De agris publicis imperatoriisque ab Augusti tempore usque ad finem imperii ...

21쪽

liarum quas principes contingerent lin, debitam esse

Non suorum tantummodo libertorum principes heredes erant, sed etiam quum hereditate vel consss-catione patroni cuiusdam substantia ad principem pervenisset, libertorum patronus et ipse flebat et patronatus iura exercebat. Hoc, quam vi legibus contrarium, quoniam, in iure, patronatus nulla pars esset hereditatis ad externos heredes translatae, Saepe tamen evenisse constat. Neque aliter titulos illos explicaremus o L. Pompeio Aug. o. Ortunato 2ὶ - C. Asinio Aug. lib. Paramythio estiano d). , Ex quibus apparet Al gusto, cum Ub8- tantia Pompeii et Asinii etiam iura in eorum libertos cessisse : quod postea etiam lege sanci hum est. Pertinaci enim placuisse Severus memorat ut in iura atronorum erga libertos scus succederet ο). Praeterea multos libertos, relictis propriis patronis ad principis patronatum transire solito eSSe, quo melius protegerentur, Tacitus tradit b). Omnes autem illas hereditates, quarum multae ex praedii constarent 6ὶ patrimonio cessisse ex titulis

1 Scribit uotonius Νero 3n instituisse oronem ut pro omisso deYtans et rolinqueretur e libortorum desunctorum bonis qui sino probabili causa nomen familiarum quas ipso contingeret, usurpavis-

s6 C. I. L. VI, 2 8432 a P. Aelius Aug. lib. Florus qui proc uravit in ratione herod itatium ad leges praedior um).

22쪽

libertorum ad hanc curam iam inde a Tiberio constitutorum apparet lici solum tamen a Domitiani tempore incipit series procuratorum 2j, quo primum plerumque libertos et in modesto loco positos, deinde ab Hadriani tempore auctos esse dignitate et ducenarios actos vidimus. Utrum diversi hereditatium

procuratores in Italia suerint, an statio unica Romaeque posita, parum liquet. Eorum adiutores aliqu08 novimu promagistrum quemdam hereditatium I), advocatos sci stationis hereditatium, qui negotia principis tueri deberent 4ὶ servo praesi-snatores, qui pr0secto occuparent vel describerent hereditates b) librarios, tabularios, a commentariis, ab auctoritatibus 6ὶ commentarienses. Haec in Italia: in provinciis autem utriusque generi curam hanc non proprii hereditatium procuratores, Sed r-

l Scribonius Largus c. 4 Hoc Anthero Tiberii libertus supra horoditatos remediatus St. n

Tusco . ... 'sci avocat cou icil)lari stationis herea ita)tium et cohaerentium. Quid significet verbum hoc cohaerentium, incertum est. Ad thesauros forsitan vacantes referendum est.

5 Fabrotti, 38, 184. urator. 915, 6. - f. C, Th. X, 9, t. 6 Grutor, ill 3, 4 149 6 589, 10. - abretti, 99, 223. -- Hengen, 6329. i. I. L. III, 199M a paphrodito Aug. lib. . . ab auctoritastibus ration is heredit alium). - Wilm. 1388. si Auctoritates probavit Μommsonius C. I. L. III, 1998ὶ esse instrumenta, diplomata chartas, quidquid auctoritatem facit in rerum pos-SOSSione sis C. h. II, 27, 1, 6. Dig. XIII, 7, 43

23쪽

dinarii caesaris procuratores habuisse videntur, ita ut simul bona lisc Caesaris et bona patrimonio adiudicata conscriberent l) iussu procuratoris quoties ip8 rem Suscipere nolebat, adire poterant heredit te Caesari relictas vel servi principis vel liberti, quibus ideo nomen a codicissis saepius additur 2 . Hoc etiam animadvertamus, hereditates, a procuratoribus hereditatium semel ascriptas, in sormam patrimonii redigi et ad aliorum procuratorum curam

3 Bona damnatorum inter aerarium fiscumque

et patrimonium dividi iam notavimus cita enim sere habet sub Augusto, cuius fisco bona Cornelii Galli et Agrippae Postumi patrim0nio autem regiSArchelai sortuna addicta est 4). Fisc magi quam aerario Tiberius favet, quum isco concedantur Silii,

ASiae. - Wilm . 265 Procur Augst stationis hereditatium item provinciae Narbonensis ubi agitur de procuratore provinciae qui est simul procurator stationis heroditatum). Dig. I. 19, 1, est hoc raocipuum in procurator Ca saris quod et ius iussu servus Caesaris adire heroditatem potest ut si Caesariores instituatur, miScendo se opulenta heroditati procurator crodem Caesarem facit v

2 Dig. L c. - . I. L. VI, 2 8441 8442 Hirchssoldius sensum nominis hujus a coclicillis felicito reporit ox comparatione tituli C. I. L. , VI, 2 8440 T. Aurelius Essa theus Imp. Antonini Aug. lib. a Ouicillis cum verbis Frontonis ad . Caes. 2, 16 p. 37, ed. aber de heroditate uxori Marci Aurelii amatidia relicta unde nihil Eoatheus acceperit. Cf. Dig. XLIX, 14, 1, pr. vel quod princeps heres institutus et testamentum sive codicilli surrepti esse nuntiantur v a Dig. XXX. 39, 10 sed ea praedia Caesaris, quae in formam patrimonii redacta v 4 Dio Cass. 53 23 55, 32, 2. - Ioseph. B. I. II, 7, 3.

24쪽

Sexti Marii et Seiani bona lin, quanquam et Suum

adhuc aerario ius servatur, saltem usque ad Traiani tempus 'in Laudatur a Spartiano Hadrianus quod damnatorum bona non in flscum privatum sed in aerarium contulerit Jὶ Sub Nerone fortunas illorum sex dominorum qui semissem Africae possiderent, patrimonio cessisse pro certo habemus 4ὶ Quemadmodum tamen bona istius generis inter scum et patrimonium dividerentur, parum liquet, nec irchsfeldi assentior, contendenti tota patrimonio attributa esse. Ea enim, postquam Septimius Severus rem privatam conStituit etiamnunc a sci procuratoribus plerumque

vendi et in nummos redigi constat b)

l Τacit. Ann. IV, 20 liberalitas Augusti avulsa , computatis singillatim quae fisco petebantur. VI, 2 bona Seiani ablata

aerario ut in fiscum cosserentur. v VI, 19 a Sex. Marius Hispaniarum clitissimus, ... aurariaSque eius quanquam publicarentur sibimet iberius seposuit. Hic autem utrum fisco an patrimonio addictae sunt aurariae arii, nescio.

2 Tacit. Ann. VI, 17 sub Tiberio tot clamnatis, bonisque

eorum uiuenditis, signatum argentum lac uel aerari attinebatur. ν- lin. Pane99r. c. 55 aerari autem. . . quo sumptibus eius aclhibes Ouum, ut qui exhaustum non sis innocentium bonis repleturus. - Duplicem tamen illius loci sensum reperias, sive dodonationibus ab imperator ad aerarium ex fisco collatis, sive, quod probabilius est, de concessis aerari bonis damnatorum agitur s 3 Vita, damnatorum bona in fiscum privatum redigi velint, omni summa in aerario publico recepta s 4 Ρlin. H. v. VI, 35 si sex domini semissem Atricae possidebant, cum interfecit eos ero Princeps v

25쪽

CAPUT TERTIUM.

QUEMADMODUM PATRIMONIUM TRANSMITTERETUR.

Exploremus nunc quemadmodum patrimonium illud transmitteretur. Quamdiu gens Iulia Claudia imperium tenuit, heredita in eadem quasi privatorum familia, secundum ordinariam Successioni Seriem permansit. Sic in hac formula u tabularius rationis patrimonii Caesarmn sin, non Caesaris hujus aut illius, sed Caesarum generaliter, quicumque regnum obtineat, mentionem fleri Hirchsset recte animadvertit. Sic Tiberium Augusti et Liviae, eronem Caii et matris Agrippinae heredem SSe comperimus η. Hactenus igitur privatam, ut ita dicam, hereditatem habemuS. Ecce autem novi aliquid Flaviis imperium occupantibus, apparet, in quorum poS8eSSionem non Solum Caesarum nomen, sed et patrimonium venit. Res multis argumentis compr0batur. Sic ausilippus δὶ,

26쪽

haec antiqua Augusti possessio, Chersonnesus eidem

ab Agrippa relicta l), hortique Sallustiani 2 et

villa Albanensis, ex Pompeio ad Dolabellam et Anionium, poStremo ad Augustum transmissa δὶ, omnia haec praedia post Vespasianum in patrimonio numerantur. Figulinas Ariminense Vibii Pansae, in patrimonium redactas, per manus Augusti Tiberii, Cati, Claudii, Neronis, Galbae usque ad Vespasianum transmissas esse videmus 4ὶ Bona etiam Galbae Flaviis cessisse ex vicibus hortorum Argianorum comperimus, qui ab Argio, Galbae liberto in

patrimonium Seu conflscatione ei iure patronatus venerunt Domitianum Titi heredem fuisse pro certo haberemus, etiamsi re nulli argumenti comprobaretur d) Auctum igitur quotidie, patrimonium illud privatum per diversas familias transibat . Iure tamen principes, ubi ad imperium pervenerant, fortuna peculiares alicui suorum liber0rum legare potuissent, qui non ad succe88ionem regni vocaretur. Nec desunt huius rei exempla Sic ius patrimonium privatum, postquam ructus eius in rempublicam, quoad vixi88et,c0ntulerat, liliae moriens reliquit et testament omne suo legatis idoneis prosecutus est 6ὶ Eodem

4 C. I. L. V 8110 l-28. 5 Marini, scrietioni antiche oliari, D. 12, 15. 6 Vita Anton. c. 7 patrimonium priuatum in filiam contulit,

27쪽

modo Pertinax et Didius Iulianus, vix imperio potiti, liberis fortunas privatas tradiderunt ij. Cessit a Traiano ad uxorem eius Plotinam fornax Quintiana et bonorum matern0rum partem Mummio Quadrato, sororis silio, dedisse Marcus Aurelius traditur 2 . Hoc enim in iure intererat interis scum et patri-m0nium quod hoc proprium esset principis, ille autem principis simul et reipublicae ita ut hoc alii ac successori relinqui vel legari, ille nemini nisi successori transmitti posset. Putavit tamen Μ0mm8enius 1 nihil inter utrumque thesaurum intere8Seet u8que ad tempus Caracallae scum uisse rem propriam principis et dari legarique et omnibus modis alienari potuisse aeque eademque libertate ac patrimonium. Hanc opinionem nemo sequetur, Hischfeldiusque 4 iam resutavit. Quae tamen uom msenius attulit

argumenta, breviter percurramu et retorqUeamus.

1 Quod in tabulis alimentariis nunquam Scu a patrimoni distinguatur b), nemo mirabitur hic

se fructus rei publicae donavit. - si privatum patrimonium filiae reliquit, testament autem Omnes suos legatis leton eis proSecutus est. - Hoc autem Patrimonium postea, nescio quomodo , rei privatae cessisse certum est. 9 CL otitia dignitatum occi, comes rerum privatarum), rationalis rei privatae per Urbem Romam et suburbicarias regiones cum parte Faustinae v

l Dio Cass., p. 73, 7, 3. - Vita Diui Iuliani, c. M a filiam suam potitus imperio dato patrimonio emancipaverat quod ei cum Augustae nomine statim sublatum St. v

28쪽

enim tantum necesse erat ut hinc populi illinc Caesaris praedia nominarentur parum intererat utrumflsci essent an patrimonii. 2 4 Res scales, ait Ulpianus in Digestis, quasi propriae et privatae principis sunt ij. , Sed a jurisconsultis istius temporis verborum proprietatem

minus Servatam esse constat, neque vis verbi quasi

omittenda est. Ceterum in Callistrati fragmento 2ὶ

clarius distinguuntur Caesaris possessione a locis stscalibus vel publicis religiosisve neque dicendum est, quum Callistratus Severi tempore vixerit illius verba sorsitan ad rem privatam pertinere: nam divorum fratrum constitutionem, Aurelii scilicet et Veri Callistratus retulit. δ' egligentior stylo scriptores Historiae Abgustae Scribere certum est quam ut verbis Spartiani de Hadriano 4 insinitam pecuniam quae sco debebatur, privatis debitoribus , remittente aliquam inesse auctoritatem credamus d).4' Iam vidimus ab Augusto heredibus Tiberio et Livi non pecunias publicas lisci, sed privatas Mirimonii, qua de immensis hereditatibus supere8

5 Tiberio per testamentum nepotibus pecuniaelisci patrimoniique simul relictae esse videntur, sed

2 Dig. XLIX, 14, 3, si in locis fiscalibus vel publicis ro-ligiosisve Divi fratres constituerunt. . . item si in Caesari possessioncrepertus fuerit. Cf. XLIX, 14, 6, quodcumque privilegii fisco competit, hoc idem et Caesaris ratio et Augustae habere solet s a Vita, . .

29쪽

ea mente ut imperio ambos destinaret. Senatus autem, expulso altero cohρrede, et ius arbitriumque

omnium rerum , Gaio commisit 1ὶ nec facile credemus inter utrumque divisas esserasci pecunias. Eodem modo, quum Gaius Drusillam sororem heredem bonorum atque imperii 2 , instituere vellet, quid aliud quam pecuniae scalis possessionem cum regni possessione cohaerere latebatur ' is- cales igitur pecunias non cuilibet ex arbitrio principis, ut patrimonium iradi potuisse manifestum est, sed ei tantum qui imperio potiretur. Alii vero imperium, alii bona scalia obtigisse nullo comprobatur exemplo Imo Saepe factum esse vidimus ut principes patrimonium privatum in liberos qui imperio non deStinarentur, conserrent, quasi se a transmittenda pecuniarascali, si non lege certa, consuetudine Saltem, prohibitos fuisse laterentur. Hoc etiam propalam Pertinax declaraverat qui, ne ipsius nomenisci

possessionibus inscriberetur vetuerat, ea eSSe non

principis sed Romanorum asseveran δ). Patrimonium igitur a sco, quod ad ius attinet. differre constat, quamvis de utroque vivus aequa cum libertate princeps iubeat. Inde vero, si ex iure ad facta transierimus, patrimonium illud magis et magis ex privato publicum

1 Sueton. Gai. 14 a consensu senatus.... inrita Tiberii voluntate qui testamento alterum nepotem suum... coheredem ei Gaio)declarat, ius arbitriumque omnium rerum illi permissum est v 2 Sueton. Gai. c. 24.

30쪽

laclum esse regnoque adhae88isse non minus acliscales possessiones apparebit. Gentis Iuliae Flavios heredes Marcum Aurelium Hadriani l), Marci Aurelii et Pertinacis Severum 2 vidimus. Neque hoc ipsos imperatores Iugerat. Iam enim decreverat Caligula ut qui legala Tiberio dare voluis-Sent, ea eius Successori relinquere deberent, quasi heredi privato 5 Ex constituli 0ne Antonini quod principi relictum erat, mortuo antequam dies legatice8sisset, successori debebatur 4 quod tamen ne in Augustae legatis servaretur, Hadrianus et Antoninus edixerant di. Ita igitur acciderat ut diversae principum familiae patrimonii simul ac e regni possessione deturbarentur, ut exempli causa liliae Didii Iuliani, quam-Fi emancipatae, propriae pecuniae cum Augustae nomine statim sublatae essent 6 et in scum

redactae.

l)marini, n' 120, 269, 185, 186, 202 221, 238, 269, 277, 278 ubi

figulinas occanas ex Hadriano ad arcum Aurelium Commodumquct transmigsa VidemuS. D

2 Μarini, ' 143 ubi figulina Lucillae, Marci Aurelii matris Septimius Severus tenet. C. I. L. VIII, 8425-26 ubi praedia Portinacis ad Severum pertinent v 3 Dio Cass. 59, 15. 4 Dig. XXXI, 56 quod principi relictum est, qui ante quam dies legati cedat, ab hominibus reptus est, ex constitutione divi Antonini successori eius debetur v 5 Dig. XXXI, 57 si Augustae legaveris, et ea inter homines esse desierit, deficit quod ei relictum est, sicuti divus Hadrianus in Plotinae et proxime Imperator Antoninus in Faustinae Augustae persona constituit v 6 vita Diciti c. 8.