장음표시 사용
161쪽
Loci autem, qui dei misericordiam testantur, multo plures occurrunt Omnibus enim, qui in PeriCulis sunt, omnibus laborantibus it implorantibus deus et ipse subvenit et ab hominibus subveniri vult. Qui ex periculis evaserunt, a deo servati esse dicuntur Agam. 379-382. Clytaemestra enim hoc loco rogat:
τι γαρ γυναικὶ τουτου εγγος ηδιον δρακεῖν, ὰπο στρατείας ανδρα σωσαντο θεουπιαας ἀνοῖξαι et in eandem sententiam loquitur praeco ibid. 639-64 I):rbaa γε ἐν δὴ ναυν τ' ἀκήρατον σκώφος et τοι τις ἐξέκλεηγεν ii 'ξητήσατο θεος τις, οὐκ ἁνθρωπος, οἱακος θιγων. Quam ob rem k, cui homines se suam salutem debere vulgo credunt, λεξητήριος i. e. deti averruncus nominatur
Sest. I et σωτὴρ a), cui σωτῆρος cognomini plerumque additur vo τρίτος ). Item πιυς est patronus peregrinorum et hoSPitum, quam ob rem etiam ξενιος appellatur, e gr. Agam. 6I, 349 72O;
I Quod contra Aerxes, si res eliciter succedant, vir admirabilis dicitur,
rebus tamen adversis rationi reddendae non obnoxius Pers. II a I 4) ευ γαρ ιστε, παῖς εμὼς πραξας με ε θαυμαστὼς αν γένον ' ἀνηρ, κακαὶ δε πραξας ον υπευθυνος πολει, σωθεὶς δ' ὁμοίοις νῆσδε κοιρανεῖ χθονος,
primum memoria tenendum est. haec verba ab Xerxis matre dici, deinde principes Persarum deorum loco haberi, ut Dareus et Xerxes ipsi a choro dii appellantur v I 57 θεου μεν εχνη τειρα Περσων, θεου δε Πι μη ορ εφνς). a Fragm. Epig. τρίτον ιδ σοντῆρος ενκιαίαν λίβα. 3 Vide p. 3Ο, annot. II.
162쪽
Iso Non minus quetur supplices, quibus Si quis non opem seri, κευς gravissime irascitur SUM 333):
βαενυς γε μεντοι Ζηνὼς ἱκεσίου κοτος,
ομως δ' ἀνὰ 'κη πιννος ιδεῖσθαι κοτον ἱκτῆρος υ νι 3τος γὰο εν βροτοῖς φοβος. Iovis nomina, quae ad hanc rem pertinent, sunt ἱκέσιος
ικταῖος 37O); et supplices vocantur εται Λιος v. Ip). Quodsi homines prospera utuntur sortuna aut mala quadam condicione liberantur, hoc soli deo debent. Itaque deus omnium bonorum, quibus homines ruuntur, est fons atque auctor. In his igitur bonis largiendis de Aeschylei bonitas
posita est. Si autem quaeremus, qualis haec bonitas sit intellegenda, memoria tenendum erit, Iovem patrem et regem hominum appellari ). Ex patris enim nomine estici posse videtur Iovis bonitatem non ab caritate seiungendam eSSe, ad regi nomen spectat Iovis mansuetudo et benevolentia. Cum autem hominum Graecorum etiam Aeschyleorum religio magis e deorum metu humanaque inopia quam e deorum amore sit derivanda, nimirum ista divina bonitas potius ad benevolentiam quam ad Caritatem reserenda erit. Attamen e paucis locis elici posse videtur etiam malum vel potius allignitatem ad deos reserri. Hic non Cogitamus de dei fraude, quam rem in capite de dei sanctitate pedi tractatam habes a). Sed ars, qui semper humano generi inimicus videtur, ut apparet e Ses 226:τον τε γαρ Ἀρης βοσκεται, φονω βροτων, dicitur Sept. 26-327 pietatem violare: ααι νομιενο δ' ἐπιπνεῖ λαοδώμας μιαι ων ευσέβειαν Ἀρης.1 Vide p. 24-27. a Dei sanctitatem divina malignitate concessa integram evadere nemo Conten let, cum haec ipsa sanctitas dei bonitatem postulet, ita ut eius sanctitate concessa etiam eius honita concedatur.
163쪽
Ι3ΙΝeminem tamen ita delirare sentio, ut contendat hie de vero quodam deo Marte esse sermonem, nam ut sere ubique in Aeschyli tragoediis, sic etiam hoc loco Asin metonymice pro bello dictum est se Agam. 36O-362:
σιδηροφρων α θυριὼ ἀνδρεία et λεγων. πνει, λεοντων ως Ἀρη δεδορκιτολν. Porro Pers. 32 κακοή δαίμων nominatur, quo nomine nihil nisi deus aliquis maleficus significari posse videtur. Sunt tamen verba nuntii, qui suspicatur eum aliquem hanc calamitatem effecisse, ita ut dicere deberet κακως ποιῶν δαίμων, Sed hoc κακως ποιων breviter exprimit verbo quod est κακor. Ipsa tossa hoc κακος δαίμων reCte interpretatur . 47o, exclamans ci στυγν δαῖμον. Nimium saltem
dicit, qui contendit homines gentiles tanta pietate deique religione imbutos esse posse, ut in mediis miseriis , med erum 'κclamenti Iuppiter tamen videri possit non semper hominibus propitius fuisse, nam fuit tempus, Cum totum humanum genus delere vellet, quod solus rometheus prohibuit. Hoc saltem rometheus dicit I Sed P Iuppiter , πανἐπος τελεῖ Prona. O32, se. Us 378 παρεστι δ' εργονιυς επος et Mam. 449 τί γα βροτοῖς ἁνευ σιὼ τελειται; , nec rometheus Iovis voluntati obsistere poterat, nam ab ipsis Iovis ministris Vulcanum dico et K γατος et Βίαν)ad rupem assigitur. Ergo Zeus humanum genus delere noluit. Fecisset enim, si voluisset. II Si Iuppiter homines
I Cis. p. as et annot III eiusdem paginae.
164쪽
Isa revera delere voluisse, non homines sed bruta animalia humana forma praedita perdidisset, quod ipse Prometheus assirmat Prom. 449-4sa: οῖ πρωτα μis βλέποντες βλεπον κατην, κλυωντες υκ ῆκουον, ἀλλ' ονειρώτωναλίγκιοι κορφαεσι τον μακρον βίονἐ γυρον εἰά, παντα. I)III Omnia beneficia, quae rometheus dicit se humano generi clargitum isse, revera ab Iove prosecta Sunt, nam Ρrometheus nihil facere potuisset, si Iuppiter eum prohibere voluisset. - Haec de de Aeschyle bonitate sussiciant.
165쪽
Iam habes imaginem de AeSchylei, quae licet non
omnibus partibus sit absoluta atque completa - neque enim talem imaginem poeta mente concepit, ne conatu eStdesCribere, tamen iam certam quandam nobis praebet speciem, ut simulacrum alicuius sculptoris, quam elaborare iam Coepit, cui tamen extrema manus non CCeSSit. Hic deus, Si minus verbis, re tamen unus esto atque PerSona, ut homines, sui consCius ), nec tamen necessario Cum Corpore Coniunctu 3).
Hic deus autem videtur non ab aeterno fuisse, sed certo quodam puncto temporis exstitisse, quamquam demonstravimus Aeschylum interdum aeternitatem et αυτουσίαν suo deo vindicare conatum esse ). Vidimus etiam hunc deum, ubi primum re deorum factus esset, neque fato neque otio quo divino numine inferiorem esse, sed satum Contra ab eo regi nec quicquam fieri, quin huic summode tribueretur 33. Hun autem Summum deum Aeschylus summa potentia 6),
scientia ac sapientia ), iustitia ), bonitatem adornatum
166쪽
esse agnovit, itaque apud Aeschylum deus nobis occurrit, qui multis partibus cum uno vero Deo comparari possit. Quod autem poeta hunc deum gubernatorem mundi atque humani generis esse statuit, permagni Si momenti, nam sic fieri non potuit, quin Aeschylus praeclarus existeret magister et educator omnium eorum, qui eius tragoedias noscebant atque amabant. Et quo modo Aeschylus suum populum educavit Docebat enim omne homines peccare, nisi iis poena aut metus ante oculos poneretur ). Huius autem metus semper deus Si auctor, nam deus ipse
punit improbos usque in ipso Tartaro a), et si homines puniendi potestatem habent, eam habent a deo. Quin etiam omnis hominum potestas, ius auctoritas, ut poteSta regia ), iudiciaria in patri s ab de iis data est, ita ut homines, si contra hanc humanam potestatem peccant, ipsum deum aversentur inque impiorum numero habendi sint ). Quam vehementer autem deus impietati irascitur 7 Quam ob rem impii homines stultissimi sunt habendi ii autem, quibus
Pieta erga deum Cordi est, vere sapientes sunt ). Quodsi cu quid feliciter successit, aut si morbo aliusve periculis ereptus est, Si PraeClarum facinus Praestitit, non e Sua prosperitate aut virtute magnos sibi spiritus sumere debet, sed humili ac summisso animo deo dare gloriam 93. Hoc autem in eum animo homines esse debent, quia omnis Vis, aut virtus, aut acultas, aut prosperitas a deo
proficiscitur qui primum vult. homines iis rebus
9 Sic. e. r. Sest. IO5o-IO6o chorus putat suam urbem Eteocli quidem salutem debere, Sed μετα μάκαρας καὶ σιὸς ἰσχυν.
167쪽
privare potest. Nam vita humana tota in dei potestate posita est, Ι haec autem vita, quamdiu conceditur, nihil est nisi umbra sumi, semper et undique periculis atque morti obnoria 23. Iam operae pretium esset investigare, unde Aeschylus tam rectam, quamvis deminutam ac mutilatam de deo scientiam hauserit de qua re pauca in Prooemio 3 praemonuimus). Nam licet Aeschylus natura maxime relligiosa praeditus esset atque hanc ipsam ob rem inter omnes Graecos excellere deberet, tamen tenendum est, quod iam p. 3 prooemii attuli, Aeschylum in rebus divinis non μονοφρονα suisse, Sed eius aetate Plures summa erga deos pietate imbutos fuisse ut e poetis inclarus, Heraclitus inter philosophos). Quod quamquam magnam partem gravibus illis temporibus, quibus Aeschylus vixit, tribuendum erit vide pag. 2), tamen ad hanc Aeschyli aliorumque id temporis pietatem intellegendam scripta eorum, qui ab Homero usque ad Aeschylum suerunt, sine dubio multum asserent. Sed haec alteram disputationem flagitant, mihi in hoc opusculo iis supersedendum suit: Quod denique in viro tam relligiosi ingenii, qui tam gravibus vixit temporibus, unius veri Dei cognitio nihilominus valde inops atque corrupta est, hae res minime mira videri debet, nam Christus dixit 43 'Eγω i ιι 1 οδο καὶ , λήθεια καὶ ai ζωὴ
ουδεὶς εὐχεται προς το πατερα, ε μὴ δι' ἐμου.
169쪽
Aeschylum in Uchostasia satum supra Iovem posuisse non necessari Credendum St. II. Aeschylus τον θεου φθονον non intellegit vulgari sensu.
III. Parum recte Chantepi de a Saussaye scripsit Religioπι- eschichi II, 74: E ist an versetiit, en man die objective ach de gotilichen trase, die Erinys, ver- fluctitigi et einer ersonification des strasende GewiSSens, eine moderne, rellicli schon euripideische Aussassun die dem Aeschi gans rem is 1V. Perperam nonnulli rometheo Aeschyleo generosam naturam attribuunt. Hic deus enim potius cum Satana, quam cum Christo ut e vir. . Christ, Griech. Litteratum M. IIxe Aufi p. 84 facit comparandus St. Aeschylus sere idem credidit, quod docent Sacri Libri e gr. ad Rom. IX, 8 αρα ου ον θέλει, ἐλεε Ἀνὰ θέλει, σκληρυνει et id quidem salva divina iustitia id, quod Herinig, latner, alii negant. Disjij sui. IOO Tle
170쪽
erravit, dicens Der strenge Aristokrat Aeschylus scil)und Anhange de alten Ordnung, war linelii versiimmidurcii das insichgreiis de Demolirati und de sophistischen Ausklarung die iam die nollende Mago uber dieneum ouer und Tyranne in Prometheus uncin de Eumeniden entiscite VII. Apud Aeschylum chorus non ubique poetae mentem exprimit, ut Herwi et alii aiunt. VIII. Choeph. Io49 tradita lectio μη φοβου νικων πολt tuenda est contra orson et echlein.