장음표시 사용
131쪽
diculas asserunt: nam, quod forma dicendi his in libri ad
Herennium erat de vOCum per urbatione , mutatione, detractione adiectione i io temporum, Clibi ariorum culpa inuersa, deprauataci ut ipsi in eo opere vix Ciceronis vultum agnoscerentes addunc quod vix feras sua nucopera redditam elle tuam Ciceroni faciem. Ita me di ament Lector humantisime: ut me has pudet ineptias consutare. illud tamen tantum stero quod illi quatuor ad Herenniulibri ne nunc quidem istorum in aliorum quoque opera emendaci purgati, ierpoliti sunt ullo modo cum duobus de inuentione comparandi emendent purgen , perpoliant ad arbitrium suum, nunquam eis cient, ut aecedant ad eorum elegantiam, nitorem, perspicuitatem orationis, succum. Alteram: quod dicunt, Ciceronem non semper
eodem dicendi genere fuisse usum sed subinde mutasse:&ob eam causam in Asiam, Rhodum nauigasse ibique multos clarissimos rhetores cognouisse: apud eos, ut reformaretur, se exercuisse: ipsum denique Ciceronem fateri, seinde alium rediis Hae isti ex libro de claris Oratoribus asserunt ad retinendam styli dissimilitudinem. Quae quide non solum no negamus:sed libentissime'. etiam , id quod verum est, ingenue fatemur, Athenas luisse ibique renouando philosophiae studio sex menses consumpsisse: post
totam Asiam cum summis oratoribus peragras . At quo tempore atquam ob causam num vigesimo quarto, vel quinto aetatis annotininime sed post dictam causam publi- pro Sex. Roscio, aliasque multas, post quam biennium in caussversatus uerat: hoc est, cum ageret vigesimum octauum:nnum. Isti tamen contendunt, Ciceronem seripsisse libros ad Herennium ante vigesmum quintum annum, ante quam iuisset in forum:quo quid inconsideratiust Causa vero exeundi Roma, fuit ut remissione , dc moderatione vocis,&mutato genere dicendi, vitae periculo invitare posset, temperarius dicere. Isti tamen , o ridiculugenus hominum, illam consuetudinis dicendi mutationem
ad ylvin tantum,&adso rorationis reserunt: ὀ porten- tum
132쪽
tum inauditum ut honao Romanus latinae lingitae pater in Graeciam latini sermonis mutandi causa proficiscatur: Min de quod maxime portentosum dicas)rudior impolitior, siccior redeat. Hanc rem tam absurdam confiteantur isti Ciceroniani neces se est, si ut ipsi volunt, Cicero scripsit illud opus. Sed ipsum iam audiant Ciceronem , ut me nihil comminisci cognoscant stantem a me contra istos suos opia pugnatores potius, quam defensores: qui de Claris Oratoribus haec de se, suisque studiis commemorat. Sed cum censerem remi Itone , O moderatione uis, commutato genere dicendi me periculum vitare posse et temperatius dicere ut consuetudinem dicendi mutarem,
ea causa mihi in Asiam proficiscendi fuit. Itaque cum essem biennium versatus in causis, iam in foro celebratum nomen meum esset ibi'ma sum profectui cum venissem Athenas, sex menses cum Antiocho veteris Academiae nobiliseimo,
prudentisimo bilosopbo fui: nudiumque bilosophiae nun
quam intermissum, d primaque adoloscentia cultum, O semper auctum et hoc rursus summo auctore, o doctore renouaui. cns Cieero. Eodem tamen tempore Athenis apud Demetrium brum,etarem, non ignobilem dicendi magiHrum Rudiose exerceri solebam. Tos a me Asia ota peragrata en cum summiqui. de oratoribus, quibusta exercebar ipsis lubentibus: quoru, ct princeps Trenippus Stratonicesiis,me iudicio totais ita illis te
poribus disiertissimus: si nihil habere molestiaraonec ineptia
, u Atticoru en hic orator in illis numerari recte poten. iduissime autem mecum fuit, Dionysius magnos erat etiamAesc lus Gnidi - , Adramitenus Xenocles ibi tum in Asia rhetorum principes numerabantur. Quibus non contentus Rh dum veni, meque ad eundem, quem Roma audieram, Nolonem, applicaui, cum auctorem in veris causis , scriptoremque
prae lantem tum in notandis, animaduertendisque viiijs, instituendo, docendoque prudenti Iimum Is dedit operam, si modo id consequi potuit, ut nimis redundantes nos, O su A i. v. C., per sente i uenili quadam dicendii unitate, O licentiare αuii 3ψ primeret.σq asi extra ripas dissuentem coerceret. Ita recepime
133쪽
me biennio ponion modo exercitatior, sed prope mutatus, Naseeontentio nimia vocis reciderat: ct quasi referbuerat oratio uteribusque vires, corpori mediocris haltus accesserat. Haec Cicero de causa eundi in Graeciam, S in Asiam,
de genere dicendi ibi mutato, non dela in locutione, ut 1sti somniant. Reliquum iam est, ut tertium ipsorum Omissimum argumentum aggrediamur, hoc est, ut in arcem causa ipsorum inuadamus, eam facile, de eorum Siseuertamus essed quae nam ea est' haec ex primo libro.
Tullius haeres meus Terentiae uxori meae xxx. pondo, sorum argenteorum dato , quae volet.
Tota spes vincendi aduersariorum hoc in loco posita est. assirmant enim nihil esse in toto illo opere quod apertius id esse Ciceronis ostendat. Nos vero contra Putamus, nihil esse, quod Ciceronis noti esse, magis conuincat. Primum, quod hominis imperitissimi, lauream , ut aiunt, in mustaceisquπxeniis omnino fuisset, exemplo in ea re uti dome-ajeo Deitide, quod nullus adhuc , quod sciam auctor probatus in aliqua arte tradenda id feci cinonne etiam lege cautum est, nequis in re sua domestico utatur testimonio' postremὁ, qui mihi probant isti, Ciceronem ea aetate, qua volunt eos scripssse libros, Terentiam uxorem iam habuisse,&ex ea Ciceronem filium suscepisse, ac testamentum secisses si non possunt, cur audent mutire' cur homines ridiculi rident eos qui id negant R,οhvmeret Nos autem ex ipso Cicerone didicimuς quando Cicero filius natus est: exeo facile coniici posse affirmamus, quibus temporibus uxorem Cicero duxit his enim verbis claudit primam Epictolam lib. primi ad Atticum. L. Iulio Caesare, G Marcio Figulo consulibus filiolo me auctum scito salua Terentia scripta fuit illa Epistola an . v. c. sexcentesmo octuagesimo nono L. Iulio Caesare C. Marcio Figulo consulibus natus tum erat ipse Cicero annos tres , quadraginta: ut ex his etiam verisimile sit, Ciceronem post tragesimum annum uxorem duxisse Qxiae quidem vera sunt xisti vera dicunt, necessario dicendum est, eos
134쪽
libros Cicerone post omnes orationes,qtiae primo volumine continentur, fuisse editos quod si absurdissimum est, tam falsum, quam quod falsissim uin si demonstratum est istos propter imperitiam sus latinorum verborum male sentire totum illud prooemium apertissime ostendere, quouis alio potius, quini a Cicerone fuisse scriptum si probatum est, quod etiam si detur, negotia familiaria significare defensiones amicorum per tempora tamen non potest Ciceroni tribui illud opus, cum nondum ad agendas causas in foro accesserit: si denique genus orationis illius operas copiam Ciceronis. elegantiam non refert dent iam tandem manus, seque in errore adhuc versatos fateantur isti pervicaces, nobiscum affirment: illud opus Ciceronis non esse sed praecepta dicendi esse optima. digna, quae in scholis quotidie explicentur, adolestentibus edi
re student, aditum faciliorem patefacere ad Ciceronis de eadem facultate libro. unde persectam sibi eloquentiana comparare possint. Qui ver sit eius operis auctor, alias.
135쪽
gonius vir in omni antiquitate Romana versatissimus, ac de rerum gessa rum memoriae veteris ordinis cognoscen
meritus permulta cum alibi, tum in Commentario in Fastos de hoc nostro Scipione stria
ita diuersa, immo ab Historiae veritate ita abhorrentia: vi ea nullo modo dissimulat c potuerimine vel negligentiae, vel imperitiae, vel timoris suspitione ne par pari reserretur cum id tantum abest, ut recusem et vi etiam magna sim ei gratiam habiturus, qui me errasse, id quod facile fieri potuit in orationis acerbitate ostenderit vel denique non sine aliqua existimationis iactura nec enim sum tam reruni imperitus ut non videam, quanta nominis celebritate, atque auctoritate sigoni premar: usuque venturum suisse,no intelligam, ut, qui utriusque nostrum scripta legissent,is que non solum a Sigonio diuersa, sed interdum etiam comeraria commemorare vidissent statim me somniare, Sigo- ruunt v r. historia Meum esse, dactura fuerint. Quam par 'tiatur
136쪽
elatur, obsecro, sigonius, me primum meam institutam scribendi rationem persequi deinde me iam tandem existis imationi pro qua retinenda , cd conseruanda non labori, non vigiliis, non sumptui peperci quamque ipse nuper, veexponam suo loco, violare, ut in contra Robortentum virum literat issimum , mihique amicissimum , publico scripto non dubitauerit, ut par est, consulere . Qua tamen in re ita Manimo, 3 orationi mii de ab ore ut aequia, lector me non ira non inuidia non malevolcntia vita commotum, sed veritatis illustranda studio, honoriique mei tuendi necessitate impulsum facile iudicare poterit quod hoc ordine fieri posse putaueram viii imum, quae Sigonius de Graecia praesertim ex Appiano sumpsit, assurrem deinde Appiani verba transcriberem: tertio loco, quo modo fucrant conis uertenda,&quid in iis non probarem, ostenderem . sed quoniam hic noster Impressor, typorum Graecorum penu-xi laborat, Graeca omittere cogimur . Haec igitur agonius
ex Libyco Appiani ad an DcIIII. At vero Scipio Aemilianus, qui tribunus militum
Manilio ad quartam legionem venerat, cum Poenos, c*gnito consulum consilio suos ita disposuiste audisset, ut alii armati Romanorum impetum sustinerent, alii inermes liagna, lapides in eos ingredientes, ex loco superiore comiicerent , maximum quod Romanis militibus minere periculum prouidebat, sibi esse propiauari diam cens it Itaqcle cum cohortes suas in plures partes diffiibuisset, eatque noprocul a muris ex interuallo constituillet, datis mandatis, effecit, ut non eos solum in urbem irrumpere ota illo, etiam , qui lacessentibus instare hostibus cuperent , a certamine cohiberent Hec sigonius ex Appiani, ut dixi , Libyco . praeter illa pauca. Qui tribunus malitum M' Manilio id quartam legionem venerat ex Sexto de Rep. Ciceronis huc translata, sed Appia' us longe ali criem exponit.quem
Etenim quaedam intus area conspiciebatur ad pugnam apta, ubi Carthaginienses, collocati hominibus partim in frontC
137쪽
s onte armatis, partim post hos cum lapidibus, .ligni, multis etiam circa aedes quibus area cingebatur, dispositi, hostes , ut irrumperent, expectabant: au magis etiam iri itat quod ab hominibus inermibns contemnerentur, audacter in eos impetum secerunt. At Scipio, qui paulopost Carthagine capta, Africani cognomen inuenit, tum tribunus militum, se continuit, suisque cohortibus in plures, nartes diuisis, ciis iuxta murunt ex interuallo collocatis, Romanos ingredi in urbem prohibebat, Mingressos,quid Poenis, undique irruentibus, extrudebantur, excipiebat, atque conseruab-t In suronio multa redundant, nonnulla etiam maximo necessaria desiderantur, ordo Appiani non seruatur. a quo Scipio audiuit, Poenos ita suos disposuisse quis hoc dicit immo videbat, quo modo erant dispositi. nec video ut scribere debuerit: in eos ingredientes ex loco superiore coiicerent: cum in Appiano nihil sit eiusmodi nec ego dixi sem datis mandatis cum dari mandatum ei nil fallor diis eatur, qui id alibi, non ubi est is , a quo mandatum accipit, curat illud vero totum sed illos, etiam, qui lacessentibus instare hostibus cuperent, a certamine cohiberent: proba re non possum non enim Poeni lacessebant, sed lacessit se
se defendebant nec fuisset prudentis tribuni cohibere Leeetamine suos, qui premerentur ab hostibus. Maioribus animis Poeni sumptis, summa vi ex urbe silentio noctis egressi, castra Romanorum infesta redderent. Hos sic.
Poeni autem audacius urgebant Romanos, noctuque paetim armati, partim inermes ageres secum allatos proximae Manilii fossae imposuerunt vallumq; conuellere caeperunt.
Illa Sigonii verba summa vi ex urbe egressi non sunt ex Graecis, nec ulla necessitas ea cogebat addere νύκτis, cedis didit: silentio noctissum noctis silentium apud Latinos certu noctis tempus significet,&pro nocte intempesta, ponatur Graecum autem verbum nullum certum tempus statuat. Praeterea
138쪽
Praeterea Appianus, quo modo Poeni redderent infesta castra Romana exposuit Sigonius autem verbis paucioribus, sed latius patentibus id sibi faciendum non putauit, suontus. Scipio portis castrorum eggressi s iis, quae longius a praelao aberant, cum impetum in Carthaginienses fecisset,cos tum repentina eruptione adeo exterruit, ut extemplo castra Romanoria reliquerint, intra moenia se receperint. Ita habent Graca. Scipio 'castris per auersam portam cibi nullus istholiis, cum equitibus egressus est, circumvectusdue Casethaginenses perterruit illi vero in urbem sese receperunt. Versi Sigonii,&si nimis luxuriat: tamen ex ea non possis cognoscere, pedibus, an quo Scipio sit earessus equitabus. e portis castrorum etiam scripsit quasi Scipio ἐmuli1s, non ex una eggressus fuerit.
Sigonius Paucis etiam post diebus cum Carthaginenses Romanorum nauium praesidium inuasissent, simulque ciues in urbe ad arma conclamassent, Scipio Manilio se, quod clamoris cauiam ignoraret, casscis tenente, magno animo, trepidan es cohortes suas educit , tum quosdam cum accensisyr 're facibus iubet, non ut per noctem acie dimicaret,sed V allis tumultuosius omnia peruagantibox maloste et ermultitudinis offerret, atque terrorem hostibus incuteret Carthaginiensibus noctu classis praesidium inuaserunt,&tumultus magnus, ac varius erat, tollentibus una a
morem in urbe de industria ad incutiendum Romani errorem, Carthaginiensibus. Maniliu, autem Ei
stra .continsabatur. Scipio vero equitum turmas timore perculsas feci
bus ancensis eduxit, simulque praeevit ine eum habu
139쪽
nocte eongrediantur sed circumcurrant cum sicibus, de speciem multitudinis prae se ferant, hostibusque irruentibus terrorem sine intermissione incutiant ibo facto diis
plici metu Carthaginienses in urbem fugiunt. In figonio illa sunt superuacanea magno animo . omissa nauium expugnatione nec ego scripsissem, expugna tione, sed oppus natione . nec est redditum η κοθεν a duobus partibus ιππεονι λαs reddidit cohortes .nec est in Appiano:praeire facibus . Sigonius. Asdrubal postquam varie utrinque praelio dimicatum est, suas in castracppias, ubi a Romanis legionibus, nihil accipere detrimenti poterat, sibi reducendas, nullamque Romanis copia dandam esse pugnae putauit, ratus id quod res monebat Romanos inopia comeatus ex iis locis mouete se coactosibi sin ipso flumine traiiciendo occasionem ad eos adoriendos vel maximam daturos. Appianus. Manilio, qui iam flumen transierat, fit obvius Asdrubal eaedesque magna erat utrinque, Asdrubal in locum munitum eursin is se recepi ubi nihil detrimenti a Romanis pati-- poterat;obseruabat, ut Romanos abeuntes aggrederetur Quam multa redundent in versione Sigonii vides candi de Lector. ψογοsὼ πολiis, ta κατεγ- vertit . vario utriniaque praelio dimicatum est . - ονριον castra . contra illius voeabuli notionem
scipio autem cum rem Romanam summum indiscrimen adductam uideret,baud sibi moram interponendam ad suos quocunque modo subleuando ratus, satis ut in re renida in potuit, salutare consilium caepit,ad trecentos equites,quoata seeum habebat, aliis, quos maxime potuit conuocatis, om
atra in duas partes distribuit.
Sed scipio trecentos equites, quos cire se habebat,&alios quotquot colligere potuit, in duas partes distributostillii cursu in hostes immisit,
140쪽
mehercule, si tam copiose rem explicasset Appianu, infinita volumina confecisset sed dicat sigonius, quid in tela ligat, per rem Romanam num in paucorum eaede consistebat Imperium Romanumisigonius. Post quam in castra peruentum est. Appiarius. ε', ε)τα - μευμ quae nam castra inteli git Sigonius 'dicat ipse. Sigonius. Cum autem ad eu collem, in quo cohortes obsidebatur, peruenisset, cliui summa contento cursu superat, sic ut tantsi modo vallis inter se, hostes intercederet. inde omnia contemplatus in Poenos, qui iam acrius Romanos obsidione urgebant diuersis e partibus impetum facit. Appianus. Cum autem ad eum collem, in quo cohortes obsideban
tur, Scipio peruenisset. alterum e region cursim Occia pauit,
angusta valle diremptum Libuci vero omni bii viribus praemebant obsessos Ap. αλλα περιέδραμε σοῦ των τε τοῖσπολ μ . sed transcurrit per radices utriusq; tumuli supra hostes .male Sigonius dixit,in Poenos impetum facit: cum is dicatur impetum sacere in aliquem, qui recta in eum sertur, e armis cum e contendit male etiam salutem potere . quod proprie dicitur de eo , qui pugnando ei deuenit, ut illi aut fugiendum sit, aut in hostiuia marius veniet dum, aut moriendum.
ligonius Figa salutem petere contenderunt Appianus ἐριε'oευγινα - ωs distiugere turbaris ordinibus Appianus, quo modo distugerint Poeni no aduerbio ullis ostendit Siso-