Q. Horatii Flacci Opera omnia

161쪽

SATINA MIM ΙΙ. 5. 4'Captatorquo dabit risus Nasica Corino.' 'Num furis ' an radens ludis me obscura canendo P' O Laertiade, quidquid dicam aut erit aut non: Divinar etenim magnus mihi donat Apollo. eb Quid tamen ista volit sibi fabula, si licet, ede.' 'Tempore quo juvenis Parthis horrendus, ab alto DemisSum genus Aenea, tellure marique Magnus erit, forti nubet procera Corano Filia Nasica metuontis reddere soldum. 65Tum gener hoc faciet tabulas socero dabit atque Ut legat orabit multum Nasica negatas Accipio tandem et tacitus leget, invenietque Nil sibi legatum praeter lorare UiSquo. Illud ad haec ub0 mulier si sorto dolosa 70 Libertusve sonum delirum tempore cillis Accedas socius laudes, lauderis ut absens. Adjuvat hoc quoque, Sed vinei longe prius ipsum Expugnare caput. Scribet mula carmina vecors: Laudato. Scortator orit: cavo te roget ultro a Ponolopam facilis potiori trado.' Putasne lPorduci poterit tam frugi tamque pudica, Quam nequiere proci recto depellero cursui' Nonit enim magnum donandi area juventus, Nec tantum Veneris, quantum Studiosa culinae 0Si tibi Penelope frugi est, quae Si semel uno De sene gustarit tecum partita lueellum, Ut canis a corio nunquam absterrebitur uneto. Me sene quod dicam laetum est anus improba Thobis Ex testamento sic est elata cadaver a Unctum oleo largo nudis humoris tulit heres, Scilicet labi si posset mortua credo Quod nimium institerat viventi Cautus adito:

Neu desis operae neve immoderatu abundes.

Dissicilem et morosum offendet garrulus ultro ob Non etiam sileas. Davus Si comicus atque Stes capite obstipo, multum Similis metuenti. Obsequio grassare mone, Si increbuit aura, Cautus uti volo carum caput extrahe turba Oppositis humeris aurem substringe loquaci. 5ImPortunus amat laudari donec Oli jam l

162쪽

I50 HORATII FLACCIAd caesum manibus sublatis dixerit, urge,

rescentem tumidis insta sermonibus utrem. Cum to servitio longo curaque levarit, Et certum vigilans, QUARTAE SI PARTI ULIXES, I00 Audieris, HERES: Ergo nunc Dama sodalis

Nusquam es, Unde mihi tam sortem tam tuo fides et Spargo subinde, et, si paulum potes, illacrimare est

Gaudia prodentem vultum celare. Sepuleaeum Permissum arbitrio sine sordibus exstrue lanus 65

Egregie factum laudet vieinia. Si quis

Forte coheredum senior malo tussiet, huic tu Dic, ex parte tua Seu fundi sive domus sit Emptor, gaudentem immo te addicero. Sed moΙmperiosa trahit ProSerpina Vive valeque.' θ

Hoc orat in votis modus agri non ita magnus, Hortus ubi os tecto vicinus jugis quae fons Et paulum silvae super his laret Auctius atque Di melius fecere. Bene est Nil amplius oro,Maia nate, nisi ut propria haec mihi munera faxis. Si neque majorem feci ratione mala rem Noe sum facturus vitio culpave minorem; Si veneror stultus nihil horum si angulus illo Proximus accedat qui nunc denormat agellum O si urnam argenti sors quae mihi monstret, ut illi io Thesauro invento qui mercenarius agrum Illum ipsum mercatus aravit, dives amicoHercule' si quod adest gratum juvat, hac prece te oro: Pingue pecus domino saetas et cetera praeter Ingenium, utque soles custos mihi maximus adsis. 5 Ergo ubi me in montes et in arcem ex urbe removi, Quid prius illustrem satiris musaque pedestrii Noe mala me ambitio perdit nec plumbeus Auster Auctumnusque gravis, Libitinae quaestus acerbae. Matutino pater, seu me libentius audis, a Unde homines operum primos vitaeque labores Instituunt, si dis placitum, tu carminis esto Principium. Romae SponSorem me rapis. Ja, No prior ossici qui Squam reSΡ0ndeat, urge.

163쪽

SA TIRARUM II 6. 5lSivo Aquilo radit torras seu bruma nivalem 25 Interiore diem Dro trahit, ire nece8Se St. Postmodo, quod mi obsit clare certumque locuto, Luctandum in turba et facienda injuria tardis. 'Quid vis insano, et quas res agi V improbus urget Iratis procibus; tu uisus omne quod obstat, 30 Ad Maecenatem momori si monte recurras VHoc juvat et inulli est; non n4entiar. At simul atras Ventum est Esquilias aliena negotia centum Per caput et circa saliunt latus Ante secundamRoscius orabat sibi adesse ad usual cras. 25 Do re communi scribae magna atque nova teorabant odio meminisses, Quinte, reverti.' Imprimat his cura Maecenas signa tabellis.'Dixeris, Expertur: Si vis, potes,' addit et instat. Septimus octav propior jam fugerit annus Ex quo Maecenas me coepit habere suorum In numero dumtaxat ad hoc, quem tollere rhoda Vollo iter aciens et cui concredere nuga fi Hoc genus: 'Hora quota est Thrax est Gallina Syro pari Matutina parum cautos jam frigora mordent 45 Et qua rimosa bene deponuntur in aure. Per totum hoc tempus subjectior in diem et horam Invidiae noster. iudos SpectaVerat una, Luserat in Campo Fortunae filiuS . Omnes. Frigidus a Rostris manat per conlpita rumor: 50 Quicunque obvius est me consulit se bone, nam to

Scire deos quoniam propius contingis portet: Numquid do ad audisti r Nil quidum. Ut tu

Semper eris derisor At miles di exagitent moiSi quidquam. Quid, militibus promissa Triquetra 55 Praedia Caesar an est Itala tellure daturusi' durantem De Scire nihil mirantur ut unum Scilicet egregii mortalem altique silenti. Perditur haec inter misero lux non sine votis: O rus, quando ego te adspiciam' quandoque licebit db uno veterum libris, nunc Somno et inertibus' is Ducere sollicita jucunda oblivia vita lo quando faba Pythagorae cognata Simulque Uncta satis pingui ponentur luscula lardo

164쪽

152 HORATII FLACCI noete coonaeque deum quibus ipse meique ea

Pasco libatis dapibus. Prout cuiqv libido est

Siccat inaequales calices conviva, SolutuS

Legibus insanis, seu quis capit acria fortis Pocula seu modicis uvescit laetius. Ergo τοSermo oritur, non de villis domibusve alienis, Nec male necne Lepos saltet; sed quod magis ad n0s Pertinet et nescire malum est agitamus utrumne Divitiis homines an sint virtute beati; Quidve ad amicitias, usus rectumne, trahat n0S 75 Et quae s t natura boni summumque quid ejus.

Cerviust haec in te vicinus garrit hiles

Ex re Tabullas i Si quis nam laudat Arelli S0llicitas ignarus opes, sic incipit: Olim

Rusticus urbanum murem mus paupere fertur 80 Accepisse cavo Veterem vetus 108pes amicum,

Asper et attentus quaesitis, ut tamen urtum Solveret hospitiis animum. Quid multa nequo illo Sepositi cicuris nec longae invidit aVenae, Aridum et ore furens acinum semesaque lardi 85Frusta dedit, cupiens varia fastidia coena Vincere tangentis male singula dente Superbo; Cum pater ipse domus alo porrectus in horna Esset ador loliumque, dapis meliora relinquenS. Tandem urbanus ad hunc: Quid te juvat, inquit, amice, Praerupti nemoris patientem vivere dorso si Vis tu homines urbemque feris praeponere silvis' Carpe iam mihi crede, comes terrestria quando Mortales animas vivunt sortita, neque ulla est Aut magno aut parvo leti fuga quo bon' circa, IDum licet in rebus jucundis vive beatus; Vive memor quam sis aevi brevis. Haec ubi dicta Agrestem pepulere domo levis exsilit itide Anab pr0positum peragunt iter, urbis aventes Moenia nocturni subrepere. Iamqi1 tenebat dod o medium caeli spatium cum ponit uterque In locupleto domo vestigia, rubro ubi Oeeo Tincta super lectos canderet vestis eburnOS, Multaque de magna Superessent fercula coena,

165쪽

SATIRARUM II. 7. 53 Qua procul exstructis inerant hesterna canistris. ,5 Ergo ubi purpurea porrectum in veste locavit AgreStem, veluti succinctus cursitat hospes Continuatque dapes nec non verniliter ipsis Fungitur ossiciis, praelambens omne quod asseri. Ille cubans gaudo mutata sorte bonisque IIJ Rebus agit laetum convivam, cum subito ingens Valvarum strepitu lectis excussit utrumque. Currere per totum pavidi conclave, magiSque Exanimes trepidare simul domus alta Molossis Personuit canibus. Ium rusticus: 'Haud mihi vita 115 Est pus hac. ait, et valeas me silva caVuSque Tutus ab insidiis tenui s0labitur ervo.'V

JAMDUDUM ausculto et cupiens tibi dicero servus Pauca reformido. Davusne i Ita, Davus, amicum Mancipium domino et frugi quod sit satis, hoc est, Ut vitalo putes. 4 Age, libet late Decembri, Quando ita majores voluerunt, utere narra. Pars honatuum vitiis gaudet constanter et urget Propositum pars multa natat, modo recta apeSSens, Interdum pravis obnoxia , Saepe notatus Cum tribus annullis, modo laeva Priscus inani, Vixit inaequalis, clavum ut mutaret in horas, I0Aedibus ex magnis subito A conderet, unde Mundior exiret vix libertinus honeste; Jam moechus Romae jam mallet doctus Athenis Vivere, Vertumnis, quotquot sunt, natus iniquiS.

Scurra Volanerius, postquam illi justa cheragra a Contudit articulos, qui pro se tolleret atque Mitteret in phimum talos, mercede diurna Conductum pavit quanto constantior isdem In vitiis, tanto levius miser ac prior illo, Qui jam c0ntento, jam laxo fune laborat.' 20 Ion dices hodio, quorsum haec tam putida tendant, Furcisori Ad te, inquam Quo pacto, pessimel''

Fortunam et mores antiqua plebis, et idem Si quis ad illa deus subito te agat Sque recuSeS,

166쪽

A ut quia non sentis quod clamas rectius esse, Aut quia non firmus rectum defendis, et haeres Nequicquam coeno cupiens evellere plantam. Romae rus optas, absentem ruSileus urbem Tollis ad astra levis Si nusquam e sorte Oeatus Ad coenam laudas securum olus ac Velut uSquam Vinctus eas, ita tu felicem dicis amasque Quod nusquam tibi sit potandum. Musserit ad se Maecenas serum sub lumina prima venire Convivam: Nemon oleum fert ocius Ecquis Audibi cum magno blateras clamore fugiSqHe. Mulvius et scurrae tibi non referenda recati Discedunt. Etenim satuor me dixerit ille, Duci ventre levem, nasum nidore Supinor, Imbecillus, iners, si quid vis adde popino. Tu, cum is quod ego et fortassis nequior, ultro Insectere velut melior verbisque decorisobvolvas vitium Quid, si mo stultior ipso

Quingentis empto drachmis deprenderis Auser Me vultu terrere manum stomachumque teneto, Dum quae Crispini docuit me anitor edo. Te conjux aliena capit, meretricula Davum: Peccat uter nostrum cruce dignius Acris ubi mo Natura intendit, sub clara nuda lucerna Quaecunque excepit turgenti verti era caudae, Clunibus aut agitavit equum lasciVa Supinum, Dimittit neque am0sum neque sollicitum ne Ditior aut formae melioris meiat eodem. Tu cum projectis insignibus, annulo equeStriRomanoque habitu, prodis ex judico Dama Turpis odoratum caput obscurante lacerna, Non es quod simulast metuens induceris atque Altercante libidinibus tremis 88 PaVOre. Quid refert uri, virgis ferroque necari

Auctoratus eas, an turpi clauSus in arca,

Quo te demisit peccati conscia herilis, Contractum genibus tangas caput i Estne marito Matronae peccantis in ambo justa potestast In corruptorem vel justior. Illa tamen se Non habitu mutatve loco peccatV Suferno.

167쪽

SATIRARUM II. 7. 55 Cum to sormido mulier neque credat amanti, 65 Ibis sub furcam prudens dominoque furenti

Committes rem omnem et vitam et cum eo Ore famam. Evasti, credo metues doctusque cavebis:

Quaeres quando iterum paveas iterumque perire Possis, o toties servus Quae bellua ruptis, O Cum semel effugit, reddit se prava catenis lNon Sum moechus ais Neque ogo hercule fur ubi vasa Praetereo sapiens argentea tolle periclum, Jam vaga prosiliet frenis natura remotis. Tune mini dominus, rerum imperiis hominumque 5 Tot tantisque minor, quem ter vindicta quaterque Imposita haud unquam misera formidine priveta Adde super dictis quod non levius valeat nam Sive vicarius est qui servo paret, uti mos Vester ait, seu conservus tibi quid sum egit Nempe Tu mihi qui imperitas alii servis miser atque IDuceris ut nervis alienis mobile lignum.

Quisnam igitur liberi, Sapiens sibi qui imperiosus,

Quem neque pauperies neque mors neque Vincula terrent, Responsare cupidinibus, contemnere honores 85Fortis, et in se ipso totus, teres, atque rotundus, Externi ne quid valeat per leve morari, In quem manca ruit semper fortuna. Potesne

Ex his ut proprium quid noscere L Quinque talenta Poscit o mulier, vexat laribusque repulsum so Perfundit gelida, rursus vocat eripe turpi C0lla jugo Liber, liber sum, dic age. Non quis;

Urget enim dominus mentem non lenis et acres Subjectat lasso stimulos Versatque negantem.

Vel cum Pausiaca torpes, insane, tabella, 95 Qui peccas minus atque ego, cum Fulvi Rutubaeque Aut Pacideiani contento poplite miror Proelia rubrica picta aut carbone, velut si Re vera pugnent, seriant, Vitentque moventes Arma viri P Nequam et cessator Davus; at ipse l00 Subtilis veterum judex et callidus audis. Nil g si ducor libo fumante tibi iugens Virtus atque animus coenis responsat opimis Obsequium ventris mihi perniciosius est curi 18

168쪽

156 HORA TI FLACCITergo plector enim. Qui tu impunitior illa sis

Quae parvo sumi nequeunt obsonia captas lNempe inamarescunt epulae sine fine petitae. Illusique pedes vitiosum ferre recuSant Corpus An hic peccat, sub noctem qui puer uvam

Furtiva mutat strigili qui praedia vendit, ito Nil servile gulae parens habeth Adde, quod idem

Non h0ram tecum esse potes, non otia recte Ponere, teque ipsum Vitas, fugitivus et erro, Jam vino quaerens jam Omno allere curam: Frustra nam comes atra premit equiturque fugacem. Il5

'Unde mihi lapidem Qu0rsum est opus Τρο- Undo Sagittas ν' Aut insanit homo aut versus facit.' Ocius hinc ob rapis, accedes opera agro nona Sabino.'

WV Nasidioni juvit te coena beati' Nam mihi quaerenti convivam dictus hero illic Do medio potaro die ' Sic ut mihi nunquam

In vita fuerit melius.' Da, Si grave non St, Quae prima iratum ventrem placaverit esca' In primis Lucanus aper leni fuit ustro Captus, ut aiebat coenae pater acria circum Rapula, lactucae, radices, qualia lassum Pervellunt stomachum, SiSer allec, faeeula Coa. His ubi sublatis puer alto cinctus acernam Io Gausape purpureo menSam pertersit, et alter

Sublegit qu0dcunque jaceret inutile quodquo

Posset coenante offendere ut Attica virgo Cum sacris Cereri procedit fuscus HydaspesCaecuba vina ferens, Alcon Chium maris expers. 5Hic herus Albanum, Maecenas, sive Falernum Te magis app0sitis delectat, habemus utrumque.' Divitias miseras Sed quis coenantibus una,Fundani, pulchre fuerit tibi, nosse laboro.' 'Summus ego et prope me Viseus Thurinus et infra toSi memini Varius cum Servilio Balatrono Vibidius, quas Maecenas adduxerat Umbras. Nomentanus erat super ipsum, Porcius iusm

169쪽

SATIRARUM II 8. 157 Ridiculus totas semel obsorbere placentas; Nomentanus ad hoc, qui si quid forte latoret a Indico monstraret digito nam cetera turba, Nos, inquam, coenamus VeS, conchylia, iSces, Longo dissimilem noto celantia succum; Ut vel continuo patuit, cum passeris atque Ingustata mihi porrexerat ilia rhombi. dPost hoc me docuit melimela rubere minorem Ad lunam delecta. Quid hoc intersit ab ipso Audieris molius. Ium Vibidius Balatroni: Nos nisi damnose bibimus moriemur inulti: Et calices poscit majores Vertere pallor 5 Tum parochi faciem nil sic metuentis ut acres Potores, Vel quod male dicunt liberius volFervida quod subtile exsurdant in palatum. Invortunt Allifanis vinaria totaVibidius Balatroque secutis omnibus imi 40 Convivae lecti nihilum nocuere lagenis. Affertur squillas inter muraena natantes In patina porrecta Sub hoc herus: Haec gravida, inquit, Capta est, deterior post partum carne futura. His mixtum jus est oleo quod prima Venafri in Pressit colla garo de Succis piscis Hiberi; --

Vino quinquenni, Verum citra mare nato, Dum coquitur-cocto Chium sic convenit, ut non Hoc magis ullum aliud pipere albo, non in aceto, Quod Mothymnaeam vitio mutaverit uvam. Eruens virides, inulas ego primus amaras Monstravi incoquere. inlutos Curtillus echinos, Ut melius muria quo testa marina remittat

Interea suspenSa grave aulaea ruinas

In patinam fecere, trahentia pulveris atri do Quantum non quilo Campanis excitat agris. II os majus veriti postquam nihil esse pericli Sensimus origimur. Rufus 908ito capite, ut si Filius immaturus obisset, ore. Quis esset Finis ni sapiens sic Nomentanus amicum 60 Tolleret: Heu, Fortuna, quis est crudelior in nos Te dotis Ut semper gaudes illudere rebus Humanis Varius mappa compeSeer riSum

170쪽

Vix potorat. palatro Suspendens omnia naSO, Haec os conditio vivendi, aiebat, eoque 5 Responsura tu nunquam est par fama labori. Tune ut ego accipiar laute torquerier omni Sollicitudine districtum, ne pani aduStUS,No malo conditum jus apponatur, ut Omnes Praecincti recte pueri comptique ministrent τοAdde hos praeterea casus, aulaea ruant si

Ut modo si patinam pede lap8us frangat agaSo. Sed 0nvivatoris uti ducis ingenium res

Adversae nudare olent, celare Secundae.

Nasidienus ad haec: Iibi di quaecunque preceris 5 Commoda denti Ita vir bonus e convivaque comis.'Et soleas poscit Tum in lecto quoque videres

Stridoro secreta divisos aure SuSurrOS.'

Nullos his mallem ludos spectasse sed illa Redde age quae deinceps risisti. Vibidius dum so

Quaserit de pueris num it quoque fracta lagena, Quod sibi poscenti non dantur pocula, dumque Rid0tur fictis rerum Balatrone Secundo,Nasidiene, redis mutatae frontis, ut arto Emendaturus fortunam deinde secuti MMagonomo pueri magno discerpta ferentes Membra gruis sparsi ale multo, non sine arre; Pinguibus et ficis pastum jecur anseris albae Et leporum avulsos, ut multo SuaViUS, PINOS, Quam si cum lumbis quis edit tum pectore adusto dVidimus o merulas poni et sine clune palumbes,

Sumes res, Si non causas narraret earum et

Naturas dominus quem nos sic fugimus ulti, Ut nihil omnino gustaremus, velut illis canidia amasset prior serpentibus Afris.' sa