Respublica sive status regni Galliae diversorum autorum

511쪽

henis enim qui Rempublicam admi-istraverant , rationes apud λογεusddere cogebantur λοπ ζάφοι quo- a rationibus publicis conficiendisi scribendisque dicti sunt Romoe vero uaestores urbani aerarium curabant. sque pecunias expensasi acceptas,rre in tabulas publicas consueverant. sa porro cura aerari post oppresiam alio Rempublicam quam variarit, non est ex Suetonio in Augusto, cap. 3ς. Tacito libis A rationibus sive servos V liberos non solum Romani Impera-ores,sed Senatores divitest nobiles haere: quae nomina summae cur ea me- tamenta ipse Tacitus lib. is appellat. uetonius in D. Claudio cap.18. Sed ante amnes Narcissium ab epistolis & Pallan- em a rationibus4 quos decreto quoque loenatus non praemiis modo ingentibus,edvi quaestoriis, praetoriis ornamen is ornari libenter pastiis est. Cornelius ib. is de Torquato Syllano loquens: Uin eum nobiles habere, quos ab epistolis, d libellis, rationibus appellet, nomina summae curae: meditamenta.

idem lib. 16. Ipsum dehinc Syllanum increpuit iisdem quibus patruum ejusTorquatum, tanquam disponeret jam Imperii curas, yraeficeretque rationibusvi

ri libellis

512쪽

rationibus praepositos habuit. Caeter uiam quem adnaodum omnes exercituum dii Ces rationes Romae rese bant ad aera 'rium, ita apud nos qui pecuniam Prines pis tractant, accepti expensi rationera Cannem hiscerationum Presectis dispur sendam atque expungendam praebere solent quod nostrates dicunt tradere pexaminandum de claudendum compi rum. Apud eos quo que diplomata ali phylorum, justis nuptiis non procrea latorum, indigenarum jure nondum donatorum vulgo nostrates dicunt,qui non habent literam legitimationis aut luaturalitatis iubscribente regio Proca xat Ore recitantur, promulgantur,desina icta publica referuntur , ipsis rationum lPraefectis aictoribus atque fundorum clientelarum nomine beneficiarios Principis, idem dc obsequium praestantes, assensu Procuratoris regii hi fidem accipiunt, ea conditione tamen, ut tempore moribus statuto catalogum vel si mavis, breviarium reru clientelarium porrigant.Itaque non solum Lutetis,sed Duviona,Montispessuli, mannetibus rationum Praefecti a Regibus sunt creati: apud quos Normani, & qui interiorem

513쪽

DE MACrs T. FRANe I in III. o, ritones rationum libellos subducant,spungant atq; purgent, ut Siletonii veria utar in Caligula cap. 29. sed quo tem ire si i instituti nunquam potui seiret

et utrina explicatus diligenti minae. Post

ito a in re duos priores libellos, cum ar-:ret bibliopola ne opus in perinctum re in lirerem, amicum quendam a rationi ius regiis etiam atque etiam Ogavi, ut tinea causa re sella Praesectiorum ratio-urium legeret, in adversaria, quae ad rem pertinere posse videretur, reseri et Quod

i facturum se est pollicitus cumque dili genter jam operi incumberet, senis cujusdam verbis consilio a proposito etia- vocatus. Potestne fieri dicebat male fa- nui indoctus senex a re tua tantum otii tibi ut sit, aliena ut cures, eaq; tu nihil tibi questus adserunt Quod cum mihi narrasset amicus, subris, tanta hominem miratus qui indocti lio minis verbis rei tam honesta esset dimotusci non tamente si postea alios rationibus praefectos ad

id hortari, sed nihil profeci si baud scio

ma ratione, nisi dixeris eos nolle sui instituti exordia in vulgum efferri, vel verius, ignorare. Quod certe cum multis illis commune est Paucos enim cperia , qui hoc norint. Satis eli nummatum esse, iactariam Parisiensem vel pretiorianam ad

scriptum este, obrepsine ad Praesectu-

514쪽

so Vi Ne LvP. DE MAc. Lia. l. xam aut libellorum aut rationum. Quia

enim aiunt deliri senes, a bonis litς iis alieni)prodest noste sui magistratu l.

exordia In qua opinione si lavin pri

mum Graeci, apud quos nullum sine nos mine saxuna, deindeRomani, videtesque so)amici, Dornain aumonti, in qua qtis tenebris versaremur , cum ipsi noxi modo quae ad cultum, mores hominum, religiones pertinent, in libros retuleis rint, sed etiam praecepta de agricultura Senatus auctoritate in Romanam linguam transtulerint. Nani cum Mago Poenus libros de re rustica duodetriginta scripsisset, Senatus decreto ex Punica lingua in Romanam sunt conversi, ea tantum ratione ut major utilitas colendorum agrorum posteris traderetur Tacitus Imperator Cornelii Taciti annales

sita enim inscribuntur diligenter custodiri, decies quotaunis deseribi edicto

praecepit, quo rerum Romanarum historia monumentis, non per manus ut

pud nos , posteris traderetur. Verum istiusmodi Uocalis , ut ad sanitatem mentis redeant, Xoyto.

515쪽

EGNO GALLICO,

Sive

Vod in hominum vita cernimus, ut nunquam quis quam eodem valetudinis statu se habeat, idem orsus in imperiis ac regnis videre est: hodo etiam prosperitate fruuntur, O-oad ei sis adfliguntur, alias debilitan-ὶr,aliquando consenescunt, mox defi-iunt demum sublunae orbe omnia inlabilia, incerta lue a Deo creata sunt, ut b ipso omnia pendere noscamus , om-Tiemque superbiam abdicenius quisquis ero aliis regnaturus est, bonae fortunae

scat non ita credere, ut prudentiae u-um minus putet necessarium hujus elim virtutis proprium est, magnas res ini Hostatu conservare, lumiles ad ma- Hudinem attollere. Fortunae autem lationis exempla nunquam desuerat, quibus perspectum sit, antiquissi- na pleraque regna, multasque potentissima Respublicas, qua latissime imperiaverant, eum in modum extinctas fui Lixu earum nihil reliquum praeter in s nem

516쪽

nem Lilioriarum memoriam, habearia multorumq; imperior iura, ille inir se emore sciunt , patrio antea nullum nix men, n uilla erat existimatio. Verum himanae faelicitatis vicissitudo quo magi apposito exeniplo ostendi potest, quani regno Franci ae hoc si quidem nuperancis suis firma spes ac lubsidium, hostibvero terror maximus fuerat, ob ejus sclicet potentiam, atque fortunaria nuautem, tit verum fateamur, non modi

ali siastentare non potest sed ipsum mi tanto versatur discrinii ne, ut minim

strepitu pavescat , totumque in se ipsit

concutiatur.

Cum igitur Gallici regni status de more mihi reserendus sit, explicandaque ea qua cunque mihi triennii spatio quoi

aula illa me continui, explorare licuit: ii triusque fortunete illitis regni imaginem quam vertis me potero, exprimere cona bor, neq; res tanquantilliorice tradi ho sed eas in simplicem commentariolii aut discursum redigam ejusque magnititudinis causas, S cur in haec inciderit pericula pervestigabo. Hinc igitur exordiens , in memoria revoco, Galli regnum omnium consensi primum limitianorum regnum ob dignitatem, potentiam atque auetor ita.

colu Resis, a quo gubernaturi, habitum

517쪽

DE RE CN GAL. FLAT. ID7 per fuisse: nam quod ad dignitatem,mper ab initio suo libertate gavisum , neque unquam Ecclesiae sese lubjecit, olim Anglia, .modo regnum Nea-olitanum, de alia regna Imperatoribus,Bohemia Myolonia praeterea cateris nanibus , quae modo habeamus anti-uius est et egnum nam ante adventu na

bi iiii quadringentesimo sere anno ii epit, primumque omnium a Ronian una, quibus parebat, jugo se subtraxit:&'pe atque consilio Ferra mundi regis le- es suas habuit:& ex seipso sese rexit, atq; utatum est sui quoque primum inter egna, quae Christianam fidem suscepe- int, nempe sub Clodoveo rege Ochua: inta circiter annos pollier ramundum: roinde jure merito Sanctae Ecclesiae pri mogenitum dicitur : nam poli Pontificem , qui caput est universale nostrae religionis,& Rempublicam Venetam, quae ab ortu suo in Christi lage permansit, nulliis Princeps, exue , aut Reipublica gloriari potest , se ante Galliae regulatu Catholicam fidem cognovis te. Ad hanc praerogativam, qua nullai bilior est aut illulitior, alia stuperadd tur, quod cum regnuna hoc vii busi fortit na aucium fuisset , primum fuit, quod propter Caroli cognomento Magnit

auerit , gradu disuit teque Impera-

518쪽

toria cohonestatum fuit, diu i majesta

tem hanc: hucusque nomen aestitu llum Christianissimi retinuit.Neque praei termittendum mihi videtur,quod a plerisque observatum est, ritum ungendolrum Regum, divinitus tempore Hebr Rrum Regum institutum qui ritus a tribus quatuorque Christianorum Regibis usurpatur, signumq; est ingentis praere

gativae coepisse in Gallia mille abhinc anis: dc adhuc non sine miraculo visit apud Rhemos ampulla sacra , cujus quore singuli Reges inunguntur. His omnibus de causis inter Christia norum reges Galliae Rex primum digni tatis locum nullo adversante semper obtinuit. Et quamquam sibi persuadetii

spaniae Rex, iure se de hac praerogativa' posse contendere: tamen nullum est illius: Regnum, quod cum Gallis regno aut no-0bilitatis splendore , aut antiquitatis a Lma , aut titulorum gloria coiriparari liqueat. De cujus potentia dubitandiri a

non est, quia latissimum est populis, a mis divitiis supra caetera Europae regna resertum, magnas duodecim comprehendit provincias, quasi totidem membra, quae simul juncta, virium robur sibi mutuo suppeditant. In meditullio, per i inde atq; in corde, jacet Provincia Franciae , quae toti regno nomen praebet,

519쪽

RgcN GAL RELAT. 'o' aliis decem circumdati, quasi coro-

uarum duae, Normandia, Britani terminantur Oceano Languae dociauienna Pyreneis montibus, Provin- mediterraneo, Delphinatus Allobro-z us,4 Lugdunum avernia Helves Germanis, Burgundia Lotharin- si inferiori Germania, Canapania ctardia adjacet Languae lociae,ation a Caletum Angliam respicit. Ham provinciarum singulae quondam oprium dominum habuere, qui Rem Franciae superiorem agnoscebant, lil in praesentia omnes aut jure succes-anis , aut belli jure Coronae adjunctaent. Quae res ejus auctoritatem atquenplitudinem pedetentim adauxit. Haec omnia rans alpes possidet Coro-i Franciae, sed cis alpes eae reliquiasaasdam Delphinatus Comitatus

Ovinciae , itemque Marchionatumiliatiarum quae eo fere modo quaesita .ere , quo as lent magni Principes de minationis cupidi , qui aliena occhi indi libenter sibi jura prs texunt. Habet iam in novis Indiis Brasiliam versus,ca quaedam sed quia incerta, parvique omenti, nullo alio respectu considenda sunt, nisi ut in eas partes navigan-jus retineatur, quod tamen adeo in-

520쪽

termisi una ut penitus abolitum aeserimo videati P.

Regnum Franciae,utpote in umbili Christianarum regionum collocatu percommodum est ac peropportunus ad potentiores quotlibet Principes potiosique bellicoliores pro arbitratu si vexandos. atque affigendos : nam anteriore parte Italiam habet, a ters Britanniam insulam, dextro rium Hispniam, sinistrorsum Germaniam , hi Helvetios , illinc Belgas praeterea in duo inaria situm est, Mediterraneum Oceanum ac proinde nullo negotio te xa marique potest omnia omnium Rigum ac Principum consilia interturbat aeris e favere. Et quod pertinet ad seipsum, unde illas que tutissimum videtur a natura arte: nam Italia atque Hispania monti . . hus disterminatur atque defenditur, at Angliai remotioribus regnis mari dividitur, a Belgio Germania flumini bus; in omnibusque regionibus S limi tibiis regni arces munitissimas , atque s

arnaorum tormentorum, rerumqueonini uni bellico usui neces lariarum toto regno vim ingentem habet, Mucibus belliciae scientiae laude praeclaris, abundat.

Inaicibus exstruendis id potis limum adno