De praecipuis sapientiae impedimentis (Ephraim Gerhard)

11쪽

animos si berorum, dum eos vanis insanis perstasionibus , vel ioco vel alia tanta occoecare gaudent. Sic a diaeris usque docentur cerebrum suum ad asininam quan dam parare credulitatem, v dein sequutu

ro vitae tempore ex praesudicio, opinio non loquantur tantum, sed vivant. At que ita assuescunt Deum sibi ab specie hominis bene barbati de pomo cruciato insiderius fisagere , angelos comoreis alligare conceptibus, ec albicante indutos veste admirari: vanis terriculamentis ad metum anserinum compelli, Sc nescio quid non spem , es minima mota luce cernere. Oriuntur hinc tot etiam adulta aetate ad. haerentes pro iudicata opiniones, tot anitatis falsitatisque commenta, ut plures e iam facibus praelucentibus ab iisdem dediuci non queant. Sed non opus est his diu immorari, cum pluribus hoc tetigerit ΙO.

CLAUDERG. Placet potius Philosophia divini PLATONI apud PLUTARCHUM sapientissime nutricibus praecipientis, ne quasvis fabulas pueris recbtent, ne horum animi a principio stoliditate ac prauitate occupentur, cui assinii docet IO LUDOVICVS IVES addens ratio

nem:

12쪽

nem' hinc anilium fabularum relatio . ne flera, i quidam ex prima pia educatione in

dens su ire F sustinere queraravi. Neque hoc est saltem intellectius infortunium, volun tas eadem corrumpitur ratione, dum totis excirantur affectus, qui ammum adi alta aetate ad res bene gerendas ineptum faciunt. Mea opinione prudentia educandi exinde elucet , quando parentes liberis omnem praebent occasionem , non euitandi tantum ideas falsas, sed Et puerili oculo ad ipsanivsque veritatem penetrandi. Imo inter boni ingem indicia repono animum a coeca credulitate etiam prima aetate alienum, neque postumassentiri celeberrimo praesuli de FENELON ' qui praesudicia ad bonum directa enixe commendat, alias enim bruta quoque Deo placeret fides pietasque quodo Scripturae de rationi contrariatur. g. V. Mirabitur forte non unus, si

dixeroci ipsi studia sapientiae studium m. pedire interim dolendum est id ipsum utiae esse verissimum. Eninmero tu dici imis

maturai puerali aetate praecipitata, nimiosque,queis aliquando obru tur ingenia,

13쪽

labores , non possum hora in hunc censetu escire quum extrariarati corporis csnstitutione de moras mentis contemplata id pateat ijsipice, si placet puerilis cerebri pla ima abundantis fiuiditate constitutineri, teris ipse se cili ratione coli gere, in agno

intempestiuo motu atteri ingenia, atque in vapores denique ac famos exire. Accedit insuper interna mentis natura quast hae ipsia aetate aut nimio impedit phleginate cito torporeus induit, aut animo si unquam de-Diffatio)ὶ siensuum vatieratibus rerutrictandis dedito, studiorurn concatenatione, eoru n de in horrorem coni rahit. Vnde JU- imi austeram sibi it odioLam fingunt Capientiam quae non aliter ae saeia cast g itri 2 hominum antinis dontinetur ebsque uera coallione, serro pistrinoque adstr)ngat into- erabili, quod certe opprobrium, quo com inunius eo grauius accidat stipieritia . Haec blandici;as , fauorem , bc ne uolentiamqiae quotidie spirat, nec quicqua in boni petop

tamen vi atra Laio , in seniaque cum sum in eorum, de me sit ad iacita non manii ducuntur , sed traiici; itur ita rapitii tui ;scilicet ut gratarietur sibi sancta parentum smplicitas e Vocabis is, se nientiolisque quas puerulus remulanti voce psittaci irmi

14쪽

star ad unguem enumerat atque sic sat fias eruditissimae, dimiis plaeet , docentium stultitiae. V. Accedit post inepta homines erudiendi methodus, quatum patentes domi, tum praeceptores scholastici seuera stomtisi Lomne coesicere a posse existimanthegotium. Pauci credo praeceptores siti Mut M ANTONINUS HIL OΡHus Alexandrum Grammaticum , laudare possunt, quod ab increpationibus sibi temperarint neque ignominiose castigarint, sequii barbarum, soloecum aut absionum quid protulerit 3 ast non errauero si dixero, plurimus Et nunc eadem in ludis literariis experiri fata, quae olim in auunculi statuarii officina perpessime LVCIANVS, ut, si non Magistri prae imperitia percutientis tabula, in men miserorum libellorum apitibus illissrumpantur asserculi e adeo ut multos apud iocum inuemat s. anisi ii is alii Aquiliam nec non L praec*-s ning 6 ad L. Aquil scilicet si consilium prudens QVINTILIANI ' sequi vellemus cauersoportebat , ne studia qui amare nonduin Potest, oderit,is amaritudinem semes peraceptam etiam ultra rudes annos reformidet.

15쪽

Seqvi hic rem inueritimas, loquos paulo antema dextra adducebamus. mox uerum non

secus ae ANTISTHENES DIOGENE Vpud AEL ANUM abigimus. Sic videas or.

bilios tales domi pueris omnem loquendi s inere liuentium , a ludis Coercere etiam maxime innoxiis&ad ingenii culturus cientibus ubi vero Iirdum iterarium fuerint ingressi quotidiani subsunt carnificis manibus. Vnde est quod multi ad adultam aetatem iam progressi linguae habenas nondum relique- rhyt, obstupescamque, quo es ex ossicio eratam verba sum facienda. Dua autem a

ludis aliisque puerilis aetatis negotiis a centiar, studio ipsis ingenii debilitantur vires , Quas licita condare debebat hilaritag, quae sic tandem in sceles issimam abit per tinaciam. Plures praeterea laborum obruia ruuntur copia, dum vel nimio unius ab origpenso adstringuntur, vel quod θ communius de magis damnosiam existit, diuenarunt coguntur audir lelestiones materiarum, easque domi omnes resumere, unde inconcinna confusio finiris, modis turbat

puerorum ingenium , nec postea ea ad praxin deducere iustoque applicare socci pos

in rem obseruauit diris ianu Thomas sis morumpruientia consis aioria inradi. r.

16쪽

possunt, uti obserua HVARTUS Ast fiem oris est, sic procurrunt ad sicholas cum col tigata librorun mole pueruli, sicilicet ut cepae miseeantu allio acquiratur tenuis adhuc cerebri inopia , tollaturque, quicquid prouida nurninis beneuolentia in ipsi natiuitate conces Ierat, ad lapicntiam aptatum Seueram si spe etes coactionem, non ecus ac natura humani corporis adhibitis generosis remediis it morbis acutis loquium Dominus de FENELON ') cadem clebilitantur ingenia, aut malitia magis a gisque indurantur, adeo ur facilius sit nimia indulgentia deiectos, quam nimia seuerit te depressos in virtutis reducere ramitem obseruante prudenti quodam Autore AN ONYMO Gallo. His ex causis non est mi andum , tot subinde ad literas natos, literas tamen cane angue que peius figere , cum radice literarum etiam ipsae dulces tanta Praeceptorum imperitia felle condiantur .

Sanior est Philosophia PLlNI qui stul

tae huic seueritati occinit : Cogi, 'itam puerum esse σ refuisse in atque in hoe , quod es

ter praeceptor vlere , Ut memneris reis

hominem esse , s hominus urem , cui iurige

17쪽

praeceptor liberalibus studiis dignior, qui

excarnificina discipulos , si meritoria illis non coriffiterit, aut ii parum agilis in legeti eo oculus haeserit, an qui monitionibus diverecundia emendare dc docere malit. f. VI. Nesidio cur notas S. huc reseram permersam iniuersalem licet discendi, thodiam, qua omnis a verbis c litest inca pitur institutio , cum modo inueti procedere iubeant logicae sanioris regulae. Debebant prius infantia ingenia imbui necessaria quotidianarum rerum etiam morali uin cognitione, a qua dein commode, nuduci poterant ad ipsarum denominationem Ast rem in uertitur . dc disicimus vocabula quorii saepissime nullum percipimus sevium, licet via contraria o maior amittas i maior ingem constantia possiquotidie ruminetur perireturque, tibi ad shlidiora dc vitam coria munem ventum sest,in coeci adparemus, surdi , mini, clau-

ai. vitam prius, loquelam postea largitur

naturae beneuolentia , homines curantio tineos, prius proiiciunt in crastinum tum docet vivere, cum dimIdium iam essit, xit, vitae breuissimae tempus. Imprimen sese erant ideae vividae e realiter praestibres , non mortuae , non remotissimae Stiri

obscura se saltem sistentςsImagine. Illud

18쪽

selidam Minnam progignere poterat eruditionem ad quam praeparantur pueritiae pector hoc false nutrita plantiam , superfidiatia hos sellit eo iudite. Sed ob mi commum opinionum, queis naundu tegitur, oraculiri, obstari,aes in Mauctoritare piiblica saticitus scholariam status obstat multorum praeceptor in ignorantia; itiegligentia pigritia. VII. Pertinet huc quoque Imprum eiis plurimorum parentum cautio, ne ii heri puerili aut adolescente aetate rerum do. mesticarum lc physicasum renuionem acquirarit, quo ipso partim impediant , ne

teneris prudentiae oeconomicae cunitione

imbuant ur, quod tamen constitissimum e- at &1imul augetit ipsa occultatione imi, uitiosam reddunt iuuentutis curiosicatenae. quippe quae aperta indifferenti adl: icit oculo, occultata vero, in malitiae suae conuerrit instrumenta Ast si mitur nimi, hominum prudentia, de a viiii arcere volens, magis magisque ad eadem manu duacit, abducens ab iis, quorum ius per O- tum vitae cursum se diffundit. Hinc videas saepe viros erudito nonuit superbiei, testqui vel consectione bulbi ignorant , vel mures feles eiustercore dona estico prona ici cum aniculis sibi persuaderit , vel tanta

19쪽

e India orientali oriundi, quem BeZoram vocant venerantur. Sum enim bonorum ingeniorum indicatrix curiosi a parentum tebus obuenientibus, vel I, solo hordeis apto, vel de usu fermentorum, vel aliis Nhus oeconomicis quaerit relatum , responis sum ut pliarimum accipit: quid haec ad Te louaere quid prophetizet Donatus , Vestibillum, Orbispicius, Grammatica, suae sunt lalia iterariae iuuentutis crepuladia, qualii ae si ea non es sient inagis necessaria cognitu, quae ad quotidiamim Vitae comercium per tinent, di omnis eruditionis objectis tua. Brandis aliquando inseruire poterant. In terim tantum potet inueterasa opinio, quae

.vt paedagogicae affectationis germana estis ror ita non potest non omni molimineislsapientiae prudentiaeque obsistere, adeo ut nescio qua religione, viris dostissimis lboni publici cupidissimis vitio vertaturi quod iuuentuti naturalis doctrinae studio lsae structuram humani corporis eius origines aliaque huc pertinentia luculenter en

VI H. Egregie huic partam obtemperat, parum laccurrit praeceptorum socor, dia, qui optimum vitae tempus statu memoriae cultura ruptura potius dicenda ieradunt, insuper habitis iis omnibus quae aut

ingen

20쪽

d praei uis aptentiae in pessim v. mpetitum, aut iudicium attinebant. enim comparatum est cum humanae mentis virnatibus, vi nimio cultu atterantur, ut o pauciori autem plane marcetcant hinc qui memoriae omnem nauant operam cerebrumque quotidie nouas amplent dearum cumulis, non tantum illi noxam adferunt, sed dum iudicium ingemurnque neglῖgunt, nec rudenti meditatione ideas vomun r

horum exercitationem pene e inepto rea dunt. Harmonia reguntur facultates nar-

Urgendae. Hoc dum negligitur tanta euh Dinum eruditorum copja,AER 'NDJ aliis norunt, ex proprio ingem aut ni

commentarios, dispositiones thesaetos semovebis ab ipsis simul optimam miserae eruditionis partem. Nud comparebΡnt,

ubi ad extemporaneam rerum dii 1 Ionem propalationemque Ventum erit, trepidanti ni e di voce innumera proferen PprIstinae negligentiae argumenta, et Iam pure rude lite itum aut nauseam aut Isum mo- ue ea pia. Nitabunt' drata rotund ri