M. Aurelii Olympii Nemesiani Carthaginiensis. T. Calphurnii Siculi Bucolica. Nuper à situ, & squallore vindicata, nouisque commentarijs exposita opera, ac studio Roberti Titii Burgensis. ..

발행: 1590년

분량: 237페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

151쪽

Roberti Titi Comment. 29

Ut qu muis auido parerent ama colono, Gratum opus agricolis; at

nunc horrentia Martis inma, virumq; cano.

ηορ ciat Et per hoc faueat. Sic sus est hoc verbo Virgil.

canuisitoris Itquam tondenti barba cadebat, Respexit tmen , σιρ 'poti tempore venit hic noster superrius hac ipsa Ecloga. critii quam nostras η ter dii meta amoenas Respiceret. Decurrunt carmina Bene decurrunt, nam carmina pedibus constat, id est moduli: quibusdam incedunt, sicut animalia Peuibus retorat. nec cito pede currere νε ius .i iterum . euntes molitus; ab eo, quod est in animalibus. Properi. Et canit, e soleant molliter ire pedes nisi serte legendum sit mensu, quod tamen non crediderim In montibus istis Quos Roma suo ambitu complectitur. Vettit nais saepius aurem J Auris memorice dicata fuit, hinc aurem esiere pro admonere Virgil Cism canerem reges, pratia, Cyntinus amem Vellit, ct admonuit. in epigrammate Mors aurem vellens, vivite ait, ueni, Seneca de Beneficiis loquar mecum, aurem miluvellam item alibi. Nec tamquam munus dabo sed verba mea redimam aurem mihi pervellam, damno castigabopromittentis temeritetiem. Inuida paupertas Quia inuidet ditioribus . Ouid. Inuidus alterius rebus macrescit opimis. Vilia cura Cuiusmodi sunt, quae initio huius Ecloga commemorauit Menalcas. Et potius glandes , ubicundaque collige corna Duc ad mulctra greges, lac venaleper,rbem Non tacitus porta. Tenetrata visere Phoebi Vel Caesaris intimum cubiculum quem etiam superius Deum vocavit, ut dixi, vel sacrariu tem pli, quod Augustus in Palatio Apollini excitauit, ut auctor est Suetonius in eo erat bibliotheca inde Horatius Scripta Talatinus quaecumq; recepit Apollo.

Nos tamen interea Non longe discedit hic noster a Virstilli vestigijs, ille enim sic inquit. Namq; erit ille mihi emper deus illius aram Saepetenerio tris ab ovilibus imbuet agnus verum hichoedus occidi videtur in coenae usum Iam fraemit aestas Breuiores umbras emittit, sol enim climmediam coeli plagam pervadit, magis ex perpendiculo nos aspicit, itaq; umbras contrahit, ex aduerso mane, cum exoritur, vel cum vesper Occidit, productiores esticit, propterea quod nostrum hemisperium ex transuerso illustrat, sicuti do- cet

152쪽

, o In Bucolica Calphurnis.

eet Aristoteles in Problematis. Viigil Maioresq; cadun 'a tis de montibus umbrae Otiid. Fecerat exiguas isnnD alii us,mbrati vide Strabonem, aes extremo libro secundo, ubi uti ma λὰ σκιαν - αμ φισκίω - Πρυκίω loquitur.

O RTE Mycon senior, Canthus, Myco vis

alum uus

Torrentem patula vitabant arboresolem Tum iuueni senior praecepta daturus alm

Talia erba refert tremulis titubantia labris. Mi. ras errare vides inter dumeta capestas, Canas lasciuo concideregramina morsu

Canthe puer,quos eccegreges a monte remotos Cernis in aprico decerperegramina campo: Hos tibi do senior iuucnipater ipse tuendos Accipe iam certepotes insudare labori: Iam pro megnauam potes exercere iuuentam

Aspicis ut nobis iampridem misi querelas Asserat , or baculum premat inclinata senectas pSed qua lege regas amantes Lara capesias,

Ei melius pratis errantes ossibus agnas, Percipe Vere nouo cum iam Innire volucres

Incipient nido Oreuc adulabit hir dor

Protinus hiberno pecus omne mouebis ulli. Tunc etenim toto vernanti gramine Larullat, aestuas reparabitis inchoat umbras. Tum florenis tuae viridi , renascitur annus. Tum Venus, se calidi scinti ameruor Amoris :Lasciuumgpccussaliente accipit hircos.

153쪽

Roberti Titi Commenti rit

Scdnon antegreges impascua mittito Hauseos. dam fuerat acata Paus sece pite 'luo Pone ocum Geniumsit loci, Faunumi Larems Salpo farre voca tepidos tunc hosia cultros Imbuat at etiam, dum iuit, ovilia lusera.

Nec mori tunc campos udus, dumeta capellis Ortosole dabis, mul hunc accedere montcm

Coeperit, I pr ae patium tepefecerit hora: Asforte vaces dum matutina relaxat Frigorast, tumidis spumentibi mulcbapapisiis. Implebis quo messi at Rufo prcmentur Mane quodocciduae mulsera redegerit horae;

Parce tamen fa tis ne ni compendia tanti, Dessifruat i niveos venalis casus agnos. Nam tibipraecipuosa tura colatur amore. quos nonpudeat, cum serus uilia vises, Si qua iaccbit ovispartu restata recenti, Hanc humeris portare tuis, nato parenti Ferre sinu tremuloso nondi afareparatos

Nec tu longinquas pro uia praesepibus herbas, Nec nim; admotaesectabcrepabulas tuae,

Dumperagit vernum Iouis inconLfantia Icmpus.

Meris en m dubitandas des modo onteserena Alandius arrisit modo cum caligine nimbos Inti is, o miseras torrentibus Uulit agnas At cum longa dies/ticntes asscrct aestus, Ne uerat varianterio mutabisalum: Iami luis committe greges iam longius ferias uaere sed ante diem pecus exeat; humida dulces Effcit aura cibos, quotiensfugientibus Euris

Frigida nocZurno tangunturpascua rore, Et matutinae lucent ingramin eguttae. Visimul argutae nemus increpuere cicadae:

Ad ont m compesiegreges,necprotinus herbas, Vel campos permittesequi e protegat illas interea veteres quaeporrigit esulus umbras. M a Verum

154쪽

, In Bucolica Calphurn ij.

Verum ti bi declis iam nona tepesceres Incipiet serae se vadebitur hora merenis Eufuspas egreges, is opacos desere l- . Nec prius aestu pecus includatur ovili, diuam leu;bus nidi omnos captare volucris Cogitet, . tremuli treme niua coagula lacris.

Succida iam tereti constrangere vestera iunco Ci- iam tempus erit, maternas demere lanas ,

Hircorum bubas, se olentes caedere barbas Ante tamensecerne pecus gregibus iotatis, Consi miles include comas ne longa minutis, Mostia ne auris coeant, ne candida scis. Sed tibi cum vacuas posito velamine costas Denudabit ouis circunspice nesit acuta Fosce Lesa cutis tacitum nepustula virus T exerit occulto ub vulnere qui ni ferro Rumpitur, in miserum agili rubigine corpus Corrodet sanies, di putrida contrahet ossa. Providus hoc moneo visentiasῖfura tecum, Et caput alsi intacIa bitumma porta, VicerIbus laturus, opem nec brutia de tDura tibi; liquidopacis ungere terga memento , Sisint rasa, lina viui quo spondera mes Argenti coquito, lenti bitumen aheno, Impressurus ou i tua nomina nam tibi ites

Asseret ingentes e spospessor in arvo. Tunc etiam, dum ccus ager, dum feruida testas , Dum rimosa palus es mi ino torrida limo Asuat, se fragibi nimiusso uiuerat herbas. Lurida conueniet uccenderegalbanasiptis a Et tua ceruino lustrare mapalia fumo. Obfuit iste mali odor anguibus; ipse Hobis Serpentum cecidisse minas nonstringere dentes V kapotes uncos se inani debitis ore

Marcet, se obtuse iacet exarmata vencno.

Tuo arge vicina circunspice tempora Dumae

155쪽

Roberti Titi Comment. 73

Iu rationegeras aperit cum vine epes. Elportat lectas securus vinitor uuas Incipe De nemus, tuas reciderefrondes. Tunc opus es tenerassummat stringere virgas. Tum debesseruare comas dum permans humor, Du viret; c tremulas non excutit Africus umbras. Ani ubi conueniet tepidissenilibus olim Promere, cumpecudes extremus clauserit annus: Sic Ibi tendum es labor hoc in tempore nosse , Gnauari sedulitas venit, o pastoria virtus. Nec plegat ramossiccis miscere recentes, succos adhibere nouos Neu torrida nimbis

Instet hyems, nimio gelu nimbuo coactis:

incuruare velis nemus, si constringere frondes. Tum tamen aut leues hederas, aut mosi ab Tum Vasi premesgelida Sitis eispensanda tuorum Canthegregum viridante cibo nihil aridus Agis Ingentipositus quamuis rueprosit acervus:

Virgea si ris in liquido turgentia succo: Et quibus es aliqui lenae vitale medusia. Praecipue gelidum stipulis, ofronde caduca

Sternesolum, neuerte rigorpenetrabile corpus Vrat, se interno a se pecuaria morbo. Plura quidem monuisse velim; nam plurasupersunt. Sediam sera dies adii se iam Sole gato,

Frigidus a uas impellit noctifer horas:

156쪽

Η COMMENTARIVS

In Eclogam Quin tanta

DITIO Florentina a Philippo Itincta procurata huic Eclogae titulum praefigit Mycon a pastore, qui in ea loqui introducitur. Torrentem patuli Patulam Mum vocavit etiam Virgilius . Tit e tu patula recubans sub tegminefugi sic M. Tullius de platano. Nam me haec tua platanus admonuit, quae no minus ad opacandum bunc locum patuliis diffusa ramis,quim illa,cuius umbramfeculus I Socrat s. Homerus mν cp. Ne ἱλάαν dixit. Moschus eth α et ναν. illud torrentem solem conuenis si illo Catulli. Sole sub ardenti flaventia demetit arua: quod in Virgilio reperias Propertius ait. Venit enim tempus quo torridus ae uuat aer, ancipit, siccos ruere terra eane. Tῶm iuueni senior Comparativum pro positivo. Ouid Diua potens.senior I pati , pia sarcina vati Hirsus. Iamque vase fenia ori pater, germanaq; G0 e. Tr ulis titubantia labris Pulchrῖ exprimit senectutis incommodum in Ierbis enunciandis , quod Graeci vocant Are-σωνιαν, cum qui nequit expedite sullabam fultabo contexere pronunciando quo Vis senes praecipue laborant, unde ab

Horatio balba 'ηe u nucupatur Occupet extremi, in tu ἱet basenectus: Tibullus albaque cum uero dicere,e,a

157쪽

Roberti Titi Comment. 13s

tiqMitur. Horat. Nec prata canis albicant pruinis eadem ratione Soracilem niue candidum, d Thracem appellauit caeterum lascius morsu dixit pro voluptuoso, desidioso, ita enim interpretatur Seruius grammaticus illud Maronis Florentem cytbfumo GMitur lasciua capella. Montiantinus sane de Agricultura scri-Dit capras gregatim pasci, sed maxime inuicem discedentes saltantes'; ac lasciuientes sedi Columella de capro inquit. quod se uberius alatur, matrem stupro superuenit, ideo ante exannos consenescit, propterea quod immatura Veneris cupidine primis pueritia temporibus exaustus ekt, itaq; quinquennis parum idoneus habetur loeminis implendis. In aprico Sic apricos colles , oc aprica saxa vocavit Maro. qu Duceret apricis in collibus uua colorem ac rursus alibi. olid Mitis in apricis coquitur vindemia saxis apricum campum di-Xit Horat cur apricum iderit campum patiens pulueris, atq; solis.1 uendos accipe Virgil. Jae cura tuendo it pecori.

Insudare labori Qui plurimus exhauriendus est pecori magistro, etenim, ut inquit Columella; Magister huius pecoris dobet esse acer, durus, frenuus, laboris patienti simus, alacer, atq; audax,

ut qui per rupes persolitudines per uepres Iacile uadat, non ut auterius generis a flores sequatur. Mille quεrtias ob multos , variosq; morbos senes identi

de L. Iuncus in libro de Senectute apud Stobaeum in Collectaneis hac de re plur cripta reliquit, quibus recensendis, ut breuitati studeam , consulto supersedeo . Apollodorus tamen senectutem ipsam morbum esse pronunciauit, το μεῖρας inquit μου τὸ ὀ)μμα. Aristoteles in libris de Animalibus senectutem appellat cσρ crv7 Baculum remat Senes inualidi baculo se sustentare cosue uerunt hinc ait Iuvenalis . pedibus me orto mers, nullo dextram subeunte bacillo Cornelius, cui pater luminibus captus pro baculo inniteretur, Scipio cognominatus est, nomen ex Co nomine posteris dedit , auctore Macrobio dicitur enim Scipio bacillus ille, cui senes innittitur Heliodorus Aethiop1corum lib. I. κζ πιῶ me μ ελ- ν - 'Euινῶρ τρν ετρ πον

qui a non ullis Cornelius Gallus est e perhibetur. HinceIt,quod baculo incumbens ruitura senectus Assiduo pigra' uerbere pulsat

158쪽

13s In Bucolica Calphurnii.

ἀπιγραπον, φρια σι υν , Kι τροπον idem Latiniis poeta , que inmodb nominaui. Fitq; tripes, rursus quadrupes ut paruulus infans. sed Mesiodum auditae operae preci ci fuerit dicentem in Ope

senes enim terram spectare consueuerunt, unde se licernium quod silices videlicet intueantur , ut dixit Hesiodus monitis tamen aliunde originationem deritias hinc quoq; Plautinus iocus Curculione ecce autem bibit arclis, pluet, Credo, hercle hodie. uetulam enim, quod in cunia esset, an sexa, arcum nominauit Propertius sic: cuinyis Ipsa antis haud longa curua futura die Ouid. Iam uenit tacito curuasentcta pede . prestantissimus noster poeta Torquatus allius de Rat mundo loquens cum Argantes Christianos iterum ad singulare certamen prO- uocasset . Etio, ben ch 'a gir uruomi condanni a graue et is, nissa chelio rici si vel inclinata ad occasum respiciens. Et amantes lustra capellas Iam praecepta Cantho promere incipit Mycon admonetq; ut capras in m 5tibus, oues in pratis pastum ducat, quod&rei rusticae scriptores Obseruari iubent Litaq; Varro inquit Caprinum picus h bet sua proprias adam, quod potius luestribus altibus dele Iutur, quam pratis, Liudi enim de agrolibus fi hctibus pascuntur, atq; in locis cu'tis uirgulta carpunt, itaq; a carpendo caprae nominatae . Columella quoque in hanc sententiam. Id aut m genus de caprino pecore loquitur dumeta potius, quam campestre tum di sederat, asperisq; ettian lo-c;s achiveuribus optimὰ pasciti. r. nam nec rubos auersatur, nec ue-pribus offuditur, ta arbusculis frutetiq; maximὰ gaudet. Macrob. Capys uero consuetudo hori pia tu uidetur, utjemper altum poscendo petat Virgil Pascuntur uero fluas, summa Lycaei, Horreη-tetq; libo antes ardua dumos. idem itoq; tradit Constantinus de Agricultura libro 8 hic noster pauid infra dicet tum campos ovibus, dumeta capellis O to sole dabis

αit4 In saltu utrumq; gregem, atq; pes itidem

Horatius

159쪽

Ruberti Titi Comment. 3

Horatius . Soluitur acris hyems grata uice ueris. Favont, Trahuntq; siccas machinae carinas Ac neq; . GLibulis gaudet pe

Lutabit hirundo Quod statim in unitie una dixerat, nunc particulatim hirundinis exemplo posito magis declara , sit Quidem vere aduentante solet hirundo ex ignotis regionibus

nuncia uenit hirundo , Et metuit , ne qua ubi se recurrat hyem rrursus . Tunc blandi oles, ignotaq redit hir do, Et utcum cel fasub trabe Iu opus Horat V ι dum ponit Itym flebiliter, mens Insae ix avis S ah bi te dulcis amice, reuiset Clim Z I by GS θconcedas, hirundine prima Virgis Hoc geretur c phy sirin is uia impellentibus κndas, Ante nouis rubeant, qlsam prata coloribuS, ante Garrula quam stagnis niduin suspendat hirinido Aristoplianis interpres admonet nos de prouerbio , αλε ιδ pq rc et

itaq; ipsam Rhodi publi cis votis quotannis inuitabant

sub tempus vernum his verbis. , Θῆ- χε δ', α ic rex :αλεσα , και κα E. e M. ι alterius adagionis ab hac ave ducti

meminit Aristoteles in Ethicis λε . oc ου ηριῶ deniq; Aristophanes Homerus, Hesiodus, multi taeterea ali triari G ceci . tum Latini poeta huius auis in hanc sententiam meminerunt, quorum testimonia nihil est opus recessere; de voce lutare,' ad rem ipsam attinet, sic est apud Actianu. χελιδο ν,

tio h bri sexti de Histor anima L hirundines ex hilo nidos con struere scribit; sed i b. 9. eius de operis id fusius deinde explicat, vehit ibi perspici pol docet et ex ipso me Aristotele Antigonus in Cogerie mirabiliti narration si Pthnius de hac re ita inquit, Gellio Doxius Curti lius lutei aedifici inuentor placet, ea ξm plo sumpto ad hirundinum nidis . Ouid. - bland toles, ignotaq; prodit hirundo, illateum cel l ub trabe sigit opus Tertulit anus de auibus generatim inquit libro primo de Opificio Dei nidos enim aut luo ad cant, aut virgultis, o frondibus coustruunt, ein ciborum exp/rtis incis bantis, de verbo ip b sciendum est Catonem eo stim fuisti dicentem conspergit amurca omne, q ιθ ί taueris Spartianus in Heliogabalo. Misit , qui in castris

160쪽

satuarum eius titulos δει ite geront, i etera deinde stibdit. Sed πba primum lutati Ditici Lit Ort , Milites omius exarserunt. lilia d/lutare pro coclem 'ilod apud Catone a reperi, ibi Sihabriationem delutare vis QErrain quam Naxim creto am , et rubico miro urcam in Audito pala studiis aliti verbum hinc fortati ar, si id ei lurcis . . Sani Liae dis itur talus cauat cyra ut scit. Pecus omne mouebis omli Horat solarἱur acris hyems i caeter, posui non multo antes. Nullat Ptillulat Oaidius in hanc sontentiam dixit. Omnia tu e florent , tunc si nouit poris aetas , Et nova de grauido palmite ei nura tum l. L mo ' formatis peritur rouuibus iarbos Prodit in funitam in Oarii us herba sol λn. R par b is Horat re tunt iam gramina campis Arboribusque cumbe ii luam editam aco: pe Ttim res u e Veris dei criptio a consequentibus , ita ferna Viru ilius . Et nunc binis ager , Auc omnis arturit arbos Vulic ruti lorii iluae , u in formo tinnis annus . item alibi Vcretum e re terrae curtalo claritia o curri. Orat. pere niues, redeunt tam gramina campis , Irboribusq; comae . Uuid. Omnia tunc lor it tunc tu n6ua tompcris aetas , Et noua de grauido .u Mite gen a tumet: Et modo sormatis operitur fronaib A arbos,

Trodit in summum in ut horbasottim Tsem Venus . Luci ci. atri simul ac species patefarita esse verna dici, Et reserat Muci cnti. bilis aura Favoni Ae res primi vi volucres te, diua, tuum ci Sighi cant initum percu Cae corda tua vi, Inde erat pecudespcrsu 'tali pabul. l.eta, dc quae sequuntur Salientes recipit hircos De caprarum admisi ara aliter omni-nt, Varro de Re rustica , a :od ad ueturam pertinet inquit desii lex te aut i mi exigunt a r Ne in campos hircos iu caprilia citem ut in arietibus dicIurn, quae concepit post quartum mensem , reddit tempore veru M. neq; non item Columelia his orbis . Tempus admissurae phr autumnum seroante mens in Decembrem praecipimus, Ni propinquate Nere gemmati tibis frutetis primi/m siluae notiai minant fronde, partus edatur Verrina Calphurnius non de adnus sura loquitur, sed de Veneris desiderio, id excitat vernu tempus in animatibus, atq; Aristotcles quidem de Histor animalium scribit animalia propc omnia propensitora esle ad 'coitum verno tempore pori Voce salire incluta sensum utitur etiam

Varro, ibi. dete ut ab aliendis ccllas iunco, aliave qua re, quod adligario

SEARCH

MENU NAVIGATION