi crede, tuorum CSt.

VIII.

OLIM truncus eram ficulnus, inutile lignum, Cum faber, incertus Scamnum faceretne Priapum, Maluit esse deum. Deus inde ego furum aviumque Maxima formido; nam fures dextra coercet obscoenoque ruber porrectus ab inguine palus; Ast importunas voluere in vertice arundo

137쪽

SATIRA RUM . . 25 Terret fixa etatque novis considere in hortiS. Huc prius angustis ejecta cadavera cellis

Conservus vili portanda locnbat in area. Hoc misera plebi stabat commune sepulcrum, θPantolabo scurrae Nonientan0que nepoti: Mille pedes in fr0nte, tr0centos cippus in agrum Hic dabat Heredes monumentum ne Se JUCΓetur.

Nun lico Esquiliis habitare salubribus atque Aggere in aprico spatiari, quo modo tristes 5

Albis inf0rmem spectabant ossibu agrum; Cum mihi non tantum furesque feraeque uetae Hune vexare locum curae sunt atque lab0ri, Quantum carminibus quae versant atque Venenis Humano animos Has nullo perdere p088um 20 Nec prohibere modo, simul ac vaga luna decorum Pr0tulit os, quin ossa legant herbasque noeenteS.

Vidi egomet nigra succinctam vadere pallaCanidiam pedibus nudis pag80que capillo, Cum Sagana majore ululantem pallor utrasque 25 Fecerat horrendus adspectu Scalpere terram unguibus et pullam divellere mordicus agnam

Coeperunt cruor in fossam confusus ut inde Manes elicerent, animas responSa daturaS.

Lanea et iugies erat, altera cerea major 20 Lanea, quae poenis compesceret inferiorem; Cerea suppliciter stabat servilibus ut quae Jam peritura modis. Hecaten vocat altera, Saevam Altera Tisiphonen serpentes atque VidereSInserna errare canes, unamque rubentem 5

No foret his testis post magna latere Sepulcra Mentior at si quid merdis caput inquiner albis Corvorum, atque in me veniat mictum atque cacatum Julius et fragilis Pediatia furque VoranuS. Singula quid memorem ' quo pacto alterna loquente 40 Umbrae cum Sagana resonarent triste et aeutum, Utque lupi barbam variae cum dente colubrae Abdiderint furtim terris, et imagine cerea Lurgior arserit ignis, et ut non testis inultus Horruerim voces Furiarum et facta duarum: 5Nam displosa s0nat quantum vesica pepedi

138쪽

Dimssa nate ficus at illa currere in urbem; Canidia dentes, altum Saganae aliendrum Excidere atque herbas atque incantata lacertis vincula cum magno risuque jocoque Videres. 50

1BAM forte via aera, sicut meu eSt OS, Ne8cio quid meditans nugaruin totus in illis: Accurrit quidam notus mihi nomine tantum, Arreptaque manu, Quid agis, dulcissime rerum η' Suaviter ut nunc est,' inquam, et cupio omnia quae vis. 4Cum assectaretur: Num quid vis V occupo. At ille, Noris nos,' inquit; docti sumus.' Hic ego, Pluris Hoc,' inquam, mihi eris.' Misere discedere quaerenSIre modo ocius, interdum consiStere, in Rurem Dicere nescio quid uero, cum sudor ad imos I9Manaret talos to Bolano: cerebri Felicem aiebam tacitus cum quidlibo illo Garriret, Vicos, urbem laudaret Ut illi Nil respondebam, Misere cupis,' inquit, abire: damdudum vide, sed nil agis usque tenebo; 5 Persequar hinc quo nunc iter est tibi η' Nil opus cst to Circumagi quendam volo visero non tibi notum; Trans Tiberim longe cubat is prope Caesaris hortos.' Nil habeo quod again et non sum pigeriusque Sequar te 'Demitto auriculus ut iniquae mentis asellus, 20 Cum gravius dorso subiit onus. Incipit ille: Si bono me novi non Viscum pluri amicum, Non Varium acies; nam quis me seribere plures Aut citius possit versus quis membra movere Molliust Invideat quod et Hermogenes ego canto.' 25 Interpellandi locus hic erat: Est tibi mater, Cognati, quis te salvo est opus V-' Haud mihi quisquam.

Confice Damoue instat fatum mihi triste Sabella Quod puer cecinit divina mota anus urna: Hunc neque dira venena nec hosticus auferet onsis Nec laterum dolor aut tussis nec tarda podagra; Garrulus hunc quando consumet cunque loqunee8Si sapiat vitet simul atque adoleverit uetaS.

139쪽

SATIRARUM'. 9. 27 Vontum orat ad Vestae, quarta jam parto diei a

Praeterita, et casu tunc respondere vadato Debebat, quod ni fecisset perdere litem. si mo amas,' inquit, paulum hic ades. Inteream si Aut valeo star aut novi civilia jura; Et propero quo suis. Dubius sum quid faciam,' inquit, θ'Tene relinquam an rem.' Me sodes.' Non faciam' ille; Et praecedere coepit. Ego ut contendere durum StCum victore sequor Maecenas quomodo tecum VHinc repetit paucorum hominum et mentis bene Satiae; Nemo extorius fortuna est usus Habere 45Magnum adjut0rem posset qui ferre Secundas, Hunc h0minem velles si tradere: dispereant ni Summosses omnes. Non isto vivimus illic Quo tu rere modo domus hac nec purior ulla est Noc magis his aliena malis nil mi ossicit unquarii 50 Ditior hic aut si quia docti0r est locus uni Cuique unus.' Magnum narras, vix credibilol' Atqui Sic habet.' Accendis, quare cupiam magis illi Proximus esse.' Velis tantummodo : quae tua virtus, Expugnabis et est qui vinci possit, eoque 55 Dociles aditus primos hah t. Haud mihi deero:

Muneribus Servos corrumpam; non hodie si Exclusus fuero desistam tempora quaeram,

Occurram in triviis, deducam. Nil in magno Vita labor dedit mortalibus.' Haec dum fuit, ecce sFuscus Aristius occurrit, mihi carus et illum Qui pulchre nosset Consistimus Unde venis i et Quo tundis ' rogat et respondet sellere coepi Et prensare manu lentissima brachia, nutanS, 1)istorqu0ns oculos, ut me eriperet male salsus 65 Ridens dissimulare meum jecur urere bilis. - Certe nescio quid secreto volt l0qui toAiebas mecum. Memini bene, sed meliore Iempore dicam hodie tricesima sabbata vin tu Curti Judaeis oppoderui Nulla mihi, inquam 70Religio est.' At mi sum paulo instruator, unuSMult0rum ignoscus ollas l0quar. Huncine Solem Iam nigrum surreae mihi Fugit improbus ac me

Sub cultro linquit Casu venit obvius illi

140쪽

Adversarius et Quo tu turpissime; magna 75 Inclamat voco et Ticet antestarii' Ego vero Oppono auriculam. Rapit in jus clam0 utrinque; Undique concursus Si me servavit Apollo.

NEMPE incomposito dixi pede currere Versus

Lucili. Quis tam Lucili fautor inepto est Ut non hoc fatuatur At idqui quod salo multo

Urbem defricuit charta Istudatia eadem. Nec tamen hoc tribuens dederim quoque cetera nam i 5 Et Laberi mim0 ut pulchra poemata mirer. Ergo non satis est risu didue re rictum Auditoris et est quaedam tamen hic quoque Virtus .

Est brevitate opus, ut currat sententia neu Se Impudiat verbis lassas onerantibus aures; θEt Sermone opus est m0do tristi Saepe4000S0, Defendente vicem modo rhetori atque Getae, Interdum urbani, parcenti viribus atque Extenuanti eas c0nsulto. Ridiculum aeri Fortius et selius magnus plerumque Secat res. 5Ιlli scripta quibus c0m00dia prisca viris est Hoc stabant, h0 sunt imitandi; qu08 neque pulcherHermogenes unquam legit neque simius isto Nil prauter Calvum et Oetus cantare Catullum. At magnum Dei quod verbis Graeca Latinis DMiseuit.' seri studiorum quin putetis Dissidit o mirum Rhodio quod Pitholeonti Contigit at Hrmo lingua concinnus utraque Suavior, ut Chio nota si commiyta Falerni est.' Cum versu facias, te ipsum pereontor, an et cum 25 Dura tibi peragenda rei sit causa Petilli Scilico oblitus patriaeque patrisque, Latine Cum Pedius causas exsudet Poplicola atque Corvinus, patriis intermiscere petita Verba foris malis, Canusini more bilinguis id

Atque ego cum Graecos facerem natus mare citra Versiculos, vetuit me tali voce Quirinus, Post mediam noctem visus cum somnia Vera:

'In silvam non ligna feras insanius a Si