장음표시 사용
51쪽
Usque adeo turbatur agris : en ipse eapellas Protinus aeger ago: hanc etiam vix,Tityre,duco. Virgilius, qui Romae runc aderat, ne paternis expelleretur agris , Augustum rogavit, ut manendi
ipsi saceret potestatem, & sub Moelibet nomine Tityrum adloquitur de responso ab Augusto dato . Hic mihi responsum protinus dedit ille petenti. Pascite,ut ante Boves, pueri, submittite Tauros: merito Mantuani mirantur, & per Tityrum ajunt.
Fortunate senex , ergo tua rura manebunt,
Et tibi magna satis, &c. Fortunate senex, hic inter flumina nota , Et sontes sacros frigus captabis opacum. Ne tamen Virgilio tantum utamur teste, Suetoonii locum etiam producemus, AEui de agro per Italiam a Caesare Veteranis suis diviso icribit , Caesarem non integro territorio oppidorum usum eia se, ut Veteranos remuneraretur; sed eo, qui vel publicus, vel Populi Romani in diversis oppidis reperiebatur : hoc enim sonant verba: se Vetera- nis legionibus praedae nomine in pedites singuinis tos super bina sestertia , quae initio civilis tuis, , multuS numeraVerat, in equites vicena quater na millia nummum dedit, assignavit & agros M non continuos , ne quis posse rum EXPELLE- ,, RETUR: M Certum igitur est,cum Coloniae deduiscerentur , civium majorem saltem partem ex patriis terris expelli, & licet revera patriam linquere non cogebatur , cum tamen fortunis privaretur omnibus nullo quidem pacto in ea consistere poterat . Quibus demum Appianum de Sulla lo- uentem addere juvat: saet)aς αλπε -
52쪽
TΩN , K- - ΟΙ ΚΗMATA D TOΤΣ δἐ META E-PΩN, Δ IEMEPIZEN. Atque ex eo factum est, ut Lepidus Italorum ex patriis terris expulsorum benevolentiam captaret , ipsis promiserit se eos in suarum rerum possessionem restituturum : Λέπιδ δἰ
οῖ o Σύ ει AΦHPHTO , ἀποδο- 23 . At dii immortales . quid sceleris Romani Populi est hoc l quis deus jusserat , ut miseram vitam Itali agerent , ut Romanus Miles , vel Romana faex Italiae praediis frueretur λ non erant equidem tam barbari Romani, ut prima facie apparent. Agros ipsi devictos extra Italiam Italis adissignabant, quos cum patriis agris commutabant set4): hinc Campanis in Gnossia , & in Aphrica opes acinquisitae, Atellanis in Gallia : & de Mantuanis quaeislo audiamus Tityrum :At nos hinc alii sitienteis ibimus Afros , Pars Scythiam , & rapidum Cretae Veniemus
Oaxem ζEt penitus toto divisos orbe Brittannos. En unquam patrios longo post tempore fines, Pauperis , & tuguri congestum cespite culmen, Post aliquot mea regna) videns, mirabor aristas Impius haec tam culta novalia miles habebit λBarbarus has segetes λ en quo discordia civeis
Perduxit miseros : en queis consevimus agrOS. Mihi equidem persuadeo, non omnes veteres incolas
ob Coloniae deductiones patrias sedes reliquisse, nec
53쪽
totus enim ager adimebatur: at horum quae condi. tio fuerit paucis aperiam. Cum Coloniae deducebantur ad eorum tumulistus reprimendos , vel ad eOS coercendos , erat tum veterum civium pessuma conditio ' Romanorum enim leges , & sacra amplecti cogebantur , nec munerum participationem habebant , hocque clarius apparebit, ex eis, quae de jure Coloniarum dicemus . Rursus , vel Coloniae deducebantur stirpis augendae causa , vel hostium incursionum reprimeniadarum , vel plebis Urbanae exhauriendae caussa , vel demum ut praemiis veterani milites assicerentur : & tum Veteres Cives , vel in eodem Colonorum jure cooptabantur, ita ut ex Coloianis , & antiquis civibus una Civitas emceretur, vel si Colonorum jus iis non concedebatur , iis saltem sacrorum , legumque ipsorum liber usus linquebatur . Qui Colonorum adlegebantur numero Municipes vocabantur , ut de Antiatibus ex Livio
proditum , quibus permissum fuit se ipsi adsuribi
Coloni vellent fas), scilicet si Romanorum uti Vellent jure, patrio jam pridem abdicato: nec enim Antiates Coloni quidem dici poterant, novum
agrum enim colendum a Populo Romano non
recipiebant. At si Romana civitas his priscis civibus non tribuebatur , & sacrorum , legumque libertas linqueretur , ipsi sorii Balta nominis appellabantur; testis mihi est Livius, qui Col
ni is intersuisse demonstrat, ne milites Latini sociorumque nominis in Siciliam transportarentur set ο): immo hac de re Coloniae potissimum Latinae que runtur οῦ ex quo conjicio , Latinas Colonias duas complexas fuisse civitates, Latinorum unam, S
54쪽
eiorum Italici nominis alteram . planeque senten
tiam mihi Tullius firmat in Philippica XIII et ,
his verbis se . Lautissimum OPPIDUM , nunc si MUNICIPIUM , honestissimorum quondam is COLONORVM Suessam fortissimorum millia se tum sanguine implevit se : ecce Suessam , quam Romanorum Coloniam fuisse adfirmat , oppidum prius , deinde Municipium vocat . Oppidum ,
quod antea ex sociis Italici nominis componebatur . Municipium deinde , quod oppidani lege Iulia Civitatis Romanae compotes facti fuere: nec dicere hic valet, ob Civitatem oppidanis, ac coinionis aequatam , Municipium potius , quam Cointonia appellari Suessam maluisse; Frontinus enim exhibet etiam post adeptam civitatem Coloniam appellatam , & antiqui lapides ea aetate recenti in res idem testantur. Eaque est ratio , cur Coloniae a Romanis Scriptoribus modo Municipia , modo etiam Coloniae Vocentur . Liceat hic mihi ineptias commentatoris Tullii reprehendere, quem nunquam Asconium suisse credo , at hominem ea aetate longe posteriorem , quodque , nedum ex his , quae subdo verbis , sed ex reliquo
opere conjicio. Ait hic : 28) Magnopere me haesiis tare confiteor, quid si, quare Cicero Placentiam se Municipium esse dicat . video enim in Anna- libus eorum , qui Punicum bellum secundum se scripsere , tradi Placentiam deductam pridie, , Cal. Ianuar. primo anno ejus belli, Cornelio se Scipione patre Africani prioris, T. Semproniose Longo Cossi; Neque illud dici potest , sic eam
se Coloniam esse deductam , quemadmodum post , , plures aetates Cn. Pompejus Strabo , pater Cn. E is Pon in
55쪽
Magni, transpadafias Colonias dedu- Pompejus enim non novis Colonis easse constituit, sed veteribus incolis manentibus jus,, dedit Latii, ut possent habere jus, quod cete-- rae Latinae Coloniae, id est ut petendi Magi- ,, stratus gratia, Civitatem Romanam adipisce- rentur. Placentia autem sex millia hominum o novi coloni deducti sunt, in quibus Equites,, deducendi suit causa, ut opponerentur Gallis, is qui eam Italiae partem tenebant. Deduxeruntis Triumviri P. Cornelius Asina , Ρ. Papirius is Maso , Cn. Pompejus, sive Cn. Cornelius Sci- ,, pio, eamque Coloniam LIII. deductam esse, , invenimus . Deducta est autem Latina ' duo, , porro genera Colonorum , quae a Ρopulo Ro- , , mano deducta sunt , fuerunt : Italicae aliae, ,, Latinorum etiam , , . Ex quibus verbis evidenter apparet, qui haec scripsit, nedum Ciceronis aetate parem fuisse, sed ab ea longe distantem 'Coloniarum , primo , Municipiorumque in eadem Urbe causam ignorat: deinde quid Latinis juris fuerit, ipsi latet , nam qui ex Latinis Magistratus emciebatur, munere exacto, civis Romanus xemanebat. Appianus sap) Πουν δ' . N. αον ὁ Κὰ2σαρ
Non vero quod Civem Romanum antea fieri oportebat , ut Magistratum in Latinis Coloniis petere posset: ac demum de Italicis Coloniis commemorat , quas Augustus primus extremis annis instituit, ipse enim cum censeri jussisset universum Romanum Orbem s3o , Ρrovinciis , Urbibusque omnibus tributa statuit, a quibus tamen Italiam im
56쪽
munem fecit, hinc tributorum exemptionis jus Italicum jus appellatum 3I . Non igitur in ex. ponendis Tullii verbis , de Italicis Coloniis memorari debuerat . Putidum equidem hic seret , si quae a summis viris in Latinis scriptoribus notan.
tur , repetere Vellem , ut meam sententiam
confirmem : tu ipse vide , & qua ego exposui ratione, accipe. sat mihi est per summa capi
At de jure Coloniarum quid addam nescio,
postquam de eo longa conscripserint commentaria Carolus Sigonius , Ezechiel Spanhemius , Henricus Norisius , Onuphrius Panvinius, aliique: eorum ergo sententiam, paucis eX ponam , cui pauca adis notare mihi liceat . Coloniarum duo statuunt genera , Romanarum, nempe , & Latinarum , de Latinarum jure pauca addam e at de Coloniis Romanorum quod putant, non integram nempe
civitatem Romanam, sed jus tantum Quiritium adeptas suisse, non satis mihi adeo perspectum est . Et quidem jus Quiritium causas privatas complexum fuisse scribunt, libertatis nempe , gentilitatis , sacrorum , connubiorum , patriae poteω
statis, legitimi dominii, testamentorum , & tutela. rum contra vero jus Romanae Civitatis, quod praeter has , quas enumeravimus caussas , suffragiorum , & honorum primum , deinde census . &tributorum , ac postremo militiae jure insuper potiebatur. Statuunt igitur, Coloniis, quoniam deis ductione, Romanae Civitatis jus amittebant, Quia Etium jus donatum.
Et primum quis docuit sigonium , Spanhe. mium , ceterosque, Quiritium jus a Romano di,
57쪽
argumentis , & Plinium , quem solum testantur, nec a limine quidem salutarunt: equidem Ulpianus me docet Quiritium jus idem esse , ac Romanam Civitatem 33), quod ex eis, quae dicemus , latius patebit. Praestantius Civitatis Romanae
jus fuisse Quiritium jure Cl. viri scripsere s3 ),
adversus quos contrariam sententiam teneo . uiri intium enim jus dictum a Quiritibus , nemo est, qui negare audeat, & Quirites, qui Urbe Roma nati sunt appellantur, a mirino, qui idem est , ac Romulus. Ovidius fas):
Prima lux vacua est: at tertia dicta Quirino , Qui tenet hoc nomen , Romulus ante fuit. Julia lex Romana Civitate universam Italiam donavit , hinc universi Itali Cives Romani vocati sunt: eamque ob caussam ut Plinius, eos qui in Urbe Romana nati erant , exprimeret , sui. rites Populi Romani vocat : en verba : 36) .
,, Factum hoc populi Romani iniritibus osten- ., tum Cimbricis bellis Nuceriς in luco Iunonis,
M ulmo , postquam etiam cacumen amputatum M erat, quoniam in aram ipsam procumbebat, se restituta sponte, ita ut protinus floreret . , ,
quibus eruditissimus Harduinus addit . ,, Populi se Romani Quirites sunt e Populo Romano non ,, quilibet, nam toto orbe Romano sparsus ΡΟ- pulus Romanus fuit: in sed ii , qui in ipse Ur- be regia, ἐν κνι, πολει , domicilium haberent. ,, Auctor Virgilius, qui libro IV Georgicon, o versu zoo. de Apibus sic cecinit,
58쪽
se Ubi pami suirites sunt apes, quae regem sui
quique alvearis assidue, ac proxime circumcinis ,, gunt , ut regi suo Olim cives urbis regiae Ro- ,, mae proxime aderant , inde est & Quirinus , ,, qui proinde conditor regis civitatis est , ne misse pe Romulus. Plinius lib. XU. Sect. XXXVI. ,, Inter antiquisma delubra babetuν ΓGRINI, hoe is es ipsius Romuli . Est Quirini nomen etiam in is nummo vetere familiae Memmiae apud Patiis num pag. I7ψ, capite Romuli laureato, vul- ,, tu senili, & barbato cum hac epigraphe: po- ,, ne caput QUIRINIS : e regione C. MEM-- MIVS . C. F. III UIR . A. A. A. F. F.: qui nemin,, pe ex aliqua Romuli filia se genus trahere,, gloriabatur. Est ergo Quirinus, ut diximus, se Urbis regiae conditor, vel rector ' unde no-- men illud etiam Caesari Augusto tribuitur . se Virgilio lib. III. Georg. versu 25. In foribus pugnam , ex auro solidoque elephanto,, Gandaridum faciam , victorisque arma
IRINI. si hoc est , Romani Principis , qui Romae , in
59쪽
is Romani Quiritium , hoc est religio , pietasque , , Populi Romani, nempe eorum , qui in Urbeo regia Roma degunt . Uerisimiliora certe haee Videntur esse, quam , quae Festus comminisciis tur de voce Curis , & Curitis . Quibus adde Tullium , qui cum Romanos adloquitur, eo semper Quirites appellat , quod etiam videre est in ceteris Latinis scriptoribus , & in Livii potis. simum opere: cum igitur Quirites sint , qui in Regia tantum Urbe nati sint , hinc Quiritium praestantius jus esse debet , ac Civium Romanorum: sed videamus num quis hanc meam senten. tiam firmet, & quidem Plinius alter, quo Spanh
inius , ceterique in contrariam sententiam utuntur, occurrit , qui a Trajano Imperatore Civitatem Romanam Harpocrati impetrat , Harpocrates enim peregrinus erat , & a Peregrina manu.
missus , ideo Romanae Civitatis jure non iungebatur , quod si Romanus suisset , vel a Romana manumissus , Romanam quidem Civitatem non raportebat petere, statim enim, ac liber factua esset, Civitatis Romanae jus acquisisset. At liberintis Antoniae Maximillae necessariae ei seminae , quid Plinius impetrat ρ Civitatem sorte Romarinam non equidem: ipsi enim , cum Romanae liberti erant, Romana civitate jam erant donati.
igitur quid perit λ petit jus Quiritium; & qua
nam caussa λ quia Romana Civitate erat praestantius; ejus enim ope Iiberti iam cives Romani facti, omni re, atque omni munere eum ingenuis civibus aequabantur: en Plinii verba: s37) ,, C. PLI- ,, NIUS TRAIAENO IMP. S. Proximo anno, d
60쪽
, mine, gravissima valetudine, usque ad periculumis vitae vexatus , Jatralipten assumpsi: cujus solicitu-- dini , & studio tunc tantum indulgentiae beneficio, , referre gratiam possum . Quare rogo des ei civita- tem Romanam : est enim peregrinae conditionis, , , manumissus a peregrina . Vocatur ipse Harpocras '
, , patronam habuit Thermutiam Theonis , quae jam, , pridem defuncta est ' Item rogo des jus Quiritium, , libertis Antoniae Maximillae, ornatissimae feminae, se Heliae, & Antoniae Harmeridi. Quod a te, petenteis patrona , peto . C. PLINIUS TRATANO IMP. S. Ago gratias domine, quod jus Quiritium libertis, , necessariae mihi seminae, & civitatem Romanam Harpocrati Jatraliptae meo indulsisti,&c. Etiam mihi praesto est Ulpianus , is enim ait. Beneficiose principali Latinus Civitatem Romanam accipit, ,, , si ab Imperatore jus uiritium impetravit . Quia nempe in Quiritium jure Romana Civitas Continebatur ' apparet igitur , nedum Quiritium appellatum Romanorum jus privatum , sed Romano praestantius quidem Quiritium jus fuisse: & sane quidem, ut praediximus, Tullius cum Romanos ad
loquitur , eos semper honorificentissimo nomine Quirites appellat , non vero Romanos . Et ex eo
facta vox suis tare, quam Diomedes exponit, s38)Iuirites ciere , & Varro de L. L. ait . Quiritare dicitur is , qui Quiritium Mem implorat . . . Ut siuiritare URBA ORUM , se jubilare rinicorum . Et infinita equidem Latinorum loca adducere possem, ut quam proposui, sententiam confirmarem ; at quia jam Sigonius , Spanhemiusque transcripserunt non equidem eorum sententia probata ) ideo libenter Omitto, non pigeat tamen quae Paulus Manuccius