장음표시 사용
41쪽
jedelem e u misgerint Vix ac ne is quidem potu rim, citra desectus, ipsam rerum, Prout gestis Sunt,
seriem ab hominibus quibusdam politicis, qui mihi
42쪽
no ah: Maiorem in modum extimescenda mihi fuit indignatio tuae Serenitatis, ne, si sorte quippiam imprudens historiae inseruissem, quod tuam rino, palem Maiestatem merito potuisset offendere, praesenti um capitis discrimm et, dum gratiam atque linmentiam Serenitatis tuae capto, periculum mihi crea-
44쪽
PRAEFATIO AD LECTO MADAGIORUM.1588. Benevolo Lectori S. P. D. Si quis eat, candide Lector, qui miretur, me hunc laborem roverbiorum nativa inma donandorum suscepisse sciat is velim, ne nec abundantia otii, quo vel maxime indigeo, nec Πολυπραγμοσυνη quadam, aliaque ulla de causa has partes mihi sumpalsae, nisi et pro mea parte virili publico bono rei literariae consulerem Tanta est enim huiua partis hilologiae antiquita et dignitas, tanta etiam utilitas, atque iucunditas, ut si quis eas οαφεςερον ac perosius Vellet recensere nae is laterem lavare, aut actum agere, iudicandus videretur. Et quidem antiquitas vel ex eo patet, quodia-roemiae, teste Aristotele apud Synesium nihil aliud esse Videantur, quam reliquiae ac igniculi quidam priscae illius hilosophiae atque sapientiae, quae apud Veteres longe quam apud posteros incomptius viguit. Apud prophanos certe Homero neminem legimus nisse Vetustiorem, cuius quidem scripta ad nos integre
45쪽
rnae Moyses et rophetarum plerique etiam tempore antecesserunt 3 Et inmen horum scripta multis itaque
gravissimis proverbiis passim reserta esse nemo negare potest.
De Salomone quidem nominatim refertur, quod tria millia parabolarum literia mandaverit. Et extat hodie quoque liberimverbiorem Salomonis longe divillissimus atque utilissimus. Vt iam de sanctissimo ipsim patre Davide nihil loquamur, quiΡsalmorum s-ram plerosque elegantissimis adagiis illustrare, dimtante Spiritu Sancis, nequaquam embuit. Sed quid ego Davidia, Salomonis, aliorumqueῬrophetarum authoritatem affero, cum etiam ipse rophetarum Dominus Minator noster peculiariter hoc sermonis genere mlectatus fuerit, idemque Apostoli, ac eorum successores, doctissimi quique riues in suis monumentis sectati fuerint γειοverbia sane originem quodammodo coelitus trahere vel ex eo patet, quod pro laribus olim temploniae inscribebantur, passimque, ut a pluribus ediso rentur, columnia ac marmoribus insculpebantur. Vnde et Iuvenalia e coelo inquit, descendit Γνως σεαυτον:hoe eat Noace te ipsum. Quod vi his non contenti, antiquitatem atque summam proverbiorem dignitatem ulterius velimus urgere equidem non difficulter eam vel ex eo evicero.
quod summi quique viri non indigna eaduxerint, quae eruditiarimis iuxta atque perosiaaimia voluminibus ad materitatem propagarent. Siquidem Aristoteles Philosophorum omnium rinceps, teste Laertio, imi rem dei oemiis volumen post se relinquere non
46쪽
dubitavit. Idem fecerunt Chrysippus, Cleanthes, Theophrastus, Aristides, Clearchus, Zenodotus, Didymua, Tarrhaeus, Diogenianua, Hesychius Suidas, Stobaeua,
et alii complures, quos enumerare omnes nimia operosum laret. Vt iam nihil dicamus de Herculeis labo-boribus mami illius Erasmi, item lanii, Gilberti, ali
rumque recentiorum Paroemiographorum, quos omnes idem cum veteribus saxum voluere ne piguit, eo
puduit. Iam vero si utilitatem Paroemiarum considerare libet quae praecipuum in commendandis rebus pomos habere solet comperiemus sane familiarem ro- verbiorum cognitionem, cum ad alia multa, tum praecipue ad haec quatuor plurimum conducere Mihil sophiam, ad persuadendum, ad Venustatem rationis, ad intelligendos denique optimos quosque auctorea, qui proverbiis passim reserti sunt. Ad Philosophiam adagia plurimum momenti afferre nullum dubium est, quae eum maximis rerum humanarum cladibus atque Vitassitudinibus non parum Murata ac propemodum extincta fuisset magna ex parte in solia Moemiis conservata est ac reviguit, quae partim ob compendium ac brevitatem partim ver ob seativitatem ac leporem ob omnibus ubique hominibus libenter cum ipsis naturae principii conservatae fuerunt. Alioquin enim, qui fieri potuit, ut unae demque aevientia proverbialia in centum simul populo a lingua dimanarit, adeo ut ne tot quidem seculis, quibus, nec urbes amplissimae atque potentissima regna, nec stupescendae pyramides obstiterunt, vel interierit, vel etiam consenuerit Ineat nimirum in paraemiis inva quaedam vi veritatia, et quod Cicero
47쪽
de Euripide dicere solebat, uotquot sun adagia, totidem sinu sapiantissimae interitiae ac quodammodo di
Nec eat quod quisquam succisam proverbiormn brevitatem contemnat, quae certe non ipsa mole, sed pretio, ac sublimitate sensus, quem singula continent, aestimari debent Quemadmodum enim gemmulae pedipntillae atque carbunculi maioris semper fiunt, quam saxa quantumvis ingentia, et sicut in minutissimi animantibus maius est naturae miraculum, a quia modo propius contempletur, quam in maioribus ita in re Meraria, quae minima sunt, saepe plurimum ingenii habere deprehenduntur.
Quid enim his tam brevibus dictis atque proverbiis aliud, quamvis per involucrum quoddam, innuitur, quam solida ipsa milosophiae summa, quam tot Sapientiae Antistite tam multis magnisque voluminibus tradide- ΠαρRecte igitur censuit lutarchus auctor longe
gravissimus, Adam vetarum missima eas mysteriis mci orum, vel ut Ecclesiastici Scriptore loquuntur)raeramantis qrtibusdam, in quibus maximae quaepiam res ac prorsus divinae minutulis ac in speciem pene eontemptibilibus eremoniis significari solent. Caeterum, cum Ρroverbia ad Ρhilosophiam condueere dico, eius nomine onmem apientiam intelligo. Ninua eat enim propemodum ordo, qui ex doctrina Magiorum non aliquid vel utilitati haurire, vel altem aliquantulum gratiae ac venustatis aermoni a conciliare deprehenderetur. Quid enim γ Nonne Theolam magna cum gratia suas concione selectisaimia
hiae aententiis veluti gemmulis quibusdam micanti η
48쪽
subinde insigniet Nonne Iurisconsultus, Medicua, In primis vero Geta magna cum laude vel acripta numve quotidianos sermones talibus moralium dictoriunoe stellulis quodammodo illuminabit 3 Taceo iamfrincipes ac viros politicos, qui certe haud aes an ulla realia magis queant vel gravissima de Republica consultationes, vel etiam quotidiano sermones, quam Belectioribus hisce proverbita, illustrare. Non enim . ce viros Principes, quucquid in brιccam vinit, nullo adlubito iudicio proferre, sed potius breuiter quidem rimque ac laconice, veluti dignitas ipsorum Ostruat,
verum ner se, ac nonnisi adhibita aliqua para mia, as u animi evrimere.
Cum enim orationem Principis tanquam Oracula quaedam divinitus responsa vulgus excipiat danda est Hincipibus opera, ut quicquid ab ipsis promana non nisi gravitatem et divinam quandam sapientiam redoleat, ut Dei pl. Max cuius in terris vicem gerunt, non solum virtutes factis, sed etiam sapientiam oratione imitentur. Ρroinde traditum ea in sacris literis memoriae, quod Salomon, Regum omnium, qui sunt, qui fuerim et qui futuri sunt, apientissimus tria millia roverbiorum pronunciarit, tanta cum a lentiae a nificatione, ut etiam remotiatim quique Reges ac Reginae expetiverunt roverbia eius, hoc eat, sapienter dicta avidia auribus haurire.
Iam vero ut nihil de Mesilao,alphonao, Matthia
Corvino, et alii quam plurimis dicam, quorum apo themata etiamnum cordatis onmibus admirationi armi: Romani certe principes non existimarunt inferius ememaiestate imperiali, ut magnis de rebus conmiti Prin
49쪽
verbi responderent, quale est illud in Digestis: τὸ
Magna est igitur laus bonorum riincipum, ut et orationem et omnes suas actiones ita conforment, ut quicquid ab ipsi promanat, id non nisi tanquam pium et cum omni virtutum genere OnitInctum pro exemplari, quod imitentur caeteri mortales habere possint. Dixi aecundo loco iamemias ad persuadendum quoque plurimum posse. Quid enim verisimilius esse potest, quam id quod is aetatum totque nationum consensus et publicum quoddam totius orbis austragium comprobavit Ρroinde non immerito divini quoque vates oracula sua proverbiis compluribus illustrarent. rum de numero eat illud Patres nostri ο-derunt imam acerbam a derites nostri obstupuemini, et quam plurima similia, quae nos ex posterioribus amemiο- graphia sat diligenter excerpsimus, et cum ab Eraamosint praetermiam, in postremam Chiliadem retulimus. Saluator certe noster saepe proverbiis ad permadendum uti non gravatua eat, quale est illud: Eae
fructu cognoscitur arbor. Item: Cecinimus vobis tibiis, et non adisseis cecinimus lugubria et non plorastis et
plura similia. Idem fecerant Apostoli ac doctissimi Diqueiatres, ertullianus, Augustinus, Hieronymus,
et caeteri, quorum omnium scripta eruditissimis paraemiis, tanquam i ignibus quibusdam gemmulis, reseditistima sunt. Iam si ad prophanos authores veniamua qu-- tum proverbia conducant ad persuadendum, vel ipse
Philosophoram rinceps satis alendit, qui saepius adagia in Rhetoricia praeceptia inter testimonia --
50쪽
numerat. Idem statuit Cicero, idem Fabius, et idonei quique authores, qui persuasoriis argumentis, proverbiis quasi vibratis, animo auditorum longe acrius seriunt, et quosdam veluti cogitationum aculeos mentibus eorum infixos relinquunt Praeterea, quantum vel dignitatis, vel venustatia adiungant orationi proverbia, ita tamen, si tempestive adhibeantur, ipsa luce meridiana clarius esse potenti Adagia enim et antiquitati ceu tellulis quibusdam illuminant orationem, et varii figurarum coloribus a pergunt, et micantibus selectissimarum aententiarum gemmulis adornant, et iucundae festivitatis illecebris temperant, denique novitate excitant lectores, brevitate
delectant, auctoritate esuadent. Sed hoc ita faturum est, si, quod Aristoteles de adhibendis epithetis diligenter admonuit, id nos in usurpandi adagii diligenter observaverimus, nempe ut illis utamur non tan. quam ἐδε'-m, sed tanquam a δυσμασι, hoc est, non
tanquam cibis, o velut condimentis, idque non ad satietatem ae ad gratiam. Vt enim mel, si gustetur delectat, si nimium comedatur, nocere solet ita densitas paraemiarum obstat invicem, quominus eluceant: eaque ratione fit, ut cum aut immodice, aut intempestive adhibentur, gratiam amittant Danda igitur eat opera, ut paraemiis tempestive utamur, nec quicquam hic affectare deprehendamur. Vt enim non mediocria artificii eat Gemmulam aut Adamantem palae annuli includere ita non exigui ingenii est paraemiam decenter orationi inserere. Postremo, ut non ait alia proverbiorem utilitas certe ad recte intelligendo optimos quosque aut res non solum prosunt Magia, sed etiam omnino requi-