Dissertatio de puogenia, sive mediis quibus natura utitur in creando pure. Publice defensa, cum summos in medicina honores in Academia Groningo-Omlandica consequeretur

121쪽

nem promovet, sed semper impedit, et quidem in ratione composita emcaciae stimuli et sensibilitatis loci. Eiusmodi enim canales, mOX admoto stimulo, licet etiam lenissimus fuerit, sese contrahunt, Vel saltem se Contrahere conantur. ---- Sic in haemorrhagiis, irritatis vasorum sinibus, esiuXus sistitur, Vel minuitUr, nisi per caussam externam impediatur contractio. -- Et sic in aliis. Iam vero si suppuranti laudabiliter ulceri em . plastrum modice stimulans applices, non imminuitur Puogenia, sed incitatur, purisque augetur affluxus, qui certe minui deberet, si ex simplici liquoris qualiscunque effusione Oriretur. . S. I 44. Observatio quinta. Nisi etiam Pus ex vera oriretur secretione, ulcerum sane magnam Puris copiam fundentium parietes insigniter continuo consumi deberent. - Quamdiu interim in parte suppurante blandum Pus producitur, ni- ex hoc solidi, si stricto sensi rem declares, perditur. -- Perduntur enim modo solida, si stimulus violentior accesserit, sive pressiono hic sive acredine absblvatur. Nec tamen in hisce

casibus per patredinem illa consumi dixerim, sed potius, nisi gangraena adfuerit, ipsa vasa lymphatica, quorum absorbendi nisus crescit in ratione stimuli admoti, partes solidas contra illorum Oscula PreSsaS absorbere. Sic forsan optime cutis quoque eX sola pressione consumtio eXplicatur; ut et plurium aliquando, eX aortae anetariSmate, cor PBrum Vertebrarum et costarunt destruetio, juxta

alia, quae huc pertinent intelliguntur.

122쪽

I. Ι4s. Observatio feata. Observata deniquε

Capite silperiori adducta, ut eaetra vasti Pus non oriri demonitrant, ita pleraque eorum ad confirmandam se luentiam nothram inserviunt. Sic breve, quo Pus Oritur, tempus, Ut cum

nulla consistit Hypothesi. quae pro corpore illud

habet corrupto, ita esse secretionis effectum monstrat.

Magna porro Puris eX ulcere prodeuntis copia non . minus celerem hic locum habere secretionena indjcat; et quae porro hinc pendent, eodem tendunt. - Brevitatis gratia haec transeo, ad ea quae supersunt pergenS. f. Ι46. Pus intra ulcus ejicitur latice assu

D Iolutum. Quoad hoc quoque praedicatum puS

cum aliis convenire liquoribus secretis, ut semine, certamine aurium aliis Cue, qui morantes in receptaculo proprio, postquam ablbrpta fuerit pars tenuior, spissiores redduntur, ulcerum me docuit inspectio, quae quidem tanto majori cura contenis planda erant, quod primarium eX iis alii ducant argumentum; qui puris formationen eXtra Vasa peragi defendunt. --' Observantes scilicet, ulcera suppurantia abstersa post unam duasve horas non

fure opaco, spisse, sed humore limpidiore esse perflasse, hunc pro sero, aliave 1anguinis parte

naturali, moX in pus degeneranda habuerunt. Primum itaque quod hic agendum erat, ab aliisl men , quantum scio, praetermissum, in accuratiori constitit examine liquoris illius tenui iris, qui ulcus, brevi post illana deligatum est, regere soler. Liquidum hoc, satis limpidum, de Ulcere majore collectum, quod per horam tantum tectum fuerat, sequentia nos docuit.

123쪽

Instillatis acidis cum iis miscetur, laec tamen in coagulum abit. -- Dum igni admovetur lenissimo , lenta Obtinet evaporatio, et liquor brevi spiscessit, albicat, opacus sit, aquae continuo miscibilis, uno verbo pus spissius persedium refert. Majori calori exposito, cita locum habet evaporatio, sine ullo tamen coaguli iudicio, dum in aqua etiam fervida, nisi plane fuerit exsiccatum, manet solubile.

Tales fuerunt e erimentorum eUentUS con

stantes, dum liquidum ex ulcere, quod laudabile ac mediae notae pus proferebat, desumeretur. -- Unde tunc concludimus, liquidem illud quamVis lithpidum, non sero aut lympha constare sanguinis, sed humorem esse sui generis a reliquis omnibus diversum, neque a Pure blando spissiori recedens, nisi partis aquosae abundantia..- Sola enim evaporatio eXtra corpus sufficit, ut inde habeatur , quod Pus perfectum dicere solemus. --, Huius evaporationis vice in ipso ulcere vasa lymphatica funguntur, ut per se

patet.

NON. ERGO PUS EX LIQUIDI CUIUSDAM CORRUPTIONE NASCITUR, SED PER SOLAM PECULIARIS HUMORIS VERE SECRETI INSPlSSATIONEM EXISTIT. INTRA VASA PRAEPARATUR, ET LATICE AQUOSO SOLUTUM EJICITUR.

f. 147. Non modo Pus blandum, sed et acre per acti0nem vasorum organicam fecernitur. Puris quod ichorem vel saniem appellamus, acrimoniam non eX corruptione, sed ex vitiata solidorum structura nasci putamus, quemadmodum ex omni alio organo secretorio, quod morbosa aD

124쪽

sectione laborat, humorem vitiosum provenire vi.

Asserti Veritas, ut ex Omnis ulceris maligni, ita inprimis carcinomatis contemplatione elucescit. -- Ichor hic eXit copiosus, acerrim Us, rodens, malignuS. - Haec acrimonia Ortum trahit vel ex fluidis circulantibus, ad Veetis, acribus, vel ex causa eXterna, Ut corruptione per stagnationem et aeris accessum , Vel denique eX ipsa vi agendi solidorum , quae per ulcus Vitiata sunt, quorum mechanismuS ita per morbum mutatuS est, ut ex

blandis, qui affluunt, humoribus liquorem ita rodentem secernant.

Ad primum observamus, quod humores circulantes, advecti, licet etiam non omni titulo sani, nunquam tamen ea gaudeant acrimonia, quae hic quodammodo in censum venire possit. - Sanguis ejUsque 1ertim, cruor et fibra feminae maligno carcinomate laborantis examini subjecta laudabilis mihi exhibuerunt blanditiei notas. - Accedit, quod huius materiae acris, si vel vigesima pars sanguini circulanti immitta esset, tam enormes in oeconomia productura foret turbas, ut Omnis de vita conservanda spes su bito eUanesceret. Non ergo in humoribus ichoris acrimoniae latet ratio. Hd alterum annotamus, moram, stagnationem, ac insequentem corruptionem humoris advecti non

magis hic es e culpandam, Vel eX eo patet, quod stagnatio ichoris in ulcere maligno, non ita diuturna sit, dictaque acrimonia nunquam non in tali ulcere detegatur, sive post longius sive brevius, quo

tectum fuerit tempus, eXaminetur.

Ut autem dubium, si quod forte adesse posset, plane tolleretur, sanguinem feminae carcinomato

125쪽

Iaborantis integrum, porro huius serum et fibram separatim in balneum ad 96 gr. calidum dep0sui,

observaturus quid fieret. - Ita autem compertum habui sanguinem putrescere, serum deponere sedimentum, fibram in liquamen abire, non aliter ac sanguis, serum, et fibra hominis sani solent. -- Nullam hic observare cotitigit acrimoniam , quae certe observata filisset, si a caussa externa ichoris Vis rodenS penderet. Superest ergo tertium, Ut nempe ichoris ortum in ipsius partis vitiatae structura quaeram US. Quocum porro conVenit, quod schirrus omnis acrimoniae eliper8, sed cuius organica structura vitiata est, per solam irritationem in actum deductus, in ichorosum ejusmodi ulcus abeat. Cura , sive palliativa, sive radicalis fuerit, ulcerum malignorum, etiam eodem tendit. Ichoris indolem in melius tantum mutamus, et ad Pus laudabile obtinendum propius accedimus, si medicamentis, Vel manu chirurgica,

solida emendemuS, auferamuS. Sanies effluere desiinit, si ferro solida Vitiata auferas. Pus sequitur, vel ad plenam sanationem usque, vel donec vasa secernentia pristinum rursus vitiatum induxerint habitum, tumque ichor, ut ante, prodit. f. 148. Dum autem in hisce, ichorem non minus quam Pus blandum, Pro materia organice secreta habendum esse dico, facile tamen largior, haud raro Pus stagnando in locis clausis degenera- Te, putreseere, acrem fieri, praesertim si partes

eXtra circulationem haerentes mortuae cum eodem miSceantUr. Hinc foetor puris in abscessibus absconditis Variis; hinc nunquam pus blandum in ossium substantia; et quae iurusiitai a.

126쪽

Pus spectamus sine heterogeneo admixto, prout in vulnerum balsamum a Natura praeparatur, salutiferum, idque solum non corruptioni Originem sustin debere, sed per vim vasorum vivam, secre- etoriam, creari fuse demonstravimtu Corruptio ex digestione intra ulcus orta Iton proprium Puris , sed accidens tantum dici debet.

Atque haec sunt, quae de Putaenia nunc qui- .dem Tecum B. L. communicanda habeo, quae si non plane displiceant, erit quod mihi gratuler.