M. Aurelii Olympii Nemesiani Carthaginiensis. T. Calphurnii Siculi Bucolica. Nuper à situ, & squallore vindicata, nouisque commentarijs exposita opera, ac studio Roberti Titii Burgensis. ..

발행: 1590년

분량: 237페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

171쪽

Roberti Titi Comment. I 9

hic Virgili versiis declarare potest. Sive sub incertas Zephyγὸς motantibus,mbras excivit a tuem folia, per hoc umbras. Extremus clauserit annus Hyems, quo tempore pecus intra. praesepia clausum haberi solet; Horatius, ctim ver describeret, inquit. Ac neq; iamstabulis gaudet pecus, aut arator um . incidit autem extremitas anni in mensem Decembrem , quo mens 1 Terminalia festa celebrabantur in honorem anni vertentis Gnauaq; sedulitas J Superius ita. Iam pro me gnauam pol rexercere iliuentam.

Miscere recentes Quae sint frondes, quas siccis misceri oporteat, statim exprimet ibi. Tu tamen aut liues hederas , aut molle sali tum Valle rεme gelida Columella de atinia, quae ulmi est species loquens, ita habet lib. . est ulmus long8 latior, cyprocerior, qui mi nostras frondemq; mcuudio rim bobus pr.ebct quacism vidi e pecusata ris postea e neris alteraus frond m dare n-situeri fastidium bobus affert quae plura deinceps illic sequuntur . Torrida nimbis Superius torridam aestatem nominauit,&jecty sic etiam Virgilius iam uenerit ae lani Torridi eodem pacto nunc venae in vocat summa ratione, siquidem frigus urendi facultatem habere non quidem per se, ac sua vi, sed κα, ασυμ ἐς si ιν ac certum est , dum calore videlicet ad interiora contrahit, qui demum ita coactus x υ γ ναῖσι παριζα vehementi ius agit, atq; interdum ita sane, ut etiam penitus exurat, alio

qui inime flairus , si circa externa solummodo versaretur, fuit hς Aristotelis sententia in libris Meteorologic. his 'erbis

paulo post magis adhuc aperit dicens . κράνin ' - , τ . .: mette e. Usi. quae ibi plura sequuntur in eam sententia, nam satis est, arbitror, digitum ad fontem intendisse , itaq; gas apud Marronem . aut foreae penetrabile frigus adurat Luca nus sic. νrebant montana nives hic noster paulo infra. ne furtei-xor penetrabile corpus Vrat. Cornelius Tacitus . Ambuti mutatorum artus i frigoris, ct Hidam inter excubias exanimat sunt. Iustinus . quamquam continuis frigoribus rantur, pellibus tamen

ferinis, aut murinis estiuntur hinc pruinam dictam volunt,qubdfructus, ct virguli Perurat.

172쪽

iue In Bucolica Calphitria ij.

Incuruare velis nemus Pro locoriim qualitate frodes citius, seriusve decidunt, multae' taeterea arbores reperitatur, quae

tota hyeme folia seruant, itaque non est absurda sententia, si mediis frigoribus frondes stringere prohibet aliqui codices habebant imen pro nemus sed tunc versus ratio non constabit, nisi legatur, sestringerefrondes, ut ultima syllaba in men, extendatur ob caesuram, quod non est nouum apud probatos

auctore S

Leues hederas Expolitas , lubricas Plinius quoq; hederat Ilia laeuia appellauit qua de causa nix ex eis cit,defluit, tametsi non delunt, qui ob humiditatem foliorum id accidere putent, ut docet Plutarchus in ta aestionibus Conuiuialibus recte vero Calphurnius hederae meminit ob perpetuitatem soliorum, huic enim plantae folia non decidunt, ut notum est, quod ex Empedocle obseruauit etiam Plutarchus loco statim

indicato.

Molle fulictum Flexibile, dentum , cui notioni haud omninb crediderim usquequaq; respondere r. ecum αδινον, d C qua voce nete pigeat adire nostros libros Locor controuers. ωAssertionem, quam edidimus aduersu fauonem quemdam Villio marum impurum hominem δε nullius iudicij. Valle premes gelida J Vbi nimirum Delicius hederae proueniunt, auctore Theophrasto de ausis eorum, quae oriuntur

e terra

Nihil aridus Aceruus soliorum aridorum, cuiusmodi mutita enumerat Columella lib. I.

Liquido turgentia succo Plena tumelia; hoc enim valet verbum turgere, sicut apud Graecos o μοῦν. Vligi L iam to turgent in gramine I mae. Vnde Vox e . duci potuit, quod aliquo pacto confirmare videtur M. Tullius in Quaestionibus Tuscul ibi. Orci meum penitus turrescit tristibus iris . sic etiam Horatius. meum . Feruens difficili bile tumet iecur Plutarchus συμποσιακέν lib. . Ure ι Orικωσκοῦ σμμακος ηοκτήν του itaem J,Eeu Praecipud gelidum Hac de re sic inquit Columella. Detur opera, nequis morsubsistat ut emperquam aridiβimissilicibus culmis tabula constrata , quo purius is mollius incubent setae Virgil. Incipiens Habulis edico in mollibus herbam Carpere oves,

173쪽

Roberti Titi Comment. Isr

MOsse pecus, scabiemq; ferat, turpe 3 ρο agr is. Sed iam fera dies monesta discessitoni catisa, velut apiud

Nemesianum Seli iam sol demittit equos de culmine mundi. . Fri et ius 1 ut donec de cendere suasit Usterus consule nostros librosio cor controuers 1llic, ubi Maronis illud emendamus, atque explicamus . Surgamus solet esse grauis cantantibus,m a. 2 ἰοἱffer boras Expressiit Graeca vocem Hesperus, ut sic Latine respondeat huic contrariae Lucifer eadem usus est Catullus in illo. Vim rum aethereos osten iit noctifer ignes est autem traq; eadem Veneris stella, qua mane oriens Lucifer, sero apparens Hesperus appessa turri de his apud Issidorum in libris Originum ita scriptum reperias . Lucifer dicitus, eo qu'd inter omnia aera plus lucem ferat , lucifer enim est na explanetis; haec proprie iubar dicitur, eo quod iubar lucis ex se fundat; sedis solendor solis lunae , ac stellarum iubar ocatur, quὀd in modi iubae radi ipsorum extendantur Vesperus Hella occidentalis , quam cognominatam perhibent ab H spero ege Hispaniae 4 flautem ipsa ex quinq; H llis planetis noctem ducens, sequens olim fertur

autem , quod haec telia oriens Luciferum , occidens Hesperum facit; de qua Statius cir alterno deperditur humor in ortu qud Lautem eadem stella mane luceat, siser,aperte ostiendit Catullus in Carmine Nuptiali dicens odie latent fures, quos idem aepe reuersus Vespere mutato comprendis nomine eo dem porro frigidus a Calphurnio vocatur ex rei natura sic etiam Nemesianus. Frigidus esiluis donec descendere fuasit e perus . qua ratione

fumi iam noctis umbram appellauit Virjilius. Frigida νix coelo,

Misis decesserat,mbra

174쪽

Alcon

Certaueresub his alterno carmine ramis Iudice me sed non e 'gnore Nyctilus

haedoyDmcta matre dedit catulum dedit iste Leaena Iuravit genus se Uulit omnia victor.' Ilion ut cantu rudis exuperauerit Alcon, Apio credibile es, ut vincat Acantida cornix Vocalem superas dirus Aedona bubo.

Te patia Crotale, qua nunc ego maceror una, Si-agis aut docili calamorum IcZilus arte, Aut cantu magis est, quam viatu, proximus isti . Iam nunc decipio te iudice. Dadidus alter

Candidus alter erat, lenii decentior uo, Et ridens oculis, crinem imalimus auro ediciposset, non cantarct, posio.

O Lycida ,siquis tibi carminis usus adest. Tu quos laudatumpse Alconaprobare

Vis igitur, quoniam nec nobis improbesta es, Ipse tuos iudex catimos committere nosris 'Vis conferre manu)n, veniat licet arbiter Alcon 'Vincere tu queuquam: et te certamine qui quam Dignetur ' qui vi resistantes arida voces Rumpis, ct expellis males gestantia verba Fingas plura licet nec en potes improbe verba Exprobare mihi, cui tibi multa Dcotas. Sedquid opus vana consiumere tempora ste 'Ecce venit Mnasyus erit ni bi ter esct Arbiter. Insanunc non credidus improbe verbis. Malueram

175쪽

Roberti Titi Comment. 33

Malueram, fateor, e0reda nacrus abire, uam tibi certantipartem committere vocis. Nec tamen hoc impune feres. En assicis istam,Canida qui medius cubat inter lilia eruam α anuis hunc Petale mea diligat, accipe vicZor. Scitfrenos, sitferre iugum,sequitur, vocantem Credulus mensae non improbatorrigit ora.

Aspisis, ruticet late caput 'visse ipso

Cornibus, ct tereti lucent redimicula odio Aspicis, ut niue rons irretita capistro Lucet 'cta doseo quae totam circuit aluum Alternat vitreas lateralis cingi la bustas Cornu obtiles, ramosis tempora mosita Impticuere rose, rutilos monilia torque Extrema ceruice notant et bipendulus apri Dens sedet, O niuea distinguispectora luna. Hunc ego, qualemcuns vides, in vasie paciscor Pendere dum sectat hit se nonsinepignore vinci . Li. Terreri Mnas defluo me munere credit.

Aspice, iam timeam genus est et scitis 'quarum

Non iugale mihi quarum de sanguine ponam. Velocem Petason, qutgramina matre reti DNunc'rimum tencri libauit dentibus. PiPes leuis, adducZum latus, excepi ima ceruix T ergasterint micat acre caput sine pondere ceruix Et tornata breui sub ingitur ungula cornu , Vngida qua viridisi exHtauit In arvo,

Tangeret ut agis sed non curuaret arsas . . Himc dares vincar inluseria numina iuro. i. M . Et vacat vestros cantus audire iuuabri.

Ivice mesane contendite, libet sic ProtInus ecce torumsceresub ilice Mus. Sed ne sicini nobis onus ob epat amnis, Gramina linquamus, ripam volubilis undae.

176쪽

11 In Bucolica Calphurn ij.

Respondent se obeu argutigiarea rim. A s. Siplacet, antra magis vicina saxa etamus Saxa, quibus viridis nisianti e ere muscus Dependet,scopulisis cauumsinuantibus arcum Imminet exesa veluti testudine concha. M N. Venimus tacitosontium tutabimur antro Se residere libet, dabit ecce sedilia tophus. Ponere se cubitum, melior viret herba lapissis. Nunc mihi eposita reddantur carmina lite.

Nam vicibus teneros malim cantetis amores,

Autle tu Petalen, Dcida tu Phryida lauda. Li. Tu modo Cnos i i iam nucinas Aeprecamur Auribus excipias, quibus hunc is Acantida nuper Diceris in flua iudex audisse Thalea

A s. Non equidempossum, cumprouocet se, tacere. Rumpor n. merIto nihilhic nisi iurgia riserit. Audiat, aut dicat, quoniam cupit hoc mihi certe Dulcesatis fuerit a cidam expectare trementem Dum testante palamsua carmina pastidus audit. L, Me puto vicinus Stymicon, meproximus Aegon Hos interfutices tacite risere volentem Oscula cum tenerosimulare virilia Mopso A s. Fortior o utinam nondum Mnassius adesset. Eficerem, ne te qui uam tibi turpior esset. M . Gidfuritis 'quae vos insania tendere iussit, Si ἱcibus certareplacet 'Se non ego obis Arbiter, hoc a spo sit discernere iudex. Ei enit ecce Micone venit G vicinus Iolas. Lilibus hi eurispotcrunt imponeresinem. COM-

177쪽

COMMENTARIVS

In Eclogam Se X tantia.

ITIGIVM haec Ecloga inscribae in libris, Qui e Iunctarum typographia prodierunt;

sumitur autem titulus ab argum et Idyliij. Serus ades J Pro sero hic noster. Cum ferus ouilia vises Horat tamen hu, Ierusadulteros Crin spuluere collines. sic alibi. Nec vespertianus circumgemit ursus ouili item . Si, perti-ntissubito te oppresserit hospes Malibi urbis auentes Moenia nocturnisubrepere. Vii gil. Nocte natat caeca serus freta quod lo

Alterno carmine J Ita enim sibi inuicem respondere pastores, ac pignora persaepe deponere introducuntur, ut vidimus alicubi Luperius de amoebeo carmine adeundus est Seruius ad illud Maronis Vis ergo internos, quidposiit uterq; vicisim Experiamur' Iuncta matre Una cum ipsa eorum matre.

Catulum dedit ille Hic versus ita legebatur in uno manu descripto codice catulum dedit ille Laconum Iurauitq; genus: quod cur improbem nulla est causa commendat enim Astitalus Alconis catulum pro pignore positum a generis nobilita te, siquidem ex agro Spartano generosissimi canes afferebantur. Virgi L maq; Amycleumq; canem iresiamq; pharetram rursus il de oed una Veloces Spartae catulos, acremq; Molosso m. Nemesianus Cynegetico . Elige tunc cursu facilcm Jacilimq; recursu Seu Lacedaemonio natam eu rure Molosso P 'n humili degente camm . ita tamen hanc scripturam amplector, ut vulga tar alteram non re ij clam, cui sensum hunc subesse arbitror: deposcit Alcon catulum , quem ex cane grauida facta leaenapeo erit ut sic ferocisimirum fuisse intelligamus; porro notum, est ex

178쪽

06 In Bucolica Calla turn ij.

Q ste tigri btis, hipis viil peculis, caeterisq; li uias generis di 'versicani talibus canes cluandoq; concipi, ut auctori stili nius lib. 8. Xenophon de Venatione Gratius quoque idem prodit his carminibus. Tuncis mansuetis tuto ferus errat adulter Ilisabillis, lirdq; grauis succedere tigrim Ausa canis, mars re tulit est guine foetum . hinc apud Maronem Lyciscae factum no

Vsi ijs multum latrante Lycisca. videndus tamen omnino est Aelianus de Animali 3 h b. . cap. r. canthyda cornix Saepe huiusmodi' impiam simili vitatur sociae, cum inaequalitatem, ac discrimen aliquod longe intercedere inter aliquos ostendere volunt Lucret quid enim contendat hirundo cygnis Virg. sed argutos inter stre cre ansier olo res . Lucanus in Panegyrico . Sed nec olorinos audet Pandionis ales Parua refici re sonos , nec se velit i proba I sit Sic Oeodotria superaηtur oce cicadae , tridula cum .ipido faciunt conuicia soli Ausonius ad Paulinum . Si vitulim tauro , vel equa commili sonagro, Si confers isti et cycnis aeodona parra Casan et coryos aeques, iburna cupresiis . Pindarus σα τὶς ο ηο Μα

'us asperae P ciles, ct album mutor in alit m Stiperi; . de re liqua. item alibi. Multa Dircaeum t uat aura cygnum, Tendit, nisui quoties in altos P ubuo tractus est autem canthis auis, quam Latini credulam , siue lusciniam vocant, ita enim exponit er- .uius ad illud Maronis Litoraq; alcyonem resonant, acanthida dumi huius uicula meminit Aeli anus, eiq; a spinis , in quibus nidulatur, nomen fuisse inditum scribit his verbis ore te, Vocalcm superet Lusciniam dulce canetem, hoc enim in do pollet dictio oculis, velut apud Nemesianum Vocati m longos quaeduc uacd0na cantuέ. Hesiodus eamdem appellauit ηρ. xi :δoc: - ριδ σν. scd mirum cst Aristophanem in Ranis ἡδο--

179쪽

Roberti Titi Comment. Is7

ν ν non hasciniae, sed hinindinis cantium appelhares: Bubo auis est ni nebras, infausta, nec cantu ah quo vocalis, sed C mitti, ut scribit Pli nitis itaq; Virgilius ait. Solaci culminibus si circarmine bubo Saepe queri, longas in fletu ducere voces. Duid .. Foedaq; it volucris venturi nuncia luctus Ignavus bubo, dixtim mortalibus omen phu a de hac aue tradit Aelianus libro octauo de

Historia animali una. Te patiar Duram, aduersam iratam λειπτικας Vel etiam

α 'sic, quandoquidem pati per se molestiam prae se fert, est

autem e racet eoia ad Crocalem absentem Maceror una Vox amantium , cum se impotentiamore teneri signincant. Horat me libertina ni uno Contenta Phryne macerat rursus . ut am lentis penitus macerer Umbus.

Proximus illi Negat id, quod consequitur, ut, quod antecedit, inficietur non magis inquit cantu similes sunt Alcon, Nycti his, quam sint ipso vulati verum hoc disti,nissimi omnino sunt, namq; Alcon pulcher, Nyctilus turpis , ac deformis habetur ergo canendi quoq; artificio valde inter se discrepant. Tallidus alter Venit Fuiti, sicut apud Marone An Deus immens enias maris . larsiis. Hinc populum latὰ regem , belloq; superbum Venturum excidio Lybiae vel venit, id est in certamen descendit. Spinosior hin rice Habens barbam, vel pilos horridiores histrice , eadem figura subest Horatiano illi P ube candentes humeros anscius Augur Apollo . hirsutum supercilium dixit. Virgilius . Hirsutumq; supercilium,promissaq; barba ct frontem hispidam ibi. cui laterum tenus hispida nanti Frons hominem prae fert oc Horatius faciem hispidam . Mutatus Ligurinum in faciem verterit hispidam . sed hic noster rem auxit per comparationem histricis, de quo animali consiliendi in primis sunt Aristoteles, Pilinius Aelianus, Solinus Candidus alter erat Argumenti vires, quo Astiliis usus fuerat, conuertit Lycidas in aduersutum , assirmans Nyctili formosislsimum esses, Alaonem ver,insigni turpitudine praeditu quod auten Alcon candidus esse dicitur, opponitur illi .pallidus alter Venit qubd leni decentior otio illi, ct hirsuta spinosophiJrice barba est assusum in comparatione oui ad prouerbi tim suo nudior, quod surpauit Nicia in Epigrammate

180쪽

13 In Bucolica Calphurni j.

Et ridens oculis Hilaritatem quandam oculis praeseserens scitia dictus est oculus ridens a Musaeo . Mon τι Hρους ' φθαλμὸς γελ ο ν Ἀα Te, hi tradidi mi Ahin liliaritatem igitur Nyctili, 'uream ipsius comam dilaudat Lycidasci color enim flavus, cauro similis in puerorum comis valde commendatur. Horatius de quorumdam sententia . Cui flavam religas comam Simplex munditi s Ouid. At mihi fauentes diriguere comae dem epistola Medea ad Iasonem tu mihi plus aequo laui placuere capistit

Vis igitur J Huiusmodi quaepiani prouocatio extat apud Maronem, ibi Vis eryo inter nos, quid positi'terq; vicishm Ex

periamurn vox improbus respondet Graeca voci κακοζ. Theocrit. τυ - κακε και Io jἰκs clxσκωνων Virgilius laborem improbum

appellauit labor omnia vincit Improbus, duris urgens in rebus fas idem .improbus inle Exultat dens Horat improbusvrget ratis precibus alibi Vivet ter locuplc sinegnatis, improbus vltr Qui meliorem audax uocet in ius citen alibi negatimprobus, te Negligit, aut horret Valerius Flaccus, Ille iterum in clypesseptemplicis improbus orbem c rietat quibus in locis vox improbus valet pervicacem, indefessae pertinaciae. Virgilius conuiti loco fortissimum quempiam nominaui , aut quisequam merito De desime pulsum Arguet loquitur Turnus Drancem increpans sed quod in nostro deinde legitur pares, alicubi scriptum erat coniunctim pares, id si obtemperas Veniat licet arbiter Alcon Quem tu tantopere dilaudas, quiq; iccirco iure mihi suspectus si deberet non aliter Vir-nlinis. Audiat haec tantum et qui venit, ecce, Palamon hic enim Da metae vicinus fuisse fingitur, quae res in propinqua amicitiae parte deputanda est auctore Terentio. Vincere tu quemquam ri in Virgil. Cantundo tu illum . Vel te certamine quisquam J Insignis ontemptus inest huic orationi scitiam reperias apud Virgili una. atq; idem furient, haud est dignatus Oront in Sterm re in uinc sensum exaudienda sunt, quae scribit Ouidius sub Aiacis pers bna, ibi raemia magna peti fateor, sed demit honorem multis iaci: non estiemus superbum, Sit licet hoc ingens, quicquid speram Vlysies, Ipse tu i pretii iam nunc certaminis hiuus ui , cam victus erit,

SEARCH

MENU NAVIGATION