Ætna

11쪽

in tenuis laxata uisa non omnis in artum nec stipata coit siue illi causa uetusta at Ionec nata est facies, sed liber spiritus intra

effugiens molitur iter se lympha perennis odit humum, limo furtimque obstantia mollit; aut otiam inclusi solidum fudere uapores atque igni quaesita uia est siue omnia certis Is

pugnauere locis, non est hic causa docendi, dum Stet opus, causas quis enim non credit inanis esse Sinus penitus, tanto emergere sontis eum uidet, ac torrens uno se mergere hiatu nam mille ex tenui vocuoque agitata necesse est Iao confluuia errante arcessant undique uenias, ut trahat ex pleno quod sortem contrahat amnem. flumina quinetiam latis currentia riuia occasus habuere suos aut illa uorago

derepta in praeceps satali condidit ore, Iasaut occulta fluunt tectis adoperta cauernis atque inopinatos reserunt procul edita cursus. quod ni diuersos emittat terra canales hospitium fluviorum aut semita, nulla profecto fontibus et rivis constet uia, pigraque tellus 3Oconserta in solidum segni sub pondere cesset. quod si praecipiti conduntur flumina terra, condita si redeunt, si quaedam incondita surgunt, haud mirum claussis etiam si libera uentis spiramenta latent certis tibi pignera rebus 33

12쪽

atque oculis haesura tuis dabit ordine follus:

inmensos plerumque sinus et iugera pessum intercepta licet densaequo abscondita nocti prospectare procul chaos ac in fine ruinast. cernis et in siluis spatiosa cubilia retro Isantraque demersas penitus fodisse latebras. incomperta uia est operum tantum ossiuit intra argumenta dabunt ignoti uera profundi. tu modo subtiles animo duce percipe curas occultamque fidem manifestis abstraho rebus. 43nam quo liberior quoquo est animosior ignis semper in incluso, nec uentis segnior ira est sub terra ponitusque mouent hic plura, necesse est uincla magis soluant, magis hoc obstantia pellant. nec tamen in rigidos exit contenta canales Isouis animae flammaeve ruit qua proxima cedunt obliquumque secat qua uisa tenerrima mam est. hinc terrae tremor, hinc motus, ubi densus hiantes spiritus exagitat uenas cessantiaqu urget.

quod si spissa oret, solido si staret in omni, 35 nulla ars miranda sui spectacula tellus, pigraque et in pondus conserta immobilis esset.

sed summis si sorte putas concrescere causis tantum opus et subitis alimentum uiribus, oris quod patula in promptu cornis uastosque recessus Ι6O

Oms vastum in marsin. ruinast Ed. ruinae i. e. ruina .e. αω. minas i. s.

ruinas' p. 140 spatiosa p. spatioquo ἄω. 141 domorsa ponitus p. demissa Pedibus, 3. Mobras p. at tis a vi, domorsis ponitus fodisse latebris Mer - σὰοM. 142 porum ἄω. oris saeuit intra ἄω influit intra PQ effugit ultras. M v. seema os here. 14 abstraho ἄν γε i. astrus Q 147 in inclusos. Ininclusus a. in inclusis, 148 hi jura, Ed. io plura Κνω. has plura is . 150 rigidos, 4, riuos p. 151 flammasus ruit p. flamma uenit, flamma ne it 3 flamma urit τε flamma auertit Is . quassas . quῆαγε. 152 qua uisam, quae causa β' massassi Ed caussa est ' causa est ααν. 153 Mantos p. hiatus x. hiatu ἄω. 155 solido si tarsi, p. solidos instaret γε solidorino instares s. solidoquo instaret PQ in omni p. inamni immania. inani ... 157 conforta immobilis p. confert immobilis oonfertim mobilis γε- oonfostim mobilis Is . 158 oonoroscors p.

13쪽

salioris si nondum corio tibi lumino rea est. namque illi quascumque uacant in hiatibus, omnis et sese introitu soluunt aditum patenti

conuersae languent uires animosque remittunt.

quippe ubi qui teneat uentos acuatquo morantia 63 in uacuo defit, cessant, tantumque profundi explicat errantis et in ipso limino tardant. angustis opus sat turbaro in faucibus illos: seruet opus, densaque premit premiturque ruina

nunc euri boreaeque notus, nunc huius utMqua. 7Ohinc uenti rabies, hinc saeuo quassat hiatu fundamenta soli, trepidant urbesque caducae. inde neque est aliud, si fas est credere, mundo uenturam antiqui aciem ueracius omen. haec immo cum sit specios naturaque terrae, Ipsintrorsus cessante solo trahit undique uenas. Aetna sui manifesta fides et proxima uero est: non illic duco me occultas scrutabere causas: occurrent oculis ipsa cogentque fateri.

Plurima namquo patent illi miracula monti; 8o hinc uasti terrent aditu merguntque profundo; porrigit hinc artus ponitusque os origit ultra; hinc scissae rupes obstant discordiaque ingens;

inter opus nectunt aliae mediumque coercent,

167 limita py tradunt p. 168 turbam in is tueburam in ' turbant in εα turbantis illo p. 169 do amo promit p. donarius promunt ἄ- 170 uno auri boreaequo notus . in furtum orsamus noto α. in Mi v furtim boreoque noto ηδε huius ἄνω unus Is . torque s . uterque est αβγL171 Rino 'Is . Hi αλ in αφω hio 8. 17 solis solo, vis . 174 Venturum α. 175 immo p. primo ἄω 176 trahat p. 177 Asthnais.

14쪽

pars igni domitae, pars ignes serre coactae. 85 haec oporis uisonda sacri faciesque domusque, I 86bhaeo illi sodes tantarumque area rerum est. nunc opus artificem incendi augamque reposcit,

non illam parui aut tonuis discriminis ignes misso sub exiguo ponent tibi tempore ueram: I

res oculique docent, res ipsae credere cogunt. quin otiam tactu moneam contingere, tuto

si liceat prohibent flammas custodiaque ignis illi oporist arcent aditus diuinaque rerum

cura sine arbitrio est: adsm procul omnia cernea. I

nec amo est dubium, ponitus quid torreat Aetna, aut quis mirandus tantas faber imperet arti.

pollitur exhaustae glomoratim nimbus harenas, flagrantes properant moles, uoluuntur ab imo a fundamenta fragor tota nunc rumpitur Aetna, nunc fusca pallent incendia mixta ruina. ipse procul magnos miratur Iuppiter ignes, neue sepulta noui surgant in bella gigantes, neu item segni pudeat neu artara caelo osuerint, in occulto tantum premit; omniaque extra congeries perit saxorum et putris harena; quae nec sponte sua faciunt nec corporis ullis sustentata cadunt robusti uiribus: omnea

186 ut maior spodis asina succurrat inanis195 ut maior poessa tns succurrat inanis 186-195 seema purio . 186' -- ω folgows 188 in p. operis. 187 illis.

illis αε, tantarumque area rerum ost v tantarum sodesq; amarum est,.

15쪽

oxagitantisonti turba ac uertice saeuo Ioin densum conlecta rotant uoluuntque profundo. haec causa expectanda; at erunt incendia montis,

spiritus inflabit momen languentibu Rcre. nam Prope nequiquam par est uiolentia flammae: ingenium uelox illi motusque perennis; Isuerum opus auxilium est ut pellat corpora: nullus

impetus est ipsi; qua spiritus imperat, audit: hic princeps magnoque sub hoc duce militat ignis.

nunc quoniam in promptu est operis natura solique, unde ipsi uenti, qua re incendia pascit; 22ocum subito cohibentur, iners quae causa silenti, subsequares inmensus labor est o sortilis idom: digna laborantis respondent praemia curis.

non oculis solum pecudum miranda tueri more nec effusis in humum graue pascere corpus, asnosa fidem rerum dubiasque exquirem causa ingenium sacrare caputque attollere caelo, scire quot et quae sint magno natalia mundo principia: occasus metuunt an saecula Pergunt et firma aeterno religata est machina uinclo 23o solis scire modum, ut, quanto minor orbita lunaest, haec breuior cum bis senos peruolet Orbes, annuus ille meet; quae certo sidera currant ordine, quaeue suos errent incondita cursua;

vilis p8. Ili ἄγει 20 robustis robustis,4, 21 Exagitant uenti

16쪽

scire uices etiam signorum et tradita iura, 233 sex cum octo rapi, totidem cum luce reserri; 33 bnubila cur casto terris denuntiet imbres, quo rubeat hoebo quo frater palleat igni P

tempora cur uarient anni: uer, prima iuuenta, cur aestate perit, cur aestas ipsa senescit,

autumnoque obrepit hiems et in orbo recurrit amaxem scim Helices et tristem nosse cometen, Lucifer undo micet quin Hesperus, unde Bootes; Saturni qua stella tenax, quae Martia pugnaX; quo rapiant nautae, quo sidere lintea tendant; scire uias maris et caeli praedicere cursus, a

quo uolet Orion, quo Sirius incubo index;

et quaecumque iacent tanto miracula mundo non congesta pati nec aceruo condita rerum, sed manifesta notis certa disponere sede singula, diuina est animi ac iucunda voluptas. 23Osed prior has dominis cura est cognoscem terram, quaeque in ea miranda tulit natura notare, haec nobis magis adfinis caelestibus Miris. nam quae mortalis spes' quaeus amentia maior, in Iouis errantem regno perquirere uelle, asstantum opus ante pedes transire ac perdere segnes 3 torquemur miseri in paruis premimurque labore; scrutamur rimas et uertimus omne profundum; 76 quaeritur argenti semen, nunc aurea uena 277 torquentur flamma terras ferroque domantur, 278

17쪽

dum sese pretio redimant uerumque prosossae a 38 tum demum uiles taceant inopesque relictaΘ.noctes atque die festinant arua coloni, a callent rure manus, glebarum expendimus usum,

fertilis haec egotisque seracior, altera uitis; haec platanis humus, haec herbis dignissima tollus; haec dura et melior scori siluisqus fidelis;

aridiora tenent oleas, sucosior ulmis ' 263grata. leues cruciant animos et corpora causaΘ, horrea uti saturent, tumeant et dolea musto, plenaque desecto surgant aenilia campo: sic auidi semper qua uisum est carius istis.

implandus sibi quisquo bonis os artibus: illas 27o

sunt animi fiuges, hae rerum maximis merces, scire quod occulto terrae natura coercet; nullum fallere opus, non mutos cernere sacros

Aetnas montis remitus animosque furentis; non subito pallere sono, non credere subter 273 caelestis migrasse mina aut Tartara rumpi; 279 nosse quid impediat uentos, qui nutriat ignes, 28oundo repente quies et multo foedere pax sit. concrescant animi, penitus seu sorte cauernae introitusque ipsi seruent, seu terra minutis rara foraminibus tenues in se abstrahat auras;

plenius hoc etiam, rigido quia uertice surgit 283 illino insostis atquo hinc obnoxia uentis,

18쪽

undique diuersas admittere cogitur Ruma, et coniuratis addit concordia uires; siue introrsus agunt nubes et nubilus auster; seu sorte hi flexero caput tergoque seruntur: a

prascipiti deiecta sono premit unda fugatque

torpentes auras pulsataque corpora denset.

nam ueluti sonat hora duci Tritone canoro: possit opus collactus aquae uictusque mouere spiritus, et longas emugit bucina uoces: 293 carmineque irriguo magnis cortina thoatris imparibus numerosa modis canit arte regentis, quae tenuem impellens animam subremigat unda; haud aliter summota furena torrentibus aura

pugnat in angusto, et magnum commurmurat Aetna. I credendum est etiam uentorum existere causas sub terra similis harum quas cernimus extra: ut cum densa premunt inter se corpora, turba

elisa in uacuum fugiunt et proxima secum momine torta trahunt tutaque in sede resistunt. Os quod si sorte mihi quaedam discordia tecum est principiisque aliis credas consurgere uentos, non dubium rupes aliqua penitusque cauernas proruere ingenti sonitu, casuque propinquas diffugere impellique animas es hinc crescere uentos II Oaut humore etiam nebulas effundere largo; ut campis agrisque solent quos adluit amnis: uallibus exorions caligat nubilus aer;

flumina parua serunt auras; uis proxima uento est;

19쪽

eminus adspirat sortis et uerborat humor. Is atque haec in uacuo si tanta potentia rorum est, hoc plura ossiciant infra clusique necesse est. his agitur causis extra penitusque coactos exagitant uentos: pugnant in faucibus arte pugnantis suffocat iter; uelut unda profundo 2o terque quaterius exhausta graues ubi perbibit euros, ingeminant fluctus et primo ultimus urget; haud secus adstrichus ortamino tangitur ictu spiritus inuoluensque suo sibi pondere rupes densa per ardentes exercet corpora uires; aset quacumque iter est properat transitque morantem; donec confluuio ueluti siphonibus actus exilit atquo furens tota vomit igneus Aetna. quod si orto putas isdem decurrere uentos saucibus atque isdem pulso remeare, notandas 33Ors oculis locus ipse dabit cogetque egrere. quamuis caeruleo siccus Iove fulgoat aether

purpureoque rubens surgat iubar aureus Stro, illinc obscura semper caligine nubes

pigraque defuso circumstupo ' humida' uultu 333

prospectans sublimis opus uratosque receptus. non illam uorat Agina nec ullo intercipit aestu: sequitur quacumquo iubet leuis aura reditque. placantes etiam caelestia numina ture summo cerne iugo, uel qua liberrimus Aetna sinprospectus hiat, tantarum semina rerum

si nihil irritet flammas stupeatque profundum.

20쪽

huic igitur credis torrens ut spiritus illo

qui rupes terramque rotat, qui fulminat ignos, cum rexit uiros et praeceps flexit habenas 343 praesertim ipsa suo decliuia pondere numquam corpora deripiat ualidoque abaoluerit arculquod si fallor, adest species; tantusquis ruinaestimpetus, adtentos oculorum transfugit ictus haec lovitas tantos igitur serit Aura mouetq- SOsparsa liquore manus acroa ubi uentilat ignis,

uerberat ora tamen pulsataque corpora nostrisine Eant: adeo in tenuist, uim causa repellit: non cinerem stipulamve levem, non arida sorbet

gramina non tenuia plantia humus excita praedas 353 surgit adoratis sublimis fumus ab aris: tanta quies illi os et pax innoxia rapti. siue peregrinis igitur propriisus potentia

coniurant animae causis, ille impetus ignes et montis partes atra subuectat harena; 36o uastaque concursu trepidantia saxa fragoris ardentisquo simul flammas ac fulmina rumpunt; haud aliter quam cum prono iacuere sub austro

aut aquilone remunt siluae, dant brachia nodo implicitae hac serpunt iunctis incendia ramis. 363no is decipiant stolidi mendacia uulgi,

exhausto cessare sinus dare tempora, rursus

ut rapiant uires opstantquo in molia uicti. pelle nefas animi mendacemque exue famam: non est diuinis tam sordida rebus egestas 37O