[6]: I. Gothofredi De interdicta Christianorum cum gentilibus communione epistola, deque pontficatu maximo, num Christiani imperatores eum aliquando gesserint ..

11쪽

I COTHO FREDI

INTERDICTA

CH RISTIANORVM

cum Gentilibus Commuitione

PONTIFICAT MAXIMO,

NUM CHRISTIANI IMPERATOR Eseum aliquando gesserint. υ Celeberrimum Virum

D. ANDREAM RIVETUM.

Sumpi Ioannis Ant. Samuelis de Tournes.

UV. C. LIIII.

13쪽

D Interdictia Christianorum cum Gentilili

COMMUNIONE, Deque PONTIFICAT MAXIMO.

O1ΕMN mihi iamdudum est, Vir Inte gerrime, ubi illustris quaestio aliqua in Re publica, vel interliteratos, agitatur, stu

dium eo quoque meum Vt Convertam, x

ploremque , num quid cana in rem Leges nostrae adjutare valeant, moneantve saltem, num eo trahi nonnullς, similitudine quadam vel assinitate possint. Neque tantum si de ciuilibus controuersia moueathri , ct de foro quaestio ventiletur, verum S si de Ecclesii icis disputatio instituaturri nam Med quoque ciui lis, seu uris Prudentia pertinet ut quae ambitu suo non priuata magis quam publica, non Ecclesiastica minusquam secularia complectaturvi disponat Et vero eo aevo, quod mihi nunc propositum est, non incipiscoporum consilio, vel ad Conciliorum postulationem , dispotiere solebat. Id vero quod dixi solemne mihi est, non ut inrogatus meam unquam super tiacumque tandem re sententiam expromam , vel alienae me rei ἀψοτριο λμων immis. ccam, camve adtrechem multo minus, ut praejudicio aliquo alterutiam partem Vigeam Verum eo sine, ut ea rum juris Constitutionum , quae in argumentum trahi possunt, vel solent, g Vinum sensum, non sine commodo publico efferre studeam, easque a prauis interpretationibus vindicem. Quas quidem multi in iis haud satis innu- trici

14쪽

titti licui sare , suamque in sententiam improspere saepe laudare, solent. Quae Certo haud postrema hodie Iurii prudentiae quoque labes est obi etiam nonnulli, ut jura altius scire credantur, in Codicem Theodosianum , quod unum de sincerum hodie Constitutionum ImperatCciarum ἔλip supcrest, imo sacrarium, quod non sine multiplici initiatione, perque majora mysteria, Vnquam adita potest, inuolarc solent Inde potissim ina, ut de noua eius editione, qtiae nunc scrio accuratur, spes fieri coepit. Igitur, quod noli una iam ante occasione praestitum, idem de nunc apud te V. l. cxequi animus est, si celebrata ita nunc nuper

quaestione seu controuersia, cuius paucos ante dies notitia

primum ad me peruenit quando S ibi video, Legum au ctoritatem aduocari eaque insuper res ad hi oriam Eccle si icam pertinet, cuius ego studio iamdiu flagrare coepi.

Non quidem, quod abominor, ut earum Legum argu mento, quae certe quaestionem ipsam des et o i, non ab-sbluunt, caelium aliquod crimen, multo miniis praecipuum taculi semper reatum, cuiquam s ingeram maXime , cum S alias saepe id quod sequius nonnullorum judi

ci patratur , αρριπι Vel αγ ο o λον η Li' ος το γέ- ut recte Chrysostomus , in priorem ad Coranthios, homil. o. p. 36 . i. incogitantia potius pensoque manus consilio quam malitia aut prauitate admittitur, ut Tortui lianus de Idol. cap. o. consuetudinis vitio , accedentesigno xantia. Illam inquam, quίestionem in medio nunc relin quentes , illud hactenus iacuin dum recipimus,

Chri ianorum Imperatorino consitutiombi vagum Christis is Gentilitia persitionis una cum Gentilibus participandae , vllo

nis huius metae sunt: Nam de Domini, Apostolorumpra cepi quis ambigat cum tam clara, tam obuia sint

prestim interdicta Sedi alia prorsus quaestio est, num di uc sis aliquando dissentientibusque Christianorum inter se sectis, cuiusinodi hodie plures sunt, num in corpus con

venire,

15쪽

CVM GgNTiti Bus COMMVNro r. venirr, coetumque Colligere syncrctismo quodam fas olim fuerit Alia quaestio est, num ministra fideles , Chri iliani, acri antibus dominis assistere posJm , vel ad Templa Gentilitia eos comitari quo pertinent quae de

Naaman Syro Scriptura sacra memorat, quae Lactantius, lib. . a 2 ae item dc Valentiniano Imp. memorantur.

Alia tela quaestio est, nun Paganis c Republica Christiana submotis, Gentilitii ritus quidam recte in Christianos

transfundi, abi et so Gentilitiae superstitionis coeno, quepro legitimum in vi in conuerti potuerint vel ad tu possint. Pariterit quaestio de Templis Genti hi nilim caliena est, num ea videlicet in Ecclesias mutari poli t. V s. l. 3 ali antiquo factum id de quo ut spero. dicendi locus erit. Alia item quaestio est circa Genti litiam iteraturam, de qua iam olim quaesitum , viiii in caimbui Christiana iuuentus posci. Alia denique u stio est de matrimonio intc Gentiles de Christianos uanquam

videri posint. Ad hanc porro rem nostram, frustra Iustiniani Codex in subsidium aduocatiar, quando ea iam tena pestate Paga nasuperstitio eo collapsa erat, ut ritus hos exercere a m plius publicitus non posset, multo minus in siri participa tum cons ,rtium Christianos illicere vel compellere valeret. Quare, retro nobis vestigia legenda sitiat, atque ad ea tempora ccurrend. in , per quae Christiani pei indela ganich, veluti duo ne a publica membra, imperio Romano permixti agebant, Paganisque adeo ritus sui Xer cendi publice us , si non in totum Tio parte saltem adhucat qua . constabat sic ut Christianos alicubi huc compellere audcrent, vel suo Xenapio saltem contagioque, blandiente aliqua voluptatis illeccbia vel utilitatis specie, in participatum communionem Cos pertrahere. Huic verbie haud alia commouenda nobis si antiquitas, non aha consulanda pocli., quam ea ipsa , intra citius fines Odex

16쪽

s INTςn DICTA MARI sTIANORUM Theodosianus decurrit a Constantino M. videlicet, ad Theodosium Iuniorem usque Ea si quidem epocha, Christiana primum religione ad Imperium per Constantinum M. subuecta sua nihilominus adhuc lemnia Gentilibus vel in totum vel in tantum publice agitare licuit. Reparata dein post Iulianum Apostatam Clitastiana religione subina lentamiano Seniore, sua quoque Paganis sententia . sui ritus Templaque S Templorum solemnia relicta fueres Theo dolio M. demum imperitante, M sacrificia aliquamdiu agitare licuit, deinceps sacrisci is quamlibet interdi ctis suae quaedam adhuc solemnitates, veluti Conuiuia, Fcsta, Ludique his constabant. Et hae quidem interim quoque tres minores epochae majoris illius cnendae sint, per quae inquisitio nobis ducenda nunc erit, ut inde ita summam conficiatur, nullum a tempestate Principum Constitutionibus Gentilitiae superstitionis participandae Christianis jus fuisse. Quo facto simul Christianos Imperatores

Iurisprudentiamque adeo Romanam, eo erimine liberabimus, quo nunc laborare incipiunt S perfunduntur, quasi

sortium aliquod cum Gentilibus in Christianis tulerint: Imo, quod postremo loco excuticinus, in se quoque Principes probauerint. De nefandis equidem Gentilitiae superstitionis ratibus, veluti eorum, imo daemonum, cultu, exec indisque hostiarum immolationibus, damnandisque sacrificiis, palam est , Christianos ab his abhorruisse , neque de o quis quam ambigat verum de illis saltem quaeritur, quae etsi a Gentilibus, religioso fine aliquo inuecta, defcccatiora ta-1Den voluptate quadam publica vel utilitatis specie, Christianis sese commendare sub Christianis Imperatoribus vi debantur In quo alioquin argumento sub Gentilibus Principibus lusit olim Tertullianus triplici opere de Idoloiatria,

de Spectaculis, Sc de Corona MiIitu.

1 In in vero inquisitione Consantispoi statim initiu

17쪽

CvM GENTI Linvs COMMUNION 7 ducemus , quandoi ipse primus Imperatorum Christiani cultus initium fecit, iamiamque aperuit. Eius igitur, hoc in argumento, singularis constitutio occurrit, in Leges Cod Theod de Episcopta, reses , Cleric Oci quae a Cod Iu stinian abest, Ma nuperis tractatoribus animaduersa non est, in haec verba: IN CONSTANTI Nus A. ad Helpidium. Pniam comperimm , quosdam Ecclesii sicos, cetero. tholicae sectae seruientes . a diuersarum religionum hominibin ad Luserorum sacri cra celebranda compesii, hac .ncti ei ancim Si quis ad rituan alienae supersitions cogendos esse crediderit eos sancti imae Legi seruiunt, conditio pariatur, public o sibu verberetur se vero honor is ratio talem ab eo repe at iuriam , condemnationem, incit graios imi quod rebiu

publicias vindicabitur. Dat viii Kalend. Iun. Sir I Seucroc no coss. i. A. D. 23. Illud initio stat iri in hac lege spectari cupio, vim a Christianis arceri, qua videlicet Gentiles eos ad Lustrorum sacrificia compellebant : Quae quidem ipsa vis est

quam S deinceps Gentiles, ubi potiores locos cie crede rent, in Christianos audere soliti veluti ad archiciosynam, sic ad Templorum , solemniumque Templorum curam subeundam , de quo est Theodo in M. lexi et Co Th. dedecurion b. Item ad Conuiuia, spectacula clatili ita celebranda, de quo sunt canones Afra canici de quibus postea. Ex Eo iam patet, Christianos ultro ab huiustra odiritus Gentiliti participatu seu consortio abhorruisse, quos Gentiles huc compellere vel adigere niterentur, ut con sacraneos vclita sibi redderent. Visputo nisi mucis de re luctantibus , non volentibus adhibctur. Secundo, hac in lege notari opori et, vim hanc Cluistianis intentatam, in ipsam et soli etiam vi be Roma , Italiaque quae alioquin per occidentem cietas moris si perstitionis tum retincntiores crant Quod de ipsum cx aliis

quoque

18쪽

8 DE INTERDICTA CHOST NORUM quoque eiusdem Constantani M. constitutionibus disci mus, titulo sese male c d titulo a paga nu, acri mi Te piis melpidium enim, cui ex haec inscribitur, uici vis huius amolicndae injuriaeque vindicandae, potestas injungitur Vicarium siue urbis siue Ita Liae tum fuisse oportet: Nam is bienni ante, A. D. CCCXXI. agens vicem Praefecti Praetorio iserte vocatur in L . Cod. I in de aeri ciis priuatu. Sed de in L . Cod. h. donauis Liris, tace idem inseribitur, Portus urbis Romementio fit: SI Lex . Cod Theoae deseris , quae ad eundent Helpidesum data est, Caralis proposita dicitur, quae Sardi ni urbs est. Quo quidem tempore, Siluser Episcopus urbis Romae erat, sitisque Cordubensis Episcopus Con stantino M. in Pannonia , Sirmii, ubi haec lex data dicitur, adhaerebat Quorum ideo alterutrius, vel utriusque sug gestioni legem hanc si quis accepto ferat , haud inuitus ac

Tertio, notanda venit huius constitutionis aera, seu temporis characterismusci Lata scilicet ea a Constantino M. Seuero Rusino COS s. i. A. D. CCCXXIII. Vnd Cim ferme annis, inde cx quo is Christiana primum fide ani mum induit. Quo quidem teimporc etsi res Christianain dies inualesceret, pro Φ ea propaganda multa iam Con stantinus molitus fui siet sanxissetq; nondum tamen Gen illitii ritus omnes, nondum sacrificia prohibita crant, quod posteri is factum Sed Senatorum Magistratuumque quampluri in , via Curiae ciuitatum , Orporatique fer metum Gentiles adhuc erant : Vnde Ueniebat, talicti bi praeualentes, vim hanc Christianis adhiberent de quoquerelo ad Constantinum perlata: cui ideo intercedere ea constitutione visuin, His ita pra sti iactis, de ipsiusmet constitutionis sententalia videantus Ad Loirorum igitur nominatim sacrificia imo in communia ad ritum quemcunque superstitionis Gentiliti , Christiano compelli Vera ea legς Cotistanti

tantis

19쪽

CVM pN Ti Livvs COMMUNIONE 'nus M. Vbi disquirendum venit quaenam illa Lustrorum facrificia fuerint unde postea liquere possit, quo nana spe cios Gentiles obtentu Christianos ad haec saltem sacrificii, ad hunc ritum , adactos voluerint Cur retro id quoq; Christiani haud sectis atque alia ritus Gentiliti recusaue rint,m ipsemct Constantinus id tam enixe prohibuerit. Luserorum igitur sacrificia hoc loco non sunt proprie priua tarum S communium solennitatum lustra, seu priuatae tu strationis ossicia, quae nominalibus lustricisque inter alia diebus adhibita quorum meminit, praeter alios , hoc quoque quo Symmachus, 2 lib. p. 7 9 o. Non sunt item hic ea priuata tantum lustra, quae inguli patres-iamilias pro frugibus circum arva, tubAs fundi lustiabantur, a

Ciebant, ut auerteretur mors, labes, nebula, impetigo, pe-st in id est pestilentia quae legitima horum sacrorum e ba fuere , teste Festo, in voce Pes ab . Quomodo de in veteri alendacio rustico, nense Maio, scriptu ira legimus, SEGETE LusTRANTVR quo quidem ps mense Maio haec ipsa lex data est ut 5 mense Aprili , OvE Lv-

STRANTVR Imo neque hic ea lustra accipi oportet, quae quinto quoque anno peracto Romae, censu ciuium habito, Censoribus cond ta seu facta suovetaurili sacrificio ad hibit, nam S ea iamdudum Romae fieri desierant, ut te itatur Censorinus de die Natali, qui scribebat A. D. 2 O .c. I s. quomodo δί Censores ibidem tum desiti, quos instaurare quidam postea sed frustra, anniti, ut ex eodem Symmacho discimus. Quomodo S lustri missi suovetaurilibus a Fratribus arualibus legimus ita veteri inscriptione , sol iri.ria. Quid igitur ' ultrorum sacrificia hic sunt publica lustra de solemni, siue Amburbi, siue Ambarua procel si ne quae circa pomerium urbis agiosque fiebant ductis etiam Olim victimis dictisque carminibus, die festo conuiuioque solemni Quae quidem dicebantur variis cai sis x occasionibus Prim quidem, pro cxcunditate agrorum seu pio frugibus Licinde , inspectis ei in libris

Sibyllinis.

20쪽

io DE INTERDICTA CHRISTI NORVM

Sibyllinis, S lectisternio facto, prodigiis expiandis , Ead pacem eorum, Ut loquCbantur , exposcendam. De quo cum varia suppetant testimonia, Lucani inter alios locus egregius est, lib. I. v. 92 9 seqq. ubi de portentis procurandis, deque Arunte aruspice agit. ox jubet se totam pauidu a ciuita urbem Ambiri, esse opurgantes moenia LUSTRO

Longa per extentos 'omeri cingeres es Ponti ces S C.

Dumque illi effusam longja actibin urbem

Circumeunt.

Indicebantur δί lustra haec, seu lustrorum sacrificia, ingruentes, uiore aliquo periculo, proque finibus tutandis cum pro aris socis queo solo patrio aduersus hostem aliquem formidandum pugnandum foret, ut ea res populo Romano bene Sc feliciter eueniret. In quibus lustris seu lustrationibus taedae sulphuris Φ, aqua lustratio interpositi, Maquae aspergine circumlatae , ut loquitur Tertullianus. Huius generis fuerunt δί Armilustria olim, quibus exerci tus in campo Marti, lustrali sacrificio facto lustrabatur quomodo&alia lustrata, veluti Classes, Templa, areae, amo dc Tubae, a quibus Tubilustriaci de quibus obuia sunt veterum et imonia. Duo tantum hic loca sternere iuuat de lustrali sacrificio seu JUro misso ob terrorem hostis vel ob pestilentiam. Prior locus est Capitolini, in vita Marci

I . pag. 28. Tantum, inquit, terrorem belgi Marcomannici fui se , ut undique Sacera te Antonini acciuerit, pere graue Rirus impleuerit, Romam omnigenere LVS T RAEVERIT, 'E-

armis que a bellica profectione sit, CELEBRAVERIT ct Romano ritu Lectiferura perseptem dies. Subjicit ibidem , au-jam psilentia fuisse ut vehiculi cadauera sim exportata a xacs que Posterior locus cst Vopisci , in vita Aureliam pag. l . Vbi in timore quo idem Marcomanni cuncta vastabant, ingentesque Romae seditiones erant, patientibus uactis , ne eadem quae sub Gallieno prouenirent , inspectis