M. Aurelii Olympii Nemesiani Carthaginiensis. T. Calphurnii Siculi Bucolica. Nuper à situ, & squallore vindicata, nouisque commentarijs exposita opera, ac studio Roberti Titii Burgensis. ..

발행: 1590년

분량: 237페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

181쪽

Roberti Titi Comment. '

erit, mecum certasse feretur quem locum aut superauit, aut sal tem commodi illine expressi magnus ille nostera astriis, cum de Gernando loquitur de Rinaldi fama columeliosillimis verbis detrahentes ibi Vinca tali, ὀ perdas omni, che incitore is insin althoricheis mulo tuo diuenne che dira imon dolesciosa sommo bonore stigia contarnando in Iara enne Pote ua te recar gloria, eolendore Ii nobil grado , che Dudoniria ten- ne Magia non mentesioditen'atteie; sui scemo suo regio al-lbor, cheli chies . multa praeterea in hanc sententiam colligere

possem ex Graecorus, , Latinorumque monumenti SPVerum non omnia persequi in animum induxi.

Stillantes arida voces Superius dixit. post haec placuit tibi a torrida Mopsi Vox e carmen inops acerbae stridor auenae confer cum hoc loco illum alterum Nemesiani Sed pro carminibus malesibila disiona re 'dit. Tum Pan excusius sonitum ridentis auenae . quod Virgilio ceptum ferri debet dicenti , num tu in triuiis indocte solebas Stridenti miserum sipula disperdere carmen Virgilius porro a Theocrito mutuo sumpsit, qui scripse

singultimia verba Intercisa, quasi per singultus emissa . .

Horat Singultim pauca locutus.

Improbe verba Crediderim egi debere era, Vt opponatur illi, Fingas plura licet: nam statim sequitur per contrarium. sicut tibi multa Lycotas nec dubito de sinceritate huius lectio nis tametsi refragentur omnia ad num exemplaria improbum etiam usurpauit Maro eodem significatu illes per . improbus ira Saevit in absentes sedi de monte idem dixit Fertur in abruptum magno mons improbus actu, quod est ex Homero. αἰανθ e. ιυλιι α α πεJetii: Vide quae paulo supra de hac voce an notauimus; sed Lapud Nemesianum quippiam me obseruasse memini. Ecce venit Mnasy us J Hoc nomen reperias etiam apud Maronem . Chromis, ct Mnasysius in antro Silenum puerisomno vi dere iacentem ubi Servius Vtrumq; Satyrori nomen esse tradit.

vel predam nactus Id est, etiam si probe sciam me predam quasi quandam adeptum esse, mallem tamen abire ea dimis a, quam te meo congressu dignari Paut est legendum, quomodo unus liber vetustissimis typis excussus habebat, et reda vitactus abire, id est maluinem equidem discedere victus, quoad pignus

182쪽

1s In Bucolica Calphurni j.

pignus attinet, quam tecum certare . neque enim is es , Ut te quisquam certamine dignetur, maluissem igitur pignus amittere a laac parte quasi me vietum fateri u jam tibi certanti partem committere vocis pignus autem quasi prodam iturum fuisse Lucida assirmat, quoniam immerito psum auferret.

Non impune ieres myominus desipsc quoq; aliquid contra deponas inde inferitas dicet dum sciat lac se non sene pignore Inci.

candida qui medius Epithe tum perpetuum , sunt enim lilia eo colore maxime conspicua utpote ex Iunonis lacte prognata , velut fabulantur po si Virgil albaq; circum Lilia, orbe-ybsq; premens, escumq; papauer. ciusus secandida circum Litalia fundamur item . vel missa rubent Mihi lilia multa Alba rosa Propere. Et circum irriguosurgebant bilia prato Candida purpureis missa papamribus. δί. Lilia non domina sint magis alba mea Scitfrenos Cena mendatio pignoris a cerua mansuetudine, indicat enim ipsam cicurem esse, quales Amatae, Scipionis , Scriori, Mittari datis, aliorum certiae fuisse memorantur; secile autem hoc animali s genus cicurari solere docet Plini is, quod vero ad dies; sequiturq, vocantem, pertinet ad id , quod de hoc animante scriptum est ab Aeliano de Historia animal in

Vtfruticet latὰ caput Late cornua diffundat instar fruticu, unde paulo post ramosa tempora appellabit, quomodo Virgilius. Et ramosa Mycon,iuacis cornua cerui. δ in Maiori opere. Ductores' ipsos primi in capita alta ferentes Cornibus arboreis sternit vel icclico frutica dixit, quia saepe obseruatum est inter cornua ceruorum hederam ad nasci, auctore Plinio cuius verba adscripsit. Captiq; iam semit hedera in cornibus viridante ex attritu arborum,' in aliquo ligno teneris, dum expertu tur innata. idem antea scripserat Aristoteles, unde Plinius sumptibi, de Historia an una L in Commentario de Admirandis narrationibus . Lucent redinucula collo Proprie ornamenta vinculia a pilis muliebria. menal accipient te

183쪽

Roberti Titi Comment. Isr

eens , Ingens ceruus erat, latἐq; patentibus altas Ipse sua capiti praebebat cornibus uuas Cornua fulgebant auro, demissaq; In armos Tendebant tereti gemmata monilia collor ulla superhonfitem paruis argentea loris Vincta mouebatur parilesq; aetate nitebant Auribus p geminis circum cava tempora bacca reliqllar sic de tauro Europae . Paulatimq; metu dempto,modo pectora pra-bet Virginea palpanda manu, modo cornua sertis Impedienda novis non omiserim etiam Virgilianum illud. Aurea pectoribus demi a monilia pendent.

Viue frons irretita capi Iro Purpureu capistri Cyparissiceruo tribuit Ouidius . Mollia purpureis frenabas ora capturis Vitreus bulla. Huiusmodi sane conueniunt pastoribus, at Cupaximus argenteas indidit suo ceruo, ut vidimus ex Ouidio. Cornua subtiles Rosae possimi dici subtiles ab earum natura, inualitate, nam Plinius derosa loquens, libro I. inquit. Emplastris, atq; collyriis inseritur mordaci istilitate. sed quae mens fuiste Calphurnii, si huiusmodi epithe tum hoc quidem in loco usurpasset eriintigit tu subtiles rose, tenues, 4xiles ad disterentiam centifoliae , quid non nisi in extremis coronarum cardinibus addi consueuit in perueteri exemplari scriptum reperi futiles, quam lectionem, nisi syllaba repugnaret, libentillime reciperem dicuntur enim rosae sutiles ad disterentiam pactilium, quae e surculis, vel ramulis plectuntur, cum sutiles fiant fere e mero rosae folio, aut floribus . Plinius loquitur in hanc sententia. Summa auctoritas pactili coronae; futiles aliorum sacris inuenimus, ct solemnes caenis transiere deinde ad rosaria, e)q; luxuria procesiit , ut non set grata nisi merosolio: futilibus mox petitis ab India, aut ultra Indos Martiat Tinguescat nimio madidus mihi crinis amomo Lassenturq; rosis tempora sutilibus. rursus alibi Sutilis aptetur decies rosa crinibus, ut it uolpofluit acrae nobile gentis opus quid de hoc Calphurnisloco insuper dicam, non habeo, quocirca lectori rem dubiam incertam relinquo Rutiloq; monilia torque Rubi species reperitur, quae baccas oblongas easdemq; rutilas ferat, has rustici in lineas componunt, eisdemq; puellarum colla exornant, sicq minore molestia parta sua ipsae corallia gestant de his modo Calphurnillas intelligit, ut pastorum seruet decus, quod Graeci vocat

πρεπον , naim ad aurum minime retularim Propertius ait.

Et dare puniceis plena cantrara rubis sic ferme Gratius de Veia

tiones collaribus ergo: Sunt qui lucifugae cristas induxere milis Iussere,

184쪽

Iusserate, aut acris conserta moniliaconobis. Ouidiui quoq; de conchi&ῖn hunc stim meminit ibi Munera imilli conchas, teretesq; ιapillos inhio Philit intim illud libenter tularim . Caue tu ha-ri coirebasspreueνιs iii Et tiea Dcns enim apri albiis est, itaq; ipsum vocat Homerus ibi Su αὐλλκον οδο- lac reliqua huic loco simillimus e st, ac tantum non idem ille alter Statij nemorisq; notae sub pectore primo Iactantur, niveo lunata monilia dente: quod in suam Arcadiam tralathiilit deinde Iacobus Sanna garius.

Qualemcumq; uides Tot, tantisq; dotibus insignitum. Rum sciat hic 'Hoc est, quod superius dixerat P .ec tamen

hoc non impune feres sic Virgilius tu dic mecu quo pax ius. certes.' ο iugale Iugo furendo assuefactum, per quod eqrearlin1 prestantiam denotat, siquidem minus generota curru subi j- iuntur .vel quae per aetatem nodum iugo subiectae runt. Ho-1at. Undum subacta ferre iugum alet, Cervices nondum muniaeomparis Aequare sed cum loquatur de toto genere, haec expositio huic loco daninime conuenit ac fortasse intelligit poeta de equabus, quibus nullus adhibe tu maritud ad sobolem procreandam , perinde ac Fauonio spirante grauidae fieri si Dant, ut de equabus in Lusitania scriptum reli qui Plinius ΣTuus , idemq; meus assius , quod litic pertinet, nc inquit eno inquilinus, nome equi Raimundi a pernicitate sic dicti, nam paulo ante sic legas: e premeti dori Delsuo quilino, si did' ηοm A corso seu' Tago acque ove albora auidim dis dei uerriero armento Quando palma flagion, chenez amora di cora'instigail natural talento Volta aperta bocca incontra Pora accollieis femi de secondo uento de tepidi stati. o me raui lia,' cupidamente elia concipe Ilia . consule Aristotelem in libris de Histo. anim. de Admirandis narrationibus. Velocem Petason Nomen proprium equi, cuius nominis originationem epitheto expressit Calphurnius; πειτα ab enim,

ω rem ομαι, & r m 6 ad Velocitatem cursus referuntur.

Matre relicta Quoniam haud amplius lacte nutritur. Horat. Me tenersoluet Vitulus relicta Matre, qui largis iuuenescit hembis In mea uota. Pes leuis l. luertitur inlaudes equi, ut par Pari referat indicia ver boni qui numerat Virgilius inter caeter haec. continuo pecoris excros pinus in arvis Altius ingreditur

185쪽

Roberti Titi Commenti is

Audet, crist to sese committere ponto. reliqua viae prae te re si vacat Columellam lib. 6. Xenophonte ris ιη mi. c. Tangeret fragiles Miram equi pernicitatem narrat imitatione Virgilij, cuius haec sunt. Illa uel intactae segetis per summa oliaret Gramma, nec teneras cursu sisset arιBas: Vo mauper medium suctus pensa tumenti Ferret iter, celeres nec tιUema quore plantas: quae porro ad Homerum auctorem sunt reuocanda, apud quem ita scriptum legimus de equis Erictho

penes Apollonium dic, ubi de Polyphemo loquitur lib. I. al-

susum autem arbitror ad Iphicli , Orionis fabulam, quorum alteri datum esset, ut per summas aristas adeo leuiter excurreret, ut ne summa quidem aristarum culinina inflecteret: Orioni ver Neptunus pater indulserit, ut suspesis vestigijs ita frictus inambularet, ut ne summos quidem pedes allueret, auctore prater caeteros Hesiodo, quod Z TZetzes deinde commemorat in Varia historia consimile propemodum est, quod penes eundem Maronem legitur, ibi ac per aperta volausceu liber habenis Aequora vix summa vestigιa ponat arena . in quo historiam Ladae respexit Alexandri Magni cursoris, qui tanta pedum celeritate fuisse perhibetur, ut vestigia eius in arena non apparerent sic etiam Manili us . Vixq; rotis leuibus summ mcontingere campum Vincentem pedibus entos item non multo

inferius. Cui coelum campus fuerat, terraeqp, fretumq; Sub pedibus non vlla tuis vectigia campus.

Trotinus ecce torum J Locum ibi residentes, aut cubantes percommode canere possimus torus dicitura tortis herbis quae accumbentium humeris supponuntur, teste Seruio Maronis interprete, Isidoro Sed ne vicini Ita ferme Nemesianus. Sed nobis ne vento gam

ruta pins Obstrepat, has ulmos potius fagosue petamus hic noster uviduesub hac platano qua garrulus a Lirepit huMor, Infestasatione sedes ἐν olubilis undae Horat iam volucrem sequor Te per gramina Marii, compi, te per aquas, dure, Nolubiles rutius . Rusticus expediat , dum defluat amnis, at ille abitur, o lubetur in omne o- sibilis auum.

186쪽

is 4 In Bucolica Calphurni J

Arguti glarea riui Ouidius rivum lapidosum appellauit. fuit incerto lupidosusniurmure rim s. Antra magis Sic piopemodum Ecl. i. Hoc potius frater Corydon nemus, ista petamus utra patris Fauni, gracilis ubi pinea ite ac Silua comas , rapidoq; caput leuat obuia soli. Stillanti vellere muscus Lanugo quae ab antris dependet, quasi vellus quoddam esse videtur, per quod humor guttati ofluita, Graeci vocant ρυον - η λαγωνον, teste Dioscoride

Exesa veluti testudine concha J Instar concha striatae vc ' In bricatim undatae . siue rugatae, aut ali ter quoquo modo celata: Virgil. Et tophus scaber, se nigris exesa chelidris ireta Sonitum tutabimur Proba lecti O, nullo modo re ij cienda, nam quod docti viri admonent in ah quibus codicibus legi Da nitus rustabimus, idq; interpretantii ex intimo pectore ex pro .memus fictilium puto, aut in pingui aliqua, fumosa popi .

na ortum, altumq; crediderim, itaq; nihil muto Ponere seu cubitum J In cubitum recumbere, qui iacentium, habitus quandoq; esse c5stieula. Florat. Et cutitor mavete presbj. . Teneros malim cantetis amores Molles, relasciuo , vir Graeci loquuntur, παλοῦ . Ouid. Me Venus artificem en ro prae fecit Amori item alibi ad aere nouum atem tenerorum mater A, morum auctor Elepiarum Cornelii Grilli nomine vulsatarum: Unguibus, ct morsu teneri pascantur a nores cur auterii Amor te- . ne dicatur ostendit Agatho apud Peatonem in Conuiuio, denos etiam alibi docuimus. Mytiletu Petalen Proponit Viriq; materiam ad canen in m. anthidanuper J Pastorem dulce canentem, de hac ave dictum csta nobis initio huius Eclogae.

In sura ba a Nomen proprium siluae, de qua nihil mihi

compertum est, nam quod quidam de taleis hariolantur, risum mihi mouet, multis enim modis ineptum est. sussiat, aut dicat Ex hac scriptura huc sensum eliciunt eruditi quidam , me scilicet incipientem cantilenam , aut dicat id est ipse canere incipiat, ut optionem Lucida: Asthacus osterat, ut aut ipse canendi initium faciat, aut se incipientem patienter audiat ego vero libro vetere auctore lego, audiat, indica ob id, quod statim sequitur, quoniam libet id est

quandoquidem magis placet altercari, quam vicibus carmina dicere proponitur igitur aequa iurgandi conditio ex noto Prouerbio, alii qu. vult dicet, quae non vulti audiet. Terent. Si

187쪽

Roberti Titi Comment. Is J

yrrhi pergit quae vult dicere suae non ultri audiet poEta nescio qui , cuius Versiculum tamquam vulgo iactatum citat Quin xilianus, inquit ' ec mald respondit, male elum prior ille rogarat. Est autem ab Homero sumptus , qui dicat. 'ocis δ' aηχα

phum in Qui quae vult dicit, quae non ult audiet Sua carmina Sinceriores codices, ac minus deprauati habebant .crimina pallidus autem dicitur ob timorem , qui pallo rem; tremorem q; inducere solet, quam utramq; affectione imexpressit hic noster earum causam prodit Alexander Aphrodisiensis vel quicumq; tandem auctor fuit earum Quaestio mIm,.quae sub eius nomine passim circumferuntui, cuius Ver

ba astud ipsum inspici elim

Me puto J Servius Honoratus ad illud Marcinis. - credo, se me arbustum videre Myconis. caetera, notat; rustice, naturali ter responsum esse , non enim ante purgari tecta, .

sed alia obiici id ipsum modo in hoc nostro obseruare licet. Tacitdi Verri Lucret. Quam famula longὸ fugitant, furtimq;

Simulare virilist J Clim tamen essent Venerea, 'valli amantes an aliis suis libare consueti unt . Tibi turpius Iccirco additum est tibi, quia superius Lycidas aIliena pulahritudinis quasi iudicem se constituerat dices Iam nunc decipior te iudice , pallidus alter Venit, ct hirsuta Di nosior hi trice barbi candidus alter erat, leniq; decentior ouor Et ridens oculis , crinemq; simillimus auro inquit igitur Astyliis Ni Mnasylliis adesset, ita pugnis, calcibusq; te acciperem, ac male mulcarem, ut tu, qui alienarum formarum adeo egregius aestimator videri vis, neminem te turpiorem iudicares Cicero ad Atticum ihil me turpius apud homine uisset, neq; ero ad inlam ipsam σφαλεια quicquam ahemuS. Tendere iussi A' σαιρεσα proco tendere, nisi forte legendii sit, quὀ Virg. Quisfuror iste nouus quo nunc, quHrenditis,inquit 'Si vicibus certare placet Z'κλειψις, siue ποσιωηκτια, si placet inuicem cantu certare, ego ero inter vos arbitrer sequitur statim correctio sur Sed non ego vobis orbiter. Eitibus hi vestri J Virgilius locutionem semel variavit ita. Non nostrum inter vos tantas componere lites rursus ita Limes

188쪽

Interlocutores.

macerae

No uit, vino ae cupiunt te cenere siluae, Et tua maerentes evenant iubila tauri uo piger, o duro iam durior axe Dcota, ut vetere agos, noua quam spectacula, mavis Cernere, vin patula iuuenis deus edit arena. Mirabar,ri causeforet tibi tanta morandi Li. Cur tua cessaret taciturnis sinula silvis: Et solus Si icon caneretpalgente cor)mbo: sue ine te moesti tenero donauimus haedo. Nam dum lentis abes, i Dauit ouilia Thrss. Iussit se arguta iuuenes certare cicuta. o. Scilicet inuicrus Stymicon se praemia diues Auferat accepto no olumgaudeat foedo Verum tota ferat, quae tu irat uilia Thyrsis Non tamen aequabit meagaudia nec mihisiquis nia Lucanae donet pecuariasiluae, Grata magis uerint, quam quae ecramus in urbe.L, Dis age, dic Corydon nec nostras inuidus aures Despice. Non aliter certe mihi dulce loquere , luti certare solent, quotiens a sacra vocantur, Autfecunda Pases, utpastoralis posio. Co Vidimus in coelum trabibusspei Iacuti textis Surgere Tarpeium prope spectantia culmen e Immenso .gradus se diuos lene Iace; tcs.

Venimus adsedes, ubitu Pasordida,esse

Interfarmimassipe Iabatorba cathedras. Nam

189쪽

Roberti Titi Commerit a

Nam quaerim patentsub aperto libera caelo, Aut eques aut niuei loca densuere Tribum . ualiter haec patulum contendit allis in orbem.

Eis uua latus resupinis,ndi Diluis

Inter continuos curuatur concaua montes:

Sic tibipianitiem curvaesinus ambit arenae, Elgemim mediumse molibus astigat ouum.

uid tibi nunc referam, quae vix ocimus ipsi Per partes pectare uas sic undes of gor

Percussit Inaham des xus, se ore parenti: n1Zaim,akar. nec dum bonasingula noram. Tum mihi δε enior titeri quisne ero Ductus erat, qui tempe Ectum rupice, dixit, Adtantas m raris opes 'quinesim auri

Sordida tecta casas, esse mapalia si 'En ego tam tremidus, tam vertice canus, est ista Factus in Mesenex, nupe tamem omnia certe Vili unt nobis quaec- prioribus annis Vidimus, sese et quicqiud pectauimus olim. Ealteus engen vis enistisaporticus auro Certatim radiant, nec non .s ni arenae Proxima marmoreoperagit pectacula muro, Sternitur adiunctis ebur admirabile truncis. Et coit in rutilum tereti qua tabricus axem Impositos siubita vertigin algeret ungues, Excuteret seras auro quos torta refulgent Aetia quae totis in arenam dentibus extant,

Dentibus aequatis or erati mihi crede Dcota Si quastris tosiridem longior omnis aratro. Ordine qui referam 'vidigenus omne ferarum Hic niueo lepores , seno ne cornibus apros. aueticoram tuis etiam, quibus edisur Astem Vidimus, s tauros, quibus aut ceruice leuata Deformissicapulis torus eminet aut quibus hirta Iactanturpe costa iubae quibus aspera mento

190쪽

is In Bucolica Calphurnii.

Ne olum nobis siue is cerneremonnira Contigit aequoreos ego cum certamtibus ursis Spectaui vitulos, ct equorum nomine dignum, Sed deformepecus, quod in ago nascitur amni, ut sata riparum venientibus irrigat Mis. trepidi quotiens nos descendentis harenae Vidimus inpartes ruptas voragine terra

E mersi feras se eisdemscpe latebris

Aurea cum croceo creuerunt arbuta libro .

LY Ofelix Cor don, quem non tremebundasenectus Impedis ofelix, quod in haec tibiscula primos

Indulgente deo dimittere contigit annos. Nunc tibi propius venerandum cernere numen

Sors dedit, se referens vultum flabituminor irvi age, dic Corydon quae t modo forma aereum. Co O utinam nobis non rusica vesis in et Vidissem propius mea numina eae mihi ordes, Pusta paupertas, ct aduncos uia morsu obfuerant; ut uni tamen conspeximus ipse Longius Ministis decepit visui: in no Ei Martis vultus, se Apollinis speputaui.

SEARCH

MENU NAVIGATION