장음표시 사용
51쪽
di partes rubras reddat,sicut quod in quarto ultra praedictamculceret, .ueneficum sit, in his utiq; non nisi excedentem inter sese differentiam spectam iij,quam in Arithmetico exces su neqaiiaquam uid ri icet. Secundum eorum est fundamen s. desitum,quod sit darc xyr in medicam et is proportio haec Arithme pl. mcd.tica non autem Geometrica , ne i graduum tres illae an propesiones,quas Gol o mittit, reperirentur, neq; do sitim exacta calcem. partitio in iminimam,maximam, mediam, quam tamen innes concedunt cum enim gradus ad gradum per uniam e per dicterat in Arithmetica proportione, haec leuis admodum distinctio sit,ii adhuc in res mansiones gradus diuidatur,minus quidem minimo,quod sensu dignoscitur,concederetur; quod quidem ualde erroneum est,& a philosophorum icolis explosum. Quod autem tres doses necessario deperderentur maxima minima, mediocris comprobant hi, quo niam si gradus per unum tantum excedunt, Una quoq; tantum dotis his respondebit, non autem multiplex; at si gradus iud*pla sit proportione, lossis quoq; in cadem erit proportione , ita ut quanto medicamentum erit mitius in eo
gradu tanto etiam in maiori copia concedi poterit, quanto uero gradus ille in medicamento praepotens erit,tanto etiam in minori do si ex eo porrigendum erit, si uero mediocrite; te habeat gradus illo, medio etiam modo ex eo adhibcndum sit ut exempli gratia medicamentum calidum in primo , quod per duo aequale superat, cum tota huius medicamenti latitudo per tres mansiones distinguaturi, in totidem quoq;doses maximam, minimam, mediocrem distinguetur,ut pote ab uncia ad quinq; quod si medicamentum id ad primamna an sonem accedat, non in minima,sed in maxima dosis quantitate rexhibendum erit, si uero ad tertiam mansionem non in niaxinia,sed in minima, si ad secundam mansionem vergat, mediocris ex illo dosis tradet tr.Cum igitur Arithmexis a gradus mansiones, doses tollat, Geometrica uero ea omnia adstruat, medicamentum per haec alterum ab altero dulci,concludunt hi, medicamentorum omnium graduatio nea cc cometrica AlΚindi proportione tenendam csse.
52쪽
Averrois Ma dilationis modus alter,eontraq; AEladaia rationes Cap. Octauum. 'Verroes ex alio latere Calenum aemulatiis aliam te duationis rationem,&modum sectatur conpugnat AlΚindi sententia ualidissimis rationibus uult narε cuc Galeno in medicamentis,quaea temperamento recedunt r. hera auritonem hanc per duplam proportionem Ad per chcessum remissioneq; contrariorum adinvicem, non quidem clupi in proportione,sed diminutione duntaxat unliis conuarii ad priorcm gradum, si enim temperatum prius erat, quod in se quatit exempli gratia calidi partes obtinebat
votidem frigidi, humidi, ac sicci,contingat uero in calore unum quid calidi supra frigidum esse, ita ut calidi quatuor sint portiones, tres frigidi,una desciente frigidi parte,tune prirnum adesse in caliditate gradum dicebat, neq; ob id in eo duplam uigere proportionem, sed potius sexquialteram,
siue sexquitertiam,atq; hunc a nobis eradum commode satis dignosci,quoniam licet quid calefaciat sui inquit Gale nus non tamen euidenter,habet enim in se mannam ripidi resistentiam , ut pote triplicem ad quadruplicem actionem, ob quam in corpus nostrum non admodum agere potest At si medica: nentum id in secundo sit gradu, tale utio, ad primum aliam partem contrariae qualitatis imminutam habe bit,ut si calidum sit in secundo,quatuor aderunt calidi portiones,' duae duntaxat frigidi per duplam proportionem, sed non eam,quam uoluit AlΚ indus, cum h c Averrois perdiminutionem fat, illaicro AlΚindi per auctionem: halis gradus caloris ad sensum,&euidenter satis calefaciet,cum minorem ex contrario teneat resistentiam. Quod sit medicamsi tum in tertio sit calidum imminuta adhue una rigidi parate a secundo ordine , tunc erunt calidi partes quatuor, una tantum frigidi iuxta quadruplam proportiovem , in quo medicamento magnus erit caloris excessiis , ut et ad ruborem carnem promoueat , nondum tamcn
adurat, si quidem quidam adhin contrarii oppugnanti
53쪽
. net, qua talis extremus effectus prohibetur . At meacamentum in quarto calidum nullam seruat proporti nem, cum omnes serme calidi partes in eo reperiantur,parum uero quid frigidi Vnde non solum ualenter calefacit, sedis adurit nulla in eo exist ente, aut exili admodum repugnantia:quod iidem de aliis qualitatibus primis dicatur, ut copiosius diserit Averro es.Impugnat autem AlΚindi placitum hac primum ratione quod si gradus is cst,qui cum alio
eandem seruat proportionem, ita ut alit alterum non exce
dat, neq; ab altero diminuatur, haud dubie erit eadem distantia primi ad temperatum, qualis secundi ad tertium, d tertii adinariumn at iuxta l. indum non est, idem primi ad temperatum excessus,sicut secundi ad tertium,&tertii ad quartum: igitur gradus proprie hoc pacito constitui neque
unt,neq; tales eortina computationes: citio dicro non aequa
le sit auguranentum,facile comprchcndi potest, nam licet gradus omnes in dupla sint proportiono,csuo ad latitudinem tamen inter sese ualde distant ei inaequalos sunt, gradus . n. tertius es quartus cum primo aut secundo aequales esse nopossunt , cum primus a temperato, uti sic cundus a primo per duos tantum,tertius uero a secundo P quatuor,&quartus a tertio per octo excedat,quod quidem dictum no soluuanum est, sed tu in medicina maximi momcntis inerroris causa, cum ex certis gradibus uires quoq; mcdicamentorum praefinita habeantur, his uero indefinitis A ipsa sint indefinitae atq; ignotae est, altera verrois ratio, qua eandem
destruit Amindi computationcm, quod si crustasset is gradu ationis modus, medicamenta criti ordinis si congrua qualitate propinata necessario interficerent, cum enim a tempe
rato ad tertium gradum exempli gratia calidum ut octo simplex medicamentum excedat , c una sit illi duntaxatum udi portio , aut ea frigidi pars non poterit agere in octo calidi partes, sed in octauam tantum , aut in omnes insimul si primum dicas, septem igitur illelae utri quae quarti sunt ordirem , corpori l appotiis ualidissime agent, nullo quippe ipsit Nppugnant contrario,ac proinde adurcist at si portio irri
54쪽
gidi in omnes aget partes, cum acti, reactio fiat ut in artus fusius ostentatur non poterit tantuna ex calore remittes re, qui adhuc septem caloris partes relinquatur, Dae coriapus ipsum necessario interficient.
Iudicium circa utriusq; sectae rationes, inquomoda AlΚindo xsequacibus sit respondendum. Caput Nonum. Aduae sunt de gradibus medicamentorum contrariae sectae, altera quidem Iacob Alli indi, sequacium, altera uero Auerrois L cum eo Galeni Sed quae nam ex hiauerior est,& rei naturae magis accomodata Platarem ego scritentiam Averrois ualidioribus esse suffultam rationibus, miror uero AlΚindi stupiditatem, qui haec non uiderit absurda, dum illam machinatur gradu ationem,at magis admiror nostrorum medicorum praestantiam, qui verrois rationes non perpenderint, eis respondere neglexerint: Neq; uesim putetis AlΚindi rationes xsequacium corroborationcs quicqquam a lucr sus Galenum. Averroim facere, cum omnes facile dissoliti queant quod enim augumentum id natural sit(ut inquit AlΚmdus ac proinde decrementum , iuxta quae singula quaeq; apte satis ad temperiem dc lucuntur , uanum est fundamentum, non enim in numeris gradus hi, sed quantitatibus insolidis corporibus reperiuntur, ita ut sicut figuram unam altera albidiorem dicimus, sic inmedicamentum aliud alio calidius,aut frigidius,aut humidus aut siccius, siue id sit secundum unam, siue aliam proportionem, sicut per quandam similitudinem excessus in qualitatibus ad exccssus
quandoq; in quantitatibus referuntur, ut testatur Aristoteles in praedicamentis,hoc quidem multum albo,aut multum primo calido secundum accidens uocato, Galenus ueteres quande diff. do , magnam cbrem,mparuam nominare consueuisse, sic seb. ea. i. A nonnunqua gradus medicamentorum ad numeros referuntur, quando medicamentum id per duos numeros illud uero per tres aut quatuor, Squali temperie dilongari aiunt,
55쪽
quod emat libris de compos medicamentoriamum alibis pius obseruat. At nonne Arithmetici Musiici non solum dupla, seu diapason utuntur proportiones erum sexquitertia,& quarta ustiusmodi aliis, quae dupla seu diapason insuauiores, deteriores non sunt ut superuacaneum sit me di camentorum gradus ad solas has harmonias referre. Grauius adhue errarunt posteriores medici, qui Geometrica procedendum esse proportione sustinent, eam i ab Arithmetica seiungunt,quod Arithmetica proportio caecessus quantitatem seruet, neglecta tamen dupla proportione , contra uero
Geometrica dupla semperiit, aequalis,me adcin, licet excessu diu arietur, nam ex Boethio Arithmetica est in quantita , suaere discret Geometria uero in continua, medicamenta uero arix m non in numeris proprie sed in continuis qualitatibus repo cap as sata sunt, sicut in Arithmeticari meo metria, non solum dupla est proportio, sed multiplax,superparticias, superia ticulatas, alia huiusmodi,cur in medicam ctis hae alis proportiones haberi non poterunt Di At quoniam hi duas adstruti aduersus oppositam Averrois sententiam rationes,
ut nil scrupi in animis uestris deseratur: utrisq; satisfaciemus erant aut e liti, quod si daretur haec gradu ationis methodus per Arithmeticam proportionem,ut statuit Averroc ,graduum tollentur mansiones, insuper do se in maxima, minimam, mediocrem non distinguetur consequens primu nullum certe est,na licet primus gradus quoad sensum c. pra temperatum non percipiatur, cum si talem esse dicam VS, qtiando pars una calidi exempli gratia supra frigidum
excedit, ex parte tamen rei, quod magis ad temperatum ac
cedit,in prima eiusdem, quod uero ad secundum ordinem,in postrema, sicut quod in medio cossistit , in media erit mansione quod quidem confirmat Galenus de tertii ordinis et calefacientibus. exiccantibus scribens an his autem ipsiis s. desi- quidam uicina iam sunt adurentibus , ut squama aeris, Nil .mcd. T istum , quasi inter tertium,in quartum ordinem dubi in fine. haereant , in medio tertii est aes ustum, si lotum sit principio cxxv li pocistis, si autem in secundo, qu/x-
56쪽
ti, differentias constituere licet triplices, neq; enim proinde urit, ut cauterium,ac napy licet ambo quarti sint ordi nis: Ex quibus uerbis colligere licet apud Galenum non tatam esse ab uno ad alium gradum distantiam, ut isti apertissime praedicant,atq; tres has mansiones in singulo ordine reperiri medico duntaxat in arte ualde exercitato conspicuas. Alterum uero consequens falsum quoq; est,dosium quantitatem minimam,maximam e mediocrem ex Averrois gradu atione deperdita contra uero ex ampla gradus latitudine conspici non enim doses teste Galeno ubiq; libro de compositione medicamentorum ex graduum latitudine habentur sed ex peculiari hominis natura,eiusdem a magnitudine, densitate,d raritate,habita etiam ratione regionis, tempestatis,celiq; status,& consuetudinis, rei medicamentum sit purgans ex humorum euacuandorum modo, situq . nam
si non ex his , sed ex gradibus haberetur quantitas, cilis utiq; in medicamentis eius inquisitio esset , neq;, .drai. -V id uo, singulorum quantitatem reperiendaniti ct in CSqr mucconiectura quandoquidem habito exemacui. , pili dri AEux ipsi asserunt quod medicamentum in prima
sit primi ordinis mansione unciam statim ex eo porrigenda
intelligemus, haec enim illius gradus maxima est portio,cum tota eius lom quantitas a scrupulo sit ad unciam, minima uero ipsius serupulus, mediocris, quae inter utramq; qualitas est veruntamen Galenus aperte scribit difficile admodum esse medicamenti qualitatem discernere, propterea quod, hominis natura, ad quam medicamcntum resertur , est per pendenda, quae modo maiorem, modo minorem meaicamet portionem requirit insipe fi corporis magnitudo est eo des inoscenda, densitas rarita ,halia istiusmodi, de quibus su-comp. perius mentio facta est ob id Gai de hiera compositionia med P quantitate normam tradens scribebat Datur ad summum ex Io. cap. pharmaco b cir cum una cum aqu*'cyathis non pluribus, de dos quana tribu , minimum uero dimidium eius praebctur: Darap. ex turmintra hoc Odo quantitate iuxta aetatem, corporis stoma magnitudincta, anni tempus permutata: Et in consilio ilcm Io
57쪽
i, de puero Epileptico in Oximes lite modicam aceti a
te imponit , quippe qui ad puerorum naturam respicit tantam in eo acrimoniam non sufferunt, non autem ad medicamenti mansiones tantum , ut hi Viri celebres existina arunt sed de his dosibus inferius quoq; sermonem habebimus autem uobis sire in praesentiarum intellexi se contra istorum sententiam dosechas non adeo ex gradibus' mansionibus , sedi aliis pendendas esse. Nunquid in secundis, tertiis qualitatibus gradus quatuor reperiantur, examen Cap. Decimum.
R Liecti ita i medicamentorum graduatione ex Al-Nindi nostrorum medicorum sententia sustineatis cum Galeno Averro quatuor istos gradus excrescere, dum temper aliqua contrarii pars imminuitur, reliqua uero pars contrariae qualitatis stabilis j firma manet comodo, quo declaratum est, dari si inter gradum, grarium tres mansiones, quarum altera magis ad unum,auera uero magis ad alterum vergit tertia uero magis in medio consistit . Num ueto sicut in primis qualitatibus, sic in secundis , Utertiis gradus hi quatuor reperiamur, itarum fi*; quidem medicamenta in primo ordine rarefacere adstringere, ac promouere, uigare aluum , siue humores educere dicantur,haec uero in secundo ordines, atq; alia
in tertio,&quarto,inquirendum a nobis est. Aucrroes de me uicamentis loquens Medicos increpat , qui sicut in primis qualitatibus quatuor gradus statuunt sici in reliquas eos
non constituunt.Clarisimus Fallo pius in suo de eompo si '' IT'tione medicamentorum libro censuit non solum alios medicos huiusce fuisse sententiat, sedis Galenum, atq; ob id in i, u ob exiguam eorum cluariatiodi his, rix ne odi rictione conce
cum iii, latitudinem horum graduum in secundit,& cr
58쪽
tiis actionibus minime concedendam esse , atq; hoc suisse Galeni placitum. Verum .sum ego huius mentis praestantissimu in Fallo pium deceptum fui si uerro es idipsum intelligit de Galeno , ut inde aliis medicis cum quoq; berrasse inlicet non ita po,uc clarius, ut deprimis qualitatibus sic, de secundis, A tertiis Galenus statuat gradus,eos tamen admittit,scribit nanci non ulla dc bilius abstergere, de meatus cxpur ire, quaedam cro ualde ad modia, de alia adhuc magis: ira fabacea,hoideaceaq; fuina moderate abstergit,hisicro adhuc magis erui, lupino rucl; strina, atq; adhuc rigis semen urticae, iris, atq; adhuc magis nitrum, aphronitrum, quasi inferat ipse medicarnent haec uiribus inter sese per gradus distares ut uoad primas qualitates sed si clariorcin uultis G deni clitem adeatis ubi specialem mollientium medicantentorum disterentiam praescribit inqui ctis Ex molliciat bus compositis ilia qui deni re ita dicam imbecilliora primo ordine statuuntur quaedam uero non multo his ualidiora, secundo, quaedam alias tertios
ad haec nonnulla, quarto Mox uero subiungit, quomodo his utendum sit ad uarios asscinus scribens: Caetorum primi ordinis mollientibus ad cxiguas duritic in mollibus , seu teneris corporibus uti, sicut praedictum est cx dedit ad ostiora his corpora, de aflectus, secundi , quemadmodum tertii, quarti pro illorum qualitate . Apponit cinceps Gai quae primi , quaeq; secundi ordini sint emollienti arida ipsum sibi ungciis statui posse in emollientibus iuxta tertio, quartum gradum , dummodo medicus sit studiosus, ueritatis amator Quod itidem ostendit de facultate dissoluente , in qua inmagis,& minus ob secundas in medicamentis qualitates reperiri potest Quod si medicamentis solucntibus est obseruandum , cum alia parum soluant, alia adhue magis alia uehementer, indeniq; in summo ordine Hra duri Quod si qua sunt medicamenta , ut adstrictoria, de rarefactoria, in quibus excessus hi in stremo non apparent,to ob id tamen ex parte ipsoru uires hae in summo , occultae tamen negandae sunt, ut Clarissimus censuit Fallopius.
59쪽
Quibus sensibus cognoscantur medicamentoruna facultates omnes. Nap. Vndecimum.
Aterum in nobis quinque sint sensus, quibus me
dicus percipere possit sub quibusnam primis , secundis, aut tertiis qualitatibus, nec non secundum quos gradu singuli medicamenta reperiantur, uisus nempe , audivius, odoratui, gustus, tactus, multotiens tamen si ea uisu auditus modoratu offerantur, falsa imaginatione decipiemimur, gustu uero,ae tactu non,item et siquidem quoad uisun spectat, complura candida sunt, quae modo quidem calida , imodo uero frigida temperie constant, ni enim frigida est calvi ero calida auditus quinetiam medicum plerumq; deci- pn , quoniam sonoratu dam sunt , alia insonoras quae diuersis, bontrariis qualitatibus tum primis, tum secundi S, tertiis participant ex odoratu uer, quando a fallitur medicus, dum faetida , aut bene odorata cadom csse arbitratur,cum tamen oppositis qualitatibus certent. Ex his itaq;fensibus quamuis quaepiam nonnunquam coniectura habeatur, ea tamen inconstans est, atq; in uvlida re tactus ingustus, qui ab Aristotele quidam etiata tactus censetur, medicamentorum facultates semperi recte diiudicant , ab hisnam' non tantum simplicium temperies quoad calidum , frigidum , humidum. siccum , sed, reliquae omnes secundae, tertiae qualitates eliciuntur. Huius autem ratio assignari potest, quoniam medicamenta siue actu, siue potestate talia duobus illis ssensibus, ut cucra sunt, manifestissime sese offerunt: actus nanq; omnes tactiles qualitates , prout
reuera sunt,apprehedit, ut pote caliditatem,frigiditatem, humiditatem de siccitatem earumq; distinctionem non solii m uo ad gradus, sex graduum mansiones statuit; 3 licet ta- is quoad temperiem uarius sit, ut recte testatur Gal. ut T. desi-x mc ueras medicamentorum uires, inqualitates dignoscati med.m i , priuilina quidem haec in temperato tacta in corpo cap. re, o Vm in temporalis N postremo in morbosis corpo
60쪽
mentorum qualitates primae, secundae, retertiaria lentur, certo sciemus . Gustus quinctiam plurimas tum primarum tum secunda Vim , tertiarum differentias obseruat, quas uariis siporibus deprehendit; quales enim sunt in medica mentis qualitates , tales etiam mediantibus saporibus gustui nostro reprcsentat tir, ut quasi proprietates quaedam sapores sint prima sin secundas tertias necessario qualitates
consequentes; qui tamen sapores qualitates non sunt, ut ab cis corpus nostrum necessario alteretur, ut praedictum est, sapores nam i utpote dulcedo, aut amaror nil ad an talcm, aut egritudinem conterunt, scd solum quae ab his emanant, aut primae , aut secundS tertiae qualitates et hi autem sapores ad carum iaciunt cognitionem L in gustum uario modo impressionem relinquentes, comphi res etiam qualitatum disterentias constituunt: cum enim sapor ex Theophrasti sententia si cena pomorxis, seu ut alii legunt,enapo mixis hoc est impressio , seu immisti siccio terrei in humido, seu sithisis hoc est, percollatio sicci per humidum a calido, utroq; nanq; modo Theophrastus saporem dis liniri posse,
easq; distinitioncs ferme in unum coire ari itratur, quot mo
dis fiet impresii in gustu, aut immissio sicci in humido, a ut deniq; siccum terreum percollabitur per humidum a calido,totidem etiam differenti tiliarum omnium qualitatum aderunt. Atqui sicut gustus sapores hos uarios distinguit, atq; cognoscit , sic o differentiae ab his emanantes a nobie dignos entur primas, secundas, tertias qualitates represetantes cum enim in saporibus, ex Aristotele,i Theophrasto tria concurrant humidum , veluti subiecta materia,si cum terrcum , quod in humidum recipitur, di calidum qsssiccum terreum permutat, ad humidum promouet, in ipsum si compingit; quodi dilucidissime monstrabat Alexan-dcr Aphrodiensis ex uariis aquarum differentiis, quae hune in modum sapidae multifariam liunt, quotupliciter haec tria uariabuntur in medicamentis , totidem erunt saporum species,ex quibus mox singula facultates in omnibus qualitati-