장음표시 사용
31쪽
dmnmodo laedem Roman starent. Memorandum mehercle facilius et quod haud mediocri praemi dignum esset lino mihi haud ab re esse videtur, Valerium Maximum qua utatur in fontibus exseribendisse legentia certo ostenclare exemplo. obsessos quidem narrat bello ο- Mali innenses, verum non ab Italicis, sed ab Romano imperatore eiusque similem atque Diodorus Italicorum aecusat rudelitatem. Est autem diffosso putatu, id quod necesse esset, si Valerio fidem haberemus tinnaab Italicis expugnata Romanum imperatorem eadem ratione eivitatem in rempublieam fidissimam eonatum esse re-- perare. Immo contorsit, ut saepenumero,' veram fabulam
et ad id consilium demutavit, ut insigne pietatis erga
parentes exemplar haberet. Sed ut revertatur, unde degressa est, ratio, cum
tanto tamque praeolam innensium fidei testimonio comparat scriptor Minus quoddam Albensium, quo non minus bene de Romanis meruerint. Atque egregiam bello Hannibalio huius coloniae Latinae fuisse fidem Appianusq)memoriae tradidit. Nam postquam Hannibal relicta Capua magnis itineribus per Samnium Romam contendit transmissoque Aniene fluvio quattuor millia passuum a porta Collina castra collocavit, tune ipsum labant et ruinam minitante re publica Romana duo millia Albensium, lataeenses, ut ait Appianus, imitati Rinnam auxilio accurrerunt. Potest igitur haec res significari a scriptore. Sed non iniuria dixerit quispiam, si scriptor Pinnensium memorabile facinus e bello Italio sumsit, cur simile alterius civitatis, quod cum illa compararet, non ex eodem bella petierit, cum plurimas per totam Italiam urbes in ipsis hostibus sitas commemorare posset cur non Aesemiam, tam diu contra Mutilum Samnitium imperatorem des-Bam, cur non Firmum Hatriam Luceriam Beneventum Nolam
32쪽
riestum dignas existimaverit, quas oum inmensibus conferret quas urbes omnes eodem tempore ab iisdem hostibus cum eodem periculis oppugnatas aeripimus. 3An tanta flagrabat historicam scientiam ostentandi eupiditate semis rerum ad ipsam artem rhetoricamillus Mam inutilium incuriosissimus atque etiam maxime despiciens, ut recentiora asperearetur2Accedit, quod Livius' reser ipsam Albam Fucem uam initi belli ab Italicis esse oppugnatam. Quae uinita sint, prorsus non dubito, quino olbensium fidei
erga populum Romanum testimonium scriptor dixerit. Quid quod, si ceterorum exemplorum rationem consideraris, ne finxisse quidem putes scriptorem comparR-tionem, sed re vera deliberatum esse de fidei eorum qui in mei permanserant meretae. Ac primo quidem belli anno fortiter utrimque infestissimisque animis pugnatum est. Alter autem anno Romae cum non sine magno nominis Romani periculo bellum geri eum sociis intellectum esset iamiamque Etrusci quoque Umbrique defecturi viderentur, commutati sunt civium in socios animi. Itaque et Q. Varius sua lego damnatus e civitate eiectus est et deliberastis , ut Combsses ΙΙΙ, 2, 2 verbis utar, in senastura ita, socii tam-tatem daret an non, propter se conaratiundae . quod res agebatur gravissima et quae rei publicae instituta non paullum immutaret, propter eaetraneam causam consultanda Lquod et bellum aleae plenum et relicuom sociorum imminebat defectio L. igitur Julius Caesar consul victoria ad cereas parta eum comitiorum causa Romam rediisset, ex senatus consulis legem tulit, uti cives Romani essent Latini omnesque Italici, qui aut arma non sumsissent aut sumta statim deposuissent, si fundi facti essent.
Praetereo in la legis velut de tribubus capita mitto disputare de lege Papiria lautia additumento quodam-
et imprimis App. b. MV. I, 2 e. q. S.' per LXXII.
33쪽
modo legis Iuliae: quibus de rebus nihil seriptor om-
Nondum extinctum erat bellum Italicum iamqucin- super Asiaticus hostis impendebat; cum novum subito intestinum coortum est incendium, in quo compluria Comificii exempla versantur. . enim Sulpicius Rufus tribunus plebis, qui L. Sulla Q. Pompeio Rufo consulibus noVis rebus studebat, quam in administranda re publica
rationem secutus sit, omnino non comprehenderis, si eum
simul cum L. Licinio Crasso Q. Muci Scaevola Augure M. Antonio C. Aurelio Cottam Livii socium fuisse oblitus sis. Cuius ut consilia miserrima morte intercepta, si posset, exequeretur, inde ab initio non modo tribunatus, sed totius vitae forensis animo proposuerat. Itaque adulescentulus C. Norbani accusatione senatus et tribunus, oum C. Iuli Caesari Straboni ante tempus consulatum petenti acerrime resisteret, legum auctoritatem defenditi Sed cum Livium equestris potissimum ordinis opibus oppressum Vidisset, primum omnium hunc ad causam suam Studebat perducere praesertim cum perlata lege lautia iudiciaria non iam esset, quod cum equitibus in certamen veniret. Itaque cum tribunus quidam rogasset, ut exulas quibus causam dicere non licuisset, reVocarentur, quam quam de sociis Livianorum consiliorum agebatur, tamen,
ne equitum, quibus iudicibus ex lege Varia e civitate eiecti erant, rescissis iudieiis animos irritaret, primo intercessit Comis II, 28 453. Nam illud quidem omnino negaverim exules rogatione dictos esse eos, qui anno et 'ommutatis civium animis ex ipsa quidem lege Varia sedeontra eius sententiam voluntatemque e actione equitum Variique in exilium missi sunt Unde enim audimuseausam iis non licuisse dicere unde vi eiectos Quidγeum lege Plautia adempta essent aliqua ex parte iudicia equitibus, num turbulente quicquam, num seditiose, vi
34쪽
amiisque ac non omnia sedate, moderate, legitime aetasunt ipsum Q. Varium perniciosissimum rei publicae civem, a quo Q. etellum Celerem et M. Livium Drusum iter insidia necatos nemo non dictitaret, nonne damnatum lege, non indemnatum vi e republica excessisse Cicero memoriae traditγλ non Cn. Pompeium Strabonem, hominem dis a nobilitati perinvisum causam dixisse lege Varia γη At contra in Varii tribunatu ex aperte in optimates intenta gladiis equitum, non civium liberis suffragiis perfertur, effugiuntur propter iniquitatem inimicitiasque iudicum iudicia, hom iam a tribuno dimissus
eodem iterum crimine, condemnandus enim erat
accusatur, fiunt denique iudicia non iure, sed privato odio, non lege sed vi, sed seditione apertissima. Gravissimo autem legum suarum perferendarum adminiculo utebatur Sulpicius societate Mariana quorum alter alterius ope ad ea quae Volebant assequenda egebant ille ut veteranorum Marianorum animos sibi conciliaret, hic ut bellum Mithridaticum sibi gerendum deserretur.
Tum demum Sulpicius Livium secutus, ut socii eandem, quam Romani habebant, civitatem daret, legem de noviseivibus, ut potestatem rei publicae administrandae inter senatores equitesque aequa portione dispensaret, legem promulgaVit, ne qui Senator plus octo millia sestertium aeris alieni haberet. alibus autem rogationibus, ut
sociorum numerum augeret 88entque qui contra maiorem senatus partem Vehementi88ime resistentem niterentur
rogationem de exulibus reVocandi facile et sine ullo invidiae timore potuit intermiscere. Vidit prosecto causam
Cornificius, cum haec diceret II 28 45):,,Item vitiorum 8 de nomine et vocabulo controvorsiam 8,--, quam rem --eoud pote8 optumviri icare: melut Sulpiciua, qui intercesserat, ne earu&8, quou cau8am dioere non limi et reducerendum idem posterius, inmutata' res. 89, 305 Cic. pro Com. I, 29.
35쪽
--ιαι quom eandem legem ferret set ferre, oeret: propter nominum ommutationem, non inutia, et eiectos se redueere dicebat; proinde quae id massem conis Orgia, quo illi nomise appellarentur, mi proinde quia non omne8, -- qua et igni interdictum eat, e les appelientur verum in fori se ignoscimus, si eum
Sulpicius autem postquam consules serias imperativas vi armisque coegit tollere et ex urbe discedere, cum ceteras rogationes tum illam pertulit, quod quasi pretium erat societatis Marianae, ut Sullae imperium abrogaretur, C. Mario privat pro consule provincia Asia et bellum decerneretur ithridaticum. Tum vero Sulla Ompeiusque consules cum legionibus urbem ingressi ubi Sulpicii Mariique turbam suderunt, senatus consulti auctores facti sunt, ut C. Marius, . Sulpicius decem alii hostes patriae iudiearentur, libertate quoque promissa servis iis, qui dominos prodidissent. Quod Comificius ut in C. Mario IV, 54, 6 cf. p. 4 ita in P. Sulpici commemorat, cuius mortem singillatim describit. Sulpicium enim equites subsecuti vel in Laurentinis paludibus vel in villa latentem )uno e semis prodente extractum ingulaverunt. tque caput eius erectum et Stentatum pro rostris velut omen
imminentis proscriptionis fuit; ipsum corpus, ut i et C. Gracchorum, Saturnini aliorum antea in Tiberim prο- tectum est ses. IV, 22, 3 l). Servum autem, qui prodiderat Sulpicium, consule manumissum, ut fides edicti extaret, praecipitari protinus saxo Tarpeio cum pileo illo scelere
parto iusserunt os comis. I, 15 25). Unde acile intellegitur, quanto opere caVendum fuerit consulibus, ne defensoribus causae popularis hostibus iudicatis populi animos nimium ad ulciscendum incitarent, quippe qui neu minime dueeret , quod Maelius coniecit in Fleis Ann phil. 93 p. 851 nam vix ipse Sulpicius duxit.' Vell. II, 19, 1; M. M. VI, 5 7.
36쪽
Μinturnenses quidem dimissi ipsius Marii poena assecisse
Huius igitur Sulpicii ut vivi consilia sententiasque probat ita mortui miseram sortem inter fortuna ceterorum populi patronorum scriptor deploravit atque conque8tus est. Subsecutum est bellum Octavianum, quo tota circa urbem regio continuis proeliis caedibus inceudiis devastata est; hoc exceperunt, cum Marianis militibus urb8 redundaret , infinitae civium caedes stragesque I G2 66 cf. contrariam syseri opinionem septimusque Marii con- Sulatus, cuius vita singillatim descripta IV, 54, 68 tota scriptoris aetas impletur. Haec cum gerebantur, finem fecit scribendi num vivendi fecerit, equidem non diiudicaverim hoc tamen constat, quem de arte grammatica librum compositurum se pollicitus est IV, 12, 17), huius ne tantillum quidem extare vestigii Haec habuimus, quae de iis rebus, quas e temporibus, quae ipse vidit, petiisse videtur Cornificius, dicenda putaremus. Videmus eum Herenniorum cognatione dignum popularis causae fuisse studiosissimum habita tamen et
legum et decori ratione videmus ea omnia quae comm morat, arctissimo inter se conexu cohaerere Videmus denique scriptorem harum rerum auctorem testemque e8M existimandum, si scite adhibueris, gravissimum, cum rebus gestis nisus soleat tamen ita sua adspergere, ut exemplum
efficiat ad rem aptum atque accommodatum es p. 24 et M). Quoniam igitur de his rebus satis dixisse nobis videmur, deinceps de iis rebus disputandum est, quarum, eum ante eius memoriam accidissent, scriptor mentionem secit. Quarum omnino hoc, ut supra diximus p. Φ, proprium e8t, ut rariores sint temporumque intervallis distinctae
maioribus. Ac primum quod proxim ab adulescentia sua temporis res singulas non prorsus ignoret, non mirabimur,
3 huc ortasse spectant verba exempli IV, 50, 63 allati haec: isqui villae incen8ae undi .
37쪽
si eas et ex patre amicisque aetati suae supparibus et ex illorum temporum orationibus, quae plurimae exstabant, compertas habere poterat.
Itaque L. Cassium appellat IV, 35, 47 quaestionis
praesidem eius, opinor, quae rogatione educaea an et de virginibus Vestalibus instituta est; apud eundem L. Crassus pro Licinia ), pro se paullo post M. Antonius )causam dixisse traduntur, quorum utriusque orationes Cornificius lectitavit ei. IV, b, 7 et p. 15). odem reserenda videntur, quae de eo ratiocinationis discrimine fusius disserit, quod inter feminas virosque intercedat IV, 16,23): cum satis constet nonnullos etiam equites quaestione illa damnatos esse.' Quid quod eadem in quaestione pro Ser. Fulvio de incestu videtur habita esse oratio C. Seriboni Curionis, ex qua Cornificius unum certe enuntiatum
Nemo pote8 uno Fectu neque praeterien in amorem
inridere. ε)Simili de fonte petiisse videtur ea, quae de defectione Fregellanorum commemorat pluribus locis. Fuerunt regellae urbs Italiae florentissima et secundum ipsam Romam facile incolis Dequentissima quod et inde collegeris, quod C. Claudio ulchro, i Sempronio Graccho consulibus a. cum legationes sociorum nomini Latini in senatu
Romano cives suos Romae cen8ο plerosque Romam commigrasse quererentur, Samnites inVicem aelignique conquesti sunt, millia quattuor familiarum transisse ab se Fregellas, si et inde quod scriptor urbem inter maximas Veterum populorum urbes a Romanis dirutas refert, ar-δ Cic. Brut 43, 160. ' Via. ax. III, 7, 9 Ascon p. 46. cf. Cic. de inu. I, 43 80 aut si id, quod raro fit, fieri comnino negetur, ut Curio pro Fulvio Nemo potest e. q. S. - res. 32, 122. iv. XLI, 8.
38쪽
thaginem, Corinthum Numantiam IV, 27, 37 dicitque nitorem eius Italiam nuper illustrasse IV, 15, 22. Quo factum est, ut iam pridem Fregellani, ubi socii de aliquare habebant, quod Romae quererentur, onus suSciperent Gratoresque mitterent, qui etiam in urbanorum consessu satis multum valerent.' Hi postquam M. Fulvius Flaccus, qui a Gracchanis stabat, ann consul factus lata lege de civitate socii danda, tamen, cum repugnantem ena'ium, adversantem civitatem videret, rem incohatam reliquit sive pacti sive spe ducti ceteros socios, velut Α8culanos, ecum facturos repentinum tumultum concitaverunt. Sed cum nemo auxilio venisset, urbs statim a L. Opimio praetore, eo qui postea C. Gracchum oppressit, proditione Q. Numitorii ulli in deditionem accepta disiectis moenibus ita unditus deleta est, ut via fundamentorum re-Γquiae remanerent Cornis V, 15, 22). Oppressa seditione diligentissime in homines populares num conspirassent cum Fregellanis, inquisitum est. Tamen cum ipsum C. Gracchum, qui eo tempore in Sardinia quaestor fuerat. eodem crimine accersitum senatorii iudices absolverint, non dubitandum est, quin sua sponte, non spe freti Romanae proditionis Fregellani ad bellum consurrexerint. Neque Cornificii tempore quisquam de innocentia illorum reorum dubitasse videtur. Quod ni ita esset, non eum qui in socios Livianos invehitur, haec sibi fecisset obi-
Quid Fregesiani non sua sponte conati sunt sec. -- perium ad se transferme ' eo quidem isti minus Diae conarendum quod, si quemadmodum discessissent, videbant: nam rerum imperiti . . .
Ibi enim comparantur socii, qui anno P contra Romano in armis erant, cum Fregellanis hos non mirum esse ua ponte et sine spe clandestini anxilii bellum
39쪽
iniisse illos cum de sorte Fregellanorum exemplum petere potui88ent, certum esse non sine aliqua spe extemi
auxilii arma sustulisse. reatum igitur est ab iis, qui omnia illa exempla, quibus proditores patriae perstringuntur quaeque nos sociali bello attribuimus, huc referenda censuerunt. Sed ne quid nimis. Veniamus iam ad C. et i Gracchos. Qui qua ratione nepotes Africani rasticanum enim semper vocat
Cornificius maiorem Scipionem IV, 25, 34 15,22 3l, G), cum minorem simpliciter Scipionem appellet III, 2, 2;IV, 13 19 32, 43 - possint nominari IV, 15,22 31, 42),
quantique eorum tempore tumultus fuerint IV, 28, 38), explicare supersedeo. Item quae scriptor de C. Gracchi occisione commemorat praedicatque IV, 22, 31), cum nota sint atque apud omnes perVolgata, leviora sunt: illa vero gravissima, quae de L Gracchi morte uberius
exposuit IV, 55 68) Narrat enim haec:
,, Quod simia atque Gracchus asperit, fluctuare popinum
verentem, ne ip8 auctoritate commotu sententia desisteret, iubet advocari contionem iste interea celere et malis evitationibus redundans evolat e templo Iovis A stans oeullis ardentibus, erecto capillo, contorta toga illi praeco
faeiebat audientiam hic subsellium oecor I calce premens deaetera pedem defringit et hoc Hios Met idem facere quom Gracchus deo inciperet precari, currim isti inpetum furiunt et eae aliis diu partibus comminu accedunt' atque e populo unua ,hera tus usse, inquit, Comis IV, 9, 13 11 16 27, 37 non dico te ab sociis pe-eunia e. q. S. cf. Langium l. c. III p. 27. ' perperam Vsem priore editione ,quod erat in foro ex corruptelis ,Mors coro eis cerat langius quoque coniectura subvorsum petita mihi videtur os Iordanum l. c. 'o mihi inesse videtur in codicum scripturis commodandi , , --dant , unde plurimorum sed deteriorum codicum scriptores. coniecerunt Aommeant A es ,convoι- Faerus superiore editione
Perperam conmetant , nunc commeant.
40쪽
Iniberi, non ιdes respiae inquam deinde vaga mula ludo subito timore perterrita fugere coepit; at iste Em
man eae ore celus, anhelans eae infumo pectore crude
litatem contorquet brachium et dubitanti Graccho. quide88et, egue tamen locum, in quo On8titerat, relinquenti, Fercutit tempus ille uilia voce deliwans insitam virtutem eoncidit tacitius; iste viri fortisaram miserando anguine a fraus, quari farinus praeclarissimum fecis3et, circum inspectans et dilare sceleratam gratulantibu manum porrigens in templum Iovis contrudit sese .
Hira profecto rerum farrago et quae paene omni numero ab historicis discrepet. Primum enim quod Corni-scius Gracchum, cum fluctuare populum videret, contionem advocasse dicit, eam videtur significare quam ille, ut
empronius Asellio halutarchus' Appianus y tradunt,
paullo ante ipsam necem eum proxima comitia tribnnicia irrita facta essent, ut civium animos ad misericordiam sui induceret, atra veste indutus in sorum conVocavit. Neque ver in illa contione tribuno uior oblata est, sed in Capitoli comitiis iteratis. Solus Florus cum in aliis rebus tum in eo a ceteris auctoribus dissentit, quod caedem narrat a soro coepisse indeque Gracchum in Capitolium profugisse' cuius dubito an nulla sit in tanto omnium consensu ratio habenda. - Deinde non e templo Iovis evolasse Nasicam hunc enim dicit scriptor , ut Gracchum peteret, sed in Capitolium Va8i8se, senatum in aede Fidei habitum esse accuratius scribunt Appianus et Valerius Maximus ' Nasicam autem ex superiore parte Capitolii summis gradibus insistentem hortatum esse, qui salvam Vellent rem publicam, se sequerentur, magis rei exaggerandae causa quam veritatis mihi ipse excogitasse videtur Velleius.' Tum initio contionis necatus esse