Natalis Marii Cimaliae Antiquitates Venusinae tribus libris explicatae. Asculanensium antiquitates. Et Dauniae Apuliaeque veteris geographia

31쪽

Η oratius scilicet ) in parte, quae Apuliae erat,

tunc temporis esset , συνεκδου Apulum vocavit montem , quem postea extra limen dixit , quum ad Lucaniae partem respexerit . At Benteleus:

is Haec illi, sed miseret me Horatii, si tali au- xilio , & istis defensoribus eget. Quid enim ὶ Quisis in proletario quovis Poeta ferret, & in unam is sententiam haec υ- φανη congeret λ Esto , ut parsis Vulturis in Lucaniam pertigerit s quod tamen

,, non probant ) & hoc voluerit Horatius ' cerisse te in eodem loco, & in eodem versu non to- tus mons dicendus fuerit. Apulus . Remque ut Benileus ratione certam faceret, Apuliae vocem

in posteriori versu, vel aliter legendam , . Miue sc.&c., vel codices alios, in quibus aliter scriptum se invenisse satetur, sequi oporteret: . . Nutricis extra limina seduω. Quam vero insulsae , ineptaeque sint hae conjectationes quisquis sat videt: equidem in animum inducere nescio posteriorem versum in aliis codicibus immutatum inveniri. Ego sane existimo exinscriptores, vel in priori versu errasse in voce extrema , quum ab Horatio scriptum fuerit Vulture in Arduo , quod si ita esset , cum Vultur si extra Apuliae limina , Venusinos , qui eum colebant, Lucaniae fines recte arasse scribit: vel in secunda verius posterioris voce ; ita ut ex Horatio scri

ptum .

Me fabulosae Vulture in Appulo; ut altricis extat limen Apuliat; qui Vultur scilicet extat limen &c., quod mihi probabilius videtur: priori enim sententiae obstant ejusdem Poetae verba: sicl

32쪽

Ineipit ex illo monteis Apulia notos

mentare mihi, quos torret Atabulus , & quos Nunquam erepsemus , nisi nos vicina Trevici Villa recepisset. Mihi ,eum Beneventi essem, Horatii hos reminiscenti versus, Vultur tantum ex Apulis montibus longe sese obtulit, Garganus enim aecae suprastantibus impeditur montibus. Acro , ceterique antiqui Grammatici Vulturem Apuliae fatentur montem si i) , ipsumque Lucaniae , Peucetiorum, Daunorum , Hirpinorumque con.

finium posuerunt. Si igitur stat, quam proposuimus, lectio, quis Apuliae montem Vulturem audeat ne gare λ ideoque quas numeravimus regiones , m nistis radices tantum attingere , si Daunos excipias, qui totum pene eum habent. At cur tantum immorati in Apuliae monte , Vulture definiendo tsorsan , ut ex eo Venusiam Apuliae ostenderemus Urbem P talem eam suisse, satis abunde ex Horatio ostendimus, cui si addas Plinium nostrum, proculdubio lis erit dirempta . In secunda igitur Italiae regione eam resere, quae Hirpinos, Calabriam, Apuliam. Salen tinos amplecti tu r' at non Lucaniam . Dicet hic aliquis , ab Augusto tum

primum hule regioni adjectam , in qua , cum 1int etiam finitimi Hirpini , hinc dubium est , an Samnitium , vel Apulorum Plinius secerit. Quaeso tamen, audiamus quibus ipse utatur verbis: si1

Dauniorum praeter supradicta, Colonia , Luceria, Venuis M. Scio equidem Ptolomaeum Π ισω μεσομοι Ο---, Κ, α, scripssse . At quis eum errasse in tanta luce ambiget λ Haec ut Venusiam. Dauniorum ostenderemus Urbem satis esse possunt. Ceterum ut de Urbis situ pauca attingamus . f B a Leor

33쪽

11 teor equidem . me usque adhuc nondum vidisse ex antiquis Urbibus Venusae nobiliorem , pulchri

rem , mirabilioremque stum. In colle enim sita est ad Vulturis montis radices, interque duas amo nas valles extat, quae quater in anno foribus ver Nant, quarum una, quae orientem prospectat RGgali irrigatur rivulo. Collis ipse in quo Urbs est

posita meridiem versus altiorem montis attingit partem, at ex Septentrionς i psi planicies subjacet Immensa, quae ad Aufidum usque protenditur. Ueonusno solo equidem nihil uberius , fert enim frugum genus omne e adjacens ab occidente Vulis tur vitibus , glandi serisque amictus silvis , venationis copiam , victusque omnigeni abundantiam Urbi praebet. Nec reticere possum nigrae hetae bulis bos magnitudine , ac excellentia ibi esse prorsus mirabiles, praestantioresque iis, quos Plinius ig)ex Circejensi agro provenisse narrat. Sex paene ab Urbe stadios occidentem versus videre est Vulcani Forum, ubi licet eructiones superne non videas, in ipsis tamen terrae visceribus ingentes strepitus,

ae mugitus, non sine horrore magno audias. mais nant ex eo loco sexcenti mineralium aquarum fontes, omnes fere colore, ac virtute inter se diverissi: sulphurea planicies pene simi lis est Puteolanae,

at non circumdata montibus . Ex ipso Vulture minerales etiam aquae manante. Vulturis nomen in

aliquibus Horatii codicibus Viatuν legitur , illudque Etruscum fuisse omnino mihi videtur ; & ex

eo Romanis Vulturnus ventus , quem Hannibalis aevo ab ipsis ita nominatum puto , licet Livius incolas regionis eum jam ita vocasse scribat. Hic venotus adversus Romanos coortus I multo pulvere in

34쪽

in ipsa ora volvendo prospectum ademit, ut aequo Marte cum Poenis pugnarent , Laudantur etiam ab Horatio Venusinae Sylvae, quae Urbis pomoeria

pene attingunt.

is) sic quodeumque minabitur Eurus Fluctibus Experiis, Venusinae Plectantur Sylvae Venusnos praeterea fines adlabitur Aufidus, quem

forte Greci dixere απο - αυφώQ- , contra parcere,

quodque sonare Horatii verba apparet: io Sic tauriformis volvitur Aufidus, Qui regna Dauni perfluit Aphuli, Cum saevit, horridamque cultis Diluviem minitatur agris. Ejusque immanitatem alibi sic commemorat: si 7 Cum ripa simul avulsos ferat Aufidus aceta Aufidum , ac Vulturnum fiuvios Apuli Regni Principes esse nemo est, qui ambigat, ambo navigabiles, violentior tamen Vulturno Aufidus: si 8 Dicar, qua violens obstrepit Aufidus.

Longe sonantem natus ad Aufidum. Fluunt tamen undique D Venusino agro aquarum Torrentes, qui omnes Aufidum ingrediuntur , quorum neminem nec Daunum , nec Vergellum Romanorum cadaverum ponte celebrem esse credo. seto Haec de situ & soli natura dixisse suffciat, vide mus modo Reipublicae Venusinae fortunam.

Q Strabo lib.6. fit. 3so. Et Grumentum, & Uertinae mediterraneae sunt , & Calastarna, & aliae parvae habitationes, usque Venusiam Urbem sermone-dignam : hanc Vero existimo, & omnes ordine Campaniam euntes Samni- is a esse. ca idem Strabo lib. o. pag. 433. In hac Ver Diotrigod by GOoste

35쪽

vero inter Tarentum, & Brundusium, haec autem in confiniis Samnitium, & Lucanorum. ῖ Sermon. 2. Sat. I. vers.

suas tamen extremas coniungit terminus tinns.

paulo post idem morsius Hadriaticum mare Uria ad Garganum, Tergese contineri te ruri 7 Hori Carm. φ ο 8 Garm. ii .L Odo uisima. ρὶ lib. 3. Ode 4. ibi Richa dus Benileus. Io Horat. Serm. lib. I. Sat. s. vers. 76. 'λBenevento scilicet. II δεθών Mons inter Apennini iuga uicensetur: ita enim habet C. Sempronius de dissione Italia, cujus libri fragmentum inire Anti itatum Variarum Auctore G uni σnno Issa exaratos, videre es . Sunt eius verbM Universa Italia a iugis inpium oritur , ω in Leucopesr m a fretumque Siculum torminatae . Cingitur Supero , cq infero Mari, s secarin Apennino , θῶ a iugis Alpiμm ori Per mediam Italiam a LimVUM H Auranam porrectus, inde p u iatim usique Venti iam eines r. Mi Ex mansverso Avidit B Lam , ex altera parte Brundiastim , altera Veliam attingenoe , cireum Sinum Tarentinum , quem Ausones primtim , inde AEMrigines Graeci , post Oenotrium Areadem tenuere Ia Plin. Hist. nan lib. 3. cap. Iq. versi. HL I66, fol. I 67. vers m i 3 Plin. 6s. nat. lib. I p. ea M. DLI76. I rara. lib. zz. e. 26. Sciendum sane es Viaturnum ventum Eurum Graecis dictum et arx enim Plinius lib. a. eap. 46. fol. 96. vers. o. Ab oriente aequinomaue Dbsolantis r ab oriente brumali Vulturnus riuum Apelioren , hune Fufum Graeei uppellant . Huc usque Plinius et ar Euros plures Ge res a umerasse procul es dubio.

36쪽

ν ἰσηραεινὰς ροα, e, finias Arisoteles idem Meteor sig/corum lib. a. eap. 6. DI. 7ς4. ω 793. Cererum Arimioli sentitur Seneca nat. quaest. lib. s. cap. Io. his verbis . Ab oriente hiberno Eurus erit o quem nostri vocavere Vulturnum. Et Livius hoc illum nomine appetiat in illa pugna Romanis parum prospera , in qua Hannibal, contra solem orientem exercitum nostrum , eis contra venatim constituit et cum venti jutorio, ac fulgoris praestring entis oculos hostium vicit . in m quoque hoc nomen usurpar. Sed oe meus jam Civitate d natus est, s nosero θν-- , non tanquam inianus intervenit. Ab oriento δειν iriati Meleatum, Graeei καικῶαν appellant, apud nos fine nomine est. Haec sane sunt Senecae verba : at Graec rum distinctionem se tirAs es Pidem Gellius lib. a. cap. 22. fis verbis. sui ventus igitur ab oriente verno , ides aequin mali venit , nominatur Einus ficto vocabulo, ut si ἐτυμολογικοι aiunt iam tas εω ρέων. Is alis quoque a Graecis nominea πηλιο νς, a Romanis nauticis suffolanus eos nominatur . Sed tui ab aesiva, selytiali orientis mota υanis: Iatine Aqui o, borear Graece dicitur, eumque propterea quidam dicunt asHomero αιθρηγενέτου appellartim. Boream augem purant die iam ἀπὸ in s mῆς , quoniam fia violenti flatus, s sonori . Tertius ventus qui ab oriente hiberno spirat Vulturnum Romani -- cant : cum plerique Graeci mixta nomine quod inter Notum,s Eurum μ μον-- aneliam . Hi sunt i mr tres venti orientales, Aquilo, Vulturnus, Eurus, Porum medius es Eum . Nomen vero μώ--. aiana demum Euro datum puto, inmRomani tuo affecti vento a Chartaginensibus profligati fuere. Nec enim quid relebre in Vulturno oppido Romani egerunt, ut ex multurno potius Oppido, quam ex Vulture monte, Eum n meu darent. Ceterum hae in re exponenda mire labitur Hamduinus in notis Plin. pQ s6. 'tat enim Vulturnum alterum Capuae nomen fuisse , ae Romae Valentia , Lisii nixus co ruptissimo loco . Diversum quidem sane fuit Vulturnum Oppia Eum a Capua, immo Romanorum re Colonia est deducta, antequam Capua Praefecturae conditione liberaretur. Hallucinatur etiam Harduinus cum Romam Valentiam dictam ait, scribi enim p rius oportuerat, Valentiam Hispaniae Urbem aliquando Romam dictam . Ceterum ut is rem redeam Vulturnum ventum contra facit Horatii Atabulus, quem dictum antiqui Grammatici ρο-

37쪽

eiret psem, sise nommentum ). Veneti sutas variapum Gellius IV. a. cap. 22. exponit his verbis. Praeter hos autem, quos dAH , fiant alii plurifariam venti commenticii, suae quisque regionis indigmae, ut εω Horatianus quoque ille Atabulus, quos ipse quoque executurus fui. Addidissemque eos, qui Eresae, frodromi appellantur: qui ceno tempore anni, cum canis πλων ex alia , alia parte caeli spirant . Et quidem tunstantum Apuliae torret Campos Atabulus , cum Venit enim tempus, quo torridus aestuat aer , Deipit oe seco fervere terra cane . Eiesum proinde etiam Atabulum ventum dixerim. Cum uisu oeeiduus sit Arabulus opponitur enim Vulturno eundem ac Ze Frum, Me Favonium esse patet. Ceterum ni vere Fos nius se Atabulus, erit quidem certe Zephrargeses , ideoque renotum contra omnino faciet e lino es, quod Homerus ma ris describens tempestatem diem. Σi 'ν V-σ ἔπεσε ζεφυρωε νότοτε ἔ- Π1ς.

Is Hori Carm. lib. I. Οὐ 28. υers et s. 16 idem lib.8. Oda 14. I7 Sermon. lib. I. Sat . I. vers. 38. I 8 lib. 3. Odo MLtima. I9 e p. lib. eto tint in Ventisino Agro oliventum , qui Atellam prope surgit . Flumana , quae in F rentino oritue solo , O Rendinam Tabernam prope unitin olivento , qui in loco Maraboliolo καλ-tim in Aufidum fuit , novem passuum milita a Venusa , Orientem versus cipsum Oiisentum sua in origine Ripae-Candidae mmen arae Iatur . Sunt etiam eo' alii rivuli observatione quidem minutdigni . Diuitigod by Cooste

38쪽

SAmnitium gentem , quam Populus Romanus Fabio, Quintioque Cost foedere in societatem acis ceperat s I ) undecimum post exactum annum precibus Campaniae motus inVasit sa). Ea tum temporis universae genti, quae Aternum sequitur amisnem ad usque fretum Siculum , si Tarentinos, paucosque excipias aliquos, sive foedere, sive qui. busdam modis aliis dominabatur . Romanorum quiescentibus armis Samnitibus bellum Alexander Epeiri Rex praebuit 3 , & cum eo saepius prope Uenusam dimicatum , colligere est ex Livio, aliisques ). At Alexandro interfecto, cum Romanorum denuo revivisceret bellum , anno ab V. C. CD XXIXLucani atque Apuli quos inter , quis neget Venusinos 3 J quibus gentibus nihil ad eam diem cum

Pop. Romano fuerat, in ejus fidem venerunt, arisma , virosque ad bellum pollicentes, foedere ergo in amicitiam accepti s s). Repente tamen Tarenistinorum fraude ducti a Romanis deficiunt, societatemque cum Samnitibus renovant, obsidibusque datis, & praesidiis in loca munita ab iisdem acceptis so). Apulis tamen C. Sulpicio , Q. Aimilio Coss. ) primum bellum illatum . Sulpicio in Samnium profecto , Apuli Aimilio sorte evenerunt, res tamen memorabilis nulla est acta . ager Apulus , Samnitiumque evastatum , hostes, nec hic, nec illic inventi. Bellum vero ad insequentem an- C num

39쪽

num in Apulia prolatum Fabio, Fulvioque Coss, Capitolinae ostendunt tabulae f8J , ex quibus de Apulis

Fabium triumphatum accipimus.

R FABI T. M. F. N. N. MAXIMUS. RULLIAM AN CDXXXI. DE

SAMNITIBUS ET APULEIS XII KAL. MARTII

Livius, cum eo anno bellum a Dictatore Cornelio Arvina gestum dicat, subjungit tamen. ρ) Hoc bellum a Coss. bellatum quidam auctoresis sunt, eosque de Samnitibus triumphasse. Fa-- bium etiam in Apuliam processisse, atque in- de magnas praedas egisse. Eo sane anno, quo Caudina res fuit acta, Apulia quievit. At anno insequenti Papirius Cos. in Apuliam pergit, & Samnites, qui ad Luceriam castra habebant adortus , ira , ignominiaque stimulatus , ingenti clade fudit. Publilius deinde Cos. alter ad peragrandam profectus Apuliam, aliquot expeditione una populos, aut vi subegit, aut conditionibus in societatem accepit seto): bellumque ad Foslii, Plautiique Consulatum si i) productum , fecit, ut Apuli Teanenses , & Canusini populationibus sessi , L. Plautio Cos. obsidibus datis , in Romanorum ditionem venirent Ia)Livio tamen rectius Diodorus sig) Romanἰ ἐπορθησαν

νψιους , ὀριήρους παρ αυτῶν ἔλαβον. Quod si Apuli Teates Foslio, Plautioque Cois in Romanorum ditionem venerant, cur sequenti anno ad novos

Cossi foedus petitum ivere ὶ pacis per omnem

40쪽

Ist Apuliam praestandae, audacter P. Romano se spondendo auctores sI- . Eo sane anno Venusiam circum magis hellum, quam alibi constitit. Livius enim Cos. Iunium Acheronto valido oppido potitum , & Apulia perdomita in Lucanos porrectum naris rat : Apuliaeque pene totius domitae argumento est Legiones Papirio , & Publio, sin ambobus, Coss. inde traductas s Is). Diodorus hoc anno Luceriam prope magnis viribus dimicatum dicit, sed qua ratione, alibi scripsimus et hic tamen Livii ordinem sequuti, Poetelio, Sulpicioque in Apulia dimicatum dicimus. Diodorus etiam Canis nam Urbem ab hostium terrore liberatam a Consulibus scribit - Ita sane legendum puto Diodori

locum frue)-Κ Κανναν scilicet in Biennio

sane Apulorum res quievisse,cum sileant historici, nos sane credimus . At Iunio tertium Aimilioque iterum Cossi si ) ex Diodoro Samnites in Apulia caesos accipimus , triennioque interjecto , Marcio , Cornelio. que Coss. si 8), Sylvium Urbs capta , Samnitiumque

ager evastatum , cumque adhuc Samniticae rei adis dictam Venusiam accipimus, ejus etiam agrum ideo vastatum credimus. Quinquennio sane Samniticum obdormierat bellum: At rursus a Romanis Lucanorum, Pi.eentinorumque causa indictum , Scipione, Fulvio. que Cossi si ρὶ, quo in bello Venus ni maximam ha buisse partem procul dubio mihi videntur: ea ranis tum enim Urbe Lucanis Samnites infesti esse poterant : Romani Apulia fere omni potiebantur rex quo igitur Apulorum exercitus λ quos Malevenis tum prope Livius caesos narrat, nisi ex Venusia aliisque paucis Apuliae locis , quae in Samni-C a tium