A candid narrative of the rise and progress of the Herrnhuters, commonly call'd Moravians or Unitas Fratrum, : with a short account of their doctrines, drawn from their own writings. To which are added, observations on their politics in general, and

191쪽

Quod in his constitutionibus ecclesiasticis talem fecerint dispositionem, quae sine acriin exacerbato

dominio obtineri non potest. Quod ad tollenda quaedam incommoda, clesiam in tres Tropos παιδανα dividendi modum

elegerint, quum hac via ex iisdem principiis Tropi Sociniani, Pontificii, Mennonitici Quakeristici QSeparatistici, salva ecclesiae in fundamentalibus unitate, aeque facile possint constitui, uti ex parte jam in Pensilvania magno conatu, iee

frustra, tentarunt.

Quod in horis ad aperienda animorum interiora indietis viam sibi in hac ecclesia ad ejusmodi cor- , dium cierum omnium scrutinia parent, quae imajorem, quam Pontificiorum auriculares consesesiones creant molestiam. Quod academiae speciem per praetens Seminaria forment, quorum usus longe patet lateque, aliis a denisis malae adspergit iam maculam, praecipue autem Thetaniae studiosis ad melioris vitae studium excitatis suspicionem de ecclesiae nostrae ministerso injicit, abalienationem Caussatur Mnauseam, ut amplius a partibus nostris stare recusent, ad hoc vero seminarium his aliisque rationibus impulsi, magno numero Mad ingens ecclesiarum nostrarum detrimentum confluant, postea vero ad nostra ecclesiastica instituta reddantur inutiles. Quod crebriores eorum in pinnes partes emissisiones stupendos excitarint an ecclesiis evangelicis motus, quibus subinde majori hominum numerus in consortium illorum trahitui. de quo nuperrime Theologus in Silesia celeberrimus ita ad certum quemdam retulit: Qtio fidissimorum hominum hac occasione, ab undique vagantibus Herrnhutanae o-

192쪽

Hetatis emisiariis contra animarun etiam pastores fidelissimos, eam modo ob causam, quia Pastores sunt, concitati, a religionis evangelicae cultu recedant, quinimmo non- nulli quasi furibundi lamentes priores doctores, fidei socios insedientur, Verbis ex- primi nequit, lacrimarum lumine satis deplorari,inc quemadmodum stupenda Belorolino quoque de rebus Ierrnhutensium cibi-l dem erumpentibus referuntur.' lQuae vere omnia eo minorein injiciunt admiraiationena, quo odiosiusin ludicrius hi homine sequentem in modum nostras depingunt ecclesias, suam vero summis efferunt laudibus Sie rei en eine mite entatuυο, m Urer Mit is te, da sehet si Ohne Dach, n Ohm eis n-

193쪽

das Lamm, da dic eriat et Ond in finiturgetat et, das hole deines gDichen mehr. μ' Quod constitutionum ipsorum principalium complures, maxime domicilia, quibus sic dicti chori marium caelibum et virginum ad infantes usque separatim custodiuntur, non multa solum externa et perniciosa adtrahant incommoda, sed non tolerandum etiam dominium et tyrannidem et in corporalibus et spiritualibus inferant. etc. Quo propius autem, salva tamen aliorum auc.., toritate, nostra animi sensa hac de re graviori ape

194쪽

rixiv APPENDIX.

V. Petitum illud, cuius jam in initio mentiosacta, de rebus eorum in synodo generali examin andis majorem in dies adfert dubitationem. Quod ad delegatos hujus rei causia requisitos attinet, vel ex sola terra urtembergica, vel ab assis quoque et ab omnibus quidem imperj ordinibus eadem postulabitur delegatio. Si prius, jam antea propter partacuiare Responsum Tubingesse, quanta

quoquesanta itate et integriate illa tunc temporis datum est, tam molesta eam premit invidia, ut huic rei nos interponere, et ulterius praejudicium subire, nobis non incumbat, et, ne simulationibus aut dissimulationibus in tentationes prioribus periculosiore deducamur, periculum est quum nobis merito jam nunc doleat necesse sit, quod illo tempore ea, quae Comes ill jam tunc ante biennium in Berleburgicis et SchwarZenauicis, item Cum inspiratis haud excusanda gesserat, nondum Cognoverimus, quippe quae, si nobis fuissent perspecta, arullam ipsi responsi rebus suis faventis spem reli quissent. Quodsi ecclesia nostra Wurtembergica sub inquisitionis praeteXtu, has partes sola suscipere cogeretur nullum est dubium, quin haeC societas, Contra omnem illius intentionem, invidiosi sitae et periculosissime illa abuteretur, qualiscumque demum hujus inquisitionis futurus esset exitus. Si

plures autem ablegati ab athis quoque ordinibus et ex locis assis ad hoc requisiti negotium ipso facto

venirent nondum est exploratum, quinam illi tqualem ad hanc rem sint allaturi mentem inuanta Cum eXperientia et dexteritate in casu tam lubrico acturi et numine inquirendi secundum illud: Divide et impera, rebus suis esse11 Consulturi, et quae hujus generis plura eaque gravia se Xserere possent momenta. Ratione modi agendi dissicile esset factu sufficientibus ablegatos instruere man-

195쪽

APPENDIX.

datis, ex quibus vel simpliciter, quae ad quae vi nes larentur responsiones, audirent, vel in disceptatio nem descenderent, si forte non esset, cur in deci ara tionibus eorum nudis subssisterent. Item multa, ratione modi agendi, in ampla ejusmodi et singulari ratione instituenda Heirentiu tanorum synodo generali, inCommoda essent impeditura, quo minus ecclesiae urtembergensis ablegati, Iarias ob caussas suae ignomini adesse queant et interesse, Cui e parte nostra ut nos exponamus, nulla plane urget necessitas, et quae ejus generis sunt plura. Ratione Ventus, de molumento nempe aut damno eXinde emersuro ma Da restaret quaestio, quum res in periculosum facile in ipsa ecclesia nostra abire posset schisina, si ex nostratibus alii huic, alii alteri studerent parti,

aut exacerbata omnino controversia inde nasceren tur Prae Ceteris,

VL necessarium quoque foret et aequitati Consentaneum, ut et reliqui de ipsorum gravaminibus hucusque allatis in eodem audirentur loco, secundum regulam : Audi et alteram partem Cujus ath tem rei obtinendae spem nullam rationi consentane ani esse, facile ex Act is adhuc in medium prolatis colligi potest, quippe quae testes sunt, quam odiose, insultanter et Contemte omnes Theologi et scriptores ii, qui animo quoque integerrimo et partim experientia docti, partim probationem offerentes juridicam, si opus esse videretur, contra hos homi ne scripserunt, ab istis sint habiti Licet facilliine etiam fieri posset, ut neque hae pars adversa re quisitam synodum generalem orem et theatrum suum Competens esse Censeret, et uberiorem rerum explicationem candido et publica audi oritate con-

stituto judici exhibere mallet, quod tamen prope diem vix ac ne vi quidem fieri poterit. A reo aio a quoquQ

196쪽

ouoque conscientia omnino discedendum esset, sic virorum bonorum, qui ecclesiae udhuc etiam cum ingenti sua molestia et invidia in caussa hac graviori inserviere, et, ut videtur, in posterum inservituri sunt, jure per quamdam licet tantummodo siesam,re judicatae vina,qualem factio Herxnbutana quam certissime ex eo esset elicitura, ali quid detraheremus, siquidem hic coetus jam olim Principum gratiami, quavi Oblata OCCaSione, Captare Consuevit, et nihil aliud, quam horum edidi is politicis et decisionibus os omnium priVatorum, ne amplius mutire audeant, obstruere, studet, VII Quae in Actiis denique nobiscum Clementissime communicatis tam impune relata legimus

se probare posse, quod nos aut hujus factionis system adprobare, aut Donatismi reos nos facere oporteret item, annon adversariorum imputationes Contra Herrnhutanam ecclesiam aeque a olinobPietismus, sint fabules porro, num Hersnhutensium instituta aliud quid prae se ferant, Uam continuationem Consiliorum olim a beate defuncto Spenero initorum de emendanda nosta ecclesia tad hae momaenia respondere non dissicile est.

Qui hac in re Donatis mi maculam aliis adsper gere minatur, ipse, quid Donatismus olim fuerit, et adhuc sit, plane ignorat. Qiuatenus olim Pietissimus idem fuit, quod pietatis nominis abusus ad

propagandas varias erroneas doctrina et praXes,

aeque minus fabula fuit, quam Herrnhiatanismus praesens, quatenus isdem gaudet anomahis. odierna Heirnhulanorum instituta nihil minus spectant, quam penerianorum Consiliorum Continua tionem, et pie hujus defundi i viri vix umquam mens fuit, in emendanda ecclesia avangelica eodem

procedere modo, qui in princit is et praxibus cha-

197쪽

APPENDIX. xxxvii

racteristicis societatis Herentilitanae jam observatur, et mi isto minus, qui in posterum observabitur. Et haec sunt, quae e mandato Tuo, Serenissime Dux clementissimo, in hac re gravissima circumspecta et de salute evangelicae nostrae, et imprimis urtembergicae ecclesiae sollicita mente omni, qua fieri debet, submissione, deferre, simul et illam, propter metuenda multa neque facile evitanda incommod', quae e ejusmodi lustratione sollem , qualis a C futura esse videtur, ecclesiae Uurtembergicae immenerent, omni, qua decet, veneratione submisse deprecari voluimus debuimus, Deum ex animo precantes, ut ipse huic rei medeatur benignissime, ut, quae vere bona sunt, felicissime procedere jubeat, et contra ea, quae non Crasse malitioso solum et plumbeo modo, quo nostris quoque temporibus plures ecclesiam invadunt sed sub varia etiam verae religionis et cultus divini specie detrimento et noxae esse possent, Vertat potentissime. Quod reliquum est, perpetuae uae clementiae et summae benevolentiae, omni, qua oportet, ani-ui reverentia nos commendantes ad cineres usque

sumus,

Serenissime DuX, Princeps noster ac Domine longe clementissime, Tanti Nominia

c IIII CCXXXXVII.

cultores subjectissimi obedientissimique

Cancellarius, Decanus et rosessores totius Facultatis Theologicae.

198쪽

RΕlatum nobis est, jactari in Germania, quod

Illustrissimus . . . Comes ingendor-phius a Facultate Theologica Havniensi, mense quidem a o Anni 735. examinattis fuerit,ac Orthodoxis Testimonium impetraverit, quaesitiamque, mi habeas an minus t Qua propter ejusmodi nec Testimonium unquam a tum fuerit, nec institutum examen nec ut institueretur, yuod quidem ad Facultatis nostra notitiam pervenerit, petitum 'quumque illustrissimus excellentissimus . . d. Comes a Stoliber hoc ipsum, it publico & legitimo testimonio Confirmaremus, expetiverit, ossici nostri si duximus, nihil dis

simulare, sed publici potius testimonii fide, quod verum est, profiteri, avniae d. 8 April, 17 7.