장음표시 사용
111쪽
6 thuris cal. r. D. sic i, D. i.
viperis albi cal. c. g. OOs. 6. et
Iunci odorati cal sic et Dos. g.
Si cados cal. i. D. i. sic. E. D. .
Malabathri catu D. i. sic a. D. 2.
Chalcitidis ulla cal. sic. D. Ici
112쪽
Hippocvstidis se ira , D i si oram is
Castorei cal. . D. s. sita. 2. D. i.
Aristolochiae cal. g. D. sic. i. D. l. 2
opopanacis, at,3.D. 2.sic. 2. D. I.
Centauri cal. a. i. sic. g. D. I.
Chalbani cal. . D. a. sic. a. D. i.
qvini aliqui optimi cit sic. . Dos ri
ret Truid Mellis opti tui cal sic. r. Dosus v. i Ser ii par os Totius antidoti ex ibus confractis, calid. irata sic hum. erui partes in sum uidelicet ior a 88 6 33Hibctis
113쪽
HAbetis itaq; calculum totius Theriacae compositionis
quoq; in gradu omnia sint ingredientia medicam eii: ta,est enim si memoria tenetis eorum , quae a nobis dicta sunt,calida ultra secundum gradum, parum tamen cum in frigidis a dupla proportione non nisi 8r partes deficiant, si enim stetis partibus,quae in ea reperiuntur,eas, iri addatis,dupla erit proportio ad calidas et in At quoad siccam intemperiem quam maxime ad tertium gradum accedit, nacum gradus tertius siccitatis expletus sit, quando quatuor sint siccitatis partes, una uero humidi, deficit utiq; ab hoc completo gradu,quoniam curent omnes sicci partes s 88. humidi uero 68s , ultra quidem quartam exquisite humidi partem,adsunt vos .partes,per quas etiam siccum superat numidum per duplam proportionem, ut totum medicamentum ad tertii gradus mensuram accedat, non tamen perfectum expleat gradum Eadem quoq; regula si nostrae determinationi de Trochisiorum scillinorum, uiperas, hedra chro pastillorum temperie credere nolueritis, uobis incedendum erit reperietis nanq; tria ea composita in Theriacam
ingredientia ad eam in secundo ordine intemperiem accedere. Proinde de Theriacae temperie quamuis hic uerus sit calculus,comprobari tamen potest ex ipso etiam Galeno, quia principio libri de antidotis comparans utranq; Antido tum Mithridatium nempe, & Theriacam, ex quibus altera Mithridates Rex , altera uero Antoninus Imperator utebatur , non solum qua Imperator do si Vcum quia
bus eam sumeret , decernit,uerum, quanam ex occasio
ne, reui nam exinde essectus sint consequuti his uerbis. Nos uero Antoninum scimus,quo se in primis tutum a ueneno praestaret,singulis diebus tantum Theriacae, quantum
est AEgyptiae fabae magnitudosumpsisse, interdum i sine aqua,aut uino eam deglutisse,interdum uero liquid quippia admiscendo bibisse, sed cum ipsum quotidie inter uitae sunetiones quoq; profundo somno corripi accidissset,papaueris iuccum eximi iussisse quare rursus euenit , ut quia mos iu antea fuerat, quod naturalem temperaturam corporis
114쪽
sicciorem haberet, quia multis iam mensibus exiccantem antidottim accepisset,plurimam noctis partem insomnem duceret. quam ob rem coactus est denuo theriacam assumere, quae papaueris succum haberet iam aliquo modo inueteratam. Si igitur Galenus cxiccan idem antidotum tantum nucupat,quae Imperatoris temperie sicciori aduersabatur nuls,m exb. a quippe de caliditate mentione facta, dicendum utiq; est me .ca ei insignem calorem non attribuisse in super libris methois di medendi milli mulieri,quae insomnis erat ex fluxion G,
. me iuueni dolore intestinorum affecto ex praua humorum fluxi . med. xione Theriacam exhibuit,quae si uald calida fuisset, contra Ap potius eis nocuisset quandiu uinci Hoc aut cm a nobis dictum sit aduersus eos,qui Theriacam ex Galeni placitis calidissimam esse sunt opinati, qui uero primo in ordine constituunt, quam aberrarint,non est, ut multis nitamur, cum ex falsis fundamentis innitantur His diligenter animaduersis Theriacae demum uires perpendendae erunt,quas ipsa quibusdam medicamentis basibus simillimis exerceta Neq; ucssem
in ea uos esse sententia illorum, qui unam tantum cis basim Theriaciles nempe pastillos existimarunt , siquidem teste Galeno tribus affectibus aequa lance auxiliatum, nimirum exitialibus potionibus, ferarum morsibus , minorbis ex mala uictus ratione concitatis sequi cum diuersi sint, non
nisi plures, diuersas bases exposcunt insuper si Andromachus codem Galeno teste nonnullis additis Mithridatic copositioni, quibusdam ademptis Theriacam composuit,haud
exiguam partem carnium viperae , quibus mithridatium carebat, ad miseens,de ob id Theriaca ad morsus ulperae plus Mithridatio ualet, ad reliqua uero omnia non modo quicquam illa plus non potest , sed in quibusdam etiam inferior, dempta viperarum carne remanebunt,adhuc aliae bases, quae s. a. alii a confercnt morbis. Neq; possunt ad sese Avicennae pia non ea citum , si recte intelligatur contrahere, quandoquidem pode qua steaquam monstrauit exemplo in medicamentis, cpraeserti eo ni Theriacd adesse basim , prope capitis calcem ex proscsse positio oream plurca habere bases indicauitri quod nos in sedi
115쪽
nientata Theriaca basim unam esse ex forma illa communi ac tituta , plures uero ex partialibus medicamentis superius determinavimus. Sequentes itaq; uos Avicennam, conformes quoq; autoris sententiae , qui Theriacam composuit, bases ipsius reperiatis, quae tres sunt tribus a Galeno etiam propositis affectibus inseruientes , trochiscos nempe tres,scillinos,ui perino S, dc Hedychrose scillini quidem pastilli omnibus uenenatis morsibus, uenenis opitulantur , Theriaca Ies uero iis pr sertim morsibus, qui 1 Uiperis efficiuntur'. Hedycro uero morbis ex mala uictus ratione,caetera uero medicamenta adiecta sunt, ut his basibus famulentur: Actionem autem in primis quoad qualitatem adiuuant piperum genera, quae serpentium morsibus prosunt, tormina
discutiunt, concoctionem adiuuant , humores prauos m- mouent, abstergunt In quem usum addita sunt malia huiusmodi medicamenta , quatin tenui Vcalida substantia quantitati etiam actionum opitulantur. Quod uero tuto,sacile ac absq; ullo detrimento actiones praedictae consequantur Lex medicamentis his habetis , quae hunc usum impertiunt, opto nempe, rosiis, succo glycyrrietae , myrrha, rubrica lemnia, hypocisti de re similibus renitam quin etiam
facilitatem communem totius antidoti detinent in omniualiorum actiones retardant quae supra dicta sunt pharmace, cummuraitarum sint partium Q grata uero redditur odore fragans, seu potius non adeo horrida antidotus , dum cum mellen e uino dulci, Wodorato miseetur quaerit id cin
du mc de uinum medicamenti acro rem remittunt,& ipsum
incolume seruant et ut palam esse possit omnia basibus aliquid utilitatis subministrareri circa quae diutius immorare ,
nisi ea a nobis ex hoc de praedictis exemplis monstrata iussi cere existimarem cui etiam finem imponemus , si postremum quod a uobis tenendum est, ex dictis habeatis , metam nimirum seu do sim non solum huiusce antidoti, sed,
aliarum omnium compositionum, quas trutinandas obia proponetis Id uero nullo negotio assequem mi, si medicam mentum propositu nil ad talem,aut talem ordinem alacndcrc
116쪽
reperietis et cum uero Antidotum parti mper secundum iidum ad calidum ascendere repertum sit, in siccitate uero inagis adlati tertium attingere Mosis quoq; eius a drachmaad drachmam unam ctim dimidia, quandoq; ad duas a cedet, quoniam etsi ratione caliditatis maior dosis praeberi possit, non tamen ratione siccitatis, dipeciscat eius formare fermentatione contractae Qira etiam do usi sunt Gai no uetustiores, atq; ipsemet Gai si recte intelligatur jam etsi asserat Antoninum Imperatorem sanitatis tempore singulis diebus ex ea, quantum est egyptiae faba magnitudo,apprae
hendisse , ut seipsum a ueneno tutum praestaret, Erat autehaec qualitas, si quae ab autoribus de eius mole scribuntur,recte habeatur oboli, ficu scrupuli magnitudo,ueruntamen alias
hb. de re, periodicis morbis ea uarianda esse quantitate docet, inter Thehi, quidem ad subq aegyptiacae magnitudinem, cum duo is ea ad pi hi, quae cyathis, ubi exiguum ad concoctionem ipsius insonem. terualliam erit, interim uero avellant nucis magnitudine , eap. i s. quae dosis est ad drachmam usq; cum dimidia: Quod si quia obstinate obiiciat librum illum de Theriaca ad Pisonem hi spectum esse , cuni cor sanguinem suscipiens toti reliquum, ut iam nutrire possit, corpori transmittere statua , quod quidem Aristotclis potius,quam Hippocratis, Vipsius et Galeni placitum sit, multaq; ibidem reperiantur,quae Galeni non sapiant doctrinam,huic quidem non resisti mus , sed ex legitimis ipsius libris sententiam nostram corroboramus,
principio nanq; libri de antidotis aliam es io sim antidoti, quando quis sese a morsu ueneno, de huiusmodi flectibus
conscruare, praeseruareq; intendit, alia uero quando morbo correptus est, apertissime scribit his uerbis : Neutra tamen(de Theriaca enim, Mithridatio loquitur cam uim habet post uenenum assumptum,quam ante sumpta habuisset, naportio antidoti,qua prius o semel hausta,tutum a morte quempiam pr.stitisset, eam uenenum subsequuta,nisi ad quadruplum,quincupluue aucta,non iuvabit; neq; id semel tanium,sed bis,singulis quibusq; diebus hausta faciet: si igittrasseruGalenus necessaliam esse ad quadruplum,quincupluuq
117쪽
medicamenti dos in haec utiq; esse non potest,nisi ad drachmam unam semis ascendat, sunt renim quinq; oboli, ut superius diximus, qui aegyptiacae fabae pondere insigni imtur, quasi quinq; scruprato' dicas, qui drachma, sic mi excedunt Mithridates nanq; Rex, Antoninus Imperator obolum ex ea sanitatis tempore non transgrediebantur. De dos medicamentorum se luentium secundum eorum gradus Cap. Vigesimum
On erit autem dissicile ex dictis do sim etiam certam
in medicamentis tum simplicibus,tum compositis soluentibus cmonstrare; si prius , qu a nobis supcrius de gradibus secundaruna etiam & tertiarum facultatum dicti sunt memoria repetantur , hae namq; et ip*quatuor gradus,&maasiones graduum habent, non nisi uero ab exercitatissimo medico cognitar, inter qua uis ea uacuatoria,seu purgatoria collocaturri sunt aut ex his quaedam,quae parum admodum soluunt,atq; ferme obscure,alia quae manifeste sitis,non nulla uero quae ualide, alia uero quae supra modum euacuat, ut ex his iuxta Galeni regulam non nisi quatuor adesse gradus dicendum sit et quae temperatis proxime accedunt,ut facillime ctiam in alimenta conuertantur, emolliendi, lentcndiq; aluum uim obtiner,dcterguntq; nonnulla,ac farctu liberant, qualia sunt malua,a triplex, blitum,ab synthium, cupatorium, fumaria, serum laciis, laecas, Violae mucilagoisilii, medulla cassae sis ut similia ex simplicibus , syrii pus uero rosa ceu solutilius,uiolacetis solutivus, ius Galli, decoctio sinae,ex epithimo, lecoctio fructuum, ellectuarium leniti uu, diacassia,N huiusmodi alia ex compositis. iae uero a praedictis recedunt, manifeste satis purgant,ex simplicibus suis lypodium,carthamus,seu nici semina , lapis cyaneus, quem laetulum uocant , sena iridis succus, insimilia,inter compo
118쪽
sin uero Di asena, Diaca tolicon , Dias besten , Diaro cum Turbith his respondentia ab autoribus descripta . In
Tertio uel ordine reponuntur Nigrum uerat ruit, Peption Hippocratis, Genist flores tantopere a nostris mulietibus usitati Turbith, Agaricus, Sarco cola Serapinum, Opoponax Rha barbarum, Hermo ductilus, di id genus, ex compositis uero Diaphenicon, hilectuari uir rosa tum Mesues,Ellectuarium de succo rosarum, coniectio hamech,& similia. At in quarto sunt ordine Coloc nitiis, Scainonium, Elacterium, Antimonium praeparatum , Euphorbium Dendo uic Cest enim granum quoddam paruum uehitidas colis quod extrem purgat, ut ego saepius expertus sum, mali istiusmodi de ex compositis Trochisci ex euphorbio, pillialae ex crapino, pili uitia ricticae, de opopanace, malia id genus: In quorum etiam singulo gradu mansiones tres dantur perinde, atq; in alterantibus medicam ciatis, utrius minus euacuent primam obtineant mansioncm, quae agit, in tertia sint mansione, sicut quae medio quodam te habent modo , mediam d. secundam habeant mansionem, serum namq; lactis, quod in pri-ni' cst gradu, crum ii exigue admodum evacuet, ato non nisi copia insigni primam ius gradus mansionem occupat, sy-rupus uero ros recus soluti uos in sc cunda est ei is scin mansione, quoniam S minori u Ptitate ex O uacu indum opus est ellcctitarium uero leni citium in ristia mansione, sui pcum ades cui sum in agis accedat, o minori adhuc copia pro euacuandis faecibus , ac mollicia obedire indigeamus .
Qtio itidem si aliis era ut i dicendum cst m oui biis tres
has mansiones reporiri l. cc His sic constitutis facile poteritis ex obseruanti i, de experientia comprehcndcre, qua nam dosii singula hec medicamenta tum ex se, tum m compositione aegrorantibu oti rei queant : si cniiii cclicanuntum sit soluci, in quarto gradu , ut si Scamonium, lacterium, id ille genus, potest stili et ex dictis grana quatuor exhibcre a duc suptilum tis ascendentes , neq; ult critas progredi
Quae uero prasinita intra hanc uti tu incni sit xhibenda ,habcbuis ex tribus aeόrotantis,natura, atq; temperio humorvui
119쪽
euacuandorum quantitate , situ ut enim in alterantibus . primi medicamentis ex Auic. duo sunt obseruanda aegrotantis a c.primotura sirecessus prSter natura a naturali status sit ne recens , an inueteratus cum aliis, quae his duobus adnectuntur, si e&in medicamentis soluentibus ad praedicta tria respicere debetis, quae certam corum metam indicabunt, grotantis nimirum naturam, quae ex quatuor praedictis constat temperie,statu partium, conformatione ac facultate,humorum praeterea uantitatem , meorundem situm , valde enim refert an inupersicie corporis, ac in prolando sint, connectentes etiam his aegrotantis aetatem, consuetudinem, artem , uires, intotius corporis habitum , que ipsa aut consentiunt, aut prohibent tantam csse medicamenti quantitatem porrigendam. iod si medicamentum sit in tertio gradu soluens , quale est Nigi ci erat ruta urbi th ire dicta enarrata a scrupulo ad si ascen icti , ncci ultra, sed potius quandoq; ad hanc illaci partem declinabitis,pro ut opus erit sumpti cxpdiectis indicationibus propriis, coindicationibus tacto train dicationibus. At si medicament uiuacuatoriu in secundo sit ordine,ut quando administrandii cst polypodiu, carthamum,sena L similiasa ad unciam peruenire potestis eadem adhibita curari de diligcntia, ut praefinitam intra hac latitudinem dosim se ligatis . Postren o si gradus primus si in
medicamentis uacuantibus , quae aegrotantibus porrigere LXoptatis,qualis est syriapus rosa ceu soluti uias uel mel rosa
ccum solutivum inter composita,cassia, uel manna ex simplicibus medicamentis , haec utiq; ab uncia ad uncias sex ultra propinare potestis animaduertentes etiam os itanter,
quaedam ex his magis ad secundi ordinis temperiem accedere, non nuta uero magis ad cibariorum naturam declinare: Quo quidem casu si medicamenta sint ad cibaria magis, et gentia,ultra etiam praedictos limites praeter eundum est, is maiori utenduli dosi, neq; parum excedenti,sed quam maxime, non sic uero quando medicamenta ad secundum gradum accedunt,quinimmo quanto ea ualentius euacuabunt, tanto etiam ex moderata doli aliquid subtrahendum erit.
120쪽
De Compo Med.Vnde itis Galli, aqua lactis no solum ad uncias se exhi
bentur, di ad libras tias,tres, quatuor ob exilem ill orum purgatione. At cllectuarium lenitiuum, Dracassia,&alia istiusmodi non nisi ad unciamin semis, quandoq; inualde robustioribus corporibus ad duas usq; uncias Syrublutivus,mmel rosa ceum solutivum,dumclas quinq; exhibentur, si non admodum uetusta sint,aut paulo maiori dosi, atq; praesertim in ualidio
a Vat svrupus uiolaceus solutivus etiam re- pus uero rosa ceus assumuntur,ad uncias quinq; ex
ribus corporibus: a syrti pus uiolaceus solutivus etiam recens ad scae etiam uncias, plus administrari potest,si quidem uiolt minus uentrem soluunt,quam rosarum succus. Exercitium in reperienda dos medicamentorum euuacuantium tum in forma eL ctuarii,tum
pillularum,tum potionis. Cap. Vi
SV perest autem,ut eodem exercitio, quo in alterantibus
medicamentis usi sumus,uobis ostendam ris,quonam pa- ei ex uobis ipsis soluentia medicamenta sint con non enda: Vcrum cum medico umori tutius sit bis,quae ab aliis composita, experimento comprobata sunt, utinneq; enim cupio uos sub quodam secrctorum praetextu popularem aura afiectare, scribibat nanq; Galcnus, qua ex consciatiente experimento diiudicata sunt,ea st biliorarisse,ac firmiora satq;ob id semper in usu medicamenti expcrientiam, sua illa roborata sunt, pro norma habendam csse consulcbata primuin ueterum medicamenti, vos exercebo, mox uero ex methodo nostra,cum prouectiores critis,alia consimilia comparare poteritis. Caeterum quoniam medicamenta soluentia triplici sub forma,pillulari, seu catapotiorum, ellectuarii, sca Eclematis, potionis exhibentur , nos quidem in singuloe dictis discurremus monstrantes uiam, qua mcdicam n
ta basim constituentia, quaeq; us una ita impertiunt,ex uobii