장음표시 사용
51쪽
divisum erat, quae diversis nominibus vocabantur sin, tractus, praedia saltuunt, restionem dioecesim regionis, provinciam; neque cum aliis administrationis divisionibus congruebant. Sic audimus de tractu Hadrumetin0 2). de tractu arthaginiensi 5 de tractu Hipp0niensi et Thevestino εὶ cui forsitan adhaerebat saltus assipianus 5), de terrilori Numidiae extra quod remanebat umidia proconsulari agerque Thevestinus 6 .Parti cuique praeerat procurator vel procurator Augusti, aliquando libertus, sed plerumque equestri ordine, centenarius et a ne Secundi seculi nomine egregii decoratus vir magnae dignitatis quippe qui inde ad gradum procuratori provinciae Statim proveheretur. Adiut0res habebat tabulario et praeposi-t0 situdo cuique procuratores secundi ordinis, et Servos saltuarios 7ὶ Cui parerent omnes illi procuratores, parum liquet eo tamen in unaquaque provincia procuratori provinciae obedire verisimile est Coniecturam illam reiicit ommsenius ea opinione ductus ut res scia rebus patrimonii iam in secundo seculo imperatores separare voluerint. In titulo tamen Bui unitano colonorum querela ad imperatorem a procuratore a ratio-
2 VIII, 7039. 3 Ibid. 1269, 1578 VI, 8608. Horodian. VII, 4, 2. 4 VIII, 351, 7053 7039 VI, 790. 5 VIII 578, 587.
52쪽
nibus transmittitur, ita ut a patrimonii cura fiscus nondum remotus fuisse videatur: imo procuratorem provinciae Callistratus monet ut praedia imperatoris
tueri debeat i et in litulo quodam Hispaniae 2)
procurator provinciae duas arca administrat, alteram propriam lisci, alteram patrimonii, cui adiuncti sunt vicarius et dispensator Habemus etiam procuratorem provinciae umidiae vice agentem procuratoris tractus hevestini 3 unde apparet fleri potuisse ut diversi procuratores patrimonii procuratori provinciae Subiicerentur. In AEgypt0 4 praeteriscum alteram arcam patrimonii habemus, cuius varia nomina Sunt: διος λογος, Καισαρος λογος, κυριακη ' ρος neque enim cum Boec
ki0 5 putandum est duas arcas iis nominibus deSignari Patrimonio huic praeerat idiologus 6ὶ sub quo reperimus procuratorem Alexandriae ad rationes patrimonii 7), procuratores usiaco 8ὶ ἐπιτροπους οὐ κυριου 9 utrum autem ad scum an ad patrimonium pertineat procurator Augusti septem nomorum et Arsinoitae 10 incertum est.
l Dig. I, 19, 3. 2 C. I. L. II, 1198. 3 VIII, 7053.
53쪽
IV. Veniamus ad rationem privesam, quae quanti momenti iam primum fuerit, monstrat gradus procuratoris, privaviae qui trecenarius est. Ex hoc munere Macrinus ad praefecturam praetorii, Felicianus ad praefecturam vigilum provehitur l). In tertio seculo procurator ille, mutato nomine, vocatur tum magister rei summae privatae, tum magister Summae
rationis privatae, tum denique magister rei privatae usque ad primos annos seculi quarti 2). Hunc igitur Romanae stationi praesse, adiutum a dispensatore rationis privatae ab adiutore tabularii rationis privatae comperimus d). Ex aliis autem rationis privatae praediis in Italia constant dioecese quaedam quae cum nulla alia te ritoriorum divisione congruunt una per Tusciam et Picenum 4): alia per Salariam, P iburtinam, Valeriam, Tusciam bin; alia per Flaminiam Umbriam. Picenum 6); alia regionis Ariminensium 7ὶ alia
1 Wilm. 1208, ita Macrini, c. 2, 7. Wilm. 1295. 2 C. I. L. VI, 630 mag. summae at priv.ὶ Ad annum 314 vocatur magister privatae Edictum Constantini inmurat. 581, 1 Has-nel, C. h. IX, ). In titulo Caelii Saturnini, qui inter 23 strandescriptus est, vocatur rationalis priυatae. Sed in codico Theodosiano ad annos 319 et 326, adhuc maoistri privatae rei nominantur X, 1,
a Aug. lib. adiut tabular rat. Privatae v
54쪽
tan pertinet titulus Genuensis dispensa toris rationis privatae l), nec non et Pertinacis praedia ad vada Sabatia alia regionis Padanae Vercellensium Ravennatium 2 quarum omnium limites cum temporibus mutata esse videmus. Ex gradu procuratoris Ariminensis permagna fuisse hac in parte praedia apparet, quae forsitan ex patrimoni venerant. Inter provinciarum praedia disice8em magnam tantum novimus in Mauritania Sitifensi ubi antiquas Pertinacis uxorisque Hadriani Malidiae possessiones distinguimus δὶ, ex patrimonio scilicet in rationem privatam tranStataS. Ad rationem privatam adhuc pertinent aliqui tertii Seculi procuratores, ab bona Plautiani, ab bona damnatorum, ad bona cogenda in Africa, quos cito esse sublatos probabile est.
1 C. I. L. V, 7752. 2 C. I. L. V, 2385 Herma. augg. verna disp. region Padan. vercellensium Mennatium v 3 C. I. L. VIII, 8425 Pro saluto imp. Helvi Pertinacis coloni domini nostri caput saltus horreoriam Dardalari. . . 8701 Imp. Caesar, Aurelius Severus Alexander. . . muro kRS- tolli Dianesis extruxit per colonos eiusdem hastelli. . . 8777 Pro salute Gordiani murus constitutus os a solo a colonis eius castelli Collensis. 8426 Imp. Caes. . Aurelio Sevsro Antonino pio coloni caput saltus horreorum et halefacetenses pardalariense aram. . . 8812 Imp. Caes. . Aurelio Severo Alexandro. . . torminationΘSagrorum delanitionis alidiae adsignantur colonis asturrensibus iussu viri egregii Axi Aeliani procurat Aug. rationi privatae. . . v Domatidia vide Renierum, Rev. arch/OL 1864).
55쪽
DE PRAEDIORUM CULTURA LOCATIONIBUSQUE TEMPORARIA ET PERPETUA.
Oportet nunc intremus in praedia, colendi locandi, conducendique genera inspecturi quibus nihil maioris momenti reperias Hinc enim antiqui agri publici praediorumque municipalium regulas ager imperatorius imitatus est illinc etiam se privatis possessoribus urbibusque et Ecclesiis imitandum praebuit, ita ut in stabiliendis agriculturae agricolarumque condicionibus non modo in praesens sed etiam in futurum tempus ipsumque medium aevum multum contulerit. Iisdem privilegiis muniebatur quae olim agro publico competebant neque alienari neque in commercium mitti sine iussu principis l), neque usucapi poterat 23. Si qua terrae portio beneflcio concessa aut quo-
56쪽
cumque modo assignata esset, libro beneflciomum
Duo autem praecipuos colendi modos reperimuS.I. Culturam quam vocaverim dominicam, per familiae rusticae servos, quam apud vetere Romanos
saepius esse adhibitam constat. on dubium est quin etiam in praediis imperatoris locum invenerit. Erat enim in fundis Galbanis 2 plebs servorum cum J-licis et saepius praepositos fuisse servis illicos vel
saltuarios vel actores videmUS. Animadvertendum tamen hoc colendi genus in diem magis decrescere, quum ut privatis, ita et imperatoribus melius visum fuerit parvas agri portiones vel separatum agellum servo fruendum concedere sa- miliaeque servi et heredibus quasi proprium sub certa pensione relinquere ita ut et suos praedia imperatoria casatos servos haberent. Neque obliviscamur mult0s fuisse servos praediis addictos qui instrumento fundi continerentur conductoribusque una cum gleba transmitterentur.
II. Varia conductionis genera sunt quae haud facile distinguas. Hic oportet ut ad bona civitatum et templorusa recurramus. Iis scilicet quod vocatur ius in agro vectigali adhibitum esse constat et in Digestorum fragmentis agri vectigales plerumque ad templa civitatesque pertinent d). Eae autem praecipuae Sunt
i Agrimensores p. 202, 5 202, 16 295, 12 400 12.
2 Vide supra. 3 Dig. VI, 3 P Ρaul. D Agri civitatium alii vectigales vocantur, alii non Vectigales vocantur qui in perpetuum locantur, id est hac
57쪽
conductionis huius regulae agri locantur alii in pedipetuum, alii per ingula lustra, alii in plures vel centenos annos l), sed mox conductioni perpetuae nomen astri vectigalis reservatum esse Paulus indicat. Eae sunt communes conductionibus temporariae perpetuaeque lege8, quod conductores, mancipes tributum quantum coniicere licet, Saltem in provinciis, solvere et deiussores cauti0nesque praestare debeant et). Sed hoc est proprium perpetuae conductioni quod in conductorem quasi totam rei proprietatem c0nserat. Praeter enim vectigal, Seu in argento, Seu in Specie annonaria pendendum δ), servat sibi respublica tantummodo dominium quoddam eae iure Quiritium et tu retrahendae possessionis, niSi tempore
iusto vectigal solutum fuerit ε); unde disputabant
1ogo ut quamdiu pro his vectigal pendatur, tamdiu neque ipsis qui conduxerint, noquo his qui in locum eorum successorunt, auferri os liceat. o vectigalos sunt qui ita colendi dantur ut privatim agros nostros colendos dare solemus. . . v f. Gaii, Inst. , III, 145. Dig.,
2 In plerisque civitatibus non civitatem ipsam sed conductoros tributo obnoxios esse coniici ex Dig. XXVI, 7, 32,4 6 Cum esset in civitato in qua usitatum erat ipsos dominos praediorum non
conductores onera annonarum et contributionum temporariarum sustinere B
De cautionibus agit ex alacit. C. LXIII. Schol. obiens in orat. pro Flacco orelli, II, 244). - f. Dig. L, 8, 3,xl.
145. Dig. VI, 3, 1, pr. multi, inter quos Gargonnet Histoire aes locations perp/tuelles, p. 107), contendunt post uos annos retrahi possessionem vectigali non soluto sed hoc spatium duorum annorum, in locationibus privatis concessum Dig. XIX, 2, 4, et 56),
58쪽
iurisconsulti romani utrum in hac re emptio et venditio an locatio et conductio contraheretur et magis placebat locationem conductionemque esse s). Sed re ipsa vere dominum possessionis suisse conductorem perpetuum fatebimur qui eam alienare etiam vivus pignorique dare, in usum fructum constituere sibique per interdictum de loco publico fruendo in
Νunc autem inspiciamus an illa locationis genera in agris imperatorii occurrant. I. Primum locationis temporariae multa sunt vestigia : in Digestis saepe videmus und0 1lscales per annos quinque conductoribus locatos, qui cautiones. fideiussores et bona propria pignori dare deberent, qui possessionem suam iterum pluribus locare poS- Sent. Removebantur a conductione minores viginti quinque anni ne adversus praediorum utilitatem aetatis beneflcio uterentur, tutoresque, qui B0ndum rationes ossicii sui reddidissent δ). Mori pessimo retinendorum post tempus expletum conductorum, si tantidem agri locari non potuissent, obstat Hadriani
ad conductiones municipales pertinere nullo argumento probatur.
C. Iust , VI, 50 4. 4 Dig. XLIX, 14, 3, Valete inhumanus mos est iste, quo
relinentur Onauctores vectigalium publicorum et agrorum , sis anticlem locari non possint; nam e facilius invenientur conduc-
59쪽
Conductores esse vel privatos vel publicano constat Sub Vespasiano apparent adhuc in pascui Scripturarii et publicani in Dacia, in Cyrenaica l). Utrum publicani sint an privati conductore gregum viaricorum in titul Saepinensi nominati, incertum est: ad publicanorum autem societatem pertinere conductores saltus urunitani probavit Mouim senius fleri potuit ut in immensis Africae saltibus publicani diutius ac alibi, ob culturae necessitate permanSerint. Nusquam tamen apparent in praediis post Diocletianum.
Temporaria autem conductio adhuc in Pauli Iragmentis 2ὶ in titulo saltus Buru nitani, sub Commodo positi, aliisque loci invenitur neque post Diocletianum deficiet. Conductore enim temporarii sunt miles illi coloni Caesaris in Digestis aepissime nomi-Nati, de quibus controversia est utrum, propter sciutilitatem, muneribus municipalibus ungi debeant annon et adhuc Constantio regnante genus illud conductionis K ius colonatus 3 0cabitur 3ὶ Sedes,
tores si scierint sors ut si peracto lustro iaceaere Oluerint, non teneantur sint animadvertendum est in hoc titulo Digestorum eii re fisci XLIX, 14 non tantum, ut Olim ad bona municipalia, sed otiam ad bona fiscalia verbum publicus portinere.
rantur ut idoniores praediis fiscalibus habeantur. - L 1 38, Item rescripserunt colonos praediorum fisci muneribus fungi sino damno fisci oportere. - . Iust. V 62 M a Coloni id est conductores praediorum ad fiscum pertinentium 22b s. Hic igitur recto verbas et est concluctores oribonianus inseruit. - . h. XII, , 33
60쪽
tendum est magis atque magis conductionem ex tem-p0raria perpetuam fleri. II. Conductionis perpetuae in plenissima luce post Diocletianum positae origo latet. Nonnulla tamen eius vestigia etiam in nostro tempore recolligere poSSU-
Non assentior arquaretio de bonis liscalibus agi credenti in hoc Pauli fragmento Ayri publici
qui in perpetuum locantur a curatore sine auctoritate principali revocari non possunt. Nuamvis enim ali
quando in Digestis agri publici adiscum pertineant, tamen hic bona municipalia intelligi liquet, quoniam
agitur de curatore civitatis, qui quamquam in administrando rei publicae reditu summam potestatem exerceat, interdum tamen consensu principis eget Non tamen dubium est quin ante Diocletiani tempora in praediis imperatoriis conductio perpetua exstiterit. Quod adprobandum, varia nobi suppetunt
342 Ut priuilestia rei privatae nostrae COLONATUS IURE Sectantes, curialium nominationes ueclinent. n ovam interpretationem eius legis, quam excogitavit uste de Coulanges in colonat Omain, p. 105, note ), accipere nolo. Hic enim de colonis ascripticiis agi putat, ego de conuuctoribus temporariis. Haec mea Sunt argumenta 1 ' Quis putet homines ultra quam viginti quinque iugera possidontes, ultro ad conditionem colonorum ascriptitiorum in fundis imperatoriis descendere 2 Constantius non prohibet ne possessores isti fundos scales tractent, Sed eos curiales nominari iubet ergo possunt simul et curiales et coloni fisci esse. Quum autem nemo simul esse curialis et colonus ascripticius possit, sequitur ut isti possessores non coloni ascripticii, sed coloni temporarii, id est conductores sint.