장음표시 사용
91쪽
ties se tuent, ut commode actionem propriam caeteris impartire ualeant' nam si hepar ex Galem phlegmone laborat, supta quidem a Phlegmone indicatione, diaphores, siue
digestione , evaporationeue per aliquod medicamentum 'laphoreticum utendum erit sed quoniam hepar principiuiigui sicationis est, quae sane actio toti corpoti inseruit,ob id necessum est aliquod huic ad miseere,quod hepatis robur coseruet. Vnde Gai. det hepatis affectibus diserens,& propria, aliorum composita proponens in eis aliquid semper ad e, de 'strictoris messicamenti, mulscus illud robora uti, apponit Vo p p. miscentur nanq; cum seridis cuiusq; generibus uua passa, q P-bsynthium , nardus cellicari vis milia , quae aliquid in QV V3Pic continent adstrictionis At si phlegmon, aut alius a ''tectus sit in t more , tibi , cubito brachio , his
roboratibus noni adco necenarius est uius , quoniam horum robur toti corpori nullum auxilium praebet pariter affectum sit cerebrum , quod eget refregeratione, AEume
ctatione , dc si optumi conferat ei in frigidandi, atq; hum ciando, ut tamen parti nobili, qua uniuersis partibus uim suam mapertit, succuramus, cum opto calida quaedam suntaumiscenda, quae ualidam opi facultatem obtundat, partis xobur custode ac qua de causa ex Galenodibro de antidotis castigarunt ii Theriacam in gratiam Antonini Imperatoria compositam, nam cum Theriaca ab eis iussu Imperatoris
mi copio prius componeretur, proptereaquod inter maxima negotia somno ualde corriperetur, mox uero cum idcu utpote siccioris temperamenti a medicamento magis adhuc
iccaretur, at l .potistiirium cerebri substantia , ex qua plurimam noctis partem insomnem ducebat, eodem rursus a bente Theriacae pium addidere , ut cerebro exiccato totiusq; corporis intemperiei opitularentur,eab Imperatortur e commode uti posset Ratione postremo partium sanarum medica enta immiscemus, tum quando solis affectivssi oppugnamus, tum quando patientibus membris me-destam praestamus : Si enim bilcm flauam euacuare cupi mus, cum onio uero uti proponamus , quod humorem',
92쪽
liosum commode educit, cum id in uentrem, iecur recepita ob eius malitia partes sanas facillime laedat,necnsi odorata, alia huiusmodi quae partes illas custodiant, sunt tonita scenda stiali compositione utebatur Hippo duin nigri unueratrum eta peplium cum odoratis utpote dati coques clicymino , aniso M sylphis succo connectit, haec enim medicamentor im uim corrigunt, ut recte co loci interpraetabatur Galenus, ut tuto,et sine eorpori partium molestia operentur.Vnde Galenus libello quos et quando purgare oportet,scribebat medicamenta omnia purgantia uentriculum,et mam me ipsius os neruosum et ualde sensile offendere, iastioncm s aromatum, et Odoramcntorum adinventam fui se,ne sincera pharmacorum ui uentriculi os laedatur: dandamucro, sic operam,ut qua miscentur,semina extenuante sint et incidenti facultate,qua sentos humores ita incidant, era sos attenuent et meatus , per quos educendus est humor crassus,aperiant,ut non solum pharmacorum uim delecteria corrigant, sed, illorum actionem adiuuetj Qtiem et insequitur Avicennas seribens , Nos interdum medicamentum habere, aluod secundum puriem iuuat, sectus diaria taero partem noctium cst atq; tunc opus esse medicamento, quod illius
nocui portionem i limat; neq; enim reliqua pars proscua tollenda est, ut faciunt hi, qui medicamento purgante exhibito Theriacam administrant, ex cuius ut tota prorsus dicamenti soluentis facultas aufertur . Quo uero ad partes a flectas spe stat, procurandum a nobis est,ne partes sanae proxime flectis, pshq affectae a medicamentis offendatur. nam habetis historia casus a Caleno recitati illius, qui uentriculi intemperie laborabat calida,& sicca, cui cum frigida, humida fuerant administrata,ventriculi quidem imbecilli ..tate persanatus cst,sed gula ei fuit perfrigerata,quae cum no potuerit ad propriam' cmperiem medicamentis deduci ui tio in uitium nriuato mortuus tande V Et a lenus preci piebat in gulaeph lcginonis incipientibus,ut etsi medicame iam conueniant , qua rcpercurrunt, at i adstringunt,e tameni recaveamu',quae uim aliquam corruptricem admista habc
93쪽
qualis est calchanthis, misy, sor , clialcitis , aes ustum,in id tale genus , propterea quod ex his aliquid defluit ad uentrem , ut ipsum non modice officia tri pariter siquis in segmone aloem exhibeat, parti quidem affectae noccbitu quoniam etsi ratione partis adstringentis conferre ualeat , non tamen ratione parti soluentis , quae materiam exagitat. Quomodo commiscenda sunt medicamenta,quae accererent, aut tardent medicamenti adipnem. Caput Vige sirinum . t . FB at tertius compositionis usus medicamentorum, quando adest medicamentum, quod aut tarde operationem perficit, nos uero eius festinationem exoptamus , aut contra cito functionem cssicere aptum est , cupiamus autem cam tardiorem verum cum tarditas medicanaenti trissaria
esse possit, aut quando ipsum suapte natura tarde operatur, aut quando ab aliqua crassities uisciditateve ius actio imis peditur , aut ob loci distantiam , cui apponi, opitulariq;
debet: contra uero celeritas ex tribus contrariis causis pendeat, aut ratione ipsius et medicamenti suapte natura actionem accclerantis,aut ob eius fluidam,& tenuem substantiam, aut ob loci uiciniam , Ratione quidem prim causae retardantis cum eo medicamento cx natura pigro miscenda sunt, quae id accesserandi uim habeantu si enim cupiamus Aloem quod soluendi uim tardam obtinet, ut cius acceleretur functio , et in giber ei est admiscendum i si uero sit medicamentatum, quod partes crassa , .uiscidas habeat, cuius rationi per angustos meatus transitus prohibeatur, at lcnuantia tunc,&incidentia sunt admisceda,ut pote in Trochiscis apud Auicennam , in quibus crocum eis admiscetur, quod sua tenuitate medicamenti illius ad partes etiam remotas operationem accellerat Parne sit medicamentum , quod longum, her est moliturum, partes uero angustae, seu obstructae Prae
94쪽
iniridia fit, tunc cuni eo aliud mesticamentum tenuium paratium est immiscendum,ut pote faeniculus,anisum, tuto modi. Quod si contra indigeamus medicamento actiones laetardante, tunc immistendum erit quippiam frigidae, mediocris thmperiei cum medicamento tenuium xcalidarum partium.Sit enim uitium in iecore,obstructio nempe, hoe eam exhibeamus, quae iecoris obstructionem ualide adape riani,haec utiq; cum calidarum, tenuium sint partium iecoris substantiam pertransient, ac proinde id no praestabur, quod nostrum erat propositum: at si cum his quidam addamus,quae mediocris sint temperiei, aut ad frigidum declia
nantis eius in iis pate functionem tardabimus. Nec sectas sit euacuandum sit, medicamentum uero id suapte natura pumgatorium in uentriculo non moretur,sed ulterius elabatur,to id cu aliquo frigido, .crasi propinabimus, ut diutina in uentriculo mora efficiatur, suamq; ibidem longo tepore actione perficiat. Ratione uero fluidae,mtenuis substantia ni edicamenti compositio efficitur , ut exempli gratia quando ei admiscemus pium , quod uires medicamenti
per corpus distributi tot coctionibus resolui prohibeat Ra.tidne uero loci propinqui, ut in exemplo tradito uentriculi affecti, dum in forma pillulari aloem , ab synthium, id tale genus exhibemus ea ipsa cum csse, uel alio consimili permiscentes
io modo sunt conamiscenda medicamenta , ut gra ta, inodora gustui hodoratui, i reliquis sensibus reddantur, Cap. vigesimum primum. Ovarios erat componendi medicamenta usus , ut grais tum , iucundum, minodorum , quo dipropinandum est, reddam ii ses cum enim purgatoria praesertim me-
die umenta hortibilia sint , iusti nostro ingrata, ut proinde naturae etiam nostri ues maxime aduexsaria in in iniic
95쪽
simit, lapissime uero Galeno teste uomitum, nauseam talici de maximi momenti symptomata excitent, procurandum utiq; compo- est , ut cum odoratis aratis commisecantur : Et cationiam med a, medicamenta haec modo aliquibus ingrata sunt uisu', modo gen. s. odoraturi modo gustu modo tactu, iuxta hos, quatuor sensus prout opus, necessarium crit,ca ipsa castigabimus apponendo alia, quae unum ex diciis sensibus, aut omnes etiam obIectentur . Quo ad uisum quidem Galenus libro primo de compositione medicamentorum per genera complura ex his ista recenset, quae uariis sunt insignita coloribus,ut modo unum,modo aliud eligamus,pro ut utendi necessitas aderit. Blandietur etiam odorauit medicus, si medicamenta odorata conficiet, qualia sunt plurima apud ipsum alcnum tertio praecitato libro, solent enim haec insimiliaretiam peros assumenda libenti animo a delicatis praesertim hominibus capi,aut sufferri , qui ingrata, insuauia medicana Cnta , olfacere nequeunt.ob id Galenus cx Cleopatra medico ad . capillos in capite gignendos medicamentum componebat PQ ex succo radicum arundinis, muscis ustis,ci oleo cedrino,qui ' Pbus adiiciebat uinum odoratum , mpassum , ut odor ille ' tetrus medicamenti obtundat ur: sic de pro pilis attenuandis, 'p' extergendis,medicamentis ex nitro, spis osse,in pumice odorata immiscet,ut pote cyperum, schsnantos, mellilotia, .methia rosas, huiusmodi alia dici alias ab synthium aqua serue med.xi tingendum praecipit, postea oleo incoquendum ad uentris cap. s.fomentum, atq; corroborationem,quemadmodum: unguet illa foliata,3 spicata, et alia istiusmodi, qu in gratiam mulierum delicatarum , ad luxum Romanorum conticiebantur. Gustu quinetiam indulgendum est, tum medicametum componimus,haec enim primum ab aegrotantibus nit-lius assumuntur,mox uero a uentriculo pro naptius complectuntur,.detinentur ut enim ex sentcntia Hippo.et Gale ph ni paulo deterior bius,in potus suavior tam in clioribus, xj' ἀῶ et minus suavibus est prasercndus,sici medicamenta, quae suaviora sunt, et gratiora, libcntius ab aegrotante accipi cntur,et promptius a vcntriculo corinebuntur, quam si is sua .
96쪽
de re aliivtq ingratia.Vnde Gai. di amor in componit ad oti
eompo et sauciu affectus,ut melle succus ille mororii obscuretur,a, med a uis in principio morbi magis cog ruu sit ex succo mororum ioca medicamentumes eadem saporis gratia uinum phalernum uris , odoratissimum Mithridario , Theriacae, et aliis alim iidotis Gai libro de antidotis immiscere docet , Ut amaro rum in illas antidotos ingredientium insuauitatem contegat , quemadmodmum, ueteres facere soliti erant.
. secvi Hippo di Gai ueratro nigro aucum , uel seseliri uel cyminum , uel unisum mimmiscentra his e- .u similibui Londimentis purgantis insuauitas castig
i. tur , ut uentriculos mori gratius sit medicamentum. Blanditur postremo tactu medicus, ut in eo medicamento Gan' sinu, quod argentum lydreleum recipit, et oleum rosiaceum recens admiscens, ut blandum id fiat, neq; durum sit, ne i exasperansu quod itidem faciunt nostri, dum aliquod gQ pq est: pharmacum, quod duritie tactu nostro molestum sit, idc aliquo liquore emolliunt.
gen. c. 6 ivlio pacto medicamenta componuntur, ut diu.tius scrutntur pro commodo actionis usu.Cap. Vigessimum secundum.
Ostremiis denio usus a nobis superius propositus , ut
.s medicamenta di illitis scruentur , compositioni medicamentorum neccst.: Cus est , tum quoniam quaedam sunt pharmach quae omnibus temporibus reperiri nequcunt,tum quoniam ex longiori temporis spacio exactior, di perfectior c. de iiisti resultat componebat namq; Gai succum mororum demto cum xi quoniam etsi succus ille optimus sit incipientiam, i inflammationibus, uerum quoniam facile corrumpitur,
o e. e. i neci, toto anni empore simplex seruari potest , neq etiam ex planti haberi, ob id melle admistus, lana coctus commode asseruatur, ut per totum annum haberi queat. Succi
97쪽
meterea in copostione seruantur nostris temporibuno ui ad parandos, concoquendosi humores administrantur, atq ex his Aromatari nostri lyrapos uocatos conficiunt, in quibus laccarum, seu me ingreditur, quandoq; etiam acetum adiungitur, ut succi illi per totum annum in compositione illa sertientur componuntur etiam antidoti nobises ex praedictis iis et edientibus, ut dum diu seruantur, medicamenta illi cometune quandam praeexcellentem formam acouirant, quam lis est,quae ex Theriaca Mithridatio,de huiusmodi Antidotis fermentaris,&adultioribus habetur. Quae cognoscenda sunti ut habeatur dos componen d mcdicamenta Cap. vigesimumtertium, Ostensa methodo, quae praedictis causa cogitur rationalis medicus medicamenta componere, superest, ue a certa dosi,seu quantitate medicamenti componendi, aut
ab aliis compositi exhibendi uerba faciamus, neq; enim fa-ra ei medicamenta in unum commista esse, sed debita, dc methodica quadam proportione , ita ut quod actionem es Maurum est, in suasit dosi,quod uero actioni profuturum,. -- dcccnti quantitate et cum uero medicamenta duos aut tria ad summum capita deducantur, aut enim
iterant, aut euacuant , aut corroborant , ut nonnulli ad ungunt, quamuis meo quidem iudicio tertium hoc mem
brum si, alterantibus rectius subnectendum sit , quidem membrum laxatum nonnisi exiccantibus est medicandum c proinde alterandum, ex qua quidem alteratione nece luri membri corroboratio consequitur, de alterantibus prin uni, mox de de euacuationibus agemus Vt autem haec medicamentorum alterantium dosis habeatu niti optim e Tm , -- issi A medicamenti simplicia' quaenam singulorum medicamentiorum praesinit seiuncti M
98쪽
sit do sis,& quantitas, ac postremo ut si nobis in animo sit
compositum aliquod medicamentum conficere,omnia insimul ad aptemus ea proportione, ut si una debeat fieri actio, Ilaum et medicamentu pro basi sit,ac fundamento , si uero multiplex,aut contraria,aut distinnitis, plura etiam in composito talia operentur,reliqua aute actioni,aut actionibus famulentur cavisi composito medicaincnto uti uelimus,eo selecto ex omnibus ut recte. diiudicemus , quis nam excosius in qualitatibus primis, si fieri potest,in aliis resultet,dum inuicem refranguntur, , rem mittuntur . Primum quidem si non admodum difficile uideatur non adeo tamen est sacile, ut superius intellexistis potestis quidem ex scriptoribus habere piper ordine tertio calidum esse, ac siccum, o- pium uero frigidum ad quartum , sicis de aliis omnibustum alterantibus,tum euacuantibus medicamentis , at non
facile licet cognoscere inscire, quomodo gradus hi tum in naturali,tum in artificiali ex qualitatibus compositione res h ltent quoniam si AlΚindum insequantisit,alio modo incedendum est, u Averroes cum Galeno progressus est
Si uero Auerro im sectamini, diuerso ex graduationis modo tota compositan etiam gradu distinguentur qui enim Al- Lindi calculum insequuntur,Theriacam ordine primo calidam reperiunt,at Gal. Auic. Auer. quoniam meliorem gradu andi uiam amplexi sunt,eam ualde calidam ultra primum constituuntri quam sane uiam nos insequi uehementer cupio , ita ut supra temperatum una semper pars sit, altera uero per unum imminuta,calidum nanq; in primo sit determinatum lest prius aequatuor partes calidi habet , S tres frigidi,calidum uero in secundo quatuor calidi, duas frigidi, calidum uero in tertio quatuor calidi, renam frigidi,sicut calidum in quarto, omnes ferme calidas, menim ueluti ignis est quod itidem de medicamentis frigidis , aridis, &humidis dicatur . At secundum adhuc dissicilius est siquidem ardua ualde fuit indagatio certae dosis, sic quantitatis
euiusq; simplicis medicamenti administrandi,ut enim scintilis ignis milles ni pars non urit, tametsi qualitate calida di
99쪽
ctea curii toto igne commii nicet, sic neq; exigtra smpliciu i medicamentorum portio corpus nostrum afficiet, neq; immutabit,non quidem, ut Clarissimus Montanus existimauit, quoniam non in eo est gradu, in quo adesse debebat hoc. n. placitum a nobis superius explosum est , sed quoniam a contrario su catur, insubito restinguitur, ut sua exiguitate nequaquam agere queata quod si debita proportione respondens quantitas corpori adhibeatur, tunc neq; a contrario destruetur, ne i a corpore nostro confestim uincetur. Dosiis,seu quantitas haec non nisi obseruationei experimento a nostris praecessoribus depraehensa est , mox uero artificiosa coniectura corroborat , experimento quidem cognitum est in medicamentis alterantibus medicamentum in quarto gradu a granis quatuor ad scrupulum in uariis corporibus ad immittationem sufficere quod uero in tertio est ordine, a scrupulo ad quinq; quodq; secundo est gradu ascendere a quinq; scrupulis ad Onc. i. dc postremo medicamentum primi ordinis metam habere ab uncia ad quinq; et quae uero temperata sunt,cum potius cibaria censeantur , quam medicamenta secundum uirium robur suas habent do sese At artificiali coniectura mox roboratum est tales do se in diuersis corporibus satis esse , neq; ad maiorem, neq; ad minorem do sim progredi liceret
Caeterum quaenam certa dosis intra totam eam latitudine nisi praescribenda via quo desumatur, Alkindi sectatoribus haud difficile uisum est , a Galeno in eius sequacibus ualde arduum , tu difficile esti enim eam AlΚindi gradu a
tionem sectantur , ratione monstrare contendunt , totam
eam latitudinem exempli gratia calidi ut quatuor , seu in quarto, a granis quatuor ad scrupulum, pariter Waliorum, ex ipsius gradus latitudine emanarea cum enim gradus quartus exempli gratia suppositus ex eorum sentetia constitutua sit ad tertium gradum per duplam proportionem , ut in eo sexdecim sint calidi partes, &unafigidi, habeatq; tres mansione , primam quidem uersus tertium gradum , postremeram ucro uersus maximam ipsius intenssionem, mediani
100쪽
inter utramq; decernunt fieri non posse, ut non nisi tres a hoc gradu , qui in tres has mansiones dissectu est , doses
curanent, maxima quidem , qua unius est scrupuli , quando medicamentum in prima huius gradus distantia, mamson erit, minima, quae est quatuor granorum, quando medicamentum tertiam huius mansionem occupat,in medio eris , quando in media sit, atq; secunda mansioneri quod itidem de de aliis gradibus est statuendum Uerum ex superioribus a nobis ostensum est falsum esse hanc dari insignem latitudinem graduum, ut hoc destructo fundamento eorum quoq; placitum corruat necesse sit insuper ab eis petam curi est in quarto gradu minimam esse quatuor granorum do- sim uti nil aliud respondebunt quam hoc experimento monstratum esse , neq; enim id ratione habetur . quod hae minima quantitas ratione monstrari nequit igitur neo;
doses aliae ratione conuincentur , ut hi aperie prsdicant. Certa,mpri finita ex quibus habeatur medicamenti dosis , secundum Gai Aui de Auer Caput
MItiamus itaq; borum sententia ueram quantitatis praefinitae regulam ex probatissimis autoribus recipiamus, qua sola medico exercitatissimo mocculatissimo conuenit, recurramus autem pro huius enodatione ad Aui- . . primi Lenndm, qui Galeno concors ex duobus potissimum, eap. i. v. hanc medicamenti haberi posse decernit natura nempe ad Gla corporis, d. recenti affectionis recessu a naturali statuta quive ea. u. odnectendam esse iubet aetatis , consuetudinis, artis, uinum, corporis habitus contemplationem, tamquam coindicationes, seu contra indicationes quasdam Est autem in primis a medico perpendenda corporis,. cuiusq; membri natura, quae ex quatuor praesertim pcndet temperieri confodimatione, situ, facultate hancillanaue medicamenii do sim