Natalis Marii Cimaliae Antiquitates Venusinae tribus libris explicatae. Asculanensium antiquitates. Et Dauniae Apuliaeque veteris geographia

21쪽

Die 4. men sis Februarii 17s7. Neap. Viso rescripto Sacrae Regalis Majestatis sub die. i.

currentis, annι , ac relatione Remerendi D. Carali Ga lardi de commissione R erendissimi Regii Cappellani Majoris ordine praefatae Regalis Maiestatis. Regalis Camera Sanctae Clarae , providet, decernit, a que mandat, quod imprimatur cum inserta forma praesentis supplicis libelli , ae approbat onis dicti Rev. Revisorisy veis rum in publicatione semetur Regia Pragmatica hoc suum .

Garulli Mastellanus.

22쪽

ANTI Q U I T A T E SVENUSINE

LIBER L

EN Us I NAs Antiquitates scripturis a primordio Urbis eas incipere , satis dissicile opus , ac arduum reor , quippe cum, vel prorsus omnino lateant , vel poeticis magis decorae sint fabulis, has quidem refellere, illas vero exponere in animo est. Nec enim in Graecis Romanarum rerum Scriptoribus aliquid immorandum, ut ut Italiam ex ipsis progenitam ostenderent, noras aevitates, fabulis intricatas magis , quam inco ruptis rerum gestarum monumentis sultas tradidere.

Primum tamen haud pigeat aliquid ex Moysis libris delibare, & quid ipsis de rebus ex Iosepho Iudaeo accepimus; deinde sub silentio relinquens longam annorum seriem , quae ad Romanos utque pertingir, rem omnem , cui prosperos ex diis precor successus, ex Livio, Polybio, ac ceteris, libenter persequar.

23쪽

CAPUT I.

De Venusiae Conditoribus. JAphet Noe filium Europae primum post diluvium

cultorem fuisse ex Moyse accepimus si). Is cum plures suscepisset filios, ex Iavan , qui postremus illorum suit, Gentes, quae universam Europam Occuparunt , originem procul dubio traxerunt et j. Hinc Umbros, Siculos, Aboriginesque ex Iavan Nepotibus progenitos putamus , quos Pelasgi huc

advenientes invenere. Enixe rem conatus est ostendere Bochartus , sq) qui ex ta)m Iavan filio Latinos extitisse autumat, placet nobis tamen Chi tim Bocharto linquere, & animum in Flavii sen-rentiam inducere , cui cum omnes faveant Graecorum fabulae, magis adhaerendum puto . Ex Iano Japheti filio Iones, Helladesque ortos ipse fatetur , ubi Ι-- appellatione Italos intellexisse procul dubio ostendunt verba H I-ανου I-- , πάν sγ μηαM s in . Iones enim Asiam incolenteS ex Graecis profectos certum est s . Suboleo tamen nedum ex Iapheto Aborigines , sed ex Semetiam genere ortos : Saturnum enim, quem ex Creta in Italiam advectum finxere , Assyriorum Regem fuisse fatentur Berosus Chaldaicus, so) Eusebius )- 8), aliique. Umbros tamen Siculosque ex Iano magis crediderim , quam quos ex Graecis Aborigines ortos Dionysius narrat ripse fatetus ab Oenotro Siculos , Umbrosque in

Italia inventos ; immo ρὶ Aboriginum praelia,

24쪽

quibus in Italia Umbros, Siculosque propriis pepulerunt sedibus, abunde ostendunt. Num vero Venusam nostram Umbri coluerint,

quam dissicile sit dictu quisque sat videt , praesertim cum ex Dionysio ante Pelasgorum advenis tum superiora Italiae tenuisse loca Umbros appareat . Verum cum in Italiam Pelasgi advenissent, 1 o) patrias sedes Umbri linquere coacti sint , ac inferiora Italiae petere loca, facile conjicimus Venusiam tum primum conditam conjectationique nostrae argumento esse potest Crotonem ab Umbris tunc temporis aedificatam suisse. Sed cum de ipsis sermo incidat videamus parumper, quinam ii suerint. Dionysius ait II) πολ- δε κω ἡ I'σαλέαι

γα - , αρχαιον. at Plinius s Ia) Umbrorum gentem

antiquissimam Italiae existimatam suisse narrat, ut quos OMBRIOS a Graecis putabant dictos, quod inundatione terrarum IMBRIBUS superfuissent: ego vero Plinio meo adsentior , qui restquam eos Pelasgi ex Etruria expulerint, I 3ὶ in selicis Campaniae populos venisse narrat, ac in Apuliam nostram demum migratos-satia. perte Dimisum indicat , qui etiam sermone a Graecis dissimili si 4ὶ eos usos suisse restatur. Pelasgos igitur duce Oenotro , vel Peucetio, Umbris exactis , Venusina incoluisse loca, ratio nobis suadet, di ab iis Urbi nomen inditum Venusiae expaa in deserto, nec mirum, isesertis enim ab Umbris habitationibus , venerunt Ρelasgi. Vel ex ora fugit, & a in , vel ubi, quia scilicet exinde sugi Lset Umber . Vel etiam forte ex Chaldaica voce, sive Insula, unde νη s , quod nempe Urb in edito exstaret colle . Vel demum ex a

25쪽

& dia vexillum ferens , cum oppidorum omnium caput eam constituissent, ex quo inde apud Graecos αξίολογον πολις ispe nominetur . At antiquarum Urbium etymon , nominisque rationem reddere, est prorsus ineptire: nec harum, quas proposuimus auctorem me praebeo et eas enim apposui , nequa ex parte ossicio meo desecisse videar . Extat tamen Scaliseri locus ad Berosi fragmentum , ex quo Carthaginem aliquando 'E in auctoribus οἰ- νου Παν dictam accepi , qua autem ratione non satis apparet . Equidem ritum vix tenere potui ,

quum Servii opinionem sis) legissem, qui Venusiam a Diomede conditam narrat , & ex Venere ei inditum nomen. Cincius, & Varro apud Macrobium testantur Io) Veneris nec Graecum fuisse nomen , nec Latinum sub Regibus . Elatim enim hanc semper appellant , sive Coelo , &Die natam , sive αν. procreatam , sive Jove , & Dione conceptam , sive demum Venerem Syriam : qui igitur fieri potuit, ut Diomedes aetois lus Venusiam ex Veneris nomine appellaverit Nominis hujus latinum etymon omnino exhibet Tullius, cum dicat si ). Quae autem Dea ad resti omnes veniat, Venerem nostri nominaverunt: atis

is que ex ea potius Venustas, quam Uenus ex Ue- nustate si 8ὶ . Sabellos demum Venus na Urbe potitos nos docet historia ς at quo tempore Pelasgi Uenus nam Sabellis tradiderint Urbem, cum Dionysius, ceterique sileant, equidem adfirmare non ausim scio tamen tamdiu Sabellos Urbem illam incoluisse , donec eos pelleret Romanus . Quae autem de Sabellis aeceis

26쪽

bros ex Reatinis Terris pulsos, & alio se transferre coactos , Sabinos deinde appellatos fuisse narrat . At Porcius Cato set ) ex Sabino Sanci Filio dictos resert : Sancus enim Curetium locorum erat Genius , Fidiusque a nonnullis vocabatur.

Quaerebam nonas Sanco, Fidione referrem, An tibi, Semo Pater: tum mihi Sancus ait: Cuicqmque ex illis dederis , ego munus habebo;

Nomina trina sero et sic voluere Cures . Hunc igitur veteres donarunt aede Sabini,

Inque Quirinali constituere jugo. de Sanco Sabinorum Deo vide etiam Livium et a). Sabinorum progeniem Samoites fuisse Strabo nobis est auctor sag). E ἰ δἐ-παλαο πν γένos, et

idem indicat Strabo. Horrendum Sabinos, Etrusiscosque inter exarserat bellum , cumque victores Sabini fieri cuperent , quae illis eo nata serent anno, diis vovere statuerunt: bello dehinc exacto, cum promissis non stetissent, obortaque calamitate , Narti natos omnes iacens lacere'. At postea, quum adolevissent , Tauro creato duce, ut se inopicorum regionem trasserret, tunc Sabelli fuerunt

nuncupati set ). Quam vero potentes opibus,armisque validi , procedentibus inde temporibus, evaserint ipsi Sabelli sive Samnites s idem enim sonant iesum Samniticum periculosissimum bellum anciis piti Marte per Fabios di Papirios gestum , ipsae Caudinae Furculae,testantur fas). Romanus equiisdem ex Samnite bellicam didicit artem, qua cum Postea universum subegit orbem , eodem fatente

27쪽

C. Caesare coram ipso Romano senatu 26). Gen.

temque Samniticam , ut opulentam Florus ostenderet , aureis , & argenteis armis , discolorique veste tunc temporis usam narrat 27j. Hinc Horatius sa8ὶ Romanos eo colonos deductos ait, Sao bellis jampridem Venusia expulsis . Sciendum tamen est Gallorum etiam quospiam Venusiam sortasse advectos, quum anno V. C. CCCLXXXVIII

αρὶ in Albano agro ii a M. Furio ingenti clade profligati , ac caesi , palati alii Apuliam maxime

petentes, cum fuga se longinqua, tum quod passim eos simul pavor , terrorque distulerant , ab hoste se se tutati sint . Licet tamen insequenti anno congregari eos jam fama erat , cum tamen quid inde actum sit, historia sileat, in Apuliam re mansisse conjicimus. Ceterum Gallorum aliam mulintitudinem Apuliam etiam petiisse Camillo,& Claudia Coss. ex Livio constat. 3o C Aa

28쪽

Viri apud Cluee. Dal. antiq. tib. 4. CU II. Sane Diomedes multas eondidisse per Apuliam dicitur Civitates: tit V nusiam, quam in satisfactionem Veneris, quod eius in sedes proprias invenire non poterat, condidit: quae Aphrodisia dicta es, ita Canusium CFnegeticon : quod in eo loco venari solitus erat. I 6 Macesi. Saturna I7 Cic. de Nat. Deor. a. fol. 84. Edit. 16sp. i8 Ineptissme igitur Pratillus noster Henm fiam ex Venustate potius , quam ex Venere dicit. Via Appiasib. 4. Cap. I. fol. VI. Ceteram sunt etiam alii , qui Prm riuo ineptiores, ex Venilia Dauni uxore, vel ex inni copia, vel ex aquarum venis Venusinae urbis nomen factum putant. Quaeret quis forte, cur ego Pelasgos Urbem Venusam patuisse scripserim,

rem omnes a Diomede conditam putarent, Servii decepti sermone t responsum dabo lubentusme : Latini Scriptores , eum scirent Diomedem Aemias terras appulisse Conjugis AE aleae iram sustentem , Urbium paene omnium illius regionis , quarum aevitates ignorabant, conditorem tuum credidere, ea potissimum eo editatione inducti , quod Graecas fere omnes cognoscerent. Nos vero cum Servii historiam ineptiis scarere comperimus, Diomedis aetatem ideo Venusiam insem praecellere credimus, quod nempe compertum quidem haberemus Romanos antiquissimam

qui Sabini , & Aborigines, horum vero progenies & Picentini , & Samnites . et Idem Moabo, ood. lib. as

29쪽

CAPUT IL

AT quorum nam Urbem Venusiam dicemus p nam

si Latinos , Graecosque percurramuS scriptores, inter se dissentientes inveniemus . Strabo omnium primus Samnitium eam fuisse Urbem autumat: si

ἐόν- Σαμν Ἀδας ἀναι . Recte equidem eum senssse dicimus , cum a Sabellis inhabitatam accepimus :nec de Strabone quereremur, nisi in Lucanorum, Samnitiumque confinio eam postmodum positam dixisset . χὶ ἐν μν AHist ἄρα δἐ οδῶ Π πολιι ομ

in re pluris erunt nobis Plinii, Italorumque aliorum sententiae , quam quae Strabo , ac reliqui Graeci assirmant. Res tamen postulat, ut Horati praecipuo utamur teste; ipse sane cum sit Venusinus , Strabonis num stet sententia, satis aperte inis dicabit . Sermonum hic libro ait: s 3 .... equor hunc Lucanus, an Appulus anceps. Nam Venusinus arat finem sub utrumque colonus. Ego plane nescio, cur Appulum , an Lucanum se dici Horatius ambigeret ' quod nempe Venuin sinus Lucaniae etiam fines araret nisi satis apis pareret Satyricum sceptico loquendi more usum.

Vide egregium ipsius Poetae locum ), ubi Apol- Iinem laudans, & ex eo se edoctum pronuncians, Patrocinium a Deo implo t.

30쪽

Doctor argutae fidicen Thaliae, Phoebe , qui Xanto lavis am ne crines, DAUNIAE defende decus CAMOENIE, Levis Agileu. Sciebat equidem sane Venusiam Apuliae Urbem esse ,& Apuliae Dauniae. Cur enim se ad Aufidum natum dieit cum Aufidus fines Lucaniae non attingat λoritur namque apud Cossam in Hirpinis, & sue fluviorum solus Apenninos secans , & Apuliam

alluens Ionium 6 attingit Pelagus.

Ne forte credas interitura, quae Longe sonantem natus ad Aufidum, Non ante vulgatas per arteis

Verba loquor socianda chordis. Et alibi a Melpomene lauream petens , carmina sua ob excellentiam quotidie ab Sacerdotibus e

Dicar quo violens obstrepit Aufidus. Quid igitur Venusiam Apuliae Urbem fuisse eum dubitasse credendum At Deus immortalis in quem Horatii difficillimum incidimus locum l ρὶ Me sabulosae Vulture in Appulo

Altricis extra ramen- Aputiae, Ludo, fatigatumque somno Fronde nova puerum palumbes Texere, mirum quod seret omnibus. Quem antea Apuliae montem Vulturem Vocaverat,

extra Apuliae limina heic esse subditi pusnantia ha equisnam Horatium scripssse credat λ Equidem locus

hie eruditorum quamplurimorum mentem torquet. Bentleus quorumdam sententias refert , qui cum in confiniis Vulturem situm scirent, partem ejus Apu