장음표시 사용
121쪽
Tribunis minori a C. Asello Tribuno plebis . quo rem po
reparc uterq e sui fiduciam ol: endit Maior deductu, ingenii frequentia cita tam in rostra, capitique suo corona triumphali in o sata, Hac ego , inquit, Quirites die Carthagincm nostras leges accipe te iussi proinde e tuum erivo, meciam ire in Capitolium ad agedum gratias iis quoi dicto omnis senatus, ordo equester, S cuncta plebs eum comitata est ad omnia templa deorum , desertis in Rostris accusatoribus inniar, si reus erat tamen neque rada, ne-ique non candida uti veste, desiit neque fuit solito reorum cultu . De morte utriusque nihil aliud dicam , nil, quod ciuium ingratorum ulpa atque perfidia alter interni spone mori iuris alteri domi vis infertur . Sed utinare omnia ad unam suma iam conferantur, hi duo celeberrimi duces non tam domesticis virtutibus, quibus magnopere praestiteruntequam bellici, artibus, 4erum gestarum gloria digni suco runt, qui inter se compararentur.
123쪽
OΜMorus assiduis meorum auditorum vocibus, Lector humanissime, id a me, quod non
' semel ' publice ii priuatim verbis
confirmassem, Libro ad C. Heren-ntu Ciceronis noesse, scripto, taliquo testatum apud Umne is studioso, relinquerem est igitantium negotium tandem suscepi: idq; haud sane animo libenti. Nam cum probe scirem, non defuisse doctos homines, qui hanc ita tractarint quaestionem: vi nihil amplius ut mea sert opinio requirendum esse videretur: omni prorsus dubitatione sublata, actum mihi, ut aiunt , agere videbar, etiam si noui aliquid asserre possem Deinde viros doctissimos sere, qui vel publice prolitentur: vel aliquid in lucem ediderunt, nobiscum ita sentire: ut eiusmodi labor pro multis, vel ita indocilibus, ita tardis, Mimperitis ut doceri nullo modo possint velit in sententia firmis ac pertinacibus ut etiamsi illis persuadeas, persuaderi tamen nolint esset nullo modo suscipiendus fgo tamen hi omnibu isticultatibus meorum auditorum praetuli voluntatem praesertim cum dicerent, sibi videri, me aliis quibusdam, atque illos, argumentis ad rei veritatem,
124쪽
deridum uti conscieti ille: ita alter is ita firmis: ut facile seri Posset, ut is ii, qui propter ingereti ai di te aliter sentiret, i l,qu id est, doceretur: hi qui nunt si s inrossi m. ti omni tandem deposita pertinacia veritati, quae saepe vim magias
solet haber assentirentur, atque adlicies eiciat. Addebat etiam M pro certo affirmabant, me cum caeteris Omnibu, studiosis, tum vero niue saecliuic ciuitati pergratum factu rum: si ex animis multoriam 'a .gistro uino adolescentulorum opinionem tam vetuliam, tam periitus insistam eoellere post em . Qia a re cum natura a diei promeren dum cude omnibus, tum vero maxime de ciuibus cis propensus
fuerim ob hanc potissimum causam accersitas in patria, in hanc nobilissimam ciuitare iis iam redierim, ut stu Ela ipsorum hae mea, quantulacunque est, docendi facultate iuuarem , adduci potui ut recti is me illorum volunta- timorem gererem δε qui, breui scriptione profici posset, experirer. Sed hae tamen lege ut id tria tantum eorum, qui libro Rhetoricorum ad C. Herennium esse Ciceroni adhuc crediderunt, quique id ipsum . editis scriptis conlicanare conati sunt,irmis ima argumenta disputem Mea dii dissolum, ipsos magno in errore vectitos fuit , t urpissime lapsos , nec vim latinorum verborum satis tenuisse ostenda. Caetera vero, quae ab ilIis de titulo, de multis seniptoribus aliquo illius operis testimonio tanquam Ciceronis tentibus, de mullis locis ex libras de irata eratione illis e translatis, de interpre alio ne eorum verborum iudi inchoata:
ex prooemio libri primi de oratore, 'uibusdam aliis alliarunt ves quod maximo puerilia, ridicula sint, Mab aliis satis confatata vel quod nimi longum futurum putarim, lectoribus molestum sol nugas confutare vel quὁd dissolutis siriniinibus argumentis, ctiam infirmiora euersa in telligerentur, prudens omittam de primum Omnium tempus constituam, quo illud opus scriptum dicatur. Nam omneafer qui cos libro a ad Ciceronem itertinere affirm/nt,
125쪽
iroos ante vigesinum ouartum aetatis annum ab ipso adolesc tu is post te eonscriptos contendunt Cum enim Viderent, tu non it huii ,ria ne magno incommo lo , tempus aliud statuere posse, id ma te Christum m. xime delegerunt, quo se iecte sentire, ta veritate stare Gel. lib. LV.ca,aa. ostendere polse putarunt . Sed tantum abest , ut ea constis tutio temporis adiuuet illorum causam sv nihil ei magis contrarium esse possit. Illa enim in primis duo armissima euertit argumenta, quae nullo modo dissolui posse putant. Quorum alterum est hoe ex Prooemio primi libri
Et si negoti s familiaribus impediti vix satis ocii iudio suppeditare possumus , id ipsium quod datur oci , libίntius in Philosophia consumere conluevimus. Quibus aduersarii nixi verbis affirmanici Ciceronem , vehoc loco ita in muliis aliis dicere, si conqueri, negotiis atque defensionibus amicorum impediri sua studia: ihilosophiae studiosum esse consile uises: ut nobis hanc suam probent sententiam haec asserunt ex prima Tusculana. Cum defensio tu laboribus senatoriisq, muneribus aut omisnino aut magna ex parte esctem aliquando liberatus, retillime Brute , te hortante maxime ad ea fudi , qua retenta animo, remissa temporibuῬ, longo interuallo intermissa
Et ex eadem pr; ma Tusculana lThilosophia latuit ad hanc aetatem, nee sium habuitum mentiterarum excitanda nobisen: visi occupari profuimus bominib- nostris, prosimus etiamsi possumus, ociosi. Et ex lib. q. Familiarium Non amicorum negotijs, non Reipublicae procuratione im pediebantur cogitationes mea Et ex sexta Philippica H Omne enim curriculum industriae, incuria, in amicorum periculis propulsandis, elaboratum est. De Claris Oratoribus Studium Philosophia nunquam intermisum semperas tam , hoc rursus summo auctore, O doctore renouaui.
126쪽
Haec isti quibus tamen neque nobis probint, quod vo
lunt neque vim ae potestatem eorum verborum , tenere videntur. Conantur enim nobis probare, hiscitandis locas, libros ad C. Herennium esse 1 cieroni, ,quod alibi quoque Cicero dicat, se assidue versati in defensionibus amicorum δε ii studio Philosophiae, conlueuisse qua in re quot flagitia committant, videasnus et tantum abest, ut , quod volunt, assequantur. Primum dicimus, ex itorum citatione locorum effici rem absurdissimam Ciceronem scripssse Tusculanas quaestiones, Philippicas de Ciaris Oratori bas, Epistolam adsulpicium ante illud opu ad Herennium: Cum tamen, istorum concessu incie adoleseentulus scripserit nondum natus annos quatuor viginti illa vero omnia iam pene sexagenarius, cum iam oppreis Rep. nihil in soro, nihil in curia gerer isset ne languori se sic dederct, ne octo marce eret, ut in altis in locis testatue, studia Philosophiae
reuocauit: ut Ctia in eo mei dociuibus suis prodesset. Deinde nusquam in iis, quae ex Cicerone a se uni legimus: negotiis familiaribus sed deiciasionum laboribus arnicorum negotiis, de amicoruin peraculi 1 ineque, quod libentius 5 sumereto eiu in Philosophia: sed quod necessitate coactus ad eius studia sese retulerat Postrem illa verbaci negotiis familiaribus quidam ipsorum affirmant significare defensiones amicorum in causis forensibus quidam reserunt ad negotia familiaria, de domestica . Ego vero totum hunc loci sic explicare soleo ut contendam , Atactore, eoca:ri librorum duas fibrre causas, quibus ascribendo de Rethorica, eum reuocaretur: nam , quod esset impeditus negotiis domesticis, suis, propriis familiae suae: alteram quod quicquid de domesticis negotiis dabatur temporis, id totum libentius poneret in Philosophia, quam in Rhetorica Maee enim est illius verbi notio ut cum iungitur alicui rei anima carenti accipiatur fere pro domestico priuati, suo rvthoe loco: isti vero sibi per suas erunt: idem esse negotiis, vel desensionibus amicorum, negotiis familiaribus; ob usu verborum uti long inter sedisserant
127쪽
digerant sed sae, nihil differte, fac idem valere. Quaero ex istis Ciceronis tam studiosis quo tempore Cicero in forum se contulit,& causas tam publicas, quam primatas agere caepit tignoramos credimus nam sod scissetis unquatam impudentc tot ineptias effutire ausi uisetis: irarum. est me creule, quam istos Ciceronis acerrimos defensores non pudeat in scriptis illius tam parum esse versatos ut relion ent, quod vel mediocriter eruditis est apertissimum. Ego vero. as,in quibus in rebus versari consiacuerit C
cero adoloscentulus, paucis,&ordine complectar. Cum Cicero annum acinium octauum ageret, sitit in v. C. cs . exercitu Cn. Pompeii Strabonis, eodem anno iuris ciuili, studio multum operae in se ae 'gura dedit Anno α. v. C. css. vero decim onono P sulpicii Tribuni Plebis quotidie concionantis totum genus dicendi penitus 3gnoint Philonique totum sese tradiditas mirabili quodam ad Philosophiam studio concitatus Natus cutem annos XX Molon1 a. v. C. Rhodio . Actori summo causarum. Magistro operam dedit,&duos de inuentione libros rudes, inchoatos re liouit Toto deinde triennio quo urbs fere sine armis fuit. noctes,&dies ii omnium doctrinuum meditatione versatus est: Aratum versibus hexamutris conuersum edidit LXenophontis oeconomicum aera bassidue cum Dio doto Stoicora quo cum in aliis rebus, tum in Dialaesica exercebatur: Iesi a tamen: ut ab exercitationibus oratoriis nullus dies esset vacuus. Cominentabatur declamitans, id que latine, sed praece saepius. Cum iam habet et annos vi An. v. C, cri titifex, venit in forum ad causas&priuatas,&publicas adire caepit,&Quinctium defendit:&anno insequen-
ti pro Sex. Roscio dixit. Haec Cicer, nequis me somnia reputet in alia permutata in libro declaris Oratoribus de cursu studiorum suoru
ac totius vitae commemotat . Num igitur erat amicorum negotiis, ac defensionum laboribus ita impeditus, cum nodum in forum luisset, nondum amicorum causas defendere
caepisset . ut otium studio suppeditare non posset. Num di-
128쪽
cernus illud opus m Ciceronem adolescentem adere posse
cum illa verba negotiis familiaribus:apertissime ostendantia pati e samilias in curanda familia maxime occuporo, Se ab homine aetate an constanti, Matura conscrii tona fuisse num etiam ex iis, quae iam dicta sunt, ii sunt audiendi, qui ilia verba negotiis familiaribus: ad negotia dc mestica re-οὐ ta: ., Ali; f ζζunx u curae flamiliares honuiti adoleseenti, uti bri. 45ω1Mu, uel Rixi potustate constituto,sic poterant impedimento, quo; , . orisu de si minus ad arbitrium suum studiis operam daret iam planum enatus misi est facturi arbitror, neque tempus , neque illa verba negotiis familiaribus, causa aduersariorum prodeste inin dita obesse si si nobis res esset cum aequioribus, non tam pertinacibus, vel imperitis hominibus, causa iam esset Norata, nec opus esset, eos, validioribus argumentis vrs re , atque conuincere. Quod quidem, quoniam ita volsit quam breuissime potero faciam in ostendam quam si fir'
mum , quod de studiis philosophiae nugantur propter diri
guae latinae imperitiam. ι Fatemur quidem, Ciceron nunquam intermis Iesu dissPhilosophiae semperq; auxisse sed negamus cum libcntius oci una in Philosophia consumere consuetiisse, ouam in dicendi facultate. Ego enim diuturna bonorum auctorum lectione,&obseruatione didici, comparativum ves su in men , vel adverbium in Oratione semper relative ponit eamque clatronum, si non adest esse supplondam illo eloco nam , ut supra dixi interpretor quod datu docti libentius in philosophia consurrere cosuevimus quan in Rhetorica, vel in studio Rhetorica: Haec si est vera eiu loci interpretatim, Ciceronis illa verba esse nullo modo possunt nam sexcenta ego possem ipsius Ciceronis asser-xe loca, quibus probarem, eum iam inde a primis anni
nihil magis curas quam studium eloquentiae, atque id
unum sibi pro potuisse a dignum iudicasse, in quo labori re dies noctesque sese exerceret ut i,tio ,
Vt gloriam sibi compararet. Sed duobus , , i, '
Oenta. Haec in libro de Clari, Cra bi P
129쪽
Di te eum me, timui, o medici hortarentur, coistis ieere desii Dre: ρο 'ius periculi mih adeundum qiramisberata dicendi gloria discedeηdum sitam. Et in Prooemio tibi primi te Diti cris . . Nec vero an quit arroganter hoc di tum existimari velim. Nam philosophandi scientiam concedens multis, quod ora-
in eo dio aetatem consumpsi si id mihi assumo, videor id meo
iure quodam mora vcndicare Cum pitti ex his constet dicendi studium proprium Ciceronis fuisse, in eo aetatem consumpsi sic hic auctor contradicat, se libentius in philosophia consueuisse, quod dabatur octi, id ipsum consumere hominis est prosecto vel imperitissimi, vel offirmatissimi contendere, ad Ui-Ceri,nem eos libros pertinere.
Sed videamus an hic aliud quid addere possimus, quo
non solum id ipsum confiimet, Ciceronem non esse eius operis auctorem sed arguat etiam impetitiam. iniqua- ratem istorum qui dum sese Ciceronis, Mecennii mium studiosos ostenderetvolunt reperiuntur viri u ue aecusatores imperatissimi ims illa: Tamen tua nos C. HGrenni voluntas commouit tu de ratione dicendi conscriberemus scripta sunt a Cicero ue, ut volunt isti, qua negara potest, quin Cicero negligens, quodam modo obliuiosus fuisse videatur N ,rine oportuit, cum ante libros de inuen- tione scripssser, Herennium nouum eiusdem generis opus Petentem, ad id, quod iam edi erat, reaicere vel certe eius aliqua mentionem facere, mostendere, cur in reiecto, nouum aliquod eiusdem generis opus scriberet quo ruin cum nihil facaat, non neo negligentia ab istis non sentientibus fere obliuionis accusatur, tu illa verba ab eo scripta cotendunt summa pertinaciat Herennio vero quid impudentius, quid ineptius nobis proponuit qui ab amico noua artis Rhetoricae praecepta contendat nulla allata causa quod appareat,quam ob e non probet libros de inuentione, vel impee
iactos in nouum scribendi laborem amicu suscipere velit
130쪽
At certe nec Cicero sui negligens , nee obliuiosus, eum
nihil eiusmodi scripserit nec Herennius impudens , nec in tus cum ab eo amico libros de ratione di di peteret,qui nullos eiusmodi antea scripserat: ut non solum totum libri primi prooemium, sed etiam uniuersum illud opus ossendie apertissime iis, qui non sunt talpa carciores, tertinacia
pertinaciores Accedant huc quae in eodem prolemio de Graecorum rhetorum arrogantia improbitate , auaritia, ae infidelitate dicuntur contra Ciceronis consuetudinem. Qui in Prooemio lib. ii. dein uentione, ut mittam, quae posea scripsit, commendat Graecos artis dicendi magistros, asserit, omnc in unum locum se coerisse, quod quisque commodissime praecipere visus fuit se excerpsisse, ex variis ingeniis excellantissima quaeque libasse Dicant etiam nobis, obis cro, isti tam vehementer Ciceronis amates, ut huic loco cumulate satisfaciamus,unde nam factum, ut illud primi libri prooemium sit breue decuncii longius tertii breuissimum quarti vero longissim uni Cur Cicero
nonseruauit, si haec ipse scripsit, tandem breuitate in prosi miis librorum de inuentione, ae caeterorum hac de facultate scriptorum jur aequa minae pene habent proportionem iustamque magnitudinem, illa vero ad Herennium minime Scio multa contra responderi posse sed puerilia me hercule, sed indigna hominibus iteratis , quaeque vel inediocrister eruditum confutare pudeat. Detur aequus iudex statuat
quidem certein is me mea sallit opinio ad plurimum ad c5
si mandam rei veritatem valere: quod hi libri non sunt Ciceronis et quὁd, qui eos conscripsit, nihil antei eiusmodi scripserat addita praesertim tanta orationis dissimilitudine. In qua ostendenda haud multum elaborabo, cum ipsi aduersarii non negent phrasim horum ad Herennium admodum differrea phraside inuentione librorum: cum tamen contra fieri opportuitat, si opus utrunque a Cicerone serinium fuit,&hoc ad Herennium post illud de inuentione. ad quam dissimilitudinem tuendam in uno Cicerone toperis utriusque scriptore, duas causas,4 eas maximetriis diculas