Q. Horatii Flacci Opera omnia

141쪽

SATIRA RUMI. 10. 12 3Magnas Graecorum malis implere catervas.' 25

Turgidus Alpinus jugulat dum Memnona, dumquΘDofingit Rheni luteum caput, nec ego ludo, Quae neque in aede s0nunt certantia judice Tarpa,

Nec redeant iterum atque iterum speetanda theatris. Arguta meretrice potus Davoque Chremeta θEludente senem comis garrire libellos Unus vivorum, Fundani Pollio regum Facta canit pede ter percusso forte epos aeer Ut nemo Varius ducit molle atque facetum Virgilio annuerunt gaudentes rure Camenae. AHoc erat, experto frustra Varrone Atacino Atque quibusdam aliis, melius quod scribere P0SSem, Inventore minor neque ego illi detrahere ausim Haerentem capiti eum multa laude coronam. At dixi fluere hunc lutulentum, saepe serentem 50

Plura quidem tollenda relinquendis Age, quaes0, Tu nihil in magno doetus reprehendis Homero lJ il cimis tragici mutat Lucilius Accia Non ridet versus Enni gravitate minores, Cum de se loquitur non ut maj0re reprensis' Quid votat et nosmet Lucili scripta legentes

Quaerere, num illius, num rerum dura negarit Versiculos natura magis factos et euntes

Mollius ae si quis pedibus quid claudere Senis,

Hoc tantum contentus, amet scripsisse ducentos θAnte cibum versus, totidem coenatus Etrusci

Qualo fuit Cassi rapido serventius amni Ingenium, capsis quem fama est esse librisque Ambustum propriis Fueri Lucilius, inquam, Comi et urbanus fuerit limatior idem 5 Quam rudis et Graecis inlaeti carminis auctor, Quamque poetarum seniorum turba; sed ille, Si foro hoc nostrum lato dilatus in aevum, Detereret sibi multa, recideret omne quod ultra Perfectum traheretur, et in Versu laetendo Saepe caput scaberet Vivo et roderet ungues.

Saepe stilum vertas iterum quae digna legi sint

Scripturus, neque te ut miretur turba labore' Contentus paucis lectoribus. An tua demens

142쪽

130 SATIRARUM'. 0. Vilibus in ludis dietari carmina malis ' 3Non ego; nam satis est equitem mihi plaudere, ut audax Contomptis aliis expl0sa Arbuscula dixit. Men moveat cimex Pantilius, aut cruciet quod Vollicet absuntoni Demetrius, aut quod ineptus Fanniu Hermogenis laedat conviva Tigelli soPlotius et Varius, Maecenas Virgiliu8que,Valgius et probet haec Octavius, optimus atque Fuscus et haec utinam Viscorum laudet uterquel Ambition relegata te dicere OSSum, Pollio, te, Messalla, tu cum fratre, simulque IVos, Bibulo of Servi, simul his te, candido Furni, Complures alios, doctos ego quos et amicos Prudens praetereo quibus haec, Sunt qualiacunque, Arridere velim, doliturus si placeant spe Deterius nostra. Demetri, teque, Tigelli, soDiscipularum inter jubeo plorare cathedras. I, puer, atque meo citus haec subseribo libello.

143쪽

SATIRARUM

LIBER SECUNDUS

SUNT quibus in satira videor nimis acer et ultra Legem tondere opus sine nervis altera quidquid Composui par esse putat, Similesque meorum Millo die versus deduci posse. Trebati, Quid faciam praescribo. Quiescas. Ne faciam, inquis, 3 omnino versus 'l' Aio. Peream male si non Optimum erat verum nequeo dormire. T0r uncti Transnanto Tiberim somno quibus est opus alto, Irriguumque mero sub noctem corpus habento. Aut si tantus amor scribundi te rapit aude in Caesaris invicti res dicere, multa laborum Praemia laturus.' Cupidum, pater optime, Vires Deficiunt neque enim quivis horrentia pilis Agmina nec fracta pereuntes cuspide Gallos Aut labentis equo describat vulnera Parthi.' i50 Attamen sit justum poteras et scribere sortem, Scipiadam ut sapiens Lucilius.' Haud mihi deero Cum res ipsa feret Nisi dextro tempore Flacci Verba por attentam non ibunt CaeSaris aurem, Cui malo si palpere recalcitra undique tutus.' M--μ Quanto rectius hoc quam tristi laedore versuPantolibiim scurram Nomentanumqud Hystem, Cum sibi quisque timet, quamquam ost intactus, et oditi ' Quid faciam L Saltat Milonius, ut sonas leto Accessit fervor capiti numerusque lucernis. 25 Castor gaudet equis, OV prognatus eodem Pugnis inu0 capitum Vivunt, 'tidum studiorum Milli ad in pedibus delectat claustere verba Lucili ritu nostrum melioris utroque. Ille velut fidis arcana sodalibus olim au

144쪽

Credebat libris, neque i male cesserat unquam Decurrens alio, neque si bene quo fit ut omnis Votiva pateat veluti descripta tabel a Vita sonis. Sequor hunc, Lucanus an Apulus anceps: Nam Venusinus arat finem Sub utrumque colonus, 35 Missus ad hoc pulsis, Vetus est ut fama, Sabellis,

Quo ne per Vacuum Romano incurreret hostis,

Sive quod Apula gens seu quod Lucania bellum Incuteret violenta. Sed hic stilus haud putet ultro Quemquam animantem et me veluti custodiet ensis ιο Vagina tectus; quem cur distringere coner Tutus ab infestis latronibus putor et rex Juppiter, ut pereat positum rubigine telum, Ne quisquam noceat cupido mihi pacis At illo

Qui me commorit,-melius non tangeres clamo; 45Flobi et insignis tota cantabitur urbe. Cervius iratus leges minitatur et urnam,Canidia Albuti quibus est inimica Venenum, Grande malum Turius, si quid se judice certes. Ut quo quisque valet suspectos terreat, utque 50 Imperet hoc natura potens, sic collige mecum: Dente lupus, cornu taurus peti, unde nisi intus Monstraturna Scaeva vivacem crede nepoti Matroni nil faciet sceleris ita dextera mirum, Ut neque calce lupus quemquam neque dente petit bos 55 Sed mala tollet anum vitiato molle cicuta. No longum faciam seu me traDquilla Sotieetus Exspectat seu Mors atris circumvolat alis, Dives, inops, Romae, Seu fors ita juSserit, exsul, Quisquis ori vita scribam color. puer, ut sis eo Vitalis metuo et majorum ne quis amicus Frigor te fersat. Quid, cum est Lucilius ausus Primus in hunc steris componere carmina morem, Detrahere et pelloin nitidus qua quisque per Ora Cederet, introrsum turpis, num Laelius aut qui ea Duxit ab oppressa meritum arthagine nomen, Ingenio offensi aut laeso doluero Moteli

Famosisque Lupo cooperto versibus i Atqui Prim0res populi arripuit populumque tributim, Scilicet uni aequus virtuti atque ejus amicis. 70

145쪽

SATIRARUM II. 2. 133 Quin ubi se a vulgo et scena in secreta remorant Virtus Scipiada ct mitis sapientia Laeli, Nugari cum illo et discincti ludor dono 'Decoqueretur Olus soliti Quidquid Sum ego, quamvis Infra Lucili censum ingeniumque, tamen O 75 Cum magnis vixisse invita fatebitur usque Invidia, et fragili quaerens illidere dentem Offendo solido nisi quid tu, docto robati, Dissentis. Equidem nihil hinc distindere possum. Seu tamen ut monitus caveas, ne sorte negoti mJucutiat tibi quid sanctarum inscitia legum: Si mula c0ndiderit in quem quis carmina jus est Judiciumque.' Esto, si qui mala ; sed bona si quis Judie condiderit laudatus Caesar, si quis Oppr0briis dignum latraverit, integer ipse 'l' 85μS0lventur risu tabulae, tu missus abibis.'

QΠΑΕ virtus et quanta b0ni, sit vivere parvo Nec meus hic Sermo est, sed quae praecepit sella

Rusticus abnormis Sapiens, craSSaque Minerva, Discite, non inter lances mensasque nitentes Cum stupet insanis alie fulgoribus et cum Acelinis falsis animus meliora recuSut,

Verum hi impransi mecum disquirite. Cur h0el Dicam si p0tero. Male verum examinat omnis Corruptus judex. Jo90rem Sectatus quove Lassus ab indomito, vel si Romana fatigat οMilitia assuetum graecari, Seu pila velox Mollitor austerum studio fallente laborem, Seu te discus agit, et cedentem aera disco; Cum labor extuderit fastidia, siccus, inanis Sperne cibum vilem nisi Hymettia mella Falerno 13 No biberis diluta. Foris est promus et atrum Dosendens pisces hiemat mare eum sale panis Latrantem Stomachum bene leniet. Unde putas aut Qui partum Non in caro nidore voluptas Summa sed in te ipso est Tu ulmentaria quaere 20 Sudando pinguem vitiis albumque neque Strea Nec scarus aut 0terit peregrina juvare lag0is.

146쪽

134 HORATI FLACCIVix amoti eripiam posito pav0ne velis quin Hoc potius quam gallina tergere alatum,

Corruptus ani rerum quia Veneat auro 25

Rara avis et picta pandat spectacula cauda; Tamquam ad rem attineat quidquam. Num Vesceris ista Quam laudas luma octo num adest honor dema Carne tamen quamvis distat nil, hac magis illam Imparibus formis deceptum te petor Estoci ad Uncto datum sentis lupus hic Tiberinus an alto Captus hiet, pontesne inter jactatus an amnis ostia sub Tugei Laudas, insane, trilibrem Mullum in singula quem minuas ulmenta neceSSe St. Ducit te species video quo pertinet ergo 35 Proceros odisse lupos Quia scilico illis Majorem natura Diodum dedit, his breve pondus.

Jejunus raro stomaelius Vulgaria temnit. Porrectum magno magnum Spectare catino

Vollom,' ait Harpyiis gula digna rapacibu8. At VOS, 10 Praesentes Austri, coquite horum ObSOnia,-quamquam futut aper rhombusque recens, mala opia quando Aogrum sollicitat stomachum, cum rapula plenus Atque acidas mavult inulas. Necduni omnis abaeta Pauperies epuli regum; nam ilibus vis 3 Nigrisque est oleis hodie locus. Haud ita pridem Gall0ni praeconis erat acipensere menSaInfamis. Quid, tunc rhombos minus aequora alebant ΤTutus erat rhombus tutoque ciconia nido Donec Vos auctor docuit praetorius. Ergo si Si quis nunc ergo Suave edixerit RSSOS, Parebit pravi docilis Romana uVentuS.S0rdidus a tenui victu distabit Ofella Judiee; nam frustra vitium vitavoris illud Si tu alio pravum detorseris. Avidienus 55 Cui Canis ex vero dictum cognomen adhaeret, Quinquennes oleas est et Silvestria cornu, Ac nisi mutatum parcit defundere vinum, et Cujus odorem olei nequeas persurro, licebit Illo opotia natales aliosve dierum in Festos albatus colobi et cornu ipso bilibri Caulibus instillat, veteris non arcus aceti.

147쪽

SATIRARUM II. 2. 35 Quali igitur victu sapion utetur, et horum Utrum imitabitura in urget lupus, hac canis, aiunt.

Mundus ori qua non offendat sordibus, atque 5 In neutram partem cultus miser. mi neque SerVis, Albuti senis exemplo, dum uuia didit Saevus erit no si ut simplex Naevius unctam Convivis praebebit aquam vitium hoc quoque magnum. Accipe nunc victu tenuis Uae quantaque Secum τδΑGrat. Imprimis valeas bene nam variae res Ut noceant h0 mini credas memor illius Sese

Quae simplex olim tibi sederit a simul assis Miscueris elixa, simul conchylia turdis, Dulcia se in bilem vertunt stomachoque tumultum 5Juunt seret pituita Vides ut pallidus omnis Coena desurgat dubia Quin corpus onustum Hesternis vitiis animum quoque praegra Vat una, Atquo sigit humo divina particulam aurae. Alter ubi dicto citius curata sopor 80 Membra dedit vegetus praescripta ad munia surgit.

Hi tamen ad melius poterit tranSeurrere quondam, Sivo didit festum rediens adVexerit annUS, Seu recreare olet tenuatum corpus, ubique Accedent anni et tractari mollius aetas 3Imbecilla volet tibi quidnam accedo ad istam Quam puer et validus praesumis mollitiem, seu Dura valetudo inciderit seu tarda senectus lRancidum aprum antiqui laudabant, non quia nasuSIllis nullus erat sed credo hac mente, quod hospes 90

Tardius adveniens vitiatum commodius quam Integrum edax dominus consumeret. mos utinam inter Heroas natum tellus me prima tulissuti Das aliquid famae quae carmine gratior aurem occupet humanam grandes rhombi patinaeque a Grande ferunt una cum damno dedecus addo

Iratum patruum, vicinos, te tibi iniquum, Et frustra mortis cupidum, cum deerit egenti A laquei pretium se dure,' inquit, Irausius istis durgatur verbis; ego Vectigalia magna lud Divitiasque habeo tribus ampla regibus.' Ergo Quod superat non os melius quo insumero Ρ058isi

148쪽

136 HORATI FLACCICur eget indignus quisquam te divite Quare

Templa ruunt antiqua deum Cur, improbe, carae Non aliquid patria tanto metiris acervo Io5 Uni nimirum recte tibi semper erunt res. magnus posthac inimicis risus i terno A casus dubios fido sibi certius Hic qui Pluribus adfuserit mentem corpuSque Superbum, An qui contentus parvo metuensque futuri JIn pace ut sapiens aptarit dono boli,' Quo magis his credas, puer hunc ego parvus Ofellam Integris opibus novi non latius usum Quam nunc accisis. Videas metato in agello Cum pecore et gnatis fortem mercede colonum, Il5μ Non ego,' narrantem, temere edi luce profesta Quidquam praeter olus fumosae cum pede ernae. Ac mihi seu longum post tempus Venerat h0SPeS, Sive operum Vacuo gratus conviva per imbrem Vicinus, bene erat non piscibus urbe petitis, 20 Sed pullo atque haedo tum pensilis uva Secundas Et mi ornabat mensas cum duplice ficu. Post hoc ludus erat culpa potare magi8tra, Ac onerata Ceres ita culmo surgeret alto, Explicuit vino contractae seria frontis. 25 Saeviat atque novos moveat Fortuna tumultus, Quantum hinc imminueta Quanto aut ego parcius aut vos, O pueri, nituistis ut huc novus incola veniti Nam propria telluris horum natura neque illum d e me ne quemquam statuit nos expulit ille; iro Illum aut nequities aut vafri inscitia juris, Postremum expellet certe ivacior heres. Nunc ager Umbreni sub nomine, nuper sellae Dictus erit nulli proprius, sed cedet in usum Nunc mihi nunc alii. Quocirca vivite sorte Ita Fortiaque adversis opponite pectora rebus.'

SI raro scribis, ut toto non quater anno Membranain poseaS, Seriptoriam quaeque reteXens,

Iratus tibi quod vini somnique benignus Nil dignum sermon canas . Qui siet 3 At ipsis

149쪽

SATIRARUM II. 3. 137 Saturnalibus hue fugisti Sobrius ergo Dic aliquid digui isti fornissis incipe. . Nil est: Culpantur Diistra calami immeritusquo laborat Iratis natus paries dis atque poetis. Atqui vultus orat multa et praeclara ninantis Si vacuum tepido cepisset villula luto. 10Qu0rsum pertinuit stipare latona Menandro, Eup0ltu, Archilochu1D, comites educere tantost Invidiam placare paras virtute relictat Contemnere miser vitanda est improba Siren Desidia, aut quidquid vita meliore parasti 15 Ponendum aequo animo. Di te, DanaaSippo deaeque Verunt ob consilium donent tonsore L Sed unde Tam bene me nosti V lostquam omnis res mea Jatium Ad insidium fracta est aliena negotia Uro, Excussus propriis. Olim nam quaerere amabam, 20

Quo vase illo pedes lavisset Sisyphia aere, Quid sculptum infabre, quid fusum durius esset Callidus huic signo ponebam millia centum;

Hortos egregiasque domo mercarier unus Cum lucro noram; unde frequentia Mercuriale 3 Imposuere mihi cognomen compita. Novi,

Et miror morbi purgatum te illius. Atqui Emovit veterem miro novus, ut solet in cor Trajecto lateris miseri capitisve dolore, Ut lethargicus hic cum fit pugil et medicum urget. 0 Dum no quid simile huic est ut libet. bone, ne to Frustrere insanis et tu Stultique pr0pe omnes, Si quid Stertinius veri crepat, unde ego mira Deseripsi docilis praecepta haec tempore quo me S0latus jussit sapientem pascere barbam a Atque a Fabricio non tristem ponte reverti. Nam male re gesta cum vellem libere perto Me capite in flumen, dexter stetit et Cave faxis

Te quidquam indignum pudor, inquit, te malus angit,

Insanos qui inter vereare insanus haberi. 40

Primum nam inquiram quid sit furore hoc si orit in to Solo nil verbi pereas quin fortiter addam. Quem mala stultitia et quemcunquu inscitia veri Caecum agit, insanum Chrysippi 0rticus et grex

150쪽

Autumat. maeo Ρ0pulos, haec magn0 formula reges 45 Excepto sapiente tenet. Nun accipe quare ΘDesipiant omnes aeque ac tu qui tibi nomen Insano posuero. elut silvis ubi passim Palantes error certo de trandite pellit, Illo sinistrorsum, hic dextrorsum abit unus utrique 50 Error, sed variis illudit partibus hoc te Credo modo insanuni, nihil ut sapientior illo Qui te deridet caudam trahat. Est genus unum Stultitia nihilum metuenda timentis, ut ignes, Ut rupes uviosque in campo ObStare queratur; 55 Altorum et huic varum et nihil sapientius gnes

Per medi0 1luviosque mentis clamet amica Mater, Ouesta 0rOr Hm cognatis, ater, HX0r: Ili fossa est ingens hie rupes maxima, SerVal

Non magis audierit quam Fufius ebrius olim, θCum Ilionam edormit, Catienis mille ducentis, Matur, te appello' clamantibus. Huic ego vulgus

Errori similem cunctum insanire docebo. Insanit veteres statuas Damasippus emendo:

Inte e est mentis Damasippi creditor Esto ea Accipe quod nunquam reddas mihi, Si tibi dicam,

Tuno insanus eris Si acceperiss an magis XeorAReiecta praeda quam Praesens Mercurius fersi Scribo decem Nerio non est satis adde Cicutal Nodosi tabulas centum, mille adde catenas: 70Em et tamen haec Sceleratus Vincula Proteus. Cum rapies in jus malis ridentem alienis, Fiet a Dor modo avis, modo saxum et cum Vole arbor. Si malo rem gerere insani St, contra bene Sani,

Putidius multo cerebrum est, mihi crede, Perilli, a Dictantis quod tu nunquam rescribere 08818. Audiro atque togam jube c0mp0nere, quIS SAmbition mala aut argenti allet amore, Quisquis luxuria tristiVe SuperSt1tIone Aut alio mentis m0rbo calet hue r091u me, JDum 40ue insanire omnes, VOS Ordine adite. Danda est hellebori multo par maXima VariS;

Noseio an uticyram ratio illis destinet omnem. Heredes Staberi summam incidere Sepulcro: