Fidelis et succincta rerum adversus Angelum Merulam tragice ab inquisitoribus gestarum commemoratio Paulus Merula

91쪽

comitabatur haec egregia Naturae dona,inexhaum in Pauperes benignitas, qui unanimi consona voce per compita plorabant, eri sebi Parentem o Patronum unicum ege- satis omni que adversitatis solamen e nam Patrimonium habens luculentissimum Hospitia ijs, qui tenuioris erant soriun iaspido Brielen si aedificarat. Ipsos etiam Adversarios lego fauos, omnia Angelo adfuisse, stabilitam Scripturis astutiam, docendi superbiam,defendendi quae semel animo conceperat pertin clan perseverandi in propossitis insaniam invictam disserendi disputandique facundiam seque ad illum collatos tamquam pisces fuisse, verbo non

potentes contradicere. Videntes, qua dixi, multoque ante quae eventura, scientes Inquisitores , quaerebant quo pacto ulciscendo turbas vitarent absolvissent lubentcs sed Verebantur, ne Viri prudentiorcs Absolutionem interpretarentur Causae, tamquam contra jus aequumqne coeptae, desertionem Legitimo Iudicio ut perderetur, vix fieri poterat propter Populum nurisconsultos, qui clamabant in hoc negocio vim fieri Foro, nec ullum servari ordinem. Sententiae igitur pronuntiationem in biduum disserenic , - - .subornant Episcopum Eboracensicin Trajectensem Sus A, octon

fraganeum Pastorem tunc Hartem ensemo qui Dixi r

Carcerem ingressus persuadere Captivo, semotis Arbitris, ii emisse conatiar, ut agnosceret Errores seque exoptato multis reditu - μβήconformare Eccleo Catholicae ct non crearet infimiam ui a Myia hiec si inguis S, suoque 2 mini foedam inureret notam, quum

pro Honesto, Docto, Catholieoque Viro aἀilia usique e ra ab omnibus esset habitus. Ad quae Angelus,2 Ucirese, inquit,

d Ecclesias reces e e sempero mansisse, ct mansur- r is καottamen opter Abusus es Morbos, quibus Eccles a diu infeci ,se plurima adnota Oe indes gravari iam iniune, ct comr -ncm aequitatem Scribendi i occasionem dedisse em

92쪽

Gium Caesarem ordines Imperis, praecipue vero Reformati ni Libesium eiu examinandi Caussa vocatos fuisse Traiectum cossificos, qui aliquam erudition famam habebant Se etiam se propter invalitudinem se corporis in mitatem manereri coactum, Procuratorem mi isse ad I scopum eius quem incta hortatuque ausum se fuisse notare multa, conatumque nonpauca emendare, quae iam Vs in quaesionem e tunt, ameticirique Articulis adscribunt; quum tamen istarum caussa migum excitari tumultum, nusiamquecum aliquo di sutarionem innutuerit, sed in suum usum nota a seposueri Inserenti Suffraganeo, Ruardum io ueri de C. privo, quod ζ d. - Vst, riscognsere, vel revocare mi orem respon-

placidi scontroversiam totam com ni Senatum ante dies a ta

quo diffinisse uringenere sim fateretur, si in quibus , Morijsct dia oris errasse, o obtuli Ce fessione necans sum videretur alicui in quo tumultui dedi e nonprorsus abhorruisse sit ardum sequenti die reversum institisse, ut

in secie, fusertiones m es, quamvis Sacris Litteras corroboratas, abiuraret Sehoc fac re noluisse, o dixi se 'ui comtra conscientia acit, Mi caturum gehennam, ori genus alia. Quum hic Episcopus adiercrei feriin re ignarum esse sed uardum dicere, psium non esi ustam errorem agno-sere,feque in eum sinem venire, ut saniorem ipsi mensem a Zstrarer, utque ipse 'errasse cognoseret, quum errares iu- manum: scire se ait, quod errare tuerit, o possit Iedconscientia uam usita Erroris aut Schismatis nani, vel in

opus argendi nondum esse consciam: f, res adquid dixerit, quae hinc inde ex si s Libris consarcinata. Admonenti praeter haec aliorum plurium dixit Angelus senumquam, cessurum abiis si sericulis Solum Deum adorandum se im

rem.

93쪽

' re Patron Ganum esse cultum annum, si enu um ho- norem essepraestandum; tu si cationem ex Sola esse Elis,non Operi ultas Id Solius Passionis seMortis Chri Meritum om- Aium, rorumpeccator esseSatisfactionem. Interrumpenti, quum plura videretur additurus,dicentiqueEpiscopo,quod Fiscus invenerit ipsum inter alia notasse, veren-

dem iniunctum, ut Inquisitionem in tueret humanius multo

lis missam ei que Coniuge potuisse agere hones , -

sum Frisiam abirepermisi sent, vitam auri u comput pati ribus est orphanis praesertim perpetua conficiante inva tu me, mari que Morbis; sed Dominam aliquoties rogasse; per alios mihi t eluse. ut maneret quodque ob orbum non posset, per alios Vςibi

laiceret conciones tantum cum commoreoJuo haberet: hoc sic milierem

est ipsum Principem conces se seque eam ob caussam mansi es 40 v.

Eeverensem item ipsi promisisse non multo ante captam Tra- gurdiam, quum tantaen cogitata iam esset, omnem amorem est ut ' benit olentiam seporro rotam Caussam committere Deo, qui omnium issem futurus Lud . Postridie ' rursum accedit Sol.xxvii. Angelum Episcopus Eboracensis qui, quum per occasio rit Ἀζώ nem non nihil actum esset de Carione Misia . Confirma dirus tionis Sacramento, alijsque non magni momenti Articu 'S lis, iterum coepit Captivum hortari ad Abiurationem respondentem, numquami u fusurum, pi copias arguit, linium Gipsumsolum melius et si apere, quam totam Ecclesam Inferentem,sesecundum Verbum Deis persio me praescriptos consermare; non autem pendere ex hominibus,aut hominum Commenti vel lictis ede Solo Deo Soloque Dei Verbi Ab-

94쪽

clalai III.

Maria, cujus aiatio de potenti procedit Brachio: Haec senilia Ecclesiam canere, quum tamen non nisecundum .rbum Dei nec Aud, uod quibus iam in Locis audi se de Virgine Sancta, Agna Dei,quae tollis peccata mundi c. quum moneret Epi: opus haec de talia luperioribus esse significania: quomodo 'si melim commodiosique, inquit mgc , quam mecum solum es cum Deo adnotando Rursum hic Eboracense Abjurationem urgente, abnuit plane, nentur squid e natis, Angelus quamvis ille dira multa minaretur. Digresibi , sacerdos quidam, qui comitatusFpiscopum suci at, pichen a Angeli manu, mgat, ut ad

lendas Octobris Inquisi ores qui cens bant quidem numquam in quoquam , qui ab initio stabilitae Inquisitionis

poenas dederant, causas Oriis magis abundase,satcban- iuraulem se nullam idcic viam , qua ex labyrintho sese sine vita pericillo extricarem adparari iussis, quae ad Incendium erant idonea, scd parce dissimulanter, ut vi a-

IQniux turbae Angelum citari jubent ad audiendum Sci: tenuam Is lanitia adsectus, sibique gratulatus, finem iam multis miseri j calam alibus ins are, iii fratris Gulielmo Merulae, fidelissimo ad illum usque dicita consorti Pacis olculo valedicens nam non putabat credi urum' prasertim quum etiam Ptici byterum ab Coni est Ombus Euardus ad ipsum misisset alacri vula progi estis, ab Fi- soli Lictoribusquc in Senaculum inti duci vir quo praeter Provinciae Pia sectum Prasidcm, cnatorcs omnes convenerant Lm suis non solum in lalsi ores , quibus triumphusi hoc die debebatur summa cium auctori

tas; cium etiam L nasia, de quo ante diat, aliquot Viii

Sententiam audendam Angelus,

95쪽

Viri Iurisdictatonis Heenvite iana Beneficiarii Hic subor aer enatus iterum ab reliquis, qui omnis consili , quo seir Iu zz- sentibus dissicultatibus liberarent, erant expertes, Episco ra vat, pus Eboracensis, cuius faepe memini, quum Vir esset di ubi uri' i sertus, ad genua Rei prolapsius, aperto capite, complosis si s t manibus, ea primens subinde nonnihil Lacrumarum, re quidem, ait, altissima voce nam prae Senio surdaster erat Angelus omnes ipsum, comparatio i innituenda,M sero centi is doctiorem esse, o non malam tueri Camam;

' orare tamen ut redeat 'ortendo tumultui, atrem Fc

es fiam ei que Sententia subscribat videre iam ipsum, ex arsisse eo Populum, ut si re durius usitatuendum Doctores furi sue mimiae me et assuri ne pium duceret, C s Cr-sarios furori animaeque ob cere Opi cum uitii Cisaei Is a prodigus, inquit, qui Nostili fici 2 eos ' pergere almus,

aseumfacile reperies hoc crimine onerandum; qui non quan- tum nos, tuas praeclaris dotibus tribuat, neque etiam quantus

i sis, mulio enim periculo eu opus intes ligat j et obruamur La- dibus hoc enim instare vidisti, quum iac ex arcere duce- reris antesquam n frorum Factorum rationem reddideri- i a mus: ampli imus tamen hic Senatus, Indicio a essurus, te s 4 erit, te temerario quodam impetu est Mario ri gloriam adfe-

se,. inexpiabile, rae neci agitium ibi conciliasse:

Eet Ligereti turis, o se perditum ne iret, cui perire nonnecesse, sive et servaret fio Par eram ploratibus, tot uigi i favoribus, tantae apud omnes Ordines, hos praecipuepraesentes, expectationi, agi isque largiretur, tamquam summu feri- sit como quam esse ut putantur, Servatore censean

turpiorum hominum,ni pre res daret Us et itam qua ba- bent cuius es ipse auctor nos assuris tame si per i m p - dere.' quaeripere in ip afuit manu. Exiguum esse,quot malu medeara quo ipso vim honor subveniat,quo si

96쪽

ioribus solli , Iringimus AEnima' ut ipse luam, tu insonssis Addebant Vk ni Inquisitores lusjurandum, alteram Beo porrigentes, alteram autem ad pectus adducentes manum succentu'riante etiam ijs Consiliario assent ovi, qui petcbat, Reus crinianeam uam Consilentiam in ipsum coni, ceret; para-ῖ- quid culpae committeret ad Dei tribu Iresondere. His dictis, couique labes itaboracensis Senem, ut Praesidem Asendi sium interpellans rogaret quid bi censere

forensim si crabant Magistri Ptiesidem Eboracensi iiDiragaturum sed ea spes fefellit, quum paucissimis mon res, ut sepotius inlus consuleret, quam alios Angelus quum parum bene prae surditate P sidem intelligere vi pudere bis extant Viro quaerere elporrium ejus nonnihil pro se interpretabatur praesertim quum Iboracensis mox subjiceret, quid ubitaret, quum etiam maiores consuum Audin ipse iudi holerent ratum Rebus sic ad perfidiam praeparatis, ex Sc-,uiuia . . Rς ij in x di jum Audientiam vulgo vocant Inquisi

x. h i ituri ore reliquique, Praesideri Senatoribus comitati, concedunt quibus ibi pro Tribunali,conspicuo maxime Palatij loco,considentibus producitur ad Populum qui frequens non ex omnibus tantum Hollandis Opidis, sed ex varijs etiam Provincijs, praesertim ex Getria, confluxerat Reus: nec mora, dum adhuc strepunt omnia exspectatione, prolatis Inquisitionis Commentarijs, non Mediorum Bi- tuum' Adiaphororum, quorum in Senaculo facta fuerat mentio, Articuli, sed prius quidem eaaginta septem, quos Angelus intrepide jam multo ante confectus fuerat, Spro

97쪽

HIsro RI TRAOIcΑ. 69ωpro quorum veritate tuenda se nihil non suppliciorum subiturum dixerat, ut ab .Reo in praesentia revocati deinde vero totidem, ijs ab Inquisinoribus pro suo libitu directo oppositi, tanquam ab c cm Reo tunc probati, cin priorum locum admissi, voce recitantur cum celerrima, tum submina, ut nec Vulgus intelligeret, quid ageretur, nec ipse Reus adsequeretur partim quod jam ante aliquot annos surditate Occalluitet, partim quod colloquentem di- sinerent nonnulli ad hoc subordinati Articulis item qua tam coronidis loco adjecerant Inquisiitores quae etiam fuerunt, quo dixi modo lecta, Revocandis quidem ut in specie per dolum quoque fuit factum haec: Reumulier abiurare es detestari omnem est quamcunque aeresim , 4m uariis, autheri,quam quorumcunque aliorum nec non quos cunque alios Errores, quovis modo repugnantes Orthodoxae Fidei ν Traditionibus Sanctae Romanae Ecclesiae insuper sentire ipsum tenereis recognoscere Martinum Lutherum es alios

omnes eum sequentes, tanquam Haereticos cum eorum Dogmatibus, Libris ac alijs ita que Scriptis,fuisse se esse rite legitimque ab Sancta ede, pololica condemnatos se re obatos

eorum denique Libros Tractatus, Sermones, a quaecunque corum Scripta recte verita legi est teneri, incendioque tradi mandata praeterea Drare eum, quod se amplius non sit implicati in vel erroribus praescriptis de Articulis xvii primo lectis hoc intelligendum tria Dulgo modo T de Cathol a Orthodoxaeque Tradisioni Romanae Eccles repugnantibus /eque deinceps his modi Errores commissurum an tales ij ess iles committentibus et ijs adhaerentibus auxilium cons ita favorem publice vel occulte, per se vesper alium seu alios praesiturum. Probandis autem Articulis,quosque contra praelectos confiteretur quod etiam perfidiose curaium haec subjecta, eodem pacto eademque sestinatione sunt le-

98쪽

ro Nosti astu cla I ma sequenter consentire Sancta Romana cel iis omnibus 9per omnia, quae ad Catholicam Hrimo Christianam se emse Zant atque etiam credere se consileri

quaecunque eadem Sancta Romam Eccle o Fides Ducaba e confessa fui ct credidis, o adhuc con telis vel

credit Pro teri autem Aga omnia de Articulis xvii Oppositus capiundum vere non cri,neque mutat ede animos cero, pleneque deveritate instructum: insuperjurare jureiurandosolanipromittere per Sanctam Trinitatem eis unitate o veritate Ecclesia Romanaeo Catholicaesemper est

ne dubiopermansium 3 ipsim praeter haec omnes, qui contra

te dignos esse, judicare sipse ab an aliquid

contrasentire aut Voce Scriptis etroferre praesumserit, par tum esse Canona everitatem subire seque aeter poenae,an obligatum essesteri: ulteri Reum rogare omnes inguissc rim I ideo , pro se devote humiliter,cte corde omnipotentem Dominum preces fundunt ei que pro commi Is rori ου GJlisericordiam implorent, rogent etiam quoscumquesua mali is errones criptis es concionibus ab mera Cath Iicaque Sanctae Romanae Ecclesi Doctrina es Chri 'iuna non eduxerit, averterit, infecerit,aduitatem Tydei Cath flicae ac veram Chrisianum Religionem reducere, ac etiam ipsis

condonare dignetur. Recitatis omnibus, mirum quam lim minum conversi fuerint animi cernere laudire erat prosel ore indignationem; pro commiseratione, iram iremitum. Interrogatus an si ita retractaret, adnuit atque

subscripsit; non cogitans, nisi de illis Medijsd Adiaphoris, in quae fere convenerant, quaeque ad ipsius arbitrium Sententiam etiam crant mutata torrem Quum arare subscriptionem nihil enim dum recitabantur, intcllexerat omnia legere: recognoscere accuratius vellet, festinandum

99쪽

His rostr TRAGICA. Inandum esse clamabant, cum ob Populi surorem, tum quod alia restarent agenda. Postquam dolo spectatores quorum numquam de ullo alio in hac arena similis fue- rat exspcctatio varie inquisitores adfecissent Reiam au - tem inconstan taeno a maculassent Sententiam Ruardi ossa, pronuntiat Nicolaus Castrensis, de quo saepe dixi, Theologiae Licentiatus in pedes erectus, in hunc modum:

elum graviter contra idem Catholicam omanam er sententia

i rasse, eundemqγefuisse, o in hunc usque diem pirmansisse V

eticum an sum pertinacemis nulti ductumpoenit en- tia, a propterea Sententiam Excommunicationis acta que Ceni furis cir Poenit Ecclesi ficas, tam per Canones, quam per alitis Constitutiones . Sedis folica contra Haereticospromulgati incidisse Sed quum irim eatum suum nunc tandem agnosens pro Inqui orum arbitris dicus Errores, ct aliam omnem Haeres revocarito abiurarit, ereque se fine mu-iatione adunitatem Fidei Catholicae redire, ratificZionem recipraesepiratum obfra Ruardum intellige eodem vere panirentem ad hui, modi et ocutionem ct Abiurationem a mi Ue: ecte nihi ominus, ct decernere, ut Libri aecunque alia Scripta suae Haeresin continent, igne comburantur; ipse cro Ecclesiae menet lieti inae Cura ali fue, I quae obtinet, en scis privetur, privat que perpetuo ma- neat luterdicIis id momni Praedicatione, o pronum au- ilioneo quicunque in orat, offici, admini ratione man- dare item ut intra quin ecim dies proximos die quod et Tominico vel FP tu aiionem se Conse ionem in suggei Ecclesie menυ ierianae dum inibi maior Populi multitudo ad di ina audiendum convenerit, legi publicarique ficiat ipsum

denique Reum damnare Se cum a repetuos Carceres in loco

100쪽

quam totoum quacunque occo nes Zin; earundem a reservata Pronunciatis his addidit

IIII tigandam Populi iracundiam voce ne man

praesceret Cationi in ipso securo pecuniab co cerem tunc bonos Viros praesertim se adlid Eboracensis tanquam solenniter illa promittens, dexteram ad Populum protendebat inventuros viam, qua suis Tationibus rebusive optu experiun redderetur; eatenm in stadiorum ρώ- uinem a sescunque poenitentiari Carceru, honem tamen V, ibinis V' -- n. Populus, audi hostia iri si crum ad comitiiserationem motus ludicum ae .. ., qm pix inmendare. Nam quum Impensarunt detentioniique audissent mentionem, sperabant omnes aliquando sibi restituendum, ubi Litis impens essent discsolutae quod illi facile erat in promtu homini, qui dives agris erat,magnisque multis opibus adfluebat. Erant non pauci, qui a natum Inquisiit una dolos odorati partim indignabundi partim conIternati domum se subducebant. Satis constat, plerisque in votis optatisque fuisse ut Angelus mortem sortiter tolerando, Inquisitores odio sui involvisset sed arte occurrentes illi operam dederunt ut inglorius aliquando apud alios Spectatores ea pateretur' quibus non erat tutum apud tantos Fautores eum adfici 'quemadmodum suo loco audiemus Reductus in Carc

rem. non multo post intelligens ex Gulielmo Merula