장음표시 사용
31쪽
, soli sine seminibus insoribus frig.hum sol '.bsupites Ufolia cum seminibus, floribus frig.hum fol. y.bs igite, , soli sui seminbus et floribus cal.ssic soli f.b. Si fiasti et sorma quomodo suscipiat magis ..
succili tu di sui. Succi conden antistas. Sympathiaret Antipathia rerum. Srrupi cur consciantur. Syrupi simplices qui,et compos. Tactus quomodo adiuuetur in medicamentis. Tabella circa graduationem Theriacae. Tabula omnluna simplicium et comitasitorum medicamentorum sol. V.b Tertio usui quq praefinita dosis sol.s .b Temperiem aegrotantis praefinire dosim medicamentorum fol.3s.a Theriae, e iditatis,et siccitatis gradus fol. I.a Theriaca castigata in gratiam Antonini Imperato
morbi fol. 2.b Theriaca circa examen quatuor perficienda,et quae ibi. 38.b Theriacam tollere totam uim purgandi medicamentorum fol. go.b Theriaca antidotus regia, a quo composita sol.s b. Tria concurrere ad sapores gignendos fol. .b Trochisci usuales qui sol. 3.b venena qua ratione nocere possint, et qua ratione iuuare sol.6o.b venenum dictum pharmacum, fol. et .aviscosum quid ex Aristotele sol. s.b iperinde carnis quae nam ratio sit in Theriaca . sol. 8.b Vitui tio in octo medicamentum gratificetur fol. gr. Vng rent usualia quae fol. Sq, Vsus primus ad ut respiciat, et quomodo auxi-
32쪽
lietur. sol. 28. a. usus secundi medicamentum in qua doc sol s . avsi secund is, quod nulla noxa svrpori inferatur, quae respiciat,et quomodo ei litiiviliana m sol m.b
Vsus tertius quomodo iuuet actioni. sibi .si . . . Vsus quintus, utus diutius medicamentum seruetur, quomodo reparandus. sol. gr.b. Vsus quartus ut gratum iucundum,et inodorum reddatur medicamentum,quomodo ire arandus. U.ai A
33쪽
MARCI OD DIPATAVINI PHYSICIT HE ORICAM MEDICINAE
Edicinam ex Caleni sententia libro partium attis medicatiuae alias in duas siccauimus partes, constitutivam quidem alteram siue superiorem ueteres nominarunt, Avicen- nas Theoricam, sinalem uero alteram,quae ab eodem Avicenna Practica nuncupatur. Missa priori parte finalem hanc tanquam medicinae proprii. tq; precipuam antiqui medici ante Hippocratis quum in tres
adhuc distinxere hortiones, ut A saepius testatur Galenus , Dieteticam,quae uictus rationem docet, Pharmaccuticam,quq
medicamenta recte administrare praecipit,ac Chyrugica,quae manu mederi nos instruit. De parte quidem dictetica nil effatu dignum scripsisse ueteres testatur Hippo.quod confrimat Plato referente Galeno Asclepiadas antiquos hac medicinae parto non admodum instructos esse: Duas uero reliqua apud eos maximo fuisse usui Homeri testimonio com
34쪽
m de racto,de medicamentis mederi solitos suisse caeterum sicut paratio ui et ea, quae manuum opera utitur,tunc temporis non admoduactat. lib. suit exacta,sic neq; altera, quae adhibet medicamenta,quando ad rassi quidem simplicibus ut plurimum,de perpaucis utebantur,ra an ars ro uero, non exacte compositis medicamentisci primamari ed. quidem partem a ueteribus ferme destitutam Hippocrates c. cap. suis praeclarissimis oraculis libris de ratione uictus in acutis,gs libris aphorismorum, aliis plerisq; locis coluit,nec non manualem alteram uti ualde necessariam libris de ulceribus, de uulneribus,de fracturis,haliis huiusmodi,at postrema medicinalis pars licet ab co tractetur, non tamen exacte; AEgiptis uero tametsi multa in columnis illis haberent medic menta tam simplicia, quam composita, methodum tamen, qua eis uterentur,nequaquam. At Galenus multa quidem de medicamentorum facissitatibus edocuit,multa etiam de compositis pharmacis, quomodo uti eis liceat, uerum non ea facili methodo qua unusquisq; prompte satis componendi arrem asseouatur, cum sparsim, obscuro quodam modos nobis i inluet eam tradiderit. Posteriores uero medici ta
tum abest,iat nobis componendi methodum tradant, ut po
tius amertiodici uideantur. Ego, qui semper uestrum omnia Iuuenes electissimi utilitati studeo, decreui his criatis die..hus uobis etiam mirum immodum exoptati ius, a me flagitatibus breui admodum discursu totam componendi arte tradere.Turpe namq; medico est rationali uera methodo neglecta receptas, seu descriptiones hinc inde decerpere, neq;earum rationem assignare posse. Faxit Deus Opt. Maximus, cuius diuinum imploramus auxilium, ut d c siderio uestro cumulatissime satisfaciamus. Quod quidem si expleuero optimo benefactori gratiae agendae erunt: si minus, totum id mihi tribuendum erit , sufficietq; uobis animi mei promptitudinem in maximis agnouisse. Ut autem perficiamus, d cupimus,honos sectabimur Geometras, qui priusquam scientiae Theoremata tradant, nonnulla praeiaciunt,ex quibus pro
rtius,& dilucidiua suas propositione deduc, t.
35쪽
Quid sit medicamentum, quomodo Lesbo,ic
O itaq; quaedam prius a Galeno libris de Simplici
Medicina enarrata, longa oratione discussa supponemus, atq; in primis quid medicamentum sit, secundo quae eius sint propriet differentiae, mox quibus eruantur, nam ex his duobus, tribusue ad summum capitibus omnia a nobis pqcognoscenda comprehendentur. Supponamus autem primum notionalem medicamenti diffinitionem, mox uero , propria naturam, atq; essentiam Medicamentum,quod phar Niser
mac graece dicitur,id est 1 Galeno scribitur,quodcunq na
turam, seu corpus nostrum alterare potest, sicut alimentum quicquid a nostro uincitur corpore,&superatur,tanostra adauget naturam sub hoc nomine comprehenditur quoq; ue nenum,nam si medicamentum absolute corpus nostrum immutare potest, haec utiq; alteratio tam ad bonum,quam ad malum, hominis pernitiem tendore potest quinimmo ueteres Medici,de Philosophi uenenum pharmacum prius nominarunt, deinde uero ripsum proprie medicamentum unde Plato in Phaedone lictorem introducens,qui uenenum Socrati sorbendum porrexit, hoc pharmaci nomine utitur. Appellabantur quin etiam antiquitus pharmacodi quaecuq; ueneni quid detinebant, pharmacodes telum hoc est uenenatum. At dicet quis uestrum, nonne talimenta hoc praestant,ut corpus nostrum alterent, atq; immutent quae igi- . tur inter alimentum, medicamentum erit distinctio alimetum itaq; di pharmacum dici poterit Magna quippe interutrumq; est differentia,si utriusq; actionum scopos respiciatis. Cuin n. ex Galeno omnia, qui generantur, intereunt duplici transmutationi obnoxia sint,substantiae deperditio 'rum', ' alterationi cibusus potus primario deperditum in 'I' corpore instaurant, atq; hic scopus ei est proprius deperditi nempe adiectio, seu praesentis auctio Quod si contingatra b c adiectione, siue adauctione, dum cibus a calore, vitro coniicitur, calorem a cibo alterari,hoc quidem ipsisse i a
36쪽
dario de per accidens euenit, haec enim alteratio non prima ex alimento intenditur,sed auctio, uel adiectio partis deperditae a medicamentum corpori non apponitur,nisi ut alterer duntaxat, non enim deperdito additur, nequetiam adauget ato ob id ei per se,d primo alteratio de inmutatio G petit quodi medicament uni quando' nutrit de loco deperditi additur, id utiq; neq; proprie, neq; simplex est medicamentum,sed mistum ex alimento,i medicamento lactu, a namq; uel hordeum,qua nostrum a terat corpus, medicamenta sunt, at qua ipsum alunt,de in eius substantiam uertutur,alimenta atq; haec a Galeno, nostris medicis medicamenta cibalia, sine cibi medicinales proprie nuncupantur. Medicamentum sub quo genere statuendum sit, quae
ipsius natura, essentia ab aliis distincta. Caput secundum. CVM igitur medicamentum ad corpus nostrum reseratur,ipsumq; alterare ualeat,uide dum mox occurrit sub
quonam genere in linea praedicamentali recondatur hoc.n. ualde necessarium est, ut habeatis. Non curaritem in primis
sub substantia proprie, quoniam substantia, qua substantia lib. d. corpus nostrum non alterat ex Aristotele namq; substanea p. de ii substantiae non aduersatur, CGalenus scribebat alimen-fubstan tuna substantiam proprie nominari, at non medicamentum: tia pri neq; id iub quantitate statuendum est, cum quantitas quam de uitati contraria non se,ac proinde neq; corpori nostro igi-eIem tur aut sub praedicamento ad aliquid, aut sub qualitate repogap. q. nendum erit quatuor namq; haec simplicia sunt pridicamex ex quibus composita reliqua consurgunt. Proinde nemini dubium esse potest quod cum medicamentum ad corpus nostrum relationem habeat , sub relationis praedicamento est collocandit: quod quidem lenticbat Galenus principio suorum de simplici medicina librorum scribens medicamentum nunquam tale dici,nisi corpori nostro admoueatur, alteratio asems inserat. Verum si intimius propriam medicamenti na
37쪽
turam,merentiam scrutemur,haec utiq; cum respiciat potetiam quandam,d aptitudinem, quam in se continet, agendi, dein corpus nostrum operandi sub qualitatis etiam genere statuenda est; msi proximum genus habere exoptatis, sub naturali potentia una ex quatuor qualitatis speciebus ab Ariastotele libro praedicamentorum enumeratis quae tamen naturalis potestas, siue potentia in materia, seu substantia quapiam composita fundetur, neq; ab ea seorsum esse possit, ut recte a Galeno scriptum est ut enim cursoresis pugilla lem. Cet tores dicuntur, quoniam potentiam quandam in se obtinet, qua ad pugnam, .cursum sunt aptii tametsi actu non currant, neq; pugnent neq; ab eis uis illa seiungi potest sit de medicamenta dicuntur, quoniam facultatem hanc habet,qua corpus nostrum alterari potest, neq; potentia ea ab ipsis separari ualet Porro potentia haec siue potestas in medicametis est facultas illa eis insita, quae non tantum a caelesti causa prouenit , ut Mesues noster medicus arabs insignis substinuisse uidetur, quoniam lis communissima st omnibus, fine qua inferiora haec neq; gubernantur, neq; producuntur,
sed ortum potissimum habet a primis principij nostrae ge
nerationis,ut censuit Galenus,is recte sane qui missa muliotiens uniuersali causa particularem potius,& internam proponit. Atqui principia haec quatuor sunt elementa,quae primis qualitatibus agunt, dum ab eis facultates omnes in corporibus,substantiis reconditae secundum uariam eorum temperiem, atq; miscellam effluunt. Neq; de hoc uerendum est , nam licet quidam cui testatur Gai Luniuscuiusq; facultatis
essentiam certo cognosci non pone assererent , ut Sceptici 1. de sta
Philosophi, Empyrici, qui uero eam haberi posse tenerent, pl. med.in uarias sectas fuerint distincti, Hippo tamen sententiani cap. bro de aliment, alias saepius , uti critati magis consona Caleno probatur, eam haberi posse, calido,frigido, humi
do,&,icco tum aliorum omnium tum animantium corpora constare, qualitates ipsas esse effectricium facultatum essentia, Quam etiam sententiam sustinuere omnes tum probatissimi Philosophi, tum consumatissimi Medici Unde postu
38쪽
quodam loco determinauit Gai semen foeminae imper tauresse semine maris, ad motionem ineptius, subiungit Motionem hanc perfectam, uel imperfectam in squalitati inca Iido. frigido tribilendam esse, ad quod unum principium(si modo plane Physici esse uelimus particulares omnes actiones sunt reuocandae. Haec igitur est medicamentorum natura,in qua naturalis haec facultas, siue potentia uiget ab externa quadam ui dist incta, quae in nonnullis reperitur,quemadmodum in serra secandi uis, in ligno contundendi,propterea cy ut monstrabat Galenus non ueram producunt hae facultates alterationem, qua res de specie ad speciem transferantur, neq; uerae sunt potestates, qu alterent; sunt enim comminutiones potius, dissecationes, alia istiusmodita ob quae nullum exinde malum consequitur, nisi ex qualitatibus uere alterationes contingat. Ab hac quoq; medicamenti essetia excluduntur exercitias frictiones , animi affectiones, istiusmodi omnia, quae licet corpus nostrum alterare queant, non tamen eam innatam facultatem internam obtinet, ac sibi propriam, qua primo & per se,non autem secundum accidens agant verum de elementis nonnihil est dissicultatis,
quandoquidem hinc inde contrari Diaco tox rationes, Galeni autoritates non exigui momenti, ob quas nonnulli elementa sub medicamentis contineri, alii uero contra ea a medicamentis segreganda esse sustinuere. At nos eorum alte cationem diluere studentes utramq; sententiam seruari , cGal a contradictione ullo absq; scrupo uindicari posse ambitramur; si enun medicamentum accipiamus proprie prout sub naturali potentia recondituro agendi actum nondum habet, nulli dubium est, quod elementa uere medicamenta non sunt, non enim ad agendum aptitudinem habent, quae calore nostro excitetur Ad actu uim suam ostendant,fiuntq;potius materi medicamenti, atq; ei usum praestant, ut libro de elementis Gai edocuit nam ut fanum esse ditari a salabri, currentem a cursore,quoniam ille actum dicit,hici ro potcntiam tantum, sic elementa actum agendi habent, raedicamenta uero potestatem duntaxat At si medicamene
39쪽
tum improprie capiatur,ut se ad passibilem qualitatem extedit,cum melementa aliquid in nos agant, medicamenta qua dantentis dicetur quomodo ea usurpauit Gai tum libris de fimpl. med tum etiam libris de temperamentis elementa in medicamentorum numero collocans, improprie namq;/communiori quadam uoces ipsa medicamenta nominantur, cum medicamentis proprie materiam praebeant, utilit
temq; praestent,ut dictum est. Medicamenti essentialis diffinitio ex superioribus ostensis collecta. Cap. Tertium.
'Tigitur quaecunq; a nobis de medicamenti essentia&natura dicta sunt memoria mandetis ex Galeni senteti ipsius essentialis diffinitio colligenda est , quam hunc in modum esse arbitramur , quod medicamentum est mistum quoddam naturalem in se potentiam continens , quae a corpore nostro excitata idipsium per eum primo specifice immutare ac alterare potest. Habetis namq; in primis ipsius medicamenti proximum genus, quod in sed simplicia,ee coposita medicamenta comprehendit, a quo genere exercitia, labores,frictiones,animi affectiones quiusmodi excludun- tus,quae ista non sunt hanc in se potentiam naturalem habentia, ut per se, irim excitata in nos agant elementa quinetiam ab ea dissinitione remouetur, quoniam neq; iacta sunt, neq; naturalem illam potentiam habent, sed actum,
nam ut salubre corpus dicitur,etiam si actu aegrum sit, sic medicamentum talem habere potentiam dicimus , etiam si
nondum excitata uisatur Adiecimus uero loco disteremis: Quae a nostro corpore excitata idipsum per se, primo alterare, Cimmutare potest ut distingueremus a medicamento quaecunq; corpus nostrum alunt, haec enim dum partem consumptam restaurant,per accidens etiam calorem nostrum alterat, dum uero parti apposita sunt,inunita calore adaugent, ad cuius auctionem secundario quoq; totum coc
40쪽
mutare ut distinguamus ab his,quae se cant, contundunt, si laniant,di huiusmodi efficiunt, nam licet in nobis alterationem moliri uideantur, non tamen id ex prppria natura perficiunt, neq; exspecie ad speciem transferunt,sediu inquiti desii G tenuis praeuia potius sunt praeparationes ad ueram introes med /ixqr-xionemri placuit autem nobis in hac nostr. ..b. medicamcnxi diffinitione omittere, quod a nonnullis addiar ' tum est, perperam,Medicamentum ab hominibus inuenistesse, nam bruta animantia non solum medicamenta quaedam inuenere, ut canes ob nauseam gramen, sues ob capitis dolores fluviatiles cancros , testudine origanum, mustella ruta, serpens arathrum, ut testatur Theophrastus in alii grae de catissimi scriptores,sedi multa hominibus saepius commostraus plat runt; nam,ut multa praeteream, legitur apud Plutarchum in
suis opusculis,dum de industria animalium loquit iiDAEgyptios purgationem imitatos esse,qua Ibis auis uti solita est , Creticam Capram gratii dis mulieribus ostendisse uiam, tua dictamni pastu partus eiicerent.
Differenti medicamentorum , a quibus sumantur,. quae nam eae sint. CaPiat mi artiam.
c Onstituta medicamenti essentia,atq; natura ad eius dis
fercntia indagandas accedimus quod secundum fuit a nobis discutiendum propositum sine quarum rccta cognitione ficti non potcsi , ut ni ethodum componendi medicamenta habeatis. De sumuntur.autem medicamentorum differcntis a duobus prscipi e fontibus,subiecta nimirum materia,ex qua const. nt, temperamento,quod corum est forma ex Hippo Aristotelis, a tot Galeni placitis ut enim ex Diateriairmia, qualitatibus f rimis it formis clementa conficiuntur, quicquid dicat Aucrro , , sequaces , qui aduersus graecos dari alias sormas in elcmcntis innQminatas contendere; sic misi aliae prster duo ista principia, ex quibus clementa constat, tertium adhuc habent emem ipsa,ut coris