De praecipuis sapientiae impedimentis (Ephraim Gerhard)

21쪽

piam ex machina subuenerit , selentu Mi Paula intactum , quod susceperant, derelin quent negotium. Ita quite libet sic est cu-xanda facultas, ut neque atterantia Tuminum, ne quia plane apprimariturasterae, sed ut portus omne sibi beneuolym inuicein X JUent operan : neque enim una sine retib

Mi inultum valet neque reliquae una sine dat a carere queunt. Discendae itaque sunt linguae, discendae bistoriae . di quae his sint affines dissciplinae, mathesi quoque ςXercenda mentia acies, sed smul coleri Iinguae agilitas, tent: ndumque Quid pro pria vel inuentione vel diiudicati ne valeA

animus. Hoc autem vidi est sperandiana ubique, cum magna siti centium a Mentia, qui mensis vitia a virtutes ne de no εrnine quidem norunt, fac opinionem prae riti temporis omnem suae oestrinae cui sum naeti tutal X. Atqui ex hoc sol te profluit ac specialius impedimentum, quod praebet ni- mi latinitaris cura. Non is fiam, qui e x

stime romanorum linguam qua tot ac tanta eruditionis nonumen rara a nos posteros Feruenerunt, Plane negliget adamis exani-Pis dilhentiun eliminandam esse. Est Ithi insigne eruditionis instrumentum, qua sint

22쪽

gua narii harum genuum eruditis commutuis Sed instrumetitum est eruditionis , nono

eruditio ipsa , cur itaque eidem ultra sexennium impendimus , cum linguὶ quaeis acrae perscriptae sunt terae VI ehiennium imo ne hoc quidem tribuamus Cur inquam adolestentiae persuadetur a I m doetis, m hac scribendi exercitatione positum esse Rigium solidae eruditionis

cur sine delactu incauta iuuentus Omno auo torcs classicos perreptare admonetur φCur Uernaculam contemnimus, eoSque huic laudabili succurrun opera . diflama murci Scilicet ut neptam praestemus uentutem communi vitae Di debetur, ut

ad siue stant maioribus destinata ingenia, sicut SENECA loquitur, pusillis occupari, atque a pedantismo impediatur solida, quae in rebus non in verbis est , sapientia.

Distatur linguae romanae decor , floreat eius flem exercitatio . sed floreat simul e rum studium, ques vera sapientia ratuMN a patet Vrgeatur etiam illa, quae Us1Pailrraeque semire nos iubet numinis

prouidentia. Applico huc verba, quae ad latina suis vernacula ingua habet QVid. 'T1LlANVS post latina non lange germa

23쪽

fer. Deum aequali cura linguam PI que savericoeperisnus . neutra aurei sistat. Non male

mat, nos ubis M. ειν fragicis, Una pniauem l . saliquot par imbiri res, quam Pna, Priae Ivet perit, multa Ania non it et Itaque non contemnenda, et laepe fit, sapientiae, numen a i quae uernacula nostra comparent sed ostendamus nec nostrum genium minus aptatum studiis . ac aliarum gentium, quorum scripta sibi vernaculis singuis

quotidie manibus nostrorum vola intui .

Potuit MAGNUS RUDOLPHUS ABS-

BURGICVS eam producere in forum politicum , Ut hoc in eo laudat CA SPARDORNAVIVS, ' cur quaesto eruditorum musea ampliu rei brmidet. Abii contemtti ne glacitusque absit vana aestu. matio ab iis , quorum ossicium est onmibus suum statuere pretium X. Pertinebat hoc negligentiae gem maxima ex parte ad intellesium ita desipientae 5 imprudentiae vinctili detinendum e voluntatis neutiquam feliciora sunt iis dissilis L chrim i Nomassi latria ad

24쪽

sunt fata. In hoc saltem di semunt, quod intellectus semper, sed via non lat: con

uenienti voluntas aut nUnquam , aut modo plane praepostero itis ruatur. Non hoc

desisterio, quod iuuenturi stholasticae syntagmata et hic non distilentur, aut quodcvirnme; tarii ethicorun Aristotelis non explicentur pro rostris scholasticis. Absidiis neque enim hoc serte ubique exsulat Deque si rectius rem pensite ad voluntatem excolendam qui quam valeret, ut iam olim optime subodoratus est UTHERUS di cordate monuit Dominus de SECRE DORU Istud autem boni publici studiosi

omnibus votis expetunt, ut teneris annis mentes ad miseriae humanae, intim se nostrae corruptionis manuducantur cognitionem, ut placide de virtutis admoneatitur praestantia, utque ipsis non difficili . sed iucunditate nixta commendentur me ldia, praeeanturque, quod pene caput rei est exempla, ad veram iuraturam est 'icata em , qucrn admodum aliqubndo α. - se speusippum vita sita emendare te ibat, apud PLUTARCHUM. Monstren- tur insimul prudentiae decoriis morum ,

regulae,

25쪽

regulae, quae non vi vulgo fit memegrae

inprimore, sed vita exprimere madet ratio Neque hic labor praeceptoribus est propriaus, neque ceruch amin pensus est alligatus Debebat id fieri et a praeceptoribuAS a parentibus, qoacunque se offerent

occasione. Quot iurat parentes, quot prZe

Ceptores , qui haec velint lacer quod sunt, qui possint Abrogata est sapiens Imperatoris I IAN constitutio W-un , deis de Munkia praecipientis minc sordem haec studia ingeniis es, maiora ria tis quippe nulli ostentationi parata, cplus ille pretii tulisse creditur, qui antiquato albcui graecae vanitatis magistro obstetricam te addidit manus, prae ldis qui animos ad

rerum virtutis tramitem manu ducunt. IMO

pIurimi non negligunt saltem voluntatis culturam, dilane oppugnant, dum data opera inuidiae aemulationis , odii, ambiblionis Euctus in animis excitant, suoque exemplo, omnibus iusti honesti, decoriqua regulis insiuper habiti egregie cauent. Vnde est quod sapientiae sindio dicatae scho.

Iae saepissime abeant in scelerum immodestiae o sic is, quodque ad hunc s- sid . . de Prufes Uiu es, disλ

26쪽

que diem repetendum sit SENECAE sctationem motis verbosi est ri s , bique iacentes fecere ' deo non sentes, , adde docentes nec ria, βρωνα sua didicerunt A the his ita se habentibus necessimo abes murnini benedicto, cuiu sentiam optime primum studiortari impedimenturn esse existimauit , vir vide omnire Iiteraria e scholastica ita&speciatim d nobis meritissimus CHRISTlANUS GRY, PHIVS cui iungenda celebris KOChiil ros Heliatist hac de re eos laeta

XI. Erant haecce Cpientiae prindentiaeque impedimenta generalia ac quasi prima cum iis qui literas prosequuntur, tum illic, qui ad aliarum artium tra' hirntur studia quodammodo communia. Sunt ali adhuc non minus damnosa, quae litterarurn studiosis miri proprii, quae non tam communes tuendi regulas sal pri inunt quam spectatim ac diliae eruditi,nis cursum Sub ingressiam studiorum plurimis obest neclectum ingeniorum scruti

i ii uiri

27쪽

nium de quo videatur post HVARTUM' venerandus praceptor noster D. IO PH L. TREVNER' . minuero antequam Adolescentes animum ad iterarum studia penutus imbibenda applicarent , decebat prius cognitas habere ingenii vires , intellectus voluntatisque habitum , nisi coeci malint duci ad istud vitae genus ad quod aut non satis apti aut penitus inepti apparent . Duflitio debet nostris mederi defectibus, defenus itaque sunt noscendi, sciamus, quibus quam maxime occurrendum. In quirendum hinc erat in vires mentis generatim, quantuin illae ad studia apparerent idoneae: unde scrutanda veniebat ingenii imaginationisque promtitudo iudicii acies, memoriae continentiaci conferendae eram hae ficultates inuicem , ut iudicium serri posset quae illarum prae reliquis praepolleat, quibusque addicere se possit studiis ille, qui iamiam ad eruditioni limina est

constitutus. Discernendi erant graduS, quihus ingenia disserunt, ita ut alii serius, alii citius maturescant. Habenda quoque voluntaris ratio, quarendumque ad quae vitia men pronior appareat, an magis ambitio

Iraemissa.

28쪽

nis, an voluptatis is alaaritiae urgeatur mulis. Hoc nisi quis fecerit, vana est plurima Lisceptarum Urarum par quae

me sicinam ferre debebat educati, ut plu rimum toxica misicet venena. Interim nihilo secius pene plerumque locorum exulat hoc strutinium, aut e lauit altem aliquot se lorum fluxi ars raticionandi, quae est generale eruditioni instrumentum, impleta fu i nugivendulorum scholasticorum crepundiis , ea vero, quae animum et ex

colunt , mansere sepulta alia sub effligine. Irno cum ante annos Mari doctissimi in arte dignbscendi antinos hominum liaborare in .choarent , homine de schola, qui his a. xime adigebant, primi eram, qui institum to sapienti omnibus modis suecen annis,

sed quod mund gratulamus , vanis irritisqiae conatibus. Atque haec est ratio, cur tam multi studiis se a crati saudeant, quos satiusi erat non Augiae sed alii cuipiam

stabula purgando inuigilare , quique viui

instar sunt commentari ad verba SENE-ctange natarii mi labor en Sed se satisfit parentum votis praeceptorumque imprudentiae, qui asininam quandam ediscen dorum pensorum tolerantiam boni ingenii

29쪽

riotri in compellati , ineptissimosque ad studia rapiunt, norantes vel ipsa nomina ingenii, iudicii memoriae. Alii, qui his prudentiores videri postulanr alia peccant via, dum saepe eos arcent a studiis, qui studiis cum fructu ingenio maturescetate e-iant inseruituti uobis placet RENAE TAEC ARTES in cauti, existimantisci lux

Pos ramouere . qui rectam perpetuo piam isse ι entes , iussimo Iantum gradu inred 16 piam qui Depe uerrantes in gusim tantur.

Hunc enim magis adiuuat iudicium alium ingelatum, alium memoria, haec diuerto seeΚierunt tempore, adeoque multi, qui alte memoriae Minsenti ineptissimi videbantur, rebus iudicii cum fructu praesunt, et vici sui. Sed dum negligitur hae obseruatio , multi studiis ita uigilant, in quihus per naturae suae constitutientem nihil laudabile praestare queunt &negle imesinationum voluntatis scrutinio, inulti dues studium eligunt, eligunt totius vitae cruciatu, Melius itaque aut sibi consulunt

aut suis, qui cum IO GOT IEB EusHR. pii m M pr ademiae logicae r , gulam constituunt: sum. Sed uacumbit haec cura parentibus potiri di

30쪽

praeceptoribus, qui diicipulis consilio assi stere necessie Irabens' mittera discentium tumba sequitur, non qua decet, sed qua duci tur via. Docentis itaque est traditorum

sibi ingenium naturam qiis perspicere In rint Lapiente QVINT1LIANO uestem es ob serjariun rapud veteres schola ummagistri. Exemplum iis praeivit ab AEgyptiis id edoctus, sapientiae graecani est tot YTHAGORAS , qui, post alio aAN

BLICHUS auctor est auditores δευμα,

demes scrutabatur quaereba qua , quomodo, tam parentibu reliquis minar vesti , az-tis a risum Flent m sermonem fluviis, is diuurna, uera familiares, laetitiae Id , asinapud eo , causera, risiecimus , incessum, isto itimque corporis motum sequutus est eum

laudabili instituto RisTOTELES, quem GELLIVS neniinem ad philosophiae

subtiliori auscultationem admisi se cribit,nis eius antea ingenium, eruditionis ela inem atque in discendo it tum labo- itemque explorasset. Idem de PLATONA obserua HVART . Exempla plura sup peditabit, ii conserre placuerit4 vetet una Philosephorum historia.