장음표시 사용
121쪽
122 De probationibus. specie locus est regulae peruagatae: In ore duorum mel trium testium, flabit
omne Ῥerbum: & haec est communis opinio teste Felino,in c. excommunicamus,de haereti. nu. 27. Domi. dc Fran. in c. ut officium, eodem est.
libr. 6. Sylvester verbo haeresis. 2.quaest. q. Alberti. in c. i. de haereti.
3 Sed opus est, ut duo illi testes sine irrefutabiles, & omni quod aiunt)exceptione maiores : alioqui non
facerent plenam probationem. etsi enim in fauorem fidei testes quoq; minus idonei recipiantur: non ideo tamen duobus solis plena fides habetur , sed necesse est, ut alia multa concurrant , Ut ipsamet lege plane decernitur. c. in fidei de haereti. lib.6. Lupus in allegatione,3.viti. Brumis lib. .de haereti. cap. 9.6 Verum quidam existimant, leuioribus argumentis haeresim pro-- bari
122쪽
bari posse: decepti lege quadam ciuili t quae adeo deprauata in codici bus vulgatis est, Vix ut ea interpretari potuerint, Lupus, Albertinus,Brunus,Godosredus,&alij. sed ver- ba legis emendatae sunt: Haereticus est, ac latis aduersus haereticos legi bus succumbit, qui vel paululum ab orthodoxa fide declinat: & ita ea retulit Photius Patriarcha in nomo canone, siue iure pontificio Graeco
Quam lectione ideo magis pro-7bo, quia illic non agitur de proba tione haeresis, nec admodum refert, hoc an illo argumento deuiet quispiam, vel detectus sit a iudicio, vel tramite ecclesiae catholicae deuiare: sed ponitur haeretici quaedam dissi nitio. Nam c un is sit haereticus, qui lineas catholicae fidei transiliit, is utique haereticus erit,qui vel paululum, vel miniam eas transgressus fuerit,
123쪽
3 24 De probationibus. . fuerit, neque quantum ad hoc attinet, plurimum interest quousque progrediatur. 8 Accedit eode diuus Ambrosius, qui epistola 8 . inquit: Alienus esta numero fidelium, & a sorte sanctorum , qui in aliquo a catholicaveritate dissentit . si a recta via paululum declinaueris , non interest,
utrum ad dextram vadas, an ad sinistram, cum verum iter amiseris, ut ait beatus Hieronymus.
' sed quo pacto probari potest hς-
resis , cum sit error in intellectu , dc pertinacia in voluntate: quae cum snt inuisibilia, & occulta, Videntur quoque in testium sensiam non cadere, atque adco probari non posse, quandiu quidem ea in corde selo retinuit haereticus, Verum est, non
posse probari, sed si animi motus
interprete lingua explicauit, facile testibus conuincetur , quia nemo
124쪽
credendus est dixise , quod non
mente agitauerit: & quia verba declarant mentem loquentis, &quia sunt notae earum passionum, quae in animo sunt: & quia nullum est maius animi nostri testimonium, quam qualitas expressa verborum, ut ait Ca sliodorus. l. Labeo, 3. idem Tubero.Ede supellectili lega. c.hu
Scriptis quoque probatur ani- Iomus, ut suo loco dixi, nec enim minus , quinimo multo magis declaratur animus scriptis cum deliberatione factis, quam verbis sacilius prolatis. verba quidem volant, &transeunt, scd scripta permanent,& semper loquuntur, atque eodem tenore loquuntur. cum loqui non posset Zacharias, postulans pugillarem scripsit, dicens: Ioannes est nomen eius. vides quomodo scribens
dixit Z & propheta regius dicebar, linguam
125쪽
126 De probationibus. Iinguam suam esse calamum. Luc 1.&Psal. 44. ii Factis praeterea cognoscitur ,at que probari poterit l, retici mens,
animus,& cogitatio. Vt enim B.Cyprianus, libro de duplici martyrio
inquit: Habent & opera suam linguam , habent suam facundiam etiatacente lingua: quinetiam ut Lucia nus in Toxari scribit,res ipsae longis magis loquutur quam verba. Praeterea illud, apostoli, Confitentur senossi leum: factis autem negant. sed venio ad sanctum Augustinu, qui haec scripta reliquit: Facta indicant
Occulta: nam oculus i conscientiam non penetrat . attendo quid
agat, & ibi intelligo, quid cogitet,
sunt quaedam, quae intus latent: sed sunt & multa, quae procedunt in opera, de manifesta fiunt etiam ho minibus . Ex seructibus eorum cogΠ fetis eos: non enim fructus olien- ditur
126쪽
Titulus xxx V. I 27ditur nisi in factis, ad Titum I. Augusti in Psalm .i 9. Matth i 7. l. de quibus in fine.ff. de legib.
Praeterea cognoscitur animus in iΣ. repentinis: quia cum in eis locus non sit deliberationi, aut electioni, itunc operatur homo secundum finem ante acceptum, & secundum habitum praeexistentem. TEO. I. 2.qu st.IO' arti. 8.
De testibus. ΤIT. XXXV.FIRMIssIMA quidem probi itio est, quae ex testibus fide dignis constat; quia hominum scientia nititur, sesut Cicero inquit in Topi cis . Non qualiscunque per sona testimonij pondus habet: ad facienda enim fidem auctoritas quςritur: sed
auctoritatem aut naturam , aut tempus afferre naturae auctoritas in virtute inest maxime:in tempore autem multa sunt, quae afferunt
127쪽
auctoritatem: ingenium,opes, r-tuna,ars, usus, necessitas Et in Par
titionibus oratoriis idem Cicero de singulis testibus considerare docet,
si forte natura vani sint, si leues, si cum ignominia, si spe, si .metu, si iracundia , si misericordia impulsi, si praemio,si gratia adducti testimo
nium perhibuerunt. , Et iurisconsulti aiunt: multa exploranda esse in testibus, conditso nem, djgnitatem, diuitias, paupertatem, amicitiam, inimicitiam, sexum, aetatem , & id genus alia . Et ut Adrianus imperator scripsit: quq argumenta ad quem modum probandae cuique rei suificiant, nullo certo modo satis definiri potest, alias numerus testium, alias dignitas, dc auctoritas , alias Velut consentiens fama confirmat rei, de qua quaeritur,fidem. Ad summam his omnibus recte perpensis, iudex
128쪽
magis scire poterit, quanta fides testibus sit habenda. l. 2. cum. seq.F. de testib. Eleganter Cicero pro Fonteio in- 3quit Si hoc iudices praescriptum
lege,aut ossicio putatis, testibus credere: nihil est, cur alius alio iudice melior, aut sapientior existimetur. unum est enim,& simplex aurium iudicium, & promiscue , & com muniter stultis.ac sapientibus a natura datum . quid est igitur, ubi lucere possit prudentia ξ ubi discerni stultus auditor, & credulus ab religiose, &sapienti iudice ζ nimirum illud, in quo ea quae dicuntur a testibus, coniectura , & cogitatione traduntur: quata a uetoritate quanta animi aequitate, quanto pudore, quanta fide, quata religione, quato studio existimationis bonae,quanta cura, quanto timore dicantur.
129쪽
13o De testibus.cipiuntur, admonendi sunt in primis,Vt caueant, ne OdiO,aut pretio, aut alio iniusto affectu falsum testimonium dicant: esse enim scelus horrendum tanti criminis infama Ie innocentem. Deinde iusiurandus olemne praestabui, nulli enim testi creditur iniurato, cap. hortamur. quaest. 9. cap. nuper.de testibus.
1 Ad haec , inquisitiores diligenti ia
sime perscrutabutur, an testes mendacia proserant: interrogates multa de ante dictis, multa de insecutis, multa de loco, tempore,dcque aliis circun stan tiis. Deu t. i 9. Fabius lib. J.cap.7. c. iudicantem. O. quaest. s. 6 Testimonia vero rata sun r habenda coram duobus religiosis viaris , clericis, aut monachis: ut tot inspecta oculis, tot insinuata sensibus falsi suspitionem excludant C. ylti.& ibi Ancha. c. ut officiu, g. VC-
rum,& illic domin de hqreti. lib. 6.
130쪽
Haec testiu receptio ab ipsismet inquisitoribus fieri debet, nec est
cuiquam committenda, nisi magna ex causa,tunc au te vicario episcopi, aut alij prudenti, ac probo viro id munus iniungedum est. Bal in cap. I. de controuer. inuesti . lib. Feudo, Feli. in cap. cum causam de testib. Couar .lib. 2.resolui. cap. I . Possunt inquisitores cogere quaD scunque egregias persenas, ut se coram eis sistant,& in causa religionis testimonium perhibeant hoc enim& iudicum auctoritati,& honori,&fidei fauori debetur: id tamen admodum prudeter exequendum est, glos .in .c. i. de testib. cogen. Roma. notab. os. Ias. in l.ad egregias. Edeiureiuran. Quamuis . testes recipiendi non disint lite nondum contestata: in causa tamen haeresis, in qua inquisitio iudicis ossicio fit, dubium non est,